Tifuo gu garã nangia 1920, avungure awirikipai tipa Yekova, i awirikipai tipa Yekova mbata fu i mangi rogatise. I avungu re rogo gu garã nangia 1939. Ho mi adu ni ni tooni paranga, ani aaraka na avungure ringara aNgirisi yo, na ani anaandu andu na avungure tipa adunguratise na kusa mi kini rimi Gu Sukuru Nga ga Siokrasia. Mi natingida pa gimi bambata gumbapai atingida, mi aru kuari rii mbisa tipa kadu kuari ka manga gumbapai rii tambara yo. Garã re adu sita, na mi aagunde agunde kaa bi kuru aboro i nasusungu kaa degatuyo.

Tipa ka tungusapai, buba ake wiri taata kpia wai ka tungusapai ti wiri waraga fere tipa mi mangisunge na ni gene tungusapai yo. Garã re adu muambe ho mi andu ni ka tungusapai kporo na kporo ni bambataha nisare. Mi adu na bakere ngbarago ho irakporo akedi gu karete ni naadu bere na ki di gu buku nga, “Let God Be True”! Mi aoro nibasa ka gumbaha fu buba. Sunge tungusapai gbiati adunguratise aaye na bakere ngbarago fere, na si aundo re mi idi ka mangasunge fu Yekova ti aregbo dũ.

Mi atona ka kpinyemu Ziazia Kekeapai ni bakerehe gbe tifuo buba sanahe tipa i naakeda Ngbaõbambu Sinziri fere. Mi anaageda amagazini na bakere nyemuhe nibasa ho si ani ye ni. Gi kido kuti Yekova asono na si ki sa re mi kpara gimi raka fuko.

Rogo gu garã nangia 1950, gaani riikporo andu kupati gu bakere dunguratise naadu New York yo riihe adu nga, Theocracy’s Increase. Rogo gu diwi nangia Buza ti rameru 3 Rago Biama, gu riipai naadu tipa gu uru re adu nga “Missionary Day.” Rogo gu uru re, Wiriba Carey Barber, nga guko namangisunge kusa rogo Riigbu Bipasunge amangi gu gumbapai nga ga bapatiza. Tifuo ko sana agu aboro naazio bapatiza na agu asanahe du ue ti digido gako gumbapai, mi aru kuari na ki ya “Ii!” Garã re aduho nga 11, ono mi aima rugatire na gupai nga, mi ima manga  nyanyaki diandue. Ono tie, mi aagunde agunde ka ndu ku ime yo mbiko mi aainongo wai ka wagia te. Ando agasi re ku pati ime yo, na ki pe gupai fere nga apai dunduko nika duadu wenengai. Nirengo, apai amangi ni kina boro ipo ka ndure azadanga sende ime yo ya. I afu re fu kura wirina gu kura wirina ki bapatiza re na gu kura wirina ki tumba re kuari ime yo. Tona ti gu nyanyakipa uru re, Yekova naandu kindi kumbatayo kaa ruga gimi apai nzunzu.

Ho mi anyasi sukuru ni, mi aaida ka mangasunge bazakigene, ono gimi bayugupai angarasi re tipa mi ndu ku yunivasiti yo. Mi ati ku rogo gu gayo sosodahe re na ki ndu ku yunivasiti yo; ono tie, si aaturongo te mi ki rugutire na gupai nga, mi arengbanga ka nye rogo rengo yo nyanyaki kina ti gu bangisa regbo re mi kini moiberã re tipa gimi wirikapai te, si du mi adiberã ka mbuhe. Mi amangi kparakpee fu Yekova tipa gipai re na ki ke waraga fu gimi abayugupai ki saki gupai fuyo rogo wene gene nga, mi nika kura ti digido gu bambata garã. Mbiko gimi kido kuti Yekova mi atona sunge abazakigene nibasa.

Rogo Bamburu 1957, mi atona mangasunge Kindo ti aregbo dũ rogo gu gbata nga Wellingborough. Mi asana agu awirina naadu rogo gu Betere nga ga London tipa i pepa gu wirina fere du na inohe rengbe mi kaa mangasunge na ni. Wiriba Bert Vaisey ayugu dungu apai fere, ko aundo re mi du na wene mbakadapai bere nga ga tungusapai. Gu dungurati mi adu rogoyo, sosono awirina nangia adee adu rogoyo sita na Wiriba Vaisey gbiati re. Ho mi anaambakada papara adunguratise ni na kini mangi gu kura apaparaha ti regbo adunguratise na kini fu akaragapai, si anaafu momu fere tipa mi sonosi gimi kido kuti Yekova na kini pepa gimi idapase fu kura aboro.

Tifuo bete regbo fuo ba yo rani ku bambukiso yo tipa ká ani ka mangasunge abanzengere, mi agbia gu kparakpara nazakigene rimori angia Barbara. Ani amangi rogatise rogo 1959, na ani adu regerege ka ndu ku rogo gu ba ka i afu rani ku rogoho na sunge. Ani andu ni mbataha ku rogo gu ringara du rogo gu papara ringara aNgirisi du ku nodiyo nga Lancashire. Na rogo Ngi 1961, i ayambu re mi ndu tipa Gu Sukuru Nga ga Sunge Kindo nga gu nadu tipa diwi sa rogo gu Betere nga ga London. Kina ngba re naazere nga, tifuo nyasa sukuru nibasa, i afu sunge biko adungurati fere. Mi agbia rabahe tipa aposo ue be gu babi rimbasa naaima du na inohe rogo gu gbata nga Birmingham, na i aidihe fu Barbara tipa ani naata sa na ri. Tifuo gure, ani akaraga tirani kuti ngba gaani sunge rogo agu aringara nga, Lancashire na Cheshire.

Ho ani andu ni tipa ongoda rogo Buza 1962, ani agbia waraga be be-basunge. Gu he naadu rogo gu waraga re angia afuomu nga ga gu Sukuru Nga ga Girada! Tifuo manga ani kparakpee tipaha, mi na Barbara ahisi gu fuomu re na ki karagaha fu be-basunge ni ipo. Tifuo adiwi bisue, ani andu ku Brooklyn yo, New York yo, tipa ka manga namba 38 riko nga ga Girada, nga gu wirikapai nga ga siokrasia naadu tipa adiwi bawe.

Rogo gu sukuru nga ga Girada, ani awiriki badungu apai tipa Fugo Mbori, gako riigbu, gbiati awirinarani rogo zegino dunduko. Ti gu regbo re, garã re  adu kindi nga 24 na garã diare kidu nga 23, ani aima wirika dungu apai be agu akuarani ani adu na yo sukuru yo. Si adu ni pa momu kaa manga gu sunge i anaafuhe furani wa sa na Wiriba Fred Rusk, nangia boro sa dagba gaani abayugupai yo. Banguapai sa ko anyakasihe angia pa fu gu rugute du ni ruruhe, naida ka ya, ka fu gu rugute du mburuhe rii Ziazia Kekeapai. Agu awirina namangi agumbapai furani ti regbo gaani wirikapai aima du na bakere inohe, wa agu awirina nga Nathan Knorr, Frederick Franz, gbiati Karl Klein. Na ani awirikipai bakere gbe ti gu kpiapai nga ga umbasitise nangia ga Wiriba A. H. Macmillan, nga gu ko nayugupai furani tipa wai Yekova aundo gako aboro ti regbo gu kpakarakpakara agarã agu awirina du rogo riigbu asusi rogoyo natona rogo 1914 kuti tonatona 1919!

Mbembedi kuti digido gaani wirikapai, Wiriba Knorr agumbapai gupai nga, i nika keda re gbiati Barbara na sunge ku Burundi yo Afirika yo. Ani azubo ku rogo gu ba banda awaraga du Betere yo tipa ka ngera rogo Yearbook tipa bange abatungusipai wai naamangasunge Burundi yo ti gu regbo re. Ono kina ngbarani naazere nga, ba ho ani arengbe ka bi wai du bange abatungusipai Burundi yo rogoho te! Nirengo, ani aandu ka tungusapai rogo gu ba i aatungusanga pai rogoho mbata ya, ani aandu ku Afirika yo, nga gu ba ani aainongo kandara wiripai tipaha ya. Ani aabaka bangirani nikerehe, ono tifuo ani mangi kparakpee ani agbia zereda.

Ti ngba gaani vovo sunge, apai dunduko adu kia ti agu apai ani ainidi tirani na ni—ba faarago, sino mangapai, gbiati afugo. Sidu, si aaida ani wiriki Faransée. Ani aaida gu ba a ani nika raka rogoho. Aˈuru ue tifuo da ani, boro sa dagba agu agude sukuru ani adu nayo Girada yo nga, Harry Arnott, aye ka bi rani ho ko aandu ni tipa gu gako sunge i afuhe fuko Zambia yo. Ko aundo rani ani gbia bambu nga gu nada ni bambata kporo nga ga amokedi. Fuo ho aaturongo te ani ki tona gbia sogote be airangbii nga aguyo naainongo pai tipa aDezire Yekova ya. Tifuo ani tona gbia ngbarago ti gaani sunge, airangbii agumba gupai furani nga, ka ani adunga na ndikidi waraga sunge berani ya, ani adunga na rengba ka sungo rogo gu ringara re te. Ani aguari ki ndu ku rogo vovo ringara ti gi regbo re ani andu ku Uganda yo.

Ani aabaka kina bangirani tipa nduge ku Uganda yo zanga du na gu waraga berani nambugene fu boro ni rimi kurogo kura ringara, ono ani akido kuti Yekova. Wirina ni boro gu ringara nga Canada nga gu ko naandu ku Uganda yo ka tungusapai rogo  gu ba du na zingo rogoho asakipai fu gu kumba naamangasunge rogo gu basunge nga ga ayeaye, na gu bamangisunge re ape gupai nga ani ima rengba ka sungo tipa bete adiwi daho ani nika gbia gaani awaraga ni tipa ka sungo rogo gu ringara re. Gipai namangi re ayugu gupai furani nga Yekova aaundo rani.

Apai adu kia Uganda yo ti wai apai adu Burundi yo. I aima sigira sunge tungusapai vuru Uganda wa si avura du nga aDezire Yekova adu gbua nga 28 vuru Uganda na baha. Ani anaagbia dungu aboro nanaape pa-Ngirisi gene tungusapai yo. Ono tie, ani arugu tirani na gupai nga, tipa ani undo agu aboro du na nyemupai tipa i mangi sono kumbatayo, si naida ani wiriki kandara fugo sa dagba agu afugo agu aboro du yo apehe. Ani atona ka tungusapai rogo gu gbata nga Kampala na agu arago du pati ni nga gu ba badungu aboro ape gu fugo rogoho nga Luganda, sidu, ani adiberã ka wirika gu fugo re. Si aima dia rani na dungu agarã tipa ani tona kaa pe Luganda wenengai, ono pa ino ani he aima undo rani gbe ti ngba gaani sunge! Ani atona ka rugatirani gbe na agu apai gaani abawiriki Ziazia Kekeapai aaida ka wirikaha. Ho gaani abawiriki Ziazia Kekeapai abi gupai ni nga ani ima kpinyemu yo, i atona ka gumba gayo apai furani na kini gumba agu apai furani i aawirikaha.

Ani adu na bakere ngbarago ho ani aundo aboro ni i wiriki rengo, na ani adu na bakere ngbarago berewe kisusi gbe ho i asana rani ni ani mangisunge biko adungurati rogo gu ringara re. Tiibe gu rugaapai nga ga gu be-basunge nga ga Kenya, ani atona nduge kurogo aba rogo gu ringara re tipa kaa bi agu aba si aida kparakpara abazakigene kurogo ho. Dedede aboro anaadia rani kugume nga agu yo naabingo aDezire Yekova mbata ya. I anaadia rani kugume na zavura kini mangi ariahe furani.

Mi andu gu kura nunguro naadu kia. Mi aguari Kampala yo ka ndu na gatara tipa arame ue kurogo gu gbata nga Mombasa du Kenya yo, na fuo gure, mi abiti bakurungba ka ndu na ni ku Seychelles yo, du dagba agu akisanga nga ga Indian Ocean. Kusa, natona rogo 1965 kuti 1972, ani atona nduge na Barbara dedede ku Seychelles yo. Ti tonatonaha, abatungusipai ue gbua naaraka yo, ono kusa i ada ni badona na tifuo gure i ki da ni dungurati. Mi andu kura anunguro ka bi awirina rogo gu kura arago nga Eritrea, Etiopia, na Sudan.

Agu apai nga ga birĩ zogarago ariatihe Uganda yo tifuo gu badona nga ga abanzengere di zogarago be irangbii. Gu kereapai namangi rogo agu agarã nangbe tifuo gure ayugupai fere tipa wai duhe ni wenepai tipa ka pekafuo gu ga Yekova arugute du tipa giasangba irangbii. (Mk. 12:17) Ti kura regbo sa, i aaida agu ayeaye dunduko naraka vuru Uganda ndu ka ke rimoyo rogo gu ba aborisi du mbembedi na yo. Ani amangipai nibasa. Fuo bete auru kusa, ho ani aagbe tarambiri ni vuru Kampala, aborisi aye fuo gu kura mokedi sa gbiati re. Ani aima gunde ni kerehe! I akitingbanga rani nga ani nga abamoi na i ki ndu na ani ku rogo gu bakere ba nga ga aborisi, yo ani asaki gupai ni nga ani nga agu amokedi nga ga zereda yo. Ani agumba gupai fuyo nga ani aima ke rimorani na aborisi, ono i aadeganga tuyo furani te. I azi rani na ki ndu na ani ku rogo gu ba aborisi naadu mbembedi na gu kporo nangia ga amokedi. Si nipa wasa nga gu borisi naasungu gii mbisa aima rugatiko na gupai nga ani aima ye ki ke rimorani mbata kusayo, sidu, ko aini rani na ki gumba gupai fu gu banzengere naabanda rani nga i zaki rani!

Ti agu aregbo re, ani anaagbia tirani na kere kpakarapai rogo agu ba abanzengere ninaarugusa aboro rogoho, gbe ho gu banzengere naima kpi buda anirugusi rani ni. Ono tie, ti aregbo dunduko ani  anaamanga kparakpee na kini gbia gu zereda nga ga kpotose yo ho i ani mbupai ni furani ani ndu zezeredi. Si nipa gberãrago nga, rogo 1973 i asana agu ayeaye dunduko nga amokedi i guari kusayo vuru Uganda.

Ani agbia ariapai nga ga sunge berewe, ti gi regbo re, i akedi rani na sunge ku Côte d’Ivoire yo, du rogo gu papara Afirika du ku dioyo. Gere nangia gu kura bakere ariapai berewe furani: Si aidi ani wiriki gu vovo sino mangaapai naadu kia, na kini pe Faransée berewe ti aregbo dũ na kini inidi tirani na raka na agu amokedi naaye rogo aringara ni bakiakia! Ono tie, ani abi ga Yekova arugapai berewe ni wenehe ho agu aboro umbasitise du na wene ngbaduyo yo aadegatuyo ni niipo kuti wene pangbanga. Ani abi wai pa kido ani kuti Yekova arugu apai furani.

Fuo gure, apai aˈaria tihe ni ipo, i abi Barbara na kanisa. Ani akaraga tirani bara dunguhe ku putu tipa wene gene husa akaza, ono rogo 1983 ani arugu tirani na gupai nga, ka ani dunga na rengba berewe ka manga gaani sunge vuru Afirika te. Gupai re aima fu bakere gberãrago furani!

Wa ani aamangasunge rogo gu Betere nga ga London, Barbara atona ka woka be kanisa ni kerehe na ni yangaraha ri ki kpi. Agu aborokporo nga ga Betere yo aima songoda re bakere gbe. Gu kura arogotise sa aundo re tipa mi mangi agu aˈariapai si aida mi mangihe na kini ndu kindi kumbatayo kaa kido kuti Yekova. Kusa, mi agbia gu wirina nga gu ri nanaaye kaa mangasunge Betere yo nga gu ri naima mangasunge ni kparakpara nazakigene na nga guri naima kpinyemu Yekova ni bakerehe gbe. Mi gbiati Ann amangi rogatise rogo gu garã nangia 1989, na natona ti gu regbo re kada ku awere, ani namangasunge rogo gu Betere nga ga London.

Tona rogo 1995 kuti 2018, mi agbia ngbarago ti mangasunge ni barukuba riibasunge nga ga zegino nga gu i aayambaha mbata nga babi abe-basunge na mi ima ndu ku rogo aringara naima mbeda kuti 60. Ti agu aregbo dunduko mi aandu kaa biko awirina, mi abi gupai nga, Yekova nangera angera fuo gako aboro ka ginipai vura kaa manga tipa yo vurũ.

Rogo 2017 mi andu berewe ku Afirika yo na sunge biko abe-basunge. Mi adu na ngbarago ka ndu na Ann ku Burundi yo ni bambata regbo na ani dunduko ngbarani azere ka bi gu dungu aboro ye ku rogo rengo! Ti gu bangirigene mi atungusapai ti ni kporo na kporo rogo 1964, bawene bambu Betere duho awere nga gu naundo abatungusipai du bangeyo naima susa 15,500.

Mi adu na bakere ngbarago ho i afu gu mbakadapai ni fere naadu na rimo agu aringara rogoho mi nika ndu ka bihe rogo 2018. Dagba agu aringara si adu nga mi nika nduka biko ho, Côte d’Ivoire adu kina dagbaha. Ho mi ada ni Abidjan yo, nga gu bakere gbata nga ga Côte d’Ivoire, si adu wa ka i ya mi ima karagatire ku kporo. Mi abi gupai rogo gu waraga nayugo anamba nga ga agu awirina namangasunge vuru Betere nga, gu wirina naraka mbembedi na gu ngbadimo bambu ani aara rogoho angia wiriba Sossou. Mi atingidi gupai nga ko amangisunge ni babiapai ho mi adu ni Abidjan yo. Ono ko nangia ko te, kura Sossou kia naadu nangia wiri gu wirina re.

Yekova ima kakuti gako kidohe. Agu akpakarapai dunduko mi nandu rogoho ima yugo gupai fere nga, ho ani akido ni kuti Yekova, ko naruga gaani agene wenengai. Awere, mi naida kaa ndu kindi kumbatayo kaa pekafuo gu nyenye gene imarago nga gu nika ha kisusi rogo vovo zegino.—Snz. 4:18.