Xeen tiʼ baʼax ku taasik

¿Ku yaʼalik wa Dios ka k-kanáant k-taataʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ?

¿Ku yaʼalik wa Dios ka k-kanáant k-taataʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ?

Baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ

 Le hijotsiloʼoboʼ unaj u kanáantik u taataʼob. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ letiʼobeʼ «táanil tu yotochoʼob unaj u kanik u yeʼesoʼob jach u kʼubmaj u yóoloʼob u meyajtoʼob Dios, yéetel unaj u boʼotkoʼob tiʼ u taataʼob [...] le baʼax u pʼaxmoʼobtiʼoboʼ, tumen lelaʼ kʼambeʼen tu táan Dios» (1 Timoteo 5:4). Kéen u kanáantoʼob tubeel u taataʼobeʼ ku yeʼeskoʼob táan u respetarkoʼob jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ (Efesios 6:2, 3).

 Le Bibliaoʼ maʼ tu jach aʼalik bix unaj u kanáantik máak u taataʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ, chéen baʼaleʼ ku yaʼalik baʼax tu beetaj jujuntúul máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakil. Ku yaʼalik xan baʼax jeʼel u páajtal u beetik le máaxoʼob kanáantik juntúul máax tsʼoʼok u chʼíijloʼ.

 ¿Baʼax tu beetaj jujuntúul máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakil?

 Cada juntúuleʼ jejeláas baʼax tu beetaj.

  •   Le ka chʼíij Jacobeʼ Joséeʼ náach kajaʼan kaʼach tiʼ letiʼ. Chéen baʼaleʼ le ka béeychajeʼ tu beetaj u bin kajtal Jacob naatsʼ teʼ tuʼux yanoʼ. Letiʼeʼ tu tsʼáaj tuláakal baʼax kʼaʼabéet tiʼ u taata bey xan junpʼéel lugar tuʼux u kajtal (Génesis 45:9-11; 47:11, 12).

  •   Ruteʼ bin kajtal teʼ luʼum tuʼux kajaʼan u suegraoʼ yéetel jach tu kanáantaj (Rut 1:16; 2:2, 17, 18, 23).

  •   Le jach taʼaytak u kíimiloʼ Jesúseʼ tu kʼubéentaj ka kanáantaʼak u maama. Maʼ xaaneʼ teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ Maríaeʼ tsʼoʼok u kíimil u yíicham (Juan 19:26, 27). a

 ¿Bix u yáantik máak le Bibliaoʼ?

 U jaajileʼ jach jeʼel u kaʼanal máak ikil u kanáantik u taataʼob tsʼoʼok u chʼíijloʼoboʼ chéen baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalik jujunpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantik máakeʼ.

  •   Respetart a taataʼob.

     Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Respetart a papá yéetel a maama» (Éxodo 20:12).

     ¿Bix jeʼel a beetkeʼ? Tak tuʼux ku páajtaleʼ chaʼa tiʼ a taataʼob ka u beetoʼob jujunpʼéel baʼaloʼob yéetel ka u yiloʼob bix u kʼáat ka kanáantaʼakoʼob. Eʼes a wutsil tiʼob yéetel ilawil a wáantkoʼob. Chéen baʼaleʼ maʼ u tuʼubultech kʼaʼabéet a respetarkoʼob.

  •   Tsʼáaba tu lugaroʼob yéetel perdonartoʼob.

     Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le naʼatoʼ ku beetik maʼ u jáan pʼuʼujul máak jatsʼuts u yilaʼal maʼ u beetik u cuentail le baʼax ku beetaʼaltiʼoʼ» (Proverbios 19:11).

     ¿Bix jeʼel a beetkeʼ? Maʼ xaaneʼ a taataʼobeʼ jeʼel u beetkoʼob u yaatal a wóoleʼ. Wa maʼ xaaneʼ maʼ tu tsʼáaikoʼobtech gracias yoʼolal le baʼaxoʼob ka beetik tu yoʼolaloʼoboʼ. Wa beyoʼ tukulte: «¿Bix jeʼel in wuʼuyikinba wa yaʼab baʼaxoʼob maʼ tu páajtal in beetkeʼ? ¿Jeʼel wa u yaatal in wóoleʼ?». Wa ka tsʼáaikaba tu lugaroʼob yéetel ka perdonarkoʼobeʼ yaan a maas biskabaʼex tubeel.

  •   Tsikbalnen yéetel u maasil.

     Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le baʼaloʼob chéen tu juunal máak ku chʼaʼtuklikoʼ maʼatech u jóokʼol maʼalobil, pero le baʼax ku chʼaʼtuklaʼal tumen yaʼab máakoʼobeʼ ku jóokʼol utsil» (Proverbios 15:22).

     ¿Bix jeʼel a beetkeʼ? Ilawil bix ken a wáantil a taataʼob kʼojaʼanoʼoboʼ. Kʼáat wa ku tsʼaʼabal áantaj tiʼ le máaxoʼob chʼijaʼanoʼob teʼ lugar tuʼux kajaʼanechoʼ. Tsikbalnen yéetel uláakʼ máaxoʼob táan xan u kanáantkoʼob u taataʼoboʼ. Wa yaan a sukuʼunoʼob bey xan a wíitsʼinoʼobeʼ tsikbalteʼex bix ken a kanáantil a taataʼex, beyoʼ maʼ chéen juntúul kun aaltal u kuuchiʼ.

    Jeʼel u páajtal a tsikbaltikeʼex bix ken a kanáantil a taataʼexeʼ

  •   Kʼáat áantaj tiʼ u maasil.

     Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le máax maʼ tu taaskuba nojbaʼaliloʼ ku yeʼesik yaan u naʼat» (Proverbios 11:2).

     ¿Bix jeʼel a beetkeʼ? U jaajileʼ tuláakal máak ku kaʼanal, le oʼolaleʼ yaan kʼiineʼ maʼ tu páajtal k-áantik k-taataʼob jach jeʼex k-kʼáateʼ. Wa ka wuʼuyik ka jach kaʼanal ikil a kanáantik a taataʼobeʼ kʼáat u yáantaj a láakʼtsiloʼob wa u yáantaj uláakʼ máaxoʼob jeʼex le ku meyajoʼob teʼ tuʼux ku kanáantaʼal le chʼijaʼanoʼoboʼ.

  •   Kanáantaba.

     Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Mix máak ku pʼektik u wíinklil, baʼaxeʼ ku tséentik yéetel ku kanáantik» (Efesios 5:29).

     ¿Bix jeʼel a beetkeʼ? Kex kʼaʼabéet a kanáantik a taataʼobeʼ unaj xan a wilik a kanáantkaba, tsʼoʼoleʼ wa tsʼokaʼan a beeleʼ unaj xan a kanáantik a núup yéetel a paalal. Kʼaʼabéet a chan jeʼelel, a janal yéetel a wenel tubeel (Eclesiastés 4:6). Tsʼoʼoleʼ yaan kʼiineʼ yaan u kʼaʼabéettal a náaysik a wóol. Wa ka beetik beyoʼ yaan u kiʼimaktal a wóol kéen a kanáant a taataʼob.

 ¿Ku yaʼalik wa le Biblia ka kanáantaʼak le taatatsiloʼob tu yotochoʼoboʼ?

 Le Bibliaoʼ maʼatech u yaʼalik bix unaj u beetaʼal lelaʼ. Yaan taatatsiloʼobeʼ taak u pʼáatloʼob tu yotochoʼob, le paalaloʼob túunoʼ ku chaʼikoʼob ka pʼáatkoʼob le bukaʼaj tiempo ku páajtaleʼ. Chéen baʼaleʼ yaan kʼiineʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u yilkoʼob maas maʼalob ka kanáantaʼakoʼob teʼ tuʼux ku bisaʼal le chʼijaʼanoʼoboʼ wa uláakʼ bixi. U jaajileʼ maʼalob ka u muchʼuba tuláakal le familia utiaʼal ka u tsikbaltoʼob baʼax ken u beetoʼoboʼ (Gálatas 6:4, 5).

a Matthew Henry, juntúul máax xakʼaltik u tʼaaniloʼob le Bibliaoʼ, ku yaʼalikeʼ maʼ xaaneʼ teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ tsʼokaʼaniliʼ u kíimil José, u yíicham María, le oʼolal Jesús kanáantik u maama. Bey túunoʼ le jach taʼaytak u kíimiloʼ Jesúseʼ tu kaʼanseʼ tuláakal le paalaloʼoboʼ unaj u kanáantkoʼob u taataʼob.