TIʼ U YÁAX TÁAN JUʼUNIL
Baʼax u beetmaj Dios ta woʼolal
«Tumen Jajal Dioseʼ tu sen yaabiltaj le yóokʼol kaabaʼ, ka tu tsʼáaj u juntúuliliʼ Paal, utiaʼal tuláakal le máax ku yoksik u yóol tiʼeʼ maʼ u saʼatal, baʼaleʼ ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼ.» (Juan 3:16, El Nuevo Testamento de Nuestro Señor Jesucristo ich Maya)
Le tekstoaʼ jach kʼaj óolaʼan. Ku yaʼalaʼaleʼ minaʼan uláakʼ teksto «ka u yaʼal juntaatsʼ bix u biskuba Dios yéetel wíinikoʼob, yéetel ka u tsol máakalmáak u bejil le salvacionoʼ». Le oʼolaleʼ Juan 3:16, suuk u tsʼíibtaʼal ken u muchʼuba máakoʼob, suuk u taʼakʼal tiʼ cocheʼob, u tsʼíibtaʼal tiʼ pakʼoʼob yéetel tiʼ yaʼab uláakʼ tuʼuxoʼob.
Le máaxoʼob beetik leloʼ, u yojloʼob jeʼel u salvartaʼaloʼob tumen Dios yoʼolal u yaabilajeʼ. ¿Kux túun teech? ¿Baʼax ka tuklik u beetmaj Dios utiaʼal u yeʼesiktech u yaabilaj?
«DIOSEʼ TU SEN YAABILTAJ LE YÓOKʼOL KAABAʼ»
Yaʼab máax creertik Dios beet wíinik yéetel tuláakal baʼax yaan. Le kuxaʼan baʼaloʼoboʼ jach maʼaloboʼob, le oʼolal ku tuklaʼaleʼ juntúul máax jach yaan u naʼat beetmiloʼob. Yaʼab máakeʼ sáamsamal u tsʼáaik nib óolal tiʼ Dios yoʼolal le kuxtaloʼ. U yojloʼobeʼ tuláakal baʼax kʼaʼabéet utiaʼal u kuxtaloʼob yéetel utiaʼal u kiʼimaktal u yóoloʼobeʼ tiʼ Dios u taal: iikʼ, jaʼ, janal, yéetel uláakʼ baʼaloʼob beyoʼ.
Maʼalob ka k-tsʼáa nib óolal tiʼ Dios tumen u jaajileʼ letiʼ beetmiloʼon yéetel letiʼ tsʼáaiktoʼon tuláakal baʼax kʼaʼabéettoʼon (Salmo 104:10-28; 145:15, 16; Baʼaxoʼob 4:24). Ken tuukulnakoʼon tiʼ tuláakal baʼax ku beetik Dios t-oʼolaleʼ k-ilik u yaabilaj. Apóstol Pabloeʼ bey tu yaʼalilaʼ: «[Dios] tsʼáaik kuxtal, iikʼ yéetel tuláakal baʼal tiʼ máak. Tumen tu yoʼolal letiʼeʼ kuxaʼanoʼon, k-péek yéetel yanoʼon» (Baʼaxoʼob 17:25, 28).
Baʼaleʼ Dioseʼ maʼ chéen bey u yeʼesiktoʼon u yaabilajoʼ. Ku tsʼáaiktoʼon xan u jatsʼuts páajtalil k-adorartik —junpʼéel páajtalil minaʼan tiʼ le baʼalcheʼoboʼ— yéetel ku yeʼesiktoʼon bix jeʼel k-beetkeʼ (Mateo 5:3). Le máaxoʼob uʼuyik tʼaanoʼ jeʼel u páajtal u táakpajloʼob ichil le máaxoʼob ku yaʼalal «u paalal Dios[oʼ]» (Romailoʼob 8:19-21).
Jeʼex u yaʼalik Juan 3:16, Dioseʼ tu yeʼesajtoʼon u yaabilaj úuchik u túuxtik u Paal way Luʼumeʼ; Jesuseʼ tu kaʼansajtoʼon máax u Dios yéetel u Taata, yéetel kíim xan t-oʼolal. Baʼaleʼ yaʼab máakoʼob aʼalikeʼ maʼ tu naʼatkoʼob baʼaxten kʼaʼabéetchaj u kíimil Jesús yoʼolal wíinik, mix tu naʼatkoʼob bix u yeʼesil u yaabilaj Dios leloʼ. Koʼox ilik bix u tsolik le Biblia baʼax oʼolal kíim Jesusoʼ yéetel baʼax utsil ku kʼamik máak.
«TU TSʼÁAJ U JUNTÚULILIʼ PAAL»
Mix máak jeʼel u púutsʼul tiʼ le kʼojaʼanil, chʼíijil yéetel kíimiloʼ. Baʼaleʼ maʼ letiʼe baʼax u kʼáat Dios kaʼachoʼ. Tiʼ le yáax wíinikoʼoboʼ tu tsʼáaj u páajtalil u kuxtaloʼob mantatsʼ teʼ Paraísooʼ. Baʼaleʼ utiaʼal leloʼ unaj kaʼach u yuʼubikoʼob u tʼaan. Wa maʼ tu beetkoʼobeʼ Dioseʼ tu yaʼalajtiʼobeʼ yaan u kíimloʼob (Génesis 2:17). Le yáax wíinikoʼ líikʼ tu contra Dios, le oʼolal tu náajmataj kíimil utiaʼal letiʼ bey xan utiaʼal u chʼiʼibal. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼalaj: «Jeʼel bix tu yoʼolal chéen juntúul máak ook le kʼeban way yóokʼol kaab, yéetel tu yoʼolal le kʼeban ook le kíimiloʼ, bey xan úuchik u máan le kíimil tiʼ tuláakal máakoʼ tumen tuláakloʼob kaʼach tsʼoʼok u kʼebantaloʼob» (Romailoʼob 5:12).
Chéen baʼaleʼ Dioseʼ u «yaakuntmaj baʼax noʼojaʼan» (Salmo 37:28). Kex tu castigartaj le yáax wíinikoʼ, maʼ tu chaʼaj ka muʼyajnak yéetel ka kíimik máak utiaʼal mantatsʼ chéen yoʼolal u kʼeban le yáax juntúuloʼ. Baʼaxeʼ yoʼolal le ley ku kʼáatik «kuxtal tu yoʼolal kuxtal[oʼ]», u justicia Dioseʼ tu kaʼa tsʼáaj u páajtalil u yantal kuxtal minaʼan u xuul tiʼ le máaxoʼob uʼuyik tʼaanoʼ (Éxodo 21:23). Baʼaleʼ ¿bix jeʼel u kaʼa antal junpʼéel kuxtal x-maʼ kʼebanileʼ? Chéen wa ka kʼuʼubuk junpʼéel kuxtal x-maʼ kʼebanil jeʼex le tu peʼertaj Adanoʼ.
U jaajileʼ mix juntúul tiʼ u chʼiʼibal Adán ku páajtal u tsʼáaik junpʼéel boʼol beyoʼ, chéen jaʼaliʼ Jesuseʼ (Salmo 49:6-9). Jesuseʼ minaʼan u kʼeban, jach jeʼex Adán kaʼacheʼ. Le oʼolal le ka tu kʼubaj u kuxtaleʼ páajchaj u salvartik wíinik tiʼ le baʼax palitsilmil kaʼachoʼ: le kʼebanoʼ. Úuchik u beetik beyoʼ tu tsʼáaj páajtalil tiʼ u chʼiʼibal le yáax wíinik utiaʼal ka yanaktiʼob kuxtal x-maʼ kʼebanil, jeʼex le anchaj tu káajbaloʼ (Romailoʼob 3:23, 24; 6:23). ¿Baʼax kʼaʼabéet k-beetik utiaʼal k-kʼamik u yutsil le nojoch yaabilaj ku yeʼesik Diosaʼ?
«LE MÁAX KU YOKSIK U YÓOL TIʼEʼ»
Wa k-kaʼa xokik Juan 3:16, yaan k-ilik le tʼaanoʼobaʼ: «Utiaʼal tuláakal le máax ku yoksik u yóol tiʼeʼ [tiʼ Jesús] maʼ u saʼatal, baʼaleʼ ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼ». Lelaʼ u kʼáat u yaʼaleʼ utiaʼal ka yanaktoʼon le kuxtal minaʼan u xuuloʼ yaan baʼax kʼaʼabéet k-beetik. Kʼaʼabéet k-creertik Jesús yéetel k-uʼuyik u tʼaan.
¿Baʼax túun u kʼáat u yaʼal u yuʼubaʼal u tʼaan? ¿Maʼ wa tu yaʼalaj Jesuseʼ ‹le máax ku yoksik u yóol tiʼoʼ› yaan u yantal kuxtal minaʼan u xuul tiʼ? Jaaj, kʼaʼabéet a oksaj óoltik wa a tsʼáaik a fe tiʼ letiʼ. Baʼaleʼ maʼ u tuʼubultoʼoneʼ teʼ Bibliaoʼ le fejoʼ maʼ chéen u kʼáat u yaʼal u creertik máak wa baʼaxiʼ. Le Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, beetaʼan tumen W. E. Vineoʼ, ku yaʼalikeʼ le tʼaan meyajnaj tiʼ le apóstol Juan teʼ versiculoaʼ u kʼáat u yaʼal «u kʼubik u yóol máak tiʼ wa baʼax, maʼ chéen u creertikiʼ». Utiaʼal túun ka lúubuk utsil máak tiʼ Dioseʼ maʼ chéen unaj u yaʼalik ku creertik Jesuseʼ letiʼ le Salvadoroʼ. Unaj xan u tsʼáaik u yóol u beet le baʼax tu kaʼansaj Jesusoʼ. Wa maʼ tu yeʼesik máak yaan u fejeʼ chéen kunel u yaʼalik. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Le fe xan minaʼan utsil meyajoʼob tiʼoʼ, kimen yanil» (Santiago 2:26). K-ilik túuneʼ le máax ku creertik Jesusoʼ kʼaʼabéet u tsʼáaik u fe tiʼ letiʼ, u kʼáat u yaʼaleʼ u yeʼesik yéetel u kuxtal u tsʼaamaj u fe tiʼ Jesús.
Apóstol Pabloeʼ bey u tsolikaʼ: «U yaabilaj Cristoeʼ ku péeksikoʼon k-beet tuláakal baʼal, tumen jach k-ojleʼ juntúul máakeʼ kíim tu yoʼolal tuláakal máak; [...] utiaʼal beyoʼ le máaxoʼob kuxaʼanoʼoboʼ maʼ u kuxtaloʼob utiaʼal u beetkoʼob chéen baʼax u kʼáatoʼob, baʼaxeʼ utiaʼal ka u beetoʼob baʼax u kʼáat le máax kíim tu yoʼolaloʼob yéetel kaʼa kuxkíintaʼaboʼ» (2 Corintoiloʼob 5:14, 15). Utiaʼal k-tsʼáaik nib óolal yoʼolal u kuxtal Jesús tu kʼubaj t-oʼolaloʼ unaj k-kuxtal jeʼex u yaʼalikoʼ, maʼ jeʼex k-kʼáat toʼoneʼ. Kʼaʼabéet k-tsʼáaik táanil ichil k-kuxtal le baʼax tu kaʼansaj Jesusoʼ. Yoʼolal lelaʼ yaan k-kʼexik k-modos, baʼax k-chʼaʼtuklik, yéetel tuláakal baʼax k-beetik. ¿Baʼax kun tsʼaabil tiʼ le máaxoʼob creertik Jesús yéetel tsʼáaik u fejoʼob tiʼ letiʼoʼ?
«MAʼ U SAʼATAL, BAʼALEʼ KA YANAK KUXTAL MINAʼAN U XUUL TIʼ»
U tsʼook jaats Juan 3:16, ku yeʼesik baʼax ken u tsʼáa Dios tiʼ le máaxoʼob ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼ le boʼol tu beetaj Jesusoʼ yéetel ku kuxtaloʼob jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ. Dioseʼ u kʼáateʼ «maʼ u saʼatal», wa maʼ u xuʼulsaʼal mix máak, baʼaxeʼ «ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼ». Baʼaleʼ le máaxoʼob ken u kʼamoʼob le kuxtal minaʼan u xuuloʼ maʼ junpʼéeliliʼ tuʼux kun kuxtaloʼobiʼ.
Jesuseʼ tu yaʼaleʼ junmúuchʼ máakoʼobeʼ yaan u kuxtaloʼob kaʼan. Tiʼ u disipuloʼobeʼ tu yaʼaleʼ yaan u preparartik junpʼéel kúuchil utiaʼal ka páajchajak u gobernaroʼob tu yéetel (Juan 14:2, 3; Filiposiloʼob 3:20, 21). Le máaxoʼob kun kaʼa kuxkíintbiloʼob teʼ kaʼanoʼ «yaan u meyajoʼob bey sacerdoteʼob utiaʼal Dios bey xan utiaʼal Cristo, yéetel yaan u reinaroʼob tu yéetel ichil le mil jaʼaboʼoboʼ» (Apocalipsis 20:6).
Chéen wa jaytúul tiʼ u disipuloʼob Jesús ken u kʼamoʼob le jatsʼuts páajtalilaʼ. Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Maʼ a chʼaʼikeʼex saajkil, chan múuchʼ tamaneʼex, tumen a Taataʼexeʼ tsʼoʼok u yaʼalik yaan u tsʼáaikteʼex le Reinooʼ» (Lucas 12:32). ¿Jaytúul le ‹chan múuchʼ tamanoʼobaʼ›? Apocalipsis 14:1 yéetel 4, ku yaʼalik: «Paakatnajeneʼ, yéetel, ¡ileʼex!, le Tamanoʼ [Jesucristo kaʼa kuxkíintaʼan] waʼalakbal [kaʼan] tu Puʼukil Sión; tu yéeteleʼ yaan ciento cuarenticuatro mil máakoʼobiʼ; tu táanpoolal le máakoʼobaʼ tsʼíibtaʼan u kʼaabaʼ le Tamanoʼ, bey xan u kʼaabaʼ u Taata. [...] Yéetel maʼanoʼob ichil le wíinikoʼob utiaʼal ka kʼuʼubkoʼob tiʼ Dios yéetel tiʼ le Taman bey le yáax ich ku tsʼáaik le paakʼaloʼoboʼ». Wa k-ketik le 144,000 máakoʼob yéetel le u millonesil máakoʼob tsʼoʼok u kuxtaloʼob way Luʼumeʼ k-ilkeʼ le «chan múuchʼ» máakoʼoboʼ junpʼíitoʼob. Tiʼ letiʼobeʼ ku yaʼalaʼal reyoʼob, baʼaleʼ ¿máaxoʼob ken u gobernartoʼob?
Jesuseʼ tu yaʼaleʼ uláakʼ junmúuchʼ tiʼ u disipuloʼobeʼ yaan u kʼamkoʼob le utsiloʼob ken u tsʼáa u Reinooʼ. Jesuseʼ tu yaʼalaj teʼ Juan 10:16: «Yaan xan ten uláakʼ tamanoʼob minaʼanoʼob teʼ corralaʼ, yaan xan in taaskoʼob, yéetel yaan u yuʼubikoʼob in tʼaan; yaan u pʼáatloʼob junmúuchʼ yéetel leloʼobaʼ, yáanal u kʼab juntúuliliʼ j-kanan taman». Le «tamanoʼob[oʼ]» táan u páaʼtik u tsʼaʼabaltiʼob junpʼéel kuxtal minaʼan u xuul way Luʼum, jeʼex le yaan kaʼach tiʼ Adán yéetel Evaoʼ. ¿Bix túun k-ojéeltik way Luʼum kun kuxtaloʼobeʼ?
Le Bibliaoʼ ku yaʼalik bix le kuxtal kun yantal way Luʼum ken suunak Paraísoiloʼ. Jeʼel u páajtal a xokik teʼ tekstoʼobaʼ: Salmo 37:9-11; 46:8, 9; 72:7, 8, 16; Isaías 35:5, 6; 65:21-23; Mateo 5:5; Juan 5:28, 29 yéetel Apocalipsis 21:4. Teʼ tekstoʼobaʼ ku yaʼalikeʼ yaan u xuʼulul u yantal baʼateltáambal, wiʼijil, kʼojaʼanil yéetel kíimil. Ku yaʼalik xaneʼ yaan u kʼuchul u kʼiinileʼ le máakoʼoboʼ yaan u beetik u yotochoʼob utiaʼal u kajtaloʼob ich kiʼimak óolaliʼ, yaan u meyajtikoʼob u luʼumoʼob, yéetel yaan u líiʼsik u paalaloʼob ich jeetsʼel óolal. * ¿Maʼ wa uts ta tʼaan ka kuxlakech tiʼ junpʼéel luʼum beyoʼ? Toʼoneʼ k-ojleʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ yaan u béeytaloʼob maʼ kun xáantal.
DIOSEʼ YAʼAB BAʼALOʼOB TSʼOʼOK U BEETIK
Wa ka kulakech a tukult tubeeleʼ yaan a tsʼáaik cuentaeʼ jach yaʼab baʼax tsʼoʼok u beetik Dios ta woʼolal bey xan tu yoʼolal u maasil máakoʼob. Yaantoʼon kuxtal, naʼat, junpʼíit toj óolal, yéetel le baʼaxoʼob kʼaʼabéet utiaʼal k-kuxtaloʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ chéen leloʼ, úuchik u chaʼik Dios u kíimil Jesús t-oʼolaleʼ jeʼel u páajtal k-kʼamik junpʼéel utsil maas nojoch, jeʼex le tsʼoʼok k-kanik teʼ Juan 3:16.
Junpʼéel kuxtal minaʼan u xuul ich jeetsʼelil, tuʼux minaʼan kʼojaʼanil, baʼateltáambal, wiʼijil mix kíimileʼ, jach jeʼel u beetik u kuxtal máak ich kiʼimak óolal utiaʼal mantatsʼeʼ. Utiaʼal a kʼamik le utsiloʼobaʼ yaan baʼax ku páaʼtaʼal ka a beete. Tukle: ¿baʼax táan in beetik yoʼolal Dios?
^ xóot’ol 24 Utiaʼal a wojéeltik u maasil yoʼolal le profecíaʼobaʼ, ilawil u yóoxpʼéel xookil le libro ¿Baʼax jach tu jaajil ku kaʼansik le Bibliaoʼ?, beetaʼan tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba.