U kampʼéel tuus: Dioseʼ upʼéel Trinidad

¿Bix úuchik u yantal le tuusaʼ? «Jeʼel u páajtal u tuklaʼaleʼ u kaʼansajil le trinidadoʼ chéen upʼéel tuus káaj u beetaʼal tu tsʼoʼokbal le siglo 4. Yéetel jach u jaajileʼ upʼéel tuus [...]. Le u yaʼalaʼal óoxtúul máaxoʼob yaan ichil utúuliliʼ Diosoʼ káaj u maas creertaʼal tu tsʼoʼokbal le siglo 4. Táanil tiʼ le kʼiinoʼob jeʼelaʼ mix utúul tiʼ le yáax cristianoʼob creertikoʼ.» (New Catholic Encyclopedia, 1967.)

«Tu kʼiinil 20 tiʼ mayo tiʼ u jaʼabil 325, tu noj kaajil Niceaeʼ, Constantinoeʼ tu beetaj upʼéel muchʼtáambal utiaʼal u chʼaʼatuklaʼal yaʼab baʼaloʼob yaan yil yéetel le baʼaxoʼob ku creertkoʼoboʼ (Concilio de Nicea). Teʼ muchʼtáambalaʼ letiʼeʼ tu yaʼaleʼ [...] le Paaloʼ utúuliliʼ yéetel le Taatatsiloʼ, bey úuchik u chʼaʼatuklaʼal u kaʼansaʼal baʼax yaan yil Cristo yéetel Diosoʼ. [...] Tumen sajakkúunsaʼaboʼob tumen Constantinoeʼ, le obispoʼoboʼ kex maʼ de acuerdoʼobeʼ tu firmartoʼob le baʼax chʼaʼatuklaʼabaʼ, chéen kaʼatúul tiʼ letiʼob tu tsʼáajubaʼob tu contraiʼ.» (Encyclopædia Britannica, 1970.)

¿Baʼax ku kaʼansik le Bibliaoʼ? «Estebaneʼ, chuup yéetel Kiliʼich Pixaneʼ [wa espíritu santoeʼ], paakatnaj kaʼaneʼ ka tu yilaj u kiʼichkelemil Jajal Dios, ka tu yilaj xan Jesús waʼalakbal tu x-noʼoj Yuum Jajal Dios. Ka tu yaʼalaj túun: Ileʼex táan in wilik jeʼekʼab le kaʼanoʼ, yéetel u Paal máak waʼalakbal tu x-noʼoj Jajal Dios.» (Beetaʼanoʼob [Hechos] 7:55, 56.)

Jeʼex k-ilik teʼ tekstoaʼ Estebaneʼ chuʼup yéetel espíritu santo wa u kiliʼich muukʼ Dios yéetel tu yilaj xan «Jesús waʼalakbal tu x-noʼoj Yuum Jajal Dios». ¿Baʼax ku kaʼansiktoʼon lelaʼ? Ku kaʼansiktoʼoneʼ ka tsʼoʼok u kaʼa kuxtal Jesús yéetel ka bin kaʼaneʼ, maʼ suunaj Diosiliʼ, yéetel kex de espíritu u wíinklileʼ maʼ utúuliliʼ yéetel u Taataiʼ. Tsʼoʼoleʼ le tekstooʼ maʼ tu yaʼalik wa yaan uláakʼ máax tu tséel Dios yéetel Jesús. Kex tsʼoʼok u jach xakʼaltaʼal le Bibliaoʼ maʼ béeyak u kaxtaʼal mix upʼéel teksto ku tʼaan tiʼ le Trinidadoʼ, tak utúul sacerdoteeʼ tu yaʼalaj: «Teʼ Nuevo Testamentooʼ mix tuʼux ku chíikpajal wa yaan óoxtúul máaxoʼob ichil utúuliliʼ Dios» (À lʼaube du christianisme: la naissance des dogmes [Los albores del cristianismo: el nacimiento de los dogmas], tiʼ Marie-Émile Boismard).

Constantinoeʼ tu beetaj lelaʼ tumen u kʼáat kaʼach ka pʼéeliliʼchajak le kaʼansaj ku beetaʼal teʼ Iglesia teʼ siglo 4. Baʼaleʼ le kaʼansaj maʼ jaajaʼ tu beetaj u creertaʼal uláakʼ upʼéel baʼal maʼ jaajiʼ: «Maríaeʼ, u maama Dios».

Xok le tekstoʼobaʼ: Mateo 26:39; Juan 14:28; 1 Corintoiloʼob 15:27, 28; Colosailoʼob 1:15, 16, NM.

U JAAJIL:

Le Trinidadoʼ chéen upʼéel tuus káaj u beetaʼal tu tsʼoʼokbal le siglo 4.

[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 7]

Museo Bardini (Florencia)