3 Ilawil a kʼaj óoltik u jaajil yoʼolal Jesús
3 Ilawil a kʼaj óoltik u jaajil yoʼolal Jesús
«Tumen Jajal Dioseʼ tu sen yaabiltaj le yóokʼol kaabaʼ, ka tu tsʼáaj u juntúuliliʼ Paal, utiaʼal tuláakal le máax ku yoksik u yóol tiʼeʼ maʼ u saʼatal, baʼaleʼ ka yanak kuxtal minaʼan u xuul tiʼ.» (Juan 3:16)
¿BAʼAXTEN KU TALAMTAL? Tumen jejeláas baʼaxoʼob ku creertaʼal yoʼolal Jesús. Yaan máakoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maʼ jaaj wa yanchaj Jesusiʼ. Uláakʼoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ chéen utúul máak jeʼexoʼonaʼ yéetel maʼ jaaj wa kaʼa kuxlajiʼ.
¿BIX JEʼEL K-OJÉELTIK U JAAJIL YOʼOLAL JESUSEʼ? Jeʼex tu beetil le disipulo Natanaeloʼ. * Le ka aʼalaʼab tiʼ tumen Felipe tsʼoʼok u yilik «Jesús, u paal José, tiʼ u kaajil Nazaret», letiʼe Mesíasoʼ letiʼeʼ maʼ tu creertiʼ. Le oʼolal tu yaʼalaj: «¿Jeʼel wa u páajtal u jóokʼol baʼal maʼalob tiʼ u kaajil Nazareteʼ?». Felipe túuneʼ tu yaʼalaj: «Koʼoten a wile». Natanael túuneʼ bin u yil wa jaaj (Juan 1:43-51). Utiaʼal k-ojéeltik u jaajil xan yoʼolal Jesuseʼ unaj k-ilik wa jach jaaj le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal tu yoʼolaloʼ.
Le baʼaxoʼob eʼesik jach tu jaajil anchaj Jesusoʼ. Josefo yéetel Tacitoeʼ, kaʼatúul máakoʼob maʼ cristianoʼob kuxlajoʼob teʼ yáax siglooʼ. Letiʼobeʼ jach ku xokkoʼob kaʼach baʼaxoʼob uchaʼantak yéetel tu chʼaʼachiʼitoʼob xan Jesucristo bey utúul máak jach tu jaajil anchajeʼ. Jeʼex le ka tʼaanajoʼob tiʼ le tak pool tu beetaj le rey Nerón tu contra le cristianoʼob úuchik u tóokaʼal Roma tu jaʼabil 64, Tacitoeʼ tu tsʼíibtaj: «Neroneʼ tu takaj u pool yéetel tu beetaj u jach muʼyaj le máaxoʼob pʼektaʼanoʼob ku yaʼalaʼal cristianoʼoboʼ. Le máaxoʼob ku tsaypachkoʼob kaʼach Cristo, le máax kíimsaʼab tumen Poncio Pilato yáanal u gobernación Tiberiooʼ».
Le ka tʼaanaj upʼéel enciclopedia tiʼ baʼaxoʼob úuch teʼ siglo 1 yéetel 2, tu yaʼalaj: «Tuláakal le baʼaxoʼob ku tsikbaltaʼaloʼoboʼ ku yeʼeskoʼobeʼ mix le máaxoʼob jach pʼekmil le cristianoʼob tu yaʼaloʼob wa maʼ anchaj Jesusiʼ, baʼaleʼ tu tsʼoʼokbal le siglo 18, 19 yéetel tu káajbal le siglo 20, anchaj máakoʼob káaj u yaʼalikoʼob maʼ anchaj Jesusiʼ» (Encyclopædia Britannica, jóoʼsaʼab tu jaʼabil 2002). Tu jaʼabil 2002 le periódico The Wall Street Journaloʼ, tu yaʼalaj: «Óoliʼ tuláakal le máaxoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼoboʼ, ku creerkoʼob jach anchaj Jesús, chéen jujuntúul ateʼob maʼatech u creerkoʼob».
Baʼaloʼob eʼesik kaʼa kuxkíintaʼab Jesús. Tuukulnakoʼon tiʼ baʼax úuch le kaʼa maʼach Jesús utiaʼal kíimsbiloʼ. Tuláakal le máaxoʼob ku biskubaʼob kaʼach tu yéeteloʼ tu pʼatoʼob. Tak Pedro u amigoeʼ, tumen sajakchajeʼ tu yaʼalaj maʼ u kʼaj óoliʼ (Mateo 26:55, 56, 69-75). Tuláakal u disipuloʼobeʼ láaj kʼiʼitpajoʼob (Mateo 26:31). Baʼaleʼ, le maʼ sen úuch kíimsaʼakoʼ úuch upʼéel baʼal tu beetaj maʼ u chʼaʼikoʼob saajkil u seguer u kʼaʼaytajoʼob. Jeʼex Pedro yéetel Juaneʼ, maʼ tu chʼaʼajoʼob saajkil tiʼ le máaxoʼob beet u kíimsaʼal Jesusoʼ. Le baʼax úuchaʼ le péeks le disipuloʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul u kʼaʼaytkoʼob le baʼaxoʼob tu kaʼansaj Jesús tiʼ tuláakal u kajnáaliloʼob Romaoʼ. Letiʼobeʼ jeʼel tak u kʼubik u kuxtaloʼob kaʼach yoʼolal le baʼaxoʼob ku creertkoʼoboʼ.
¿Baʼax beet u kʼexik u tuukuloʼob? Upʼéel tiʼ le baʼaxoʼob beetoʼ letiʼe úuchik u yilkoʼob tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼal Jesusoʼ. Apóstol Pabloeʼ tu yaʼaleʼ le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ «chíikpaj tiʼ Pedro, ku tsʼoʼokoleʼ tiʼ le apostoloʼoboʼ. Ku tsʼoʼokoleʼ chíikpaj tiʼ [maas] tiʼ quinientos sukuʼunoʼob muchʼukbaloʼob». Le ka tu tsʼíibtaj Pablo le tʼaanoʼobaʼ láayliʼ kuxaʼan yaʼab tiʼ le máaxoʼob il Jesús le tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ (1 Corintoiloʼob 15:3-7). Wa chéen wa jaytúul máaxoʼob il Jesús le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintaʼaloʼ maʼ xaaneʼ jeʼel u talamtal tiʼ yaʼab cristianoʼob u creertkoʼobeʼ (Lucas 24:1-11). Baʼaleʼ tumen maas tiʼ quinientos máaxoʼob ileʼ, maʼ tu páajtal u yaʼalaʼal wa maʼ jaajiʼ.
¿BAʼAX UTSILOʼOB KU TAASIK? Le máaxoʼob ku tsʼáaik u fejoʼob tiʼ Jesús yéetel ku beetikoʼob le baʼax ku yaʼalikoʼ, ku perdonartaʼal u kʼebanoʼob yéetel ku yantal upʼéel maʼalob conciencia tiʼob (Marcos 2:5-12; 1 Timoteo 1:19; 1 Pedro 3:16-22). Tsʼoʼoleʼ wa ka kíimkoʼobeʼ, u yojloʼobeʼ Jesuseʼ u yaʼalmeʼ yaan u kaʼa kuxkíintaʼaloʼob «tu tsʼook kʼiin» (Juan 6:40).
Utiaʼal a wojéeltik u maasileʼ ilawil le u kampʼéel yéetel u cinco xookil tiʼ le libro ¿Baʼax jach tu jaajil ku kaʼansik le Bibliaoʼ?, * ku kʼaabaʼtik «¿Máax Jesucristo?» «U maas maʼalob siibal Dios tiʼ toʼoneʼ letiʼe boʼol tu tsʼáaj utiaʼal u salvarkoʼonoʼ».
[Tsolajiloʼob]
^ xóot’ol 4 Maʼ xaaneʼ le Natanaelaʼ letiʼe Bartolomé ku chʼaʼachiʼitaʼal tu Evangelioiloʼob, Mateo, Marcos yéetel Lucasoʼ.
^ xóot’ol 10 Beetaʼan tumen u j-jaajkunajoʼob Jéeoba.
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 7]
Utiaʼal k-ojéeltik u jaajil yoʼolal Jesuseʼ, unaj k-beetik jeʼex Natanaeleʼ yéetel unaj k-ilik wa jach jaaj le baʼaxoʼob ku yaʼalaʼal tu yoʼolaloʼ