Unaj k-kaʼansik k-paalal u yeʼesoʼob tsiikil

JUNPʼÉEL tʼaan ku beetaʼal ich españoleʼ, ku yaʼalik: U luʼsik u pʼóok máak ken tʼaanak yéetel u maasileʼ maʼalob u yilaʼal yéetel mix baʼal ku tojoltik. Yaʼab tuʼuxeʼ suuk u luʼsik u pʼóok máak ken okok tiʼ junpʼéel naj wa ken tʼaanak yéetel wa máax. Lelaʼ junpʼéel baʼax ku beetaʼal utiaʼal u yeʼesaʼal tsiikil. Jeʼex u yaʼalik le tʼaanaʼ maas ku yeʼesaʼal tsiikil tiʼ máax ku yeʼesik tsiikil.

¿Máasaʼ jach jatsʼuts u yilaʼal bix u yeʼesik tsiikil le mejen paalaloʼoboʼ? Juntúul superintendente tiʼ circuito tiʼ Honduras ku kʼaʼaytaj tak yéetel le mejen paalaloʼoboʼ, ku yaʼalik: «Tsʼoʼok in wilkeʼ maas ku beetaʼal u cuentail baʼax ku yaʼalik le mejen paalaloʼob ku yeʼeskoʼob tsiikiloʼ ke jeʼel baʼaxak ka in waʼaleʼ».

Teʼ kʼiinoʼobaʼ táan u pʼáatal óoliʼ maʼatech u yeʼesaʼal tsiikil, le oʼolal jach maʼalob ka k-il bix unaj k-tratartik u maasil. Tsʼoʼoleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ unaj k-kuxtal «jeʼel bix ku yaʼaliktoʼon u maʼalob péektsil Cristoeʼ» (Fili. 1:27; 2 Tim. 3:1-5). Le oʼolal jach unaj k-kaʼansik tiʼ k-paalal u yeʼesoʼob tsiikil tiʼ u maasil. ¿Bix jeʼel u páajtal k-beetkeʼ? ¿Yéetel bix jeʼel k-áantkoʼob utiaʼal ka taakchajak u yeʼeskoʼob tsiikileʼ? *

Ku kanik máak u yeʼes tsiikil ken u yil bix u beetaʼal

Le mejen paalaloʼoboʼ maas ku kaanbaloʼob yoʼolal baʼax ku yilkoʼob. Le oʼolal le bix maas maʼalob jeʼel u kaʼansaʼal le paalaloʼoboʼ, letiʼe u yeʼesaʼaltiʼob bix unaj u beetkoʼoboʼ (Deu. 6:6, 7). Kex jach maʼalob ka k-aʼal tiʼ k-paalal ka u yeʼesoʼob tsiikileʼ, maas maʼalob ka k-beet u yiloʼob.

Tuukulnakoʼon tiʼ Paula, letiʼeʼ desde tu chichnil kaʼansaʼab u meyajt Jéeoba tumen u maama. * Le oʼolal suukchaj u yeʼesik tsiikil tiʼ u maasil. ¿Baʼaxten? Letiʼeʼ ku yaʼalik: «In maamaeʼ bey u beetkoʼ, le oʼolal suukchaj k-eʼesik tsiikil». Walter, juntúul sukuʼuneʼ, ku yaʼalik bix úuchik u kaʼansik xan u paalaloʼob u yeʼesoʼob tsiikil tiʼ u maamaʼob kex maʼatech u meyajtik Jéeoba: «Tin kaʼansajtiʼob u yeʼesoʼob tsiikil tiʼ u maamaʼob, tumen mix juntéen kin tʼaan kʼaas tiʼ letiʼ». Waltereʼ tu kʼáataj u yáantaj Jéeoba utiaʼal u kaʼansik tiʼ u paalal. ¿Baʼax utsiloʼob tu kʼamaj? Juntúul tiʼ u paalaloʼobeʼ  tiʼ ku meyaj tu najil Beteleʼ, yéetel uláakʼ juntúuleʼ táan u beetik u precursoril. Tu kaʼatúulaloʼobeʼ ku yeʼesikoʼob tsiikil tiʼ u taataʼob yéetel tiʼ u maamaʼob.

Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ u Diosil «jeetsʼel, maʼ u [Diosil] xaʼakʼaʼan tuukuliʼ» (1 Cor. 14:33). Letiʼeʼ mantatsʼ ku beetik baʼax tu tsoolol. Toʼon xaneʼ bey unaj k-beetik t-otochoʼ. Yaan taatatsileʼ ku kaʼansik tiʼ u paalal ka u líiʼs u kʼaanoʼob, u nookʼoʼob yéetel ka áantajnakoʼob tiʼ uláakʼ baʼaloʼob ichil u yotochoʼob táanil tiʼ u binoʼob xook. Junpʼéel baʼax jeʼel u yáantik le paalal u pʼatoʼob limpioil u yotochoʼob bey xan u nuʼukuloʼobeʼ, letiʼe u yilkoʼob limpio yéetel maʼ xaʼaxaʼakʼ u maasil baʼaloʼob yaan ichil u yotochoʼoboʼ.

¿Baʼax ku tuklik k-paalal yoʼolal le baʼaxoʼob ku kankoʼob tu escuelaʼoboʼ? ¿Ku tsʼáaikoʼob wa u diosboʼotikil tiʼ u profesoroʼob yoʼolal le meyaj ku beetkoʼoboʼ? ¿K-beetik wa toʼon? Le paalaloʼoboʼ ku joʼopʼol u tuukuloʼob jeʼex u taataʼob yoʼolal u tareaʼob bey xan bix u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ le profesoroʼoboʼ. Kʼaʼabéet k-kaʼanskoʼob u tsʼaʼob u diosboʼotikil yoʼolal le meyaj ku beetkoʼoboʼ, lelaʼ junpʼéel bix jeʼel k-kaʼanskoʼob u yeʼesoʼob tsiikileʼ. Baʼaleʼ unaj xan k-tsʼáaik u diosboʼotikil tiʼ le máaxoʼob ku yáantkoʼonoʼob, jeʼex le doctoroʼoboʼ, juntúul máax ku koonol tiʼ junpʼéel tienda wa uláakʼ máakoʼob (Luc. 17:15, 16). Le táankelem paalaloʼob ku yeʼeskoʼob tsiikil yéetel ku beetkoʼob baʼax maʼalob tu escuelaʼoboʼ, k-aʼaliktiʼob jach maʼalob baʼax ku beetkoʼob.

U jaajileʼ, tuláakal le sukuʼunoʼob teʼ múuchʼulil unaj u yeʼeskoʼob tsiikil tiʼ u maasiloʼ. Jach jatsʼuts u yilaʼal u kʼáataʼal yéetel tsiikil bey xan u tsʼaʼabal u diosboʼotikil yoʼolal wa baʼax tumen le mejen paalal teʼ Najil Reinooʼ. U maasil xaneʼ ku yeʼeskoʼob tsiikil ikil u jach uʼuykoʼob le baʼax ku kaʼansaʼal teʼ muchʼtáambaloʼoboʼ. Beyoʼ le mejen paalaloʼoboʼ ku beetkoʼob xan beyoʼ. Le u yilkoʼob bix u yeʼesaʼal tsiikil teʼ tu Najil Reinooʼ le kun péekskoʼob u yeʼesoʼob tsiikil tiʼ u maasil ken suunakoʼob tu yotochoʼob. Lelaʼ bey u beetik Andrew, kanpʼéel jaʼaboʼob tiʼ, letiʼeʼ suuk u kʼáatik wa jeʼel u páajtal u máan chúumuk tiʼ kaʼatúul nukuch máak wa táan u tsikbaloʼobeʼ.

¿Bix uláakʼ jeʼel u páajtal k-kaʼansik k-paalal u yeʼesoʼob tsiikileʼ? Kʼaʼabéet k-jóoʼsik u tiempoil utiaʼal k-xokik tu yéeteloʼob le bix úuchik u yeʼesik tsiikil jujuntúul máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ (Rom. 15:4).

Kaʼanstiʼob máaxoʼob eʼes tsiikil úuchjeakil

Koʼox ilik bix tu beetil Samuel. Letiʼeʼ chéen óoxpʼéel wa kanpʼéel jaʼab yaantiʼ ka bisaʼab tumen u maama teʼ tabernaculooʼ. Baʼaleʼ, maʼ xaaneʼ tsʼokaʼaniliʼ u kaʼansaʼal tumen u maama kʼaʼabéet u chintal tu táan Elí, le nojoch j-kʼiinoʼ (1 Sam. 1:28). ¿Jeʼel wa xan u béeytal k-kaʼansik tiʼ k-paalal ka u yeʼesoʼob tsiikileʼ? Junpʼéel baʼax jach maʼalob ka k-kaʼanstiʼobeʼ letiʼe ka suukak u yaʼalikoʼob buenos días, buenas tardes, buenas noches wa uláakʼ bix u yeʼesaʼal tsiikil tiʼ u maasil. Beyoʼ jeʼel u beetkoʼob jeʼex Samueleʼ, letiʼeʼ suukchaj u beetik baʼax «uts u yilaʼal tumen [Dios] bey xan tumen le máakoʼoboʼ» (1 Sam. 2:26).

 Jeʼel xan u páajtal u meyajtoʼon le Biblia utiaʼal k-eʼesik u jelaʼanil baʼax ku beetik le máaxoʼob eʼesik tsiikil tiʼ le máaxoʼob maʼatech u yeʼeskoʼoboʼ. Tuukulnakoʼon tiʼ le baʼax tu beetaj Ocozías, u kʼasaʼan reyil Israel le ka tu túuxtaj tʼanbil profeta Elías. Letiʼeʼ «tu túuxtaj juntúul [máak] yéetel cincuenta [u soldadoʼob]» chʼaʼik. Ka kʼuch tu táan Elíaseʼ, le soldadooʼ tu yaʼalajtiʼ ka xiʼik tu yéetel, baʼaleʼ maʼ bey unaj u tʼaʼanal juntúul máax ku tʼaan tu kʼaabaʼ Jéeobaoʼ. ¿Baʼax túun tu beetaj Elías? Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Wa teen [le profetaoʼ], lúubuk u kʼáakʼil kaʼan ka u xuʼulsech paʼteʼ yéetel a cincuenta [soldadoʼob]». Lelaʼ jach bey úuchikoʼ: «Lúub u kʼáakʼil kaʼan[eʼ] ka xuʼulsaʼaboʼob» (2 Rey. 1:9, 10).

Ocozíaseʼ tu túuxtaj uláakʼ juntúul soldado, letiʼ xaneʼ láayliʼ bey úuchik u tʼankoʼ. Ka éem kʼáakʼ teʼ kaʼanoʼ ka xuʼulsaʼab tiʼ letiʼ yéetel tiʼ u cincuenta soldadoʼob xan. Ka taal u yóoxtúul soldado, baʼaleʼ letiʼeʼ tʼaanaj yéetel tsiikil. Letiʼeʼ maʼ tu yaʼalaj unaj u bin le profeta yéeteloʼ, baʼaxeʼ yéetel tsiikileʼ xolajeʼ ka tu yaʼalajtiʼ: «Beet uts a pʼatik in kuxtal yéetel u kuxtal le cincuenta a j-meeyjuloʼobaʼ; tumen le kaʼatúul [soldadoʼob] taaloʼob táanil yéetel u [soldadoʼoboʼ] lúub u kʼáakʼil kaʼaneʼ ka [tu] xuʼulsajoʼob. Teneʼ kin kʼáat óoltik tiʼ teech ka chʼaʼten óotsilil» (2 Rey. 1:11-15). ¿Baʼax tu beetaj Elías tiʼ le soldado sajakchajaʼanaʼ? ¿Tu kʼáataj wa tiʼ Dios ka u túuxt kʼáakʼ utiaʼal u xuʼulsiktiʼ kex tsʼoʼok u tʼaan yéetel tsiikil? Maʼatech. Baʼaxeʼ aʼalaʼabtiʼ tumen juntúul ángel ka xiʼik tu yéetel (2 Rey. 1:11-15). ¿Máasaʼ lelaʼ ku yeʼesik u kʼaʼabéetil u yeʼesaʼal tsiikil?

Koʼox tʼaan xan tiʼ baʼax tu beetaj apóstol Pablo. Ka maʼach tumen u soldadoiloʼob Roma naatsʼ tiʼ le templooʼ, maʼ tʼaanaj chéen tumen ku tuklik yaan u derechoil u tʼaaniʼ. Baʼaxeʼ tu kʼáataj yéetel tsiikil tiʼ le soldado kanáantikoʼ: «¿Ku páajtal in waʼalik wa baʼax?». Bey túunoʼ chaʼab u tʼaan utiaʼal u yeʼesik maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalaʼal tu contraoʼ (Hch. 21:37-40).

Tʼaanakoʼon xan tiʼ bix úuchik u yeʼesaʼal tsiikil tumen Jesucristo. Ka laʼaj le táan u juzgartaʼaloʼ, tʼaanaj yéetel tsiikil. Tu yaʼalaj: «Wa tin waʼalaj baʼal kʼaaseʼ, aʼal tuʼux yaan u kʼaasil. Baʼaleʼ wa maʼalob baʼax tin waʼalajeʼ, ¿baʼaxten ka lajken?». Ka tsʼoʼokeʼ mix máak páajchaj u yaʼalik wa yaan baʼax maʼ maʼalob tu yaʼaliʼ (Juan 18:22, 23).

Uláakʼ baʼaxoʼob ku yaʼalik le Bibliaoʼ ku yeʼesik baʼax unaj k-beetik ken tsoʼoloktoʼon u nuʼuk wa ken kʼaʼabéetchajak k-kʼamik yaan baʼax maʼ maʼalob tsʼoʼok k-beetkiʼ (Gén. 41:9-13; Hch. 8:20-24). Jeʼex Abigaileʼ tu kʼáataj ka perdonartaʼak tumen David yoʼolal le baʼax tu beetaj Nabal, u yíichamoʼ. Baʼaleʼ maʼ chéen le tu beetiʼ, tu síiaj yaʼab baʼaloʼob utiaʼal u jaantoʼob. Davideʼ jach maʼalob úuchik u yilik le baʼax tu beetaj Abigailoʼ, le oʼolal le ka kíim Nabaleʼ, tsʼoʼok u beel tu yéetel (1 Sam. 25:23-41).

Jeʼex túun k-ilkoʼ, jach unaj k-kaʼansik tiʼ k-paalal ka u yeʼesoʼob utsil bey xan tsiikil tuláakal súutukil, tak ken u aktáantoʼob talamiloʼob. Beyoʼ yaan k-chaʼik ka «juulnak [k-]sáasileʼex» utiaʼal ka ilaʼak tumen u maasil, beyoʼ yaan «u kiʼikiʼtʼantikoʼob [k-]Taataʼex yaan teʼ kaʼanoʼ» (Mat. 5:16).

[Tsolajiloʼob]