¿Baʼaxten jach kʼaʼanan k-kʼaʼaytaj joonaj joonai bejlaʼeʼ?
¿Baʼaxten jach kʼaʼanan k-kʼaʼaytaj joonaj joonai bejlaʼeʼ?
«Maʼ jáaw u kaʼansikoʼob yéetel u [kʼaʼaytikoʼob] u kʼaabaʼ Jesucristoiʼ, sáamsamal teʼ [templooʼ] bey xan teʼ najoʼoboʼ.» (HCH. 5:42.)
1, 2. 1) ¿Baʼax oʼolal jach kʼaj óolaʼan u j-jaajkunajoʼob Jéeoba? 2) ¿Baʼax ken k-il teʼ xookaʼ?
ÓOLIʼ tiʼ tuláakal luʼumiloʼobeʼ suuk u yilaʼal kaʼatúul máakoʼob maʼalob u vestirmilubaʼobeʼ tiaʼanoʼob tu jool u yotoch utúul máak utiaʼal u kʼaʼaytkoʼob le maʼalob péektsiloʼ. Wa u yuumil naj u kʼáat u yojéelt u maasileʼ, ku pʼaʼataltiʼ upʼéel jóoʼsaʼanil yéetel ku yaʼalaʼaltiʼ jeʼel u kaʼansaʼal yéetel le Bibliaoʼ. Ken tsʼoʼokokeʼ le kaʼatúul máakoʼobaʼ ku máanoʼob tiʼ uláakʼ naj. Techeʼ, ¿ka beetik wa xan lelaʼ? Wa beyoʼ, maʼ xaaneʼ tsʼoʼok a wilkeʼ le máakoʼoboʼ séeb u tsʼáaikoʼob cuenta utúul u j-jaajkunajech Jéeoba, kex maʼ tsikbalnakech yéeteloʼobiʼ. Jeʼex k-ilkoʼ jach kʼaj óolaʼanoʼon yoʼolal le kʼaʼaytaj k-beetik joonaj joonailoʼ.
2 Toʼon u j-jaajkunajoʼon Jéeobaeʼ jejeláas bix k-kʼaʼaytaj yéetel k-kaʼansik le máakoʼob jeʼex tu yaʼalil Jesusoʼ (Mat. 28:19, 20). K-kʼaʼaytaj teʼ mercadoʼoboʼ, teʼ calleʼoboʼ yéetel teʼ tuʼux yaʼab u máan máakoʼoboʼ (Hch. 17:17). K-kʼaʼaytaj xan tiʼ teléfono wa k-tsʼíibtik cartaʼob tiʼ le máakoʼoboʼ, yéetel wa yaan u súutukileʼ, k-kʼaʼaytaj xan kex maʼ le jokʼaʼanoʼon k-beetiʼ. Tsʼoʼoleʼ teʼ Internetoʼ yaan upʼéel dirección tuʼux tsʼaʼan jóoʼsaʼaniloʼob ich maas tiʼ trescientos tʼaanoʼob utiaʼal u kaambal máak tiʼ le Bibliaoʼ. * Tuláakal le bix u yúuchul kʼaʼaytajaʼ jach tsʼoʼok u yáantaj utiaʼal u kaʼansaʼal le máakoʼoboʼ, baʼaleʼ maases le ku beetaʼal joonaj joonailoʼ. ¿Baʼaxten bey k-kʼaʼaytajaʼ? ¿Bix káajik u kʼaʼaytaj joonaj joonai u kaajal Jéeoba teʼ kʼiinoʼobaʼ? Yéetel, ¿baʼaxten jach kʼaʼabéet u beetaʼal lelaʼ?
Le bix kʼaʼaytajnajik le apostoloʼoboʼ
3. ¿Bix tu yaʼalil Jesús tiʼ u apostoloʼob unaj u kʼaʼaytajoʼob, yéetel baʼax unaj u beetkoʼob kaʼach utiaʼal u tsʼoʼokbeskoʼob?
3 Le Bibliaoʼ ku yaʼalik unaj u yúuchul kʼaʼaytaj joonaj joonai. Le ka tu túuxtaj Jesús u apostoloʼob kʼaʼaytajoʼ, tu yaʼalajtiʼob: «Le ken kʼuchukeʼex tiʼ jumpʼéel kaaj wa tiʼ jumpʼéel kajtalileʼ, kaxteʼex teʼeloʼ juntúul máak ku náajmatik a wantaleʼex tu yotoch». Jeʼex k-ilkoʼ, unaj kaʼach u binoʼob tu yotoch le máakoʼoboʼ, tumen Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Le ken okokeʼex teʼ najoʼ tsiikilneneʼex táan a tsʼíiboltikeʼex jeetsʼel». ¿Kʼaʼabéet wa kaʼach u invitartaʼal le apostoloʼob utiaʼal ka xiʼikoʼob tu yotoch le máakoʼoboʼ? Maʼatech, tumen Jesuseʼ tu yaʼalajtiʼob: «Wa maʼ tu kʼamikeʼexoʼob mix u kʼáatoʼob u yuʼubeʼexoʼobeʼ, jóokʼeneʼex túun tiʼ le naj wa tiʼ le kaajoʼ ka a tíiteʼex u luʼumil a wookeʼex» (Mat. 10:11-14). Le baʼaxoʼob tu yaʼalaj Jesusaʼ ku yeʼesikeʼ letiʼob unaj u chʼaʼatuklik u binoʼob tu yotoch le máakoʼob ken xiʼik u kʼaʼaytoʼob le maʼalob péektsil «tiʼ tuláakal le mejen kajtaliloʼoboʼ» (Luc. 9:6).
4. Teʼ Bibliaoʼ, ¿tuʼux ku chʼaʼachiʼitaʼal le u yúuchul kʼaʼaytaj joonaj joonailoʼ?
4 Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le apostoloʼoboʼ kʼaʼaytajnajoʼob joonaj joonai. Le maʼ sen úuch káajak u yéeyaʼal le máaxoʼob ku binoʼob kaʼan teʼ tu jaʼabil 33 teʼ yáax siglooʼ, u libroi Beetaʼanoʼob [Hechos] 5:42, ku yaʼalik yoʼolal le apostoloʼobaʼ: «Maʼ jáaw u kaʼansikoʼob yéetel u [kʼaʼaytikoʼob] u kʼaabaʼ Jesucristoiʼ, sáamsamal teʼ [templooʼ] bey xan teʼ najoʼoboʼ». Óoliʼ veinte jaʼaboʼob úuchuk lelaʼ, le apóstol Pablooʼ tu kʼaʼajsaj tiʼ le ancianoʼob yanoʼob tu múuchʼulil Efesooʼ: «Maʼ jáaw in [kʼaʼaytikteʼex] le baʼaloʼob utiaʼal a wutsileʼexoʼ, táan in kaʼansikeʼex tu táan máakoʼob yéetel ta wotocheʼex». ¿U kʼáat wa túun u yaʼaleʼ Pabloeʼ tsʼoʼok kaʼach u yáax bin u xíimbaltoʼob táanil tiʼ u beetikubaʼob disipuloi? Maʼ xaaneʼ tsʼoʼoki, tumen tu yaʼalaj xan tiʼob «unaj u kʼexikoʼob u tuukuloʼob tu táan Jajal Dios yéetel u yoksaj óoltikoʼob Yuumtsil Jesucristo» (Hch. 20:20, 21). Le libro Comentario al texto griego del Nuevo Testamento, beetaʼan tumen Archibald Thomas Robertsonoʼ, ku yaʼalik yoʼolal Beetaʼanoʼob 20:20: «Unaj u yaʼalaʼaleʼ [Pablo] le u maas nojchil tiʼ le j-kʼaʼaytajoʼoboʼ ku kʼaʼaytaj kaʼach joonaj joonai».
J-kʼaʼaytajoʼob ku keʼetloʼob yéetel sáakʼoʼob
5. Le profeta Joeloʼ, ¿bix tu ketil u kʼaʼaytaj le máaxoʼob yéeyaʼanoʼoboʼ?
5 Le kʼaʼaytaj beetaʼab teʼ yáax siglooʼ tu chíikbesaj le nojoch meyaj ku beetaʼal tiʼ tuláakal yóokʼol kaab bejlaʼaʼ. Le profeta Joeloʼ tu ketaj u kʼaʼaytaj le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob yéetel yaʼabach ikʼeloʼob tuʼux táakaʼan tak le sáakʼoʼoboʼ (Joel 1:4). Le sáakʼoʼoboʼ mix baʼal beetik maʼ u yookloʼob teʼ najoʼoboʼ yéetel ku kʼaskúuntkoʼob tuláakal baʼal (xokaʼak Joel 2:2, 7-9). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ mix baʼal jeʼel u beetik u xuʼulul u kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsil tiʼ tuláakal máakoʼ. Le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob yéetel le «uláakʼ j-tamanoʼob[oʼ]» maases joonaj joonai ku kʼaʼaytajoʼob (Juan 10:16). ¿Bix káajik u kʼaʼaytajoʼob joonaj joonai u j-jaajkunajoʼob Jéeoba?
6. ¿Baʼax kʼaʼajsaʼab tiʼ le sukuʼunoʼob tu jaʼabil 1922, baʼaleʼ baʼax tu beetaj jujuntúul tiʼ letiʼobiʼ?
6 Desde tu jaʼabil 1919 káaj u sen aʼalaʼal kʼaʼabéet u kʼaʼaytaj le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ. Le xook ku kʼaabaʼtik “El servicio es esencial”, jóokʼ tiʼ le revista The Watch Tower, 15 tiʼ agosto tiʼ 1922 tu kʼaʼajsaj tiʼ le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob u kʼaʼananil u tsʼáaik u yóoloʼob u «bisoʼob tiʼ tuláakal máak le jóoʼsaʼaniloʼoboʼ yéetel u binoʼob tu yotoch le máakoʼob utiaʼal u kʼaʼaytkoʼob tsʼoʼok u náatsʼal u Reino Diosoʼ». Kex tumen teʼ Bulletin (Boletín, kʼaj óolaʼan bejlaʼa K-meeyjil tiʼ le Reinooʼ) ku yeʼesaʼal kaʼach bix jeʼel u yúuchul kʼaʼaytajeʼ, maʼ yaʼab sukuʼunoʼob ku kʼaʼaytajoʼob joonaj joonailiʼ. Yanoʼobeʼ ku kaxtik baʼal u yaʼaloʼob utiaʼal maʼ u beetkoʼob, tumen ku yuʼubkoʼob ku mixbaʼalkúunskubaʼob ken u beetoʼob le meyajaʼ. Tumen mantatsʼ ku yaʼalaʼal kʼaʼabéet u jóokʼol máak kʼaʼaytajeʼ, yaʼaboʼobeʼ tu pʼatoʼob u kaajal Jéeoba.
7. Tu jaʼabiloʼob 1950, ¿baʼax unaj kaʼach u beetik le sukuʼunoʼoboʼ?
7 Ka máan jaʼaboʼobeʼ joʼopʼ u yaʼabtal le máaxoʼob ku jóoʼloʼob kʼaʼaytajoʼ. Baʼaleʼ, kʼaʼabéetchaj u maas kaʼansaʼaloʼob utiaʼal u kʼaʼaytajoʼob tubeel joonaj joonai. Koʼox ilik baʼax úuch tu luʼumil Estados Unidos. Tu yáax jaʼabiloʼob 1950, 28 tiʼ cada 100 j-jaajkunajoʼobeʼ ku tʼoxkoʼob chéen mejen tratadoʼob wa chéen ku pʼáatloʼob waʼatal teʼ bejoʼob u machmoʼob le revistaʼoboʼ. Maas tiʼ 40 tiʼ cada 100 sukuʼunoʼobeʼ maʼatech u jóokʼoloʼob kʼaʼaytaj yéetel ku máan yaʼab mesoʼob maʼatech u kʼaʼaytajoʼob. ¿Baʼax unaj kaʼach u beetaʼal utiaʼal u kʼaʼaytaj joonaj joonai le sukuʼunoʼoboʼ?
8, 9. ¿Baʼax kaʼansajil joʼopʼ u beetaʼal tu jaʼabil 1953, yéetel baʼax utsiloʼob tu taasaj?
8 Tiʼ upʼéel asamblea internacional beetaʼab tu jaʼabil 1953 tu noj kaajil Nueva Yorkeʼ, kaʼa aʼalaʼab u kʼaʼabéetil u yúuchul kʼaʼaytaj joonaj joonai. Le sukuʼun Nathan H. Knorr, máax nuʼuktik kaʼach le kʼaʼaytajoʼ, tu yaʼaleʼ le máaxoʼob nuʼuktik le múuchʼuliloʼoboʼ kʼaʼabéet u yáantkoʼob le sukuʼunoʼob utiaʼal ka táakpajkoʼob teʼ meyajaʼ. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Tuláakal kʼaʼabéet u páajtal u kʼaʼaytik le maʼalob péektsil joonaj joonailoʼ». Utiaʼal u béeytaleʼ, tu séebaʼanil káajik u kaʼansaʼal le sukuʼunoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Le máaxoʼob maʼ joʼopʼok u kʼaʼaytajoʼob joonaj joonai kaʼachoʼ kaʼansaʼabtiʼob bix unaj u beetkoʼob, yéetel eʼesaʼabtiʼob bix jeʼel u núukikoʼob le kʼáatchiʼob yéetel le Bibliaoʼ.
9 Le baʼax beetaʼabaʼ tu taasaj yaʼab utsiloʼob. Le maʼ máanak diez jaʼaboʼob beetaʼak lelaʼ, tu chukaj u doblei le máaxoʼob ku jóoʼloʼob kʼaʼaytajoʼ, upʼíit maas tiʼ u doblei yaʼabchajik le máaxoʼob ku kaʼa xíimbaltaʼaloʼoboʼ yéetel le máaxoʼob ku tsʼaʼabal xook tiʼoboʼ anchaj u doblei yéetel uláakʼ táanchumuk. Yéetel bejlaʼeʼ yaan óoliʼ siete millones j-jaajkunajoʼob tiʼ Jéeoba táan u kʼaʼaytkoʼob le maʼalob péektsil tiʼ tuláakal yóokʼol kaaboʼ. Tuláakal lelaʼ ku yeʼesik le utsiloʼob ku kʼamikoʼob tiʼ Jéeoba le máaxoʼob ku tsʼáaik u yóoloʼob kʼaʼaytaj joonaj joonailoʼ (Isa. 60:22).
Upʼéel chíikulal ku taasik salvación
10, 11. 1) ¿Baʼax tsʼaʼab u yil Ezequiel ku chíikpajal teʼ capítulo 9 tiʼ u librooʼ? 2) ¿Bix u béeychajal bejlaʼa le baʼax tsʼaʼab u yiloʼ?
10 Wa k-ilik le capítulo 9 tiʼ u libro Ezequieloʼ, yaan k-tsʼáaik cuenta jach kʼaʼanan u yúuchul kʼaʼaytaj joonaj joonai. Ezequieleʼ tsʼaʼab u yil seis máakoʼob u machmoʼob u nuʼukulil u baʼateloʼob yéetel uláakʼ utúuleʼ u tsʼaamaj u nookʼ de lino yéetel u chʼaʼamaj u nuʼukulil tsʼíib. Tiʼ le máakaʼ ku yaʼalaʼal: «Xíimbalt u kaajil [...], ku tsʼoʼokoleʼ tsʼáa jumpʼéel chíikul tu táan poolal le máaxoʼob ku yaj óoltikoʼob tuláakal le pʼekbeʼen baʼaloʼob ku yúuchuloʼob ichiloʼ». Ka tsʼoʼok u beetik lelaʼ, aʼalaʼab tiʼ le uláakʼ seis máakoʼob ka u kíimsoʼob le máaxoʼob maʼ tsʼaʼantiʼob le chíikulaloʼ (xokaʼak Ezequiel 9:1-6).
11 Le «máak u búukintmaj lino[oʼ]» ku chíikbesik u yalab le máaxoʼob yéeyaʼanoʼob pʼaatloʼob way Luʼumeʼ. Yéetel ken kʼaʼaytajnakoʼobeʼ bey táan u tsʼáaikoʼob upʼéel chíikulal tiʼ le máaxoʼob ku kʼuchloʼob antal ichil le «uláakʼ tamanoʼob[oʼ]» (Juan 10:16). ¿Baʼax le chíikulalaʼ? Le chíikulalaʼ letiʼe u yeʼesik máak utúul u disipulo Cristo tsʼoʼok u kʼubik u kuxtal tiʼ Diosoʼ, tsʼoʼok u yokjaʼ yéetel tsʼoʼok u búukbeskuba yéetel le túumben kuxtaloʼ (Efe. 4:20-24). Le uláakʼ tamanoʼob yéetel le yéeyaʼanoʼoboʼ ku múuchʼ meyajoʼob utiaʼal u tsʼáaikoʼob le chíikulal tiʼ uláakʼ máakoʼoboʼ (Apo. 22:17).
12. Le baʼax tu yilaj Ezequieloʼ, ¿bix u yeʼesik u kʼaʼananil k-kaxtik le máaxoʼob uts u puksiʼikʼaloʼoboʼ?
12 Le baʼax tu yilaj Ezequieloʼ ku yeʼesik kʼaʼabéet k-kaxtik «le máaxoʼob ku yaj óoltikoʼob tuláakal le pʼekbeʼen baʼaloʼob» ku beetaʼaloʼ utiaʼal maʼ u xuʼulsaʼaltiʼob. Jach beyoʼ, maʼ kun xáantaleʼ u angeloʼob Jéeoba wa le seis máakoʼob u machmoʼob u nuʼukulil baʼateloʼ yaan u xuʼulskoʼob le máaxoʼob minaʼantiʼob le chíikulaloʼ. Le ka tʼaanaj tiʼ u kʼiinil le pʼis óoloʼ, le apóstol Pablooʼ tu yaʼaleʼ Jesús yéetel u angeloʼobeʼ, yaan u taal «u jatsʼ le máaxoʼob maʼ tu kʼaj óoltikoʼob Jajal Diosoʼ mix tu yuʼubikoʼob u maʼalob péektsil k-Yuumtsil Jesucristo» (2 Tes. 1:7, 8). Lelaʼ ku yeʼesikeʼ le máaxoʼob kun pʼis óolbiloʼoboʼ yaan u salvarkubaʼob wa ku kʼamikoʼob le maʼalob péektsiloʼ, le oʼolal jach unaj k-tsʼáaik k-óol kʼaʼaytaj tak tu xuul (Apo. 14:6, 7). Leloʼ u kʼáat u yaʼaleʼ wa maʼ k-beetkeʼ tiʼ toʼon kun antal u culpai ken xuʼulsaʼak tiʼ le máakoʼoboʼ (xokaʼak Ezequiel 3:17-19).
13. 1) ¿Baʼax tu yilaj Pablo jach kʼaʼabéet u beetik, yéetel baʼaxten? 2) ¿Ka wilik wa bey a pʼaxmaj le máakoʼob kajaʼanoʼob teʼ tuʼux yanechoʼ?
13 Pabloeʼ tu yilaj jach kʼaʼabéet u kʼaʼaytik le maʼalob péektsil tiʼ le máakoʼoboʼ, le oʼolal tu yaʼalaj: «Teneʼ tuláakal máax in pʼaxmaj, kex griegoʼob wa maʼ griegoʼobiʼ, kex kaambalnajaʼanoʼob wa maʼ kaambalnajaʼanoʼobiʼ. Bey túunoʼ teneʼ táan in jach tsʼíiboltik in tseʼektik le maʼalob péektsil tak tiʼ teʼex kajaʼaneʼex Romaoʼ» (Rom. 1:14, 15). Pabloeʼ jach kiʼimak u yóol kaʼach tumen chʼaʼab óotsilil tiʼ tumen Jéeoba. Le oʼolal tu yilaj jach kʼaʼabéet u yáantik le máakoʼob utiaʼal ka chʼaʼabak xan óotsilil tiʼob tumen Diosoʼ (1 Tim. 1:12-16). Utiaʼal letiʼeʼ bey upʼéel pʼaax yantiʼ yéetel le máakoʼoboʼ, yéetel ku boʼotik kaʼach ken u kʼaʼayttiʼob le maʼalob péektsiloʼ. ¿Ka wilik wa bey a pʼaxmaj xan le máakoʼob kajaʼanoʼob teʼ tuʼux yanechoʼ? (Xokaʼak Beetaʼanoʼob 20:26, 27.)
14. ¿Baʼax oʼolal k-jach kʼaʼaytik le maʼalob péektsil joonaj joonailoʼ?
14 K-áantik k-éet máakil utiaʼal ka u salvartubaʼobeʼ jach kʼaʼanan, baʼaleʼ yaan uláakʼ baʼax oʼolal maas kʼaʼanan k-kʼaʼaytaj joonaj joonai. Tu libroi Malaquías 1:11, Jéeobaeʼ ku yaʼalik: «Tiʼ tuláakal u múuchʼ kaajiloʼob [...] yóokʼol kaab kin tsiʼikil; tuláakal tuʼux [...] ku taasaʼal tiʼ teen [siibaloʼob]». Le profecíaaʼ ku béeytal ken kʼaʼaytaʼak tiʼ tuláakal máak u kʼaabaʼ Dios tumen le máaxoʼob meyajtikoʼ (Isa. 42:8; Sal. 109:30, NM; Mat. 24:14). Tumen k-kʼáat «k-kiʼikiʼtʼant» Jéeobaeʼ, toʼoneʼ jach k-kʼaʼaytik le maʼalob péektsil joonaj joonailoʼ (Heb. 13:15).
Jach taʼaytak u yúuchul nukuch baʼaloʼob
15. 1) Le israelitaʼoboʼ, ¿baʼax tu beetoʼob tu siete kʼiin joʼopʼok u baʼpachkoʼob Jericó? 2) Jeʼex le baʼax úuchaʼ maʼ xaaneʼ, ¿baʼax kun úuchul yéetel le kʼaʼaytajoʼ?
15 ¿Baʼax kun úuchul yéetel le kʼaʼaytaj ichil upʼíit kʼiinoʼ? Le baʼax ku chíikpajal tu libroi Josué le ka baʼpachtaʼab u noj kaajil Jericoeʼ, ku yeʼesiktoʼon baʼax kun úuchul. Kʼaʼajaktoʼoneʼ táanil tiʼ u xuʼulsaʼal Jericoeʼ, Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ le israelitaʼob ka u baʼpachtoʼob utéen sáamsamal ichil seis kʼiinoʼob. Baʼaleʼ tu siete kʼiinileʼ, maʼ chéen utéen tu baʼpachtoʼobiʼ. Jéeobaeʼ tu yaʼalaj tiʼ Josué: «Siete [sacerdoteʼob] bíin xiʼikoʼob tu táan u [arcai] u núuptʼaan Yuumtsil, tu jujuntúulileʼ yéetel jumpʼéel jóopsaj paax u baak taman, tu siete kʼiineʼ bíin a suut xíimbalteʼex siete utéenel le kaajoʼ, kaʼalikil le [sacerdoteʼob] táan u jóopsikoʼob u paaxoʼob. Le ken a wuʼuyeʼex u juum le jóopsaj paaxoʼob chéen utiaʼal baʼateloʼ, kʼaʼam awatneneʼex yéetel tuláakal a muukʼeʼex, ka níikik u tulumiloʼob le kaajoʼ» (Jos. 6:2-5). Maʼ xaaneʼ bejlaʼeʼ yaan xan u kʼaʼabéettal u maas kʼaʼaytaʼal le maʼalob péektsiloʼ. Jeʼel bixak ka úuchkeʼ, ken xuʼulsaʼak tiʼ le kʼasaʼan yóokʼol kaabaʼ, toʼoneʼ tsʼokaʼaniliʼ k-ilik bix úuchik u sen kʼaʼaytaʼal u kʼaabaʼ yéetel u Reino Dios tiʼ tuláakal yóokʼol kaab jeʼex mix utéen ilaʼakoʼ.
16, 17. 1) ¿Baʼax kun tsʼaabil ojéeltbil táanil tiʼ u xuʼulsaʼal le yóokʼol kaabaʼ? 2) ¿Baʼax kʼáatchiʼiloʼob kun núukbil teʼ tuláakʼ xookoʼ?
16 Le kʼaʼaytaj k-beetkoʼ, yaan u kʼuchul u kʼiinil u yuʼubal bey upʼéel «kʼaʼam awat» xaneʼ. U libroi Apocalipsiseʼ ku ketik le baʼax kun kʼaʼaytbil yéetel «u nukuch batil kaʼan» ku kʼáaxal «yóokʼol wíinikoʼob, míin cuarenta kilos u aalil cada jumpʼéel». * Le oʼolal Apocalipsis 16:21 ku yaʼalikeʼ le baʼax kun úuchlaʼ «jumpʼéel jaatsʼ jach nojoch». Teʼ kʼiinoʼob jeʼeloʼ maʼ k-ojel wa yaan u seguer u yúuchul kʼaʼaytaj joonaj joonailiʼ. Baʼax k-ojleʼ, táanil tiʼ u tsʼoʼokol le «nojoch yaayaj óolaloʼ», u kʼaabaʼ Jéeobaeʼ tsʼokaʼaniliʼ u tsʼaʼabal ojéeltbil tiʼ tuláakal yóokʼol kaab jeʼex mix utéen beetaʼakoʼ (Apo. 7:14; Jer. 16:21; Eze. 38:23).
17 Le táan k-páaʼtik u yúuchul le nukuch baʼaloʼobaʼ, maʼ unaj u xuʼulul k-tsʼáaik k-óol kʼaʼayt le maʼalob péektsiloʼ. Baʼaleʼ utiaʼal k-beetik leloʼ kʼaʼabéet k-kʼaʼaytaj joonaj joonai. ¿Baʼax talamiloʼob ku yantal tiʼ máak ken u beet le meyajaʼ? ¿Bix jeʼel k-aktáantkoʼobeʼ? Teʼ tuláakʼ xookoʼ yaan u núukaʼal le kʼáatchiʼobaʼ.
[Tsolajiloʼob]
^ xóot’ol 2 Le dirección tuʼux tsʼaʼan le jóoʼsaʼaniloʼob teʼ Internetoʼ letiʼ lelaʼ: www.watchtower.org.
^ xóot’ol 16 Le tʼaan meyajnaj ka tsʼíibtaʼab le versiculoaʼ maʼ xaaneʼ táan u yúuchul tʼaan tiʼ upʼéel talento griego. Wa beyoʼ, maʼ xaaneʼ cada tuunicheʼ 20.4 kilos u aalil.
¿Baʼax jeʼel a núukikeʼ?
• ¿Baʼaxten maases k-kʼaʼaytaj joonaj joonai?
• Teʼ tsʼook jaʼaboʼobaʼ, ¿bix tsʼoʼok u yeʼesaʼal u kʼaʼananil k-kʼaʼaytaj joonaj joonai?
• ¿Baʼaxten le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ ku yilkoʼob u kʼaʼananil u kʼaʼaytajoʼob?
• ¿Baʼax nukuch baʼaloʼob tu náatsʼal u kʼiinil u yúuchloʼob?
[U kʼáatchiʼiloʼob le xookoʼ]
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 4]
Jeʼex Pabloeʼ, ¿ka wilik wa bey a pʼaxmaj le máakoʼob tiʼ le ka kʼaʼaytajoʼ?
[U tsolajil le oochel teʼ táan juʼun 5]
Sukuʼun Knorr tu jaʼabil 1953