TULÁAKAL máak u kʼáat ka kiʼimakchajak u yóol. Baʼaleʼ teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ jach yaj le kuxtaloʼ (2 Tim. 3:1). Yaʼab baʼax oʼolal maʼ kiʼimak u yóol le máakoʼoboʼ. Yaan kʼiineʼ yoʼolal le baʼaxoʼob kʼaastak ku beetaʼaloʼ, yoʼolal le kʼojaʼaniloʼoboʼ, u pʼáatal minaʼan meyaj wa u kíimil juntúul u láakʼtsil máak. Tak le máaxoʼob meyajtik Diosoʼ jeʼel u lúubul u yóoloʼobeʼ yéetel jujunpʼíitileʼ ku bin u pʼáatal maʼ kiʼimak u yóoloʼobiʼ. Wa bey u yúuchultechoʼ, ¿bix jeʼel u kaʼa kiʼimaktal a wóoleʼ?

Utiaʼal k-núukik le kʼáatchiʼaʼ yáaxeʼ unaj k-naʼatik baʼax le kiʼimak óolaloʼ yéetel bix tu beetil jujuntúul máakoʼob utiaʼal maʼ u xuʼulul u kiʼimaktal u yóoloʼob kex yaj baʼax úuchtiʼob. Tsʼoʼoleʼ k-ilik baʼax unaj k-beetik utiaʼal maʼ k-peʼertik, baʼaxeʼ ka maas kiʼimakchajak k-óol.

U cheʼej máakeʼ maʼ u kʼáat u yaʼal wa kiʼimak u yóol jach tu jaajiliʼ. Utiaʼal k-naʼatikeʼ tuukulnakoʼon tiʼ juntúul kalaʼan yaʼab u cheʼej. Baʼaleʼ kéen jóomok u yóoleʼ ku xuʼulul u cheʼej, tumen ku kʼaʼajaltiʼ baʼaxoʼob ku muʼyajtik. Leloʼ maʼ jach kiʼimak óolaliʼ, tumen chéen junsúutuk tu yuʼubaj bey kiʼimak u yóoleʼ (Pro. 14:13).

Le kiʼimak óolaloʼ tu tsʼuʼ u puksiʼikʼal máak ku yuʼubik yoʼolal baʼaxoʼob jatsʼutstak yaantiʼ wa yoʼolal le baʼaxoʼob ku páaʼtikoʼ. Kex yaan baʼaloʼob talamtak ku aktáantikeʼ maʼatech u xuʼulul u kiʼimaktal u yóol (1 Tes. 1:6). Kex ku yaatal u yóol yoʼolal wa baʼaxeʼ láayliʼ kiʼimak u yóoleʼ. Jeʼex le apostoloʼoboʼ jaʼajatsʼaʼaboʼob ikil u tʼaanoʼob yoʼolal Cristo, baʼaleʼ le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «jóokʼoʼob tiʼ le Sanedrín jach kiʼimak u yóoloʼoboʼ, tumen Dioseʼ tu chaʼaj u mixbaʼalkúuntaʼaloʼob tu yoʼolal u kʼaabaʼ Jesús» (Bax. 5:41). U jaajileʼ maʼ kiʼimakchaj u yóoloʼob úuchik u jaʼajatsʼaʼaloʼobiʼ, baʼaxeʼ tumen tu yeʼesoʼob chúukaʼan óolal tiʼ Dios.

Mix máak ku síijil yéetel le kiʼimak óolaloʼ, tsʼoʼoleʼ maʼ chéen bey u yantal tiʼ máakoʼ. ¿Baʼaxten? Tumen le u jaajil kiʼimak óolaloʼ táakaʼan ichil u yich u kiliʼich muukʼ Dios. Le kiliʼich muukʼaʼ ku yáantkoʼon utiaʼal ka yanaktoʼon «túumben modos», ichileʼ táakaʼan le kiʼimak óolaloʼ (Efe. 4:24; Gal. 5:22). Tsʼoʼoleʼ wa kiʼimak k-óoleʼ maʼ ken jach chiʼichnaktal yoʼolal baʼaxoʼob ku yúuchultoʼon.

Ka beetaʼab le Luʼum tumen Jéeobaoʼ, maʼ u kʼáat kaʼach ka úuchuk baʼaloʼob kʼaastak jeʼex le k-ilik teʼ kʼiinoʼobaʼ. Kex le máakoʼob ku beetkoʼob baʼaloʼob kʼaastakoʼ, Jéeobaeʼ láayliʼ kiʼimak u yóoleʼ. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «¡Yaan páajtalil yéetel kiʼimak óolal tu kiliʼich naj!» (1 Cró. 16:27). Tsʼoʼoleʼ ku kiʼimaktal u yóol kéen u yil u beetaʼal baʼax maʼalob tumen le máaxoʼob meyajtikoʼ (Pro. 27:11).

¿Bix jeʼel k-beetik jeʼex Jéeobaeʼ? Junpʼéel bixeʼ letiʼe maʼ k-jach chiʼichnaktal wa maʼ tu jóokʼol maʼalobil le baʼax k-tukultmajoʼ. Tu lugar u xuʼulul u kiʼimaktal k-óoleʼ, unaj k-tuukul tiʼ le baʼaloʼob maʼalobtak yaantoʼonoʼ yéetel unaj u  chúukpajal k-óol k-páaʼt u kʼiinil u yutstal tuláakal. *

Le Bibliaoʼ ku tʼaan tiʼ yaʼab máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakil maʼ xuʼul u kiʼimaktal u yóoloʼob kex yaj baʼaxoʼob tu aktáantoʼob. Juntúul tiʼ letiʼobeʼ Abrahán. Letiʼeʼ yaʼab baʼax tu muʼyajtaj yoʼolal baʼax tu beetaj uláakʼ máakoʼob bey xan yoʼolal uláakʼ baʼaloʼob tu aktáantaj ichil u kuxtal (Gén. 12:10-20; 14:8-16; 16:4, 5; 20:1-18; 21:8, 9). Baʼaleʼ maʼ xuʼul u kiʼimaktal u yóoliʼ. ¿Baʼaxten? Tumen mantatsʼ tuukulnaj tiʼ le kuxtal kun antal teʼ túumben luʼum yáanal u gobierno le Mesíasoʼ (Gén. 22:15-18; Heb. 11:10). Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Abrahán a taataʼexeʼ jach yéetel kiʼimak óolal tu páaʼtaj u kʼuchul u kʼiinil in beetik le baʼaloʼobaʼ» (Juan 8:56). Jeʼex Abrahaneʼ, toʼoneʼ jeʼel xan u kiʼimaktal k-óol wa ka tuukulnakoʼon tiʼ le jatsʼuts baʼaloʼob kun antaltoʼon maʼ kun xáantaloʼ (Rom. 8:21).

Jeʼex Abrahaneʼ, apóstol Pablo yéetel Silaseʼ tuukulnajoʼob tiʼ le baʼaxoʼob ku yaʼalik u beetik Diosoʼ. Tumen jach muʼukʼaʼan u fejoʼobeʼ, maʼ xuʼul u kiʼimaktal u yóoloʼob tak ka tu aktáantoʼob baʼaloʼob talamtakiʼ. Juntéenjeakeʼ jaʼajatsʼaʼaboʼobeʼ ka kʼaʼaloʼob cárcel. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «bey chúumuk áakʼabeʼ, Pablo yéetel Silaseʼ táan kaʼach u oraroʼob yéetel táan u kiʼikiʼtʼantkoʼob Dios yéetel kʼaay» (Bax. 16:23-25). Kiʼimakchaj u yóoloʼob yoʼolal u esperanzaʼob bey xan úuchik u muʼyajoʼob yoʼolal u kʼaabaʼ Cristo. Wa k-kʼáat k-beet jeʼex letiʼobeʼ mantatsʼ unaj k-kʼaʼajsik baʼax utsil ku taasik k-tsʼáaik k-óol k-meyajtik Dios (Fili. 1:12-14).

Bejlaʼa xaneʼ yaʼab sukuʼunoʼobeʼ láayliʼ kiʼimak u yóoloʼob kex táan u muʼyajoʼobeʼ. Jeʼex tu mesil noviembre tiʼ 2013, le nojoch chak ikʼal Haiyanoʼ tu beetaj loob tu luʼumil Filipinas. Tu kʼaskúuntaj u yotoch maas tiʼ mil familiaʼob j-Jaajkunajoʼob. Lelaʼ bey úuchik tiʼ George, juntúul sukuʼun kajaʼan Tacloban. Letiʼeʼ tu yaʼalaj: «Kex beyoʼ le sukuʼunoʼoboʼ kiʼimak u yóoloʼob. Maʼ tu páajtal in waʼalik bukaʼaj kiʼimakil k-óol». Wa k-tuukul tiʼ tuláakal le baʼaxoʼob u beetmaj Jéeoba t-oʼolal yéetel wa k-tsʼáaik u graciasil tiʼeʼ maʼ kun xuʼulul u kiʼimaktal k-óol kex ka muʼyajnakoʼon. ¿Baʼax uláakʼ u tsʼaamajtoʼon Jéeoba utiaʼal u kiʼimaktal k-óol?

Le baʼax maas beetik u kiʼimaktal k-óoloʼ letiʼe k-bisikba yéetel Jéeobaoʼ. K-kʼaj óol u Reyil tuláakal yóokʼol kaab. Letiʼeʼ k-Taata, k-Dios yéetel k-Amigo (Sal. 71:17, 18).

Uláakʼ baʼax oʼolal kiʼimak k-óoleʼ tumen kuxaʼanoʼon yéetel k-kiʼikiʼ óoltik yaʼab baʼaloʼob (Ecl. 3:12, 13). Tsʼoʼoleʼ Jéeobaeʼ tsʼoʼok u natsʼkoʼon tu yiknal, tsʼoʼok k-kanik baʼax u tukultmaj u beetik yéetel baʼax u kʼáat ka k-beete (Col. 1:9, 10). Le oʼolal k-uʼuyik jach yaan u biilal k-kuxtal. Baʼaleʼ u maasil máakoʼobeʼ minaʼan u biilal u kuxtaloʼob. Pabloeʼ bey tu yeʼesil yéetel le tʼaanoʼobaʼ: «‹Icheʼ maʼ u yil mix baʼaliʼ, xikineʼ maʼ u yuʼub mix baʼaliʼ, yéetel wíinikeʼ maʼ u tukult ichil u puksiʼikʼal le baʼaloʼob u beetmaj Dios utiaʼal u tsʼáaik tiʼ le máaxoʼob yaabiltmiloʼ›. Tumen lelaʼ tiʼ toʼon tsʼoʼok u tsʼaʼabal k-ojéelt tumen Dios tu yoʼolal u kiliʼich muukʼ» (1 Cor. 2:9, 10). Uláakʼ baʼax beetik u kiʼimaktal k-óoleʼ letiʼe k-naʼatik baʼax u tukultmaj u beetik Diosoʼ.

Koʼox ilik uláakʼ baʼaloʼob tsʼoʼok u beetik Jéeoba yoʼolal u kaajal. Tu tsʼáaj baʼax kʼaʼabéet utiaʼal k-perdonartaʼal (1 Juan 2:12). Yoʼolal xan u chʼaʼ óotsilaleʼ u tsʼaamajtoʼon u esperanzail k-kuxtal teʼ túumben luʼum kun antal maʼ kun xáantaloʼ (Rom. 12:12). Tsʼoʼoleʼ táakpajaʼanoʼon ichil le yaʼabkach sukuʼunoʼob táan u múul adorartikoʼob Jéeobaoʼ (Sal. 133:1). Le Biblia xanoʼ ku yaʼalikeʼ Jéeobaeʼ ku kanáantkoʼon tiʼ Satanás yéetel tiʼ u demonioʼob (Sal. 91:11). Wa k-tuukul tiʼ tuláakal le bendicionoʼobaʼ jeʼel u maas kiʼimaktal k-óoleʼ (Fili. 4:4).

¿Jeʼel wa u béeytal u maas kiʼimaktal k-óoleʼ? Jesuseʼ tu yaʼalaj: «Tsʼoʼok in waʼalikteʼex le baʼaloʼobaʼ utiaʼal ka pʼáatak in kiʼimak óolal tiʼ teʼex, yéetel utiaʼal ka chúukaʼanchajak a kiʼimak óolaleʼex» (Juan 15:11). Le baʼax tu yaʼalaj Jesusaʼ ku yeʼesik jeʼel u páajtal u maas kiʼimaktal k-óoleʼ. Le kiʼimak óolaloʼ bey jeʼex le kʼáakʼoʼ. Wa k-kʼáat ka maas tóochʼnak le kʼáakʼoʼ unaj k-tsʼáaik u maasil siʼ ichil. Bey túun xanoʼ, wa k-kʼáat ka maas kiʼimakchajak k-óoleʼ, kʼaʼabéet u maas yantaltoʼon u kiliʼich muukʼ Dios. Le oʼolaleʼ maʼ u xuʼulul k-kʼáatik tiʼ Jéeoba ka u tsʼáatoʼon kiliʼich muukʼ yéetel k-tuukul tiʼ le baʼax k-xokik teʼ Biblia, nuʼuktaʼab u tsʼíibtaʼal tumen le kiliʼich muukʼoʼ (Sal. 1:1, 2; Luc. 11:13).

Uláakʼ baʼax beetik u jach kiʼimaktal k-óoleʼ letiʼe k-tsʼáaik k-óol k-beet baʼax uts tu tʼaan Jéeobaoʼ (Sal. 35:27; 112:1). ¿Baʼaxten k-aʼalik beyoʼ? Tumen Jéeobaeʼ tu beetoʼon utiaʼal k-beetik baʼax uts tu tʼaan. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ baʼax maas kʼaʼabéet u beetik wíinikeʼ letiʼ lelaʼ: «Tsik [Dios], tsʼoʼokbes u yaʼalmajtʼaanoʼob» (Ecl. 12:13). Le oʼolal k-meyajtik Jéeobaeʼ jach ku taasiktoʼon kiʼimak óolal. *

Wa kiʼimak k-óoleʼ ku pʼáatal maʼ chiʼichnakoʼoniʼ, tsʼoʼoleʼ jeʼel k-kʼamik uláakʼ utsiloʼobeʼ. Wa k-meyajtik Jéeoba yéetel kiʼimak óolal kex yaantoʼon talamiloʼobeʼ ku kiʼimaktal u yóol Jéeoba (Deu. 16:15; 1 Tes. 5:16-18). Le u jaajil kiʼimak óolaloʼ ku yáantkoʼon utiaʼal maʼ k-bin tu paach ayikʼaliloʼob, baʼaxeʼ ka k-xupba tu yoʼolal le Reinooʼ (Mat. 13:44). Le utsiloʼob ku taasik le baʼaxoʼob k-beetik yoʼolal le Reinooʼ ku beetik u kiʼimaktal k-óol, k-uʼuyikba maʼalobil yéetel k-chʼíikil k-áant u maasil utiaʼal ka kiʼimakchajak xan u yóoloʼob (Bax. 20:35; Fili. 1:3-5).

Tsʼoʼoleʼ wa kiʼimak k-óoleʼ maas maʼ ken k-kʼojaʼantal. Le Bibliaoʼ ku yaʼalik: «Puksiʼikʼal kiʼimak u yóoleʼ maʼalob tsʼaak» (Pro. 17:22). Juntúul doctor tiʼ le Universidad Nebraska, Estados Unidosoʼ, tu yaʼalaj junpʼéel baʼal jeʼex le ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Tu yaʼalaj: «Wa kiʼimak a wóol yéetel bix u bintech ichil a kuxtaleʼ, maas maʼ kan kʼojaʼantal kéen chʼíijikech».

Jeʼex tsʼoʼok k-ilkoʼ, kex yaj le kuxtal teʼ tu tsʼook kʼiinoʼobaʼ, jeʼel u páajtal u yantaltoʼon kiʼimak óolaleʼ. Baʼaleʼ kʼaʼabéet k-kʼáatik kiliʼich muukʼ kéen orarnakoʼon, k-xakʼalxoktik le Bibliaoʼ yéetel k-tuukul tiʼ baʼax k-xokik. Tsʼoʼoleʼ wa k-kʼáat ka maas kiʼimakchajak k-óoleʼ kʼaʼabéet k-tuukul tiʼ le bendicionoʼob k-kʼamik bejlaʼoʼ, k-beetik jeʼex le máaxoʼob meyajt Dios úuchjeakiloʼ yéetel k-tsʼáaik k-óol k-beet baʼax uts tu tʼaan Jéeoba. Beyoʼ k-ilik jach jaaj le baʼax ku yaʼalik le Salmo 64:10: «Le utsil máakoʼ yaan u kiʼimaktal u yóol tiʼ Yuumtsil, yéetel tiʼ letiʼ kun taal u yáantajil».