Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

XOOK 101

Junpʼéel janal tu yotoch Simón tu kaajil Betania

Junpʼéel janal tu yotoch Simón tu kaajil Betania

MATEO 26:6-13 MARCOS 14:3-9 JUAN 11:55–12:11

  • JESUSEʼ KU SUUT BETANIA, NAATSʼ TIʼ JERUSALÉN

  • MARÍAEʼ KU YALIK ACEITE TU POOL JESÚS

Ka lukʼ Jesús tu kaajil Jericoeʼ, bin Betania. Kex cuatro leguas (20 kilómetros) náachil, tsʼoʼoleʼ jach kʼoʼlemak u bejil. Jericoeʼ kex 250 metros u kaʼanlil yóokʼol le kʼáaʼnáaboʼ yéetel Betaniaeʼ kex 610 metros. Lázaro, u kiik yéetel u yíitsʼineʼ tiʼ kajaʼanoʼob tu chan kaajil Betaniaeʼ, kex tres kilómetros u náachil tiʼ Jerusalén yéetel tiaʼan tu laakʼin u puʼukil le Olivoʼoboʼ.

Yaʼab judíoʼobeʼ tsʼoʼok u kʼuchloʼob utiaʼal le Pascuaoʼ. Letiʼobeʼ tsʼoʼok u taaloʼob «utiaʼal u limpiokíintkubaʼob jeʼex u yaʼalik le Leyoʼ», maʼ xaaneʼ tumen tu machoʼob juntúul kimen wa yoʼolal uláakʼ baʼax beet u pʼáatloʼob sucioil tu táan Dios (Juan 11:55; Números 9:6-10). Yaan tiʼ letiʼobeʼ séeb úuchik u kʼuchloʼob teʼ templooʼ. Letiʼobeʼ joʼopʼ u kʼáatkoʼob wa yaan u bin Jesús utiaʼal le Pascuaoʼ (Juan 11:56).

Tuláakal le máakoʼob chiʼichnakoʼob yoʼolal Jesusoʼ. Yaan tiʼ u nuuktakil le judíoʼoboʼ u kʼáat u kíimsoʼob. Hasta u yaʼalmoʼob tiʼ le máakoʼob ka u yaʼaloʼob ken u yiloʼob Jesús «utiaʼal ka xiʼik chʼaʼabil[oʼ]» (Juan 11:57). Letiʼobeʼ tsʼoʼok u yáax óotik u kíimsoʼob Jesús le ka tsʼoʼok u kaʼa kuxkíintik Lázaroeʼ (Juan 11:49-53). Le oʼolal yaan máakoʼobeʼ ku tuklikoʼob wa yaan u bin teʼ kʼiinbesajoʼ.

Jesuseʼ kʼuch tu kaajil Betania tu kʼiinil viernes, «táan u bineltik seis kʼiinoʼob utiaʼal le Pascuaoʼ» (Juan 12:1). Le ken tʼúubuk le Kʼiinoʼ ku káajal uláakʼ túumben kʼiin (sábado 8 tiʼ nisán). Beyoʼ letiʼeʼ kʼuch táanil tiʼ u káajal u kʼiinil sábado. Letiʼeʼ maʼ bin tu kaajil Jericó tu kʼiinil sabadoiʼ, lelaʼ ku káajal ken tʼúubuk Kʼiin viernes tak ken tʼúubuk Kʼiin Sábado, tumen prohibirtaʼan tumen le Leyoʼ. Le oʼolal maʼ xaaneʼ bin tu yotoch Lázaro, jeʼex tsʼoʼok u yáax beetkoʼ.

Tu tardeil le sabadooʼ, Simón, kajaʼan xan Betaniaeʼ, tu invitartaj Jesús yéetel u disipuloʼob janal, tu invitartaj xan Lázaro. Simoneʼ ku yaʼalaʼal xan tiʼ «le leprosooʼ», maʼ xaaneʼ tumen yaan lepra kaʼach tiʼ ka tsʼaʼak tumen Jesús. Jeʼex suukil u beetik Martaeʼ, joʼopʼ u atendertik le invitadoʼoboʼ. Baʼaleʼ Maríaeʼ joʼopʼ u atendertik Jesús, teʼ kʼiin jeʼeloʼ tu beetaj u kʼuuxil le máaxoʼob yanoʼoboʼ.

Maríaeʼ «tu chʼaʼaj kex táankuch litro kiʼibok aceite, lelaʼ u aceiteil nardo maʼ xaʼakʼtaʼan yéetel mix baʼaliʼ» (Juan 12:3). Le aceiteaʼ jach koʼoj, jeʼel u tojoltik kex (300 denarioseʼ), kex u jaʼab u náajalil. Maríaeʼ tu yalaj le aceite tu pool yéetel tu yook Jesusoʼ, ka tsʼoʼokeʼ ka tu choʼaj yéetel u tsoʼotsel u pool. Le najoʼ chuʼup yéetel u book le kiʼibok aceiteoʼ.

Le disipuloʼoboʼ pʼuʼujoʼobeʼ ka tu yaʼaloʼob: «¿Baʼaxten chéen bey úuchik u weʼekel le kiʼibok aceiteaʼ?» (Marcos 14:4). Judas Iscarioteeʼ tu yaʼalaj xan: «¿Baʼaxten maʼ koʼon le kiʼibok aceite tu yoʼolal trescientos denarios utiaʼal ka tsʼaʼabak tiʼ le óotsiloʼoboʼ?» (Juan 12:5). U jaajileʼ maʼ táan u tuukul tiʼ le óotsiloʼoboʼ. Letiʼeʼ ku yoklik kaʼach le taakʼin ku tsʼaʼabal u kanáant tumen u maasil apostoloʼoboʼ.

Jesuseʼ tʼaanaj tu favor Maríaeʼ ka tu yaʼalaj: «¿Baʼaxten ka beetkeʼex u kʼuuxil le koʼolelaʼ? Letiʼeʼ jach maʼalob baʼax tsʼoʼok u beetik tin woʼolal. Tumen le óotsiloʼoboʼ mantatsʼ tiʼ yaan ta wiknaleʼexeʼ, baʼaleʼ teneʼ maʼ mantatsʼ kin antal ta wiknaleʼexiʼ. Le koʼolelaʼ, le ka tu yalaj le kiʼibok aceite tin wóokʼoloʼ, tu beetaj utiaʼal u preparartik in wíinklil utiaʼal mukbil. Tu jaajil kin waʼalikteʼex: Jeʼel tuʼuxak ka kʼaʼaytaʼak le maʼalob péektsil teʼ yóokʼol kaabaʼ, le baʼax tu beetaj le koʼolelaʼ yaan xan u tsikbaltaʼal utiaʼal u kʼaʼajsaʼal» (Mateo 26:10-13).

Letiʼeʼ tu beetaj uláakʼ junpʼéel kʼiin tu kaajil Betania, le oʼolal maas joʼopʼ u tuklaʼal wa yaan u bin teʼ kʼiinbesajoʼ. Yaʼab judíoʼobeʼ maʼ binoʼob tu yotoch Simón utiaʼal u yilkoʼob Jesusiʼ, baʼaxeʼ utiaʼal u yilkoʼob xan Lázaro, «le máax líiʼsaʼab ichil le kimenoʼob tumen Jesusoʼ» (Juan 12:9). U nuuktakil le sacerdoteʼoboʼ joʼopʼ u tuklikoʼob u kíimskoʼob Jesús yéetel Lázaro. Letiʼobeʼ ku tuklikoʼobeʼ letiʼe úuchik u kaʼa kuxkíintaʼal Lázaro beetik u tsʼáaik u fe yaʼabkach máakoʼob tiʼ Jesusoʼ. ¿Máasaʼ jach táaj kʼasaʼan u nuuktakil le judíoʼoboʼ?