Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JA PANDANDA | BAIBULO—JAKULUPWICE MWAKUSIMONJESYA

Baibulo Jakulupwice kwa Ŵakusisya

Baibulo Jakulupwice kwa Ŵakusisya

YAKUSAWUSYA YAYAPALI: Ŵandale ŵajinji yimpepe ni acimlongola ŵa dini ŵakwete yakulinga yakusakala pa Baibulo. Jemanjaji ŵalekasyaga ŵandu kola Baibulo, kujiwandisya, kapena kujigopolela. Kwende tulole yisyasyo yiŵili ayi:

  • M’yaka ya m’ma 167 B.C.E. *: Mwenye Antiyokasi Epifenisi ŵasakaga kuti Ayuda wosope ajinjile mu dini ja Agiliki. Jwalakwe ŵalamwile kuti Malemba Gacihebeli gosope agajonanje. Jwakulemba mbili jwine lina lyakwe Heinrich Graetz ŵasasile kuti acakulungwakulungwa ŵa mu ulamusi wa Antiyokasi “pajisimene mipukutu ja Cilamusi, ŵajipapulaga ni kujicoma moto, nambosoni ŵawulagaga ŵandu ŵaŵajiŵalangaga.”

  • M’yaka ya m’ma 500 mpaka 1500: Acimlongola ŵane ŵa dini ja Katolika ŵatumbile ni ŵandu ŵa mu diniji ŵaŵalalicilaga yajikusajiganya Baibulo m’malo mwa yijiganyo ya Katolika. Acimlongolaŵa ŵasakaga kuti jwalijose akole buku ja m’Baibulo ja Masalimo mu ciŵeceto ca Cilatini basi. Jwalijose jwakwete mabuku gane ga m’Baibulo ŵam’wonaga kuti ali jwakwimucila. Likuga line lya acimlongola ŵa dini lyalamwile acalume ŵa mu dini jawo kuti, “Akasosesose mwamtawu ŵandu ŵakusisyana ni yijiganyo yetu. . . . Ajawuleje m’nyumba sya ŵandu ŵakwakayicila kuti akwete mabuku ga m’Baibulo. . . . Paciŵapate, ŵagumulile nyumba syawo.”

Yikaŵe kuti ŵandu ŵakuŵengana ni Baibuloŵa akombwele kujijonanga, utenga wakwe ukamalile papopo.

Baibulo jaŵagopolele William Tyndale m’Cisungu jasimanikwagape, atamose pandaŵi jele ŵane ŵasakaga kujicoma moto, soni panyuma pakum’wulaga Tyndale msyenejo mu 1536

MUJAKULUPUCILE BAIBULO: Mwenye Antiyokasi ŵalimbanaga ni konanga Mabaibulo m’cilambo ca Yisalayelipe. Nambo pandaŵiji paliji Ayuda ŵane ŵajinji ŵaŵatamaga m’yilambo yine. Ŵakulijiganya mnope ya Baibulo akusajiticisya kuti pakwikanaga mu ndaŵi ja ŵandumetume, Ayuda ŵajinji ŵaliji mkutama m’yilambo yine. Ayudaŵa ŵasungaga mipukutu ja Malemba m’nyumba syakupopelela. Mipukutuji ni jaŵakamulicisyaga masengo ŵandu ŵane pasogolo pakwe, kupwatikapo Aklistu.—Masengo 15:21.

M’yaka ya m’ma 500 mpaka 1500, ŵandu ŵakujinonyela Baibulo ŵapilile yakusawusya ni kwendelecelape gopolela soni kukopela Malemba. Atamose kuti pandaŵijo paliji pali pangali macini gakulembela, nambo komboleka kuti mbali sine sya Baibulo syasimanikwaga m’yiŵeceto yakwana 33. Yeleyi yikulosya kuti ŵandu ŵagopolelaga Baibulo mwakwanguya mnope.

YAKUYICISYA YAKWE: Atamose kuti acayimwene soni acimlongola ŵa dini ŵasakaga kuti ajijonanje Baibulo, apano jili buku jele ŵandu ŵajinji ajigopolele mnope soni kujiwandisya kupunda buku jilijose. Baibulo jikamucisye yilambo yejinji kupanganya malamusi, yiŵeceto yejinji yikawa, soni jicenjile umi wa ŵandu ŵajinji.

[Maloŵe ga Mwiŵanda]

^ ndime 4 B.C.E jikugopolela yaka ya munyuma Yesu mkanapagwe