MANATU TAFITŌ | HE KO ʼE ʼE HOKO TE ʼU MALAʼIA KI TE HAHAʼI AGALELEI?
ʼE Hoko Te ʼu Malaʼia Ki Te Hahaʼi Agalelei—Kotea Tona Tupuʼaga?
Ko Sehova ʼAtua * ʼe mafimafi pea neʼe ina fakatupu ia meʼa fuli. Ko te tupuʼaga ʼaia ʼo te manatu ʼa te tokolahi, ʼe ko ia ʼae ʼe ina fakahoko ia te ʼu aluʼaga fuli ʼae ʼe hoko ʼi te malamanei katoa, ʼo kau ai mo te ʼu malaʼia. Kaʼe, tou vakaʼi pe ʼe kotea ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua moʼoni:
-
“E faitotonu [ia Sehova] i ona ala fuli. *”—Pesalemo 145:17.
-
“Koteuhi e agatonu ona ala fuli, ko he Atua agatonu mo faitotonu, e fonu ia ia i te agatonu mo te maonioni.”—Tetelonome 32:4.
-
“Ko Sehova ʼe fonu ʼi te ʼofa pea mo te manavaʼofa.”—Sakopo 5:11, MN.
ʼE mole ko te ʼAtua ʼae ʼe ina fakahoko te ʼu malaʼia. ʼE mole ina fakaneke te hahaʼi ke natou agakovi. ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Ke aua naa ui e he tahi moka e fakahalai ia ia: Ko te Atua ae e ina fakahalai au.” Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi “e mole feala ke fakahalai te Atua e te kovi, pea e mole ina fakahalai he tahi.” (Sakopo 1:13) ʼE mole ahiahiʼi e te ʼAtua he tahi ʼo ina fakaneke ia ia ke ina fai ia he ʼu aga ʼe kovi. ʼE mole feala ke fakatupu e te ʼAtua he ʼu malaʼia peʼe ke ina fakaneke te hahaʼi ke natou fai he ʼu aga ʼe kovi. Kaʼe ko ai koa ʼae ʼe ina fakatupu ia te ʼu malaʼia?
KA HOKO HE ALUʼAGA FAKAFOKIFA
ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: Ko “te ʼu temi pea mo te ʼu meʼa fakafokifa ʼe hoko kia natou fuli.” (Ekelesiasi 9:11, MN) ʼE lahi te ʼu aluʼaga peʼe ko te ʼu fakaʼi ʼe hoko fakafokifa, he neʼe nofo he tahi ʼi te koga meʼa pea mo te temi ʼae neʼe hoko ai ia te aluʼaga ʼaia. Kua hili ki ai taʼu e 2 000, neʼe fakamatala e Sesu ia te tuʼutamaki neʼe hoko ki te toko 18. Neʼe holo ia te tule kia natou ʼo natou mamate ai. (Luka 13:1-5) Neʼe mole natou mamate ʼuhi ko te mole lelei ʼo tonatou faʼahiga maʼuli. Neʼe natou mamate he neʼe natou nonofo ʼi te loto tule ʼi te temi ʼae neʼe holo ai. ʼI te mahina ʼo Sanualio 2010, neʼe hoko ia te toe mafuike ʼi Haïti, pea neʼe tala e te puleʼaga ʼo Haïti, neʼe ko te toko 300 000 neʼe natou mamate ai. Pea ko natou fuli ʼaia, neʼe natou mamate, tatau aipe pe neʼe feafeaʼi tanatou aga. Ko tatou fuli ʼe feala ke tou tau mo te mahaki ʼi he temi pe.
He ko ʼe ʼe mole puipui e te ʼAtua ia te hahaʼi agalelei mai te ʼu malaʼia?
ʼE ʼi ai ʼihi ʼe natou fai ia te ʼu fehuʼi ʼaeni: “ʼE mole feala koa la ke taʼofi e te ʼAtua ia te ʼu malaʼia ke ʼaua naʼa hoko? ʼE mole feala koa la ke ina puipui ia te hahaʼi agalelei mai te ʼu malaʼia?” Kapau la ʼe fai e te ʼAtua ia te faʼahi ʼaia, ko tona fakaʼuhiga ʼe ina iloʼi fakatomuʼa ia te ʼu aluʼaga ʼae ka hoko mai. ʼE moʼoni ʼe maʼu e te ʼAtua ia te fealagia ʼae ke ina iloʼi ia te ka haʼu, kaʼe ʼe tonu muʼa ke tou tali ki te fehuʼi ʼaeni: Neʼe filifili koa e Sehova ke ina fakaʼaogaʼi ia tona malohi ke feala hana iloʼi ia te ʼu aluʼaga ʼae ka hoko anai?—Esaia 42:9.
ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Ko tomatou Atua e nofo ia i te lagi, e ina fai te mea fuli e finegalo ia la ki ai.” (Pesalemo 115:3) ʼE fakahoko e Sehova ia te ʼu gaue ʼae ʼe ina tokagaʼi ʼe tonu ke fai, kaʼe ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe ina fakahoko ia te ʼu gaue fuli koteʼuhi ʼe ina lava fai. ʼO toe feia pe ki te ʼu aluʼaga ʼae ka hoko mai. Logo la e ina lava iloʼi ia te ʼu faʼahi fuli ʼaia, kaʼe ʼe filifili pe e Sehova ia te ʼu aluʼaga ʼae ina fia iloʼi. Ohage la, ʼi te kua mafola ʼo te agakovi ʼi te ʼu kolo ko Sotoma pea mo Komola, neʼe ui fenei e Sehova kia Apalahamo: “Koia e au hifo anai, o sio tonu pe e mooni kua natou fai te u mea fuli o mulimuli ki te tagi ae kua kaku mai kia au; pea kapau e mole mooni, pea e au iloi anai ia.” (Senesi 18:20, 21) ʼO ʼuhiga mo te ʼu kolo ʼaia, neʼe fakatuʼutuʼu e Sehova ke ʼaua naʼa ina iloʼi fakatomuʼa ia te lahi ʼo tanatou agakovi. Koia ʼe feala pe ke fakatuʼutuʼu e Sehova ke ʼaua naʼa ina iloʼi fakatomuʼa ʼihi aluʼaga. (Senesi 22:12) Kaʼe ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe mole ina lavaʼi peʼe heʼe haohaoa. Mai tona aluʼaga ʼae “e lelei tukupau ana gaue,” ʼe fakafuafua lelei e te ʼAtua ia te ʼu aluʼaga ʼae ʼe ʼaoga ke ina iloʼi fakatomuʼa ʼo ʼuhiga mo ʼana fakatuʼutuʼu. ʼE mole feala ke ina fakamalohiʼi he tahi ke ina fai he gaue. * (Tetelonome 32:4) Kotea ʼae ʼe tou mahino ki ai? ʼE filifili e te ʼAtua ia te ʼu aluʼaga ʼae ʼe ina fia iloʼi fakatomuʼa, mo kapau ʼe ʼaoga ki ai.
ʼE KO TE HALA KOA ʼA TE TAGATA?
ʼE ʼi ai te ʼu aluʼaga kovi ʼe hoko ʼuhi ko te tagata. Kotou tokagaʼi pe ʼe fakamahino feafeaʼi ʼi te Tohi-Tapu ia te tupuʼaga ʼo te fai e te tagata ia te ʼu aga ʼae ʼe kovi. “E fakahalai te tagata moka kua taki ia mo fakaholoholoi ia e tona holi totonu. Pea ka faitama te holi, e ina fanaui te agahala; pea ka katoa te agahala, e ina fanaui te mate.” (Sakopo 1:14, 15) Ka fai e te hahaʼi he ʼu aga ʼo mulimuli ki ʼonatou holi kovi, ʼe iku tuʼumaʼu pe ia ki te mamahi ʼuhi ko ʼona fua kovi. (Loma 7:21-23) Ka tou tokagaʼi te hisitolia ʼo te tagata, neʼe ina fai ia he ʼu aga ʼe fakalialia ʼaupito, pea neʼe tupu mai ai ia te ʼu mamahi lalahi. Pea tahi, ʼe fakaneke e te kau agakovi ʼihi ke natou liliu mo natou ʼo agakovi. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo te hoholo mai ai ʼo te agakovi.—Taaga Lea 1:10-16.
Neʼe fai e te tagata ia he ʼu aga ʼe fakalialia ʼaupito, pea neʼe tupu mai ai ia te ʼu mamahi lahi
ʼE tonu koa ke taʼofi e te ʼAtua ia te hahaʼi ke ʼaua naʼa natou fai ia te ʼu aga ʼae ʼe kovi? Tou vakaʼi pe neʼe fakatupu feafeaʼi ia te tagata. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu neʼe fakatupu e te ʼAtua ia te tagata ʼo fakatatau ki tona pakī. Koia ʼe maʼu ai e te tagata ia te fealagia ʼae ke ina faʼifaʼitakiʼi te ʼu kalitate ʼo te ʼAtua. (Senesi 1:26) Neʼe foaki ki te tagata ia te loto faʼitaliha, pea mo te fealagia ʼae ke ina filifili ke ʼofa ki te ʼAtua pea mo fakaʼapaʼapaʼi ia ia ʼaki tana fai ia te ʼu aga ʼae ʼe lelei. (Tetelonome 30:19, 20) Kapau la neʼe fakakinauʼi e te ʼAtua ia te tagata ke ina fai he meʼa, ʼe mole fakaʼapaʼapa ia ki te loto faʼitaliha ʼo te tagata. Kotea tona tupuʼaga? He ʼe hage leva te tagata ko he masini, ʼe ina fai pe ia te ʼu meʼa ʼo mulimuli ki te loto ʼo ia ʼae neʼe ina faʼu ia te masini. ʼE toe feia pe, mo ka na pau la neʼe kua ina fakatuʼutuʼu fakatomuʼa ia te ʼu aluʼaga ʼae ka hoko anai kia tatou. Koia ʼe tou fiafia koteʼuhi neʼe fakamaʼuhigaʼi tatou e te ʼAtua, ʼi tana fakafealagia mai ke tou filifili ia totatou faʼahiga maʼuli. Kaʼe ʼe mole fakaʼuhiga leva, ko te ʼu mamahi ʼae ʼe tau mo te malamanei ʼuhi ko te ʼu tonu kovi ʼae neʼe toʼo e te tagata, ʼe hoko anai ʼo talu ai.
ʼE HOKO KOA TE ʼU MALAʼIA ʼUHI KO TE KARMA?
Tokolahi neʼe lahilahi ake ʼi te lotu Inituisi peʼe ko te lotu Putisi, ʼe natou tui ki te Karma pea mo te akonaki ʼae ʼe ui ai, ka mate he tahi pea ʼe toe maʼuli ake ʼi te kele, ʼi he tahi age sino. Kaʼe kotea koa te Karma? Ko te Karma ʼe ko te akonaki ʼae ʼe ui ai, ko te aluʼaga ʼae ʼe hoko ʼi totatou maʼuli ʼi te temi nei, ʼe ko te ʼu fua ʼo totatou tahi age maʼuli ʼi muʼa atu. Koia ka fai e he Initia peʼe ko he Putisi ia te fehuʼi ʼae ʼe tohi ʼi te ʼuluaki pasina ʼo te nusipepa ʼaeni, neʼe lagi kua kotou logo ki te tali ʼaeni: “ʼE hoko ia te ʼu malaʼia ki te hahaʼi agalelei ʼuhi ko te Karma. ʼE natou utu ia te ʼu fua kovi ʼo tonatou tahi age maʼuli ʼi muʼa atu.” *
Kotou tokagaʼi pe kotea ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te mate. Neʼe fakatupu e te ʼAtua ia te ʼuluaki tagata, ia Atama, ʼi te ʼoloto ʼo Eteni. Neʼe ina ui fenei age: “E feala anai ke ke kai ki te u akau fuli o te oloto; kae e mole ke kai anai ki te akau o te iloilo o te lelei mo te kovi, koteuhi ko te aho ae e ke kai ai anai ki te akau aena, e ke mate anai.” (Senesi 2:16, 17) Kapau la neʼe mole talagataʼa pea mo agahala ia Atama ki te ʼAtua, neʼe feala ia ke maʼuli ʼo heʼe gata. Ko te mate neʼe ko te tuʼa ʼaia ʼo tana talagataʼa ki te fakatotonu ʼa te ʼAtua. Koia ʼi te tutupu ake leva ʼo ʼana fanau, “ko te mate nee kaku ki te tagata fuli.” (Loma 5:12) Koia ʼe feala ai ke tou ui “ko te totogi o te agahala, ko te mate.” (Loma 6:23) ʼE toe fakamahino fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Ko ae kua mate kua ateaina ia i te agahala.” (Loma 6:7) Koia ʼe mole tonu ai ke tou faikole ʼo ʼuhiga mo te ʼu agahala ʼo he tahi kua mate.
Ko te toko lau ʼi miliona hahaʼi ʼe natou manatu ko te tupuʼaga ʼo te ʼu mamahi ʼo te tagata ʼe ko te Karma. Ko ia ʼae ʼe tui ki ai, ʼe ina lava tali ia te ʼu mamahi ʼae ʼe hoko kia ia pea mo te malamanei. Kaʼe logo la te faʼahi ʼaia, ʼe mole feala ia ke fakaʼamu ʼe gata anai ia te ʼu malaʼia. Ki tanatou manatu, ko te puleʼaki pe ʼe tahi ke feala hanatou fakagata ia te faʼahi ʼaia, ʼe ko tanatou maʼu he faʼahiga maʼuli ʼe lelei pea mo he ʼatamai malama makehe. Kaʼe ʼe mahino ia, ʼe mole tatau ia te ʼu manatu ʼaia pea mo ʼae ʼi te Tohi-Tapu. *
TE TUPUʼAGA TAFITŌ
Ko te tupuʼaga tafitō ʼo te ʼu malaʼia, ʼe mole ko te tagata. ʼE ʼi ai te ʼaselo ʼe higoa ko Satana te Tiapolo. ʼI te kamata, neʼe agatonu ki te ʼAtua, kaʼe neʼe “mole nofo ia ia i te mooni” pea neʼe ina fakahu ia te agahala ki te malamanei. (Soane 8:44) Ko ia ʼae neʼe ina fakaneke ia te ʼuluaki fafine ke agatuʼu ki te ʼAtua. (Senesi 3:1-5) Neʼe fakahigoaʼi ia ia e Sesu Kilisito ko te “agakovi” pea mo “te pule o te malamanei.” (Mateo 6:13; Soane 14:30) Tokolahi ʼi te malamanei ʼe natou mulimuli ki te fakaneke ʼae ʼa Satana ke ʼaua naʼa natou tokagaʼi ia te ʼu lao ʼa Sehova. (Soane 2:15, 16) ʼE ui fenei ia 1 Soane 5:19: “E malolo te malamanei katoa i te malohi o te kovi.” ʼE ʼi ai ʼihi ʼaselo neʼe natou liliu ʼo agakovi pea mo natou kau mo Satana. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu, ko Satana pea mo tana kau temonio, ʼe natou “kakaai te kele katoa,” ʼo tupu ai ia te “malaia . . . [ʼa] te kele.” (Apokalipisi 12:9, 12) Koia ʼe tou mahino ai, ʼe ko Satana te Tiapolo ʼae ʼe tupu mai ai te ʼu aga ʼae ʼe kovi.
ʼE mahino ia, ʼe mole ko te ʼAtua ʼae ʼe ina fakatupu ia te ʼu malaʼia ʼae ʼe tau mo te hahaʼi. ʼE mole ina fakamamahiʼi natou. Neʼe ina fakapapauʼi ʼe ina pulihi anai ia te agakovi. Pea ko te faʼahi ʼaia ka talanoa anai ki ai ia te alatike ʼae ka hoa mai.
^ pal. 3 Ko Sehova, ʼe ko te huafa ʼaia ʼo te ʼAtua ohage ko tona tuʼu ʼi te Tohi-Tapu.
^ pal. 4 ʼI te vaega ʼaeni pea mo ʼihi atu, ko matou ʼae neʼe matou fakaʼiloga keheʼi.
^ pal. 11 Kapau ʼe kotou fia iloʼi pe ko ʼe ʼe fakagafua e te ʼAtua ke hoko ia te ʼu mamahi, vakaʼi ia te kapite 11 ʼo te tohi Koteā ʼAē ʼe Akoʼi Moʼoni Mai ʼi Te Tohi-Tapu? neʼe ta e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova.
^ pal. 16 Kapau ʼe kotou fia maʼu he ʼu fakamahino ʼo ʼuhiga mo te Karma, vakaʼi te ʼu pasina 8-12 ʼo te kaupepa lahi Koteā ʼAē ʼe Hoko Kia Tatou Mokā Tou Mamate? neʼe ta e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova.
^ pal. 18 Kapau ʼe ke fia maʼu he ʼu fakamahino ʼo ʼuhiga mo te aluʼaga ʼo te kau mate pea mo te ʼamanaki ʼae ʼo natou ʼae kua mamate, vakaʼi ia te kapite 6 pea mo te 7 ʼo te tohi ʼaeni Koteā ʼAē ʼe Akoʼi Moʼoni Mai ʼi Te Tohi-Tapu?