1. He koʼe neʼe ui e Paulo “ko Kilisito ko te malohi ʼo te ʼAtua”?

NEʼE fakaha e Sehova tona malohi ʼi hona aluʼaga fakaofoofo ʼaki ia Sesu Kilisito. Neʼe fai milakulo ia Sesu ʼi tana nofo ʼae ʼi te kele. ʼE ʼi ai ʼihi milakulo ʼa Sesu ʼe feala ke tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu pea ʼe feala ke ina fakalotomalohiʼi tatatou tui. (Mateo 9:35; Luka 9:11) ʼEi, neʼe foaki e Sehova kia Sesu ia he toe malohi lahi, koia ʼae neʼe ui fenei ai e te apositolo ko Paulo: “Ko Kilisito ko te malohi ʼo te ʼAtua.” (1 Kolinito 1:24, MN) Kaʼe he koʼe ʼe malave kia tatou ia te ʼu milakulo ʼa Sesu?

2. Kotea ʼae ʼe tou ako mai te ʼu milakulo ʼa Sesu?

² Neʼe ui e te apositolo ko Petelo neʼe fakahoko e Sesu ia he ʼu “milakulo.” (Gaue 2:22) Kotea ʼae ʼe tou ako mai te ʼu milakulo ʼaia? ʼE tou ako ai pe kotea ʼae ka fai anai e Sesu lolotoga tana ʼAfio ia Taʼu ʼe Afe. ʼI te temi ʼaia, ʼe ina fakahoko anai ia he ʼu milakulo lalahi ʼe maʼu anai ʼona fua lelei e te hahaʼi fuli ʼo te kele. ʼE toe tokoni mai te ʼu milakulo ʼaia ke tou mahino ki te ʼu kalitate ʼo Sesu pea mo tana Tamai. ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou  vakaʼi ai anai te ʼu milakulo ʼe tolu ʼa Sesu, pea ʼe tou talanoa anai pe ʼe malave feafeaʼi kia tatou ia ʼaho nei pea mo te ka haʼu.

3. (1) He koʼe neʼe fakahoko e Sesu ia tana ʼuluaki milakulo? (2) Neʼe fakaha feafeaʼi e Sesu ia tana lotofoaki ʼi Kana?

³ Neʼe fakahoko e Sesu ia tana ʼuluaki milakulo ʼi te faiʼohoana ʼae neʼe fai ʼi Kana. Neʼe mole feʼauga ia te vino ki te kau fakaafe fuli pea ʼe mole tou iloʼi pe kotea ia tona tupuʼaga. Neʼe ko he fihifihia ʼaia maʼa te taumatuʼa ʼae neʼe hoki ʼohoana koteʼuhi neʼe tonu ke nā tali kaiga. Neʼe kau ia Malia ki te kau fakaafe. Neʼe kole tokoni koa kia Sesu koteʼuhi neʼe tui ʼe feala tana fakahoko ia te faʼahi ʼaia? Neʼe lagi metitasio ia Malia ki te ʼu lea fakapolofeta fuli ʼo ʼuhiga mo tana tama, pea neʼe ina iloʼi e fakahigoaʼi anai ko “te Alo o te Maoluga.” (Luka 1:30-32; 2:52) Kaʼe ʼe mahino ia, neʼe loto moʼoni ia Malia pea mo Sesu ke nā tokoni ki te taumatuʼa. Koia neʼe fetogi fakamilakulo ai e Sesu ia teitei lite vai ʼe 380 ko he “vino lelei.” (Lau ia Soane 2:3, 6-11.) Neʼe ko he maʼua koa ʼa Sesu ke ina fai ia te milakulo ʼaia? Kailoa. Neʼe ina fai koteʼuhi neʼe ʼofa ki te hahaʼi, pea neʼe ina faʼifaʼitakiʼi ia te lotofoaki ʼo tana Tamai.

4, 5. (1) Kotea ia te ako ʼe tou maʼu mai te ʼuluaki milakulo ʼa Sesu? (2) Kotea te ako ʼe tou maʼu mai te milakulo ʼae ʼi Kana ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu?

⁴ Neʼe lahi ia te vino lelei ʼae neʼe foaki fakamilakulo e Sesu pea neʼe feʼauga maʼa te hahaʼi fuli. Kotea ia te ako ʼe tou maʼu mai te milakulo ʼaia? ʼE mole kai kovi ia Sehova pea mo Sesu kaʼe ʼe nā lotofoaki. ʼAki ia te milakulo ʼaia, ʼe tou tui papau ai ʼe nā tokaga moʼoni ki te ʼu meʼa ʼae ʼe logoʼi e te hahaʼi. Pea ʼe ina toe fakaha mai ʼe fakaʼaogaʼi anai e Sehova ia tona malohi moʼo foaki ia he meʼa kai lahi ʼi te malama foʼou tatau aipe pe kofea te koga meʼa ʼe tou nonofo ai ʼi te kele.—Lau ia Esaia 25:6.

⁵ Kotou fakakaukauʼi age muʼa, kua vave foaki mai pe e Sehova ia meʼa fuli ʼe ʼaoga kia tatou. ʼE maʼu anai e te kilisitiano takitokotahi ia tona ʼapi pea mo tana meʼa kai. ʼE tou lotofakafetaʼi lahi ʼi tatatou fakakaukauʼi ia meʼa lelei fuli ʼe foaki mai anai e Sehova ʼi te Palatiso ʼi te kele ʼaki he lotolelei.

6. Neʼe fakaʼaogaʼi tuʼumaʼu feafeaʼi e Sesu ia tona malohi? Pea ʼe tou lava faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi ia ia?

⁶ Neʼe mole fakaʼaogaʼi e Sesu ʼi he temi ia tona malohi ki he ʼu fakatuʼutuʼu ʼe loto ki ai. Kotou manatuʼi ia te aluʼaga neʼe hoko ʼi te temi ʼae neʼe fakahalaʼi ai e te Tevolo ia Sesu ke ina fakaliliu ia te ʼu maka ko he pane. Neʼe mole fia fakaʼaogaʼi e Sesu ia tona malohi maʼa ia totonu. (Mateo 4:2-4) Kaʼe neʼe fakaʼaogaʼi e Sesu ia tona malohi moʼo tokoni ki ʼihi. ʼE tou lava faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi ia tana mole manatu pe ʼae kia ia totonu? Neʼe ui e Sesu ʼe tonu ke tou fakamamahani  ʼi te “foaki.” (Luka 6:38) ʼE feala ke tou fai ia te faʼahi ʼaia ʼaki hatatou fakaafe ʼihi ke natou kakai fakatahi mo tatou. ʼE toe feala pe ke tou fakaʼaogaʼi totatou temi ʼi te ʼu ʼosi fono moʼo tokoni ki he tahi, ohage la tou fakalogo ki he tehina ʼe ina lau mai hana akonaki. Peʼe lagi tou tokoni pea mo akoako ʼihi ki te faifakamafola. Koia, ʼe tou faʼifaʼitakiʼi ai ia te lotofoaki ʼa Sesu moka tou tokoni ki ʼihi ʼaki he lotofiafia ʼi te temi fuli pe ʼe tou fealagia ai.

7. Kotea ia te fihifihia ʼe maʼu tuʼumaʼu pe anai ʼi te malama ʼa Satana?

⁷ Ko te masiva ʼe mole ko he aluʼaga foʼou. Neʼe ui fenei e Sehova ki te kau Iselaele: “E mau tuumau anai te u masiva i tou fenua.” (Tetelonome 15:11) Hili ki ai ni lauʼi taʼu ʼe teau, neʼe ui fenei e Sesu: “E kotou mau tuumau te kau masiva.” (Mateo 26:11) Neʼe fia ui koa e Sesu ʼe ʼi ai tuʼumaʼu pe anai ia he hahaʼi masisiva ʼi te kele? Kailoa, neʼe ina fia ui ʼe maʼu tuʼumaʼu pe anai ia te masiva ʼi te malama ʼa Satana. Kaʼe ʼe ʼi ai anai ia he ʼu fetogi moka tou maʼuʼuli ʼi te malama foʼou. ʼI te temi ʼaia, ʼe mole toe maʼu anai ia te masiva. Koteʼuhi ʼe tou mahu fuli anai ʼi te meʼa kai pea mo makokona.

8, 9. (1) He koʼe neʼe fafaga e Sesu ia he hahaʼi ʼe toko lauʼi afe? (2) Kotea ʼe kotou logoʼi ʼo ʼuhiga mo te milakulo ʼaia?

⁸ Neʼe ui fenei e te tagata faipesalemo ʼo ʼuhiga mo Sehova: “E ke avahi tou nima, pea e ke fafaga o makokona te u mea fuli ae e natou mau te mauli.” (Pesalemo 145:16) ʼI te nofo ʼa Sesu ʼi te kele, neʼe ina faʼifaʼitakiʼi lelei ia tana Tamai pea neʼe tokaga tuʼumaʼu ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga ki ʼihi. Neʼe mole ina fai pe ia te faʼahi ʼaia ke ina fakaha neʼe malohi. Kaʼe neʼe tokaga moʼoni ia Sesu ki te hahaʼi. Tou vakaʼi fakatahi ia Mateo 14:14-21. (Lau.) Neʼe muliʼi e he hahaʼi kaugā malie ia Sesu mai te ʼu kolo. (Mateo 14:13) ʼI te afiafi, neʼe tuʼania ia te kau tisipulo koteʼuhi neʼe gaʼegagaʼe pea mo fia kakai ia te hahaʼi. Koia ʼae neʼe natou kole ai kia Sesu ke ina fekauʼi ia te hahaʼi ke natou olo ʼo kumi hanatou meʼa kai. Kotea ʼae neʼe fai e Sesu?

⁹ Neʼe fafaga e Sesu ia te ʼu tagata ʼe teitei toko 5 000 ʼo feia mo te ʼu fafine pea mo te ʼu fanau ʼaki te ʼu foʼi pane ʼe nima pea mo kiʼi ika ʼe lua. He koʼe neʼe fai e Sesu ia te milakulo ʼaia? Koteʼuhi neʼe ʼofa moʼoni ki te hahaʼi pea neʼe tokaga kia natou. Neʼe lahi ia te meʼa kai ʼae neʼe tufa e Sesu, koteʼuhi “nee natou kakai fuli leva o makokona.” Ko te meʼa kai ʼae neʼe natou kai neʼe feala ai ke natou maʼu ia te malohi ki tanatou toe liliu ki ʼonatou ʼapi. (Luka 9:10-17) Hili ʼaia, neʼe natou makokona fuli pea neʼe toe fakafonu e te ʼu tisipulo ia te ʼu kato ʼe 12 ʼaki te ʼu toega kai.

10. Kotea ia te aluʼaga ʼae ka hoko anai ki te maʼuli masiva ʼi te ka haʼu?

¹⁰ Ko te toko lauʼi teau miliona hahaʼi ʼe natou maʼuli masiva koteʼuhi ko te kau takitaki ʼe natou manumanū ki te paʼaga pea mo agafakakakā. ʼO toe feia pe mo ʼihi ʼi ʼotatou tehina ʼe mole feʼauga tanatou meʼa kai. Kaʼe ko te hahaʼi ʼae ʼe fakalogo kia Sehova kua natou vave maʼuʼuli ʼi he malama ʼe mole kei maʼu ai te agafakakakā peʼe ko te masiva. Ko Sehova ʼe ko te  ʼAtua mafimafi, ʼe ina maʼu te malohi pea ʼe loto moʼoni ke ina foaki ki te hahaʼi takitokotahi ia te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga kia natou. Pea ʼe ina fakapapauʼi mai kua ina vave fakagata ia te mamahi.—Lau ia Pesalemo 72:16.

11. He koʼe ʼe tou tui papau ʼe kua vave fakaʼaogaʼi e Kilisito ia tona malohi ʼi te kele katoa? Pea kotea ʼae ʼe ina uga tatou ke tou fai?

¹¹ ʼI te nofo ʼa Sesu ʼi te kele, neʼe ina fai he ʼu milakulo ʼi he ʼu kiʼi potu veliveli ia taʼu pe ʼe tolu vaelua. (Mateo 15:24) Kaʼe ʼi tona ʼuhiga Hau, ʼe tokoni anai ia Sesu ki te tagata fuli lolotoga ia tana ʼAfio Ia Taʼu ʼe Afe. (Pesalemo 72:8) ʼE fakaha mai e te ʼu milakulo ʼa Sesu ʼe ina fia fakaʼaogaʼi tona malohi ke tou fiafia ai. ʼE mole tou lava fai he ʼu milakulo, kaʼe kotea ʼae ʼe feala ke tou fai? ʼE feala ke tou fakaʼaogaʼi totatou temi mo totatou malohi moʼo palalau ki ʼihi ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu taulekaleka ʼe fakapapauʼi mai ʼi te Tohi-Tapu. ʼE ko totatou maʼua ʼaia ʼi totatou ʼuhiga kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. (Loma 1:14, 15) Moka tou metitasio ki te aluʼaga ʼae ka fai anai e Kilisito, ʼe tou fia fakaha ai ki ʼihi.—Pesalemo 45:2; 49:4.

12. He koʼe ʼe tou tui papau ʼe iloʼi lelei e Sesu ia te ʼulu fenua?

¹² ʼI te temi ʼae neʼe fakatupu e Sehova ia te kele pea mo meʼa fuli ʼe maʼu ai, neʼe nofo ia Sesu “ ʼi ʼona tafa ko he tufuga faiva.” (Taaga Lea 8:22, 30, 31, MN; Kolose 1:15-17) Koia ʼe iloʼi lelei ai e Sesu pe neʼe fakatupu feafeaʼi ia te ʼulu fenua. Pea ʼe ina iloʼi pe ʼe fakaʼaogaʼi mo puleʼi feafeaʼi ia te ʼu faʼahi fuli ʼo te natula.

13, 14. Kotou tuku mai he faʼifaʼitaki ʼe fakaha ai pe ʼe lava puleʼi feafeaʼi e Sesu ia te ʼu malohi fakanatula.

¹³ ʼI te temi ʼae neʼe nofo ai ia Sesu ʼi te kele, neʼe ina fakaha neʼe ina maʼu ia te malohi ʼo te ʼAtua ʼaki tana puleʼi ia te ʼu malohi fakanatula. Ohage la, kotou manatuʼi pe neʼe fakagona feafeaʼi e Sesu ia te ʼahiohio. (Lau ia Maleko 4:37-39.) ʼE fakamahino e te tagata sivi Tohi-Tapu ko te kupu Fakakeleka “ahiohio lahi” ʼae ʼe tuʼu ʼi te tohi ʼo Maleko ʼe fakaʼaogaʼi moʼo talanoa ki he tuʼani matagi lahi peʼe ko he afā. ʼE fakaʼuhiga ki he tuʼani matagi ʼe ʼi ai he ʼu ʼao fakapoʼuli, mo he ʼu matagi lalahi, mo te mana pea mo te ʼua lalahi. Moka ʼosi ia te ʼu faʼahi ʼaia, ko meʼa fuli neʼe maumau. Neʼe fakamatala e te apositolo ko Mateo ia te tuʼani matagi lahi ʼaia ohage he “afa lahi.”—Mateo 8:24.

¹⁴ Kotou fakakaukauʼi age muʼa ia te aluʼaga ʼaeni: Te pa mai ʼo te ʼu peau ki te vaka pea mo te ulu ʼo te vai ki loto. Logo la ia te logoaʼa ʼo te tuʼani matagi pea mo te feʼaveʼaki ʼo te vaka e te ʼu peau, neʼe moe ia Sesu koteʼuhi neʼe gaʼegaʼe. Kaʼe neʼe matataku ia te kau tisipulo, koia neʼe natou fafagu ai ia Sesu ʼo natou ui fenei: “Naa tou mamate!” (Mateo 8:25) Kotea ʼae neʼe fai e Sesu? Neʼe tuʼuake ia pea neʼe ina fakatotonu fenei ki te matagi mo te tai: “Fakalologo! Manava osi!” (Maleko 4:39) Neʼe gona leva ia te tuʼani matagi fakamataku ʼaia pea “nee to leva he totofu lahi ki te tai.” ʼI faʼifaʼitaki fakaofoofo leva ʼo te malohi ʼo  Sesu ʼae moʼo puleʼi ia te ʼu malohi fakanatula.

15. Neʼe fakaha feafeaʼi e Sehova ʼe ina lava puleʼi ia te ʼu malohi fakanatula?

¹⁵ Ko te malohi ʼo Kilisito ʼe haʼu mai ia Sehova, koia ʼe tou iloʼi ʼe feala ki te ʼAtua Mafimafi tana puleʼi ia te ʼu malohi fakanatula. Ohage la, ʼi muʼa ʼo te Tulivio neʼe ui fenei e Sehova: “Kei toe pe ni aho e fitu, pea e au fakato anai te ua ki te kele ia aho e fagofulu pea mo po e fagofulu.” (Senesi 7:4) Ia Ekesote 14:21, ʼe tou lau fenei: “Nee tatafi leva e [Sehova] te tai aki he matagi malohi mai te potu esite.” Pea ʼe tou lau fenei ia Sonasi 1:4: “Nee fakaagi leva e [Sehova] he matagi malohi ki te tai, pea nee malaga leva i te tai he afa lahi. Pea nee hage te vaka ka mou.” ʼE lelei ia tatatou iloʼi ʼae ʼe puleʼi tuʼumaʼu anai e Sehova ia meʼa fuli ʼi te malama foʼou.

16. He koʼe ʼe ko he meʼa fakalotomalohi ia tatatou iloʼi ʼae ko Sehova pea mo Sesu ʼe nā maʼu ia te malohi moʼo puleʼi ia te ʼu malohi fakanatula?

¹⁶ ʼE ko he meʼa fakalotofimalie, ia tatatou iloʼi ʼae ʼe maʼu e Sehova pea mo Sesu ia te malohi moʼo puleʼi ia te ʼu malohi fakanatula. ʼI te ʼAfio ʼa Kilisito Lolotoga Taʼu ʼe Afe, ko natou fuli ʼae ka maʼuʼuli anai ʼi te kele ʼe natou maʼuli fimalie anai. ʼE mole ʼi ai anai he tahi ʼe lavea peʼe mate ʼuhi ko te ʼu tuʼutamaki fakanatula ohage ko te ʼu afā,  mo te hake ʼo te ʼu peau lalahi, mo te ʼu moʼuga afi peʼe ko te ʼu mafuike. ʼE mole tou matataku anai ʼi te ʼu tuʼutamaki fakanatula koteʼuhi ʼe nofo anai ia “te tapenakulo o te Atua” mo te tagata. (Apokalipisi 21:3, 4) ʼE tou tui papau ʼe foaki anai e Sehova kia Sesu ia te malohi ʼae moʼo puleʼi ia te ʼu malohi fakanatula lolotoga tana ʼAfio Ia Taʼu ʼe Afe.

17. ʼE tou lava faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi ia te ʼAtua pea mo Kilisito ʼi te temi nei?

¹⁷ ʼE mahino ia, ʼe mole feala ke tou taʼofi ia te ʼu tuʼutamaki fakanatula. ʼE gata pe kia Sehova mo Sesu ke nā fai ia te faʼahi ʼaia. Kaʼe ʼe ʼi ai te faʼahi ʼe feala ke tou fai. ʼE feala ke tou maʼuliʼi ia Taaga Lea 3:27. (Lau.) Moka mamahi ʼotatou tehina, ʼe feala ke tou tokoni kia natou ʼi te faʼahi fakasino mo te faʼahi ʼo te loto pea ʼe feala ke tou fakalotofimalieʼi ia natou. (Taaga Lea 17:17) Ohage la, ʼe feala ke tou tokoni kia natou hili he tuʼutamaki fakanatula. Neʼe ui fenei e he fafine vitua neʼe maumau ia tona ʼapi hili ia he afā: “ ʼE au lotofakafetaʼi lahi ʼi taku kau ki te kautahi ʼa Sehova. Koteʼuhi ʼe mole gata pe ki te tokoni ʼe au maʼu ʼi te faʼahi fakasino kaʼe ʼe au toe maʼu he tokoni ʼi te faʼahi fakalaumalie.” Ko te tahi tuagaʼane selipatea neʼe lotovaivai ʼi te maumauʼi ʼo tona ʼapi e te afā. Neʼe ina ui fenei hili ʼo te toe fakatuʼu ʼo tona ʼapi e te ʼu tehina: “ ʼE mole feala ke au fakaha atu ia te meʼa ʼe au logoʼi.” Neʼe ina hoko atu fenei: “ ʼE au fakamalō kia Sehova.” ʼE tou lotofakafetaʼi ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼae ʼe tokaga moʼoni ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga ki ʼihi. Kaʼe ko te faʼahi ʼae ʼe maʼuhiga age ko tatatou lotofakafetaʼi ʼae ki te tokaga moʼoni ʼa Sehova pea mo Sesu Kilisito kia tatou.

18. Kotea ia takotou manatu ki te tupuʼaga ʼae ʼo te fakahoko e Sesu ia te ʼu milakulo?

¹⁸ Neʼe fakaha e Sesu ʼe ina maʼu ia te “malohi ʼo te ʼAtua” lolotoga ia tana minisitelio. Kaʼe neʼe mole ina fakaʼaogaʼi ia tona malohi ʼi he temi ke tokagaʼi ai ia ia e ʼihi peʼe kia ia totonu. Kaʼe neʼe ina fakaʼaogaʼi tona malohi moʼo fai ia he ʼu milakulo koteʼuhi neʼe ʼofa moʼoni ki te hahaʼi. ʼE tou vakaʼi anai ia te faʼahi ʼaia ʼi te alatike ka hoa mai.