TONATOU MAʼULI
Te ʼu Aluʼaga Maʼuhiga ʼi Taku Selevisi Ki Te Puleʼaga ʼo Te ʼAtua
ʼI te tahi ʼaho ʼi te taʼu 1947, neʼe ʼohofiʼi te ʼapi ʼo te kau misionea ʼi te kolo ko Santa Ana, ʼi Salvador. Lolotoga te ako ʼo Te Tule Leʼo, neʼe tuki makaʼi e te ʼu tamaliki tagata te fale ʼo te kau misionea. Ko te faʼahi ʼaia, neʼe fakaneke e te kau patele Katolika. Pea mole fualoa ki ai, neʼe natou fakaovi mai ki tomatou ʼapi mo te hahaʼi itaita. Neʼe puke e ʼihi ni foʼi malama, kaʼe fua e ʼihi ni fakatata. Lolotoga hola ʼe lua, neʼe natou tuki makaʼi ia tomatou ʼapi pea mo natou kalaga fenei: “Ke maʼuli loaloaga ia te Taupo’ou,” kaʼe “Ke mate ia Sehova.” Neʼe natou fia fakamatakuʼi ia te kau misionea ke tupu ai hanatou mavae ʼi tonatou fenua. ʼE au iloʼi ia te aluʼaga ʼaia, koteʼuhi neʼe au kau ki te fono ʼaia kua hili ki ai taʼu ʼe 67. *—Vakaʼi te kiʼi nota.
IA TAʼU ʼe lua ʼi muʼa ʼo te aluʼaga ʼaia, neʼe ʼosi ai tama ako mo Evelyn Trabert ʼi te fa kalasi ʼo te Ako Tohi-Tapu ʼo Kileate. ʼI te temi ʼaia, neʼe fai te Ako ʼo Kileate ʼo ovi ki Ithaca, ʼi New York. Pea neʼe hinoʼi maua ke ma olo ʼo gaue fakamisionea ʼi Salvador, ʼo au tauhi ai lolotoga teitei taʼu ʼe 29. Kaʼe ʼe au fakamahino atu muʼa pe ko ʼe neʼe au lotolelei ke au fakahoko ia te gaue ʼaia. Pea ʼe au hoki au fakamatala atu leva ia toku maʼuli ʼi toku ʼuhiga misionea.
TE MAʼU E TOKU FAMILI IA TE MOʼONI
Neʼe au tupu ʼi te taʼu 1923 ʼi Spokane, ʼi Washington, ʼi Amelika. Ko ʼaku matuʼā, ia John pea mo Eva Olson, neʼe nā kau ki te lotu Luthériens, kaʼe neʼe mole nā tali ia te akonaki ʼo ʼuhiga mo te ʼifeli. Neʼe mole nā tui, ʼe loto e he ʼAtua ʼofa ke ina fakamamahiʼi ia te hahaʼi. (1 Soane 4:8) Ko taku tamai neʼe gaue ʼi te fale pane. ʼI te tahi po, neʼe fakamahino age ʼe tona kaugā gaue ʼaki ia te Tohi-Tapu, ʼe mole fakamamahiʼi e te ʼAtua ia te hahaʼi ʼi he ʼifeli. Pea mole faʼa fualoa ki ai, neʼe kamata ako e ʼaku matuʼā ia te Tohi-Tapu mo te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova. Neʼe nā iloʼi ai pe ʼe kotea ʼae ʼe akoʼi moʼoni ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te maʼuli hili te mate.
ʼI te temi ʼaia, neʼe kei au taʼu hiva pe, kaʼe ʼe kei au manatuʼi ia te fiafia ʼo ʼaku matuʼā ʼuhi ko te ʼu faʼahi ʼae neʼe nā ako. Neʼe nā fiafia ʼi tanā iloʼi ko te huafa ʼo te ʼAtua ʼe ko Sehova pea ʼe mole ʼi ai he Tahitolutapu. (Soane 8:32) Neʼe nā toe akoʼi mai foki ia te ʼu faʼahi ʼaia, pea neʼe au fakamaʼumaʼu ia te ʼu moʼoni ʼaia. Pea neʼe mole he temi neʼe au manatu ai ko te lau ʼo te Tohi-Tapu ʼe ko he meʼa fakapiko. Neʼe au leleiʼia ia te ako ʼo te Tohi-Tapu. Logo la ia taku umiuminoa, kaʼe neʼe au alu ʼo faifakamafola mo ʼaku matuʼā. ʼI te taʼu 1934, neʼe papitema ai ʼaku matuʼā, pea ʼi te taʼu 1939, neʼe au papitema ai ʼi toku taʼu 16.
ʼI Sulio 1940, neʼe fakatau e ʼaku matuʼā ia tonā ʼapi pea neʼe matou olo ki te kolo ko Coeur d’Alene, ʼi te fenua ko Idaho. Neʼe nā kamata pionie tokolua ai. Neʼe fai ia te ʼu fono ʼi tomatou koga fale ʼae neʼe matou lue, pea neʼe tuʼu ʼi ʼoluga ʼo te fale faʼu motoka. ʼI te temi ʼaia, neʼe mole lahi ia te ʼu kokelekasio ʼae neʼe ʼi ai honatou Fale Fono. Ko te tokolahi neʼe natou fakatahitahi, ʼi te ʼu koga fale neʼe lue peʼe ʼi te ʼu loto fale ʼo te ʼu tehina mo tuagaʼane.
ʼI te taʼu 1941, neʼe au kau mo ʼaku matuʼā ki te fakatahi lahi ʼi Saint Louis, ʼi Missouri. Neʼe higoa ia te ʼaho fakamuli ʼo te fakatahi lahi ʼaia, ko “Te ʼAho ʼo Te ʼu Fanau.” ʼI te ʼaho ʼaia, neʼe kole ki te kau tupulaga ʼae neʼe taʼu 5 ki te 18 ke natou heheka ovi ki te faiakonakiʼaga. ʼI te fakaʼosi ʼo tana tahi akonaki, neʼe palalau fakahagatonu ia te Tehina ko Joseph F. Rutherford kia matou kau tupulaga. Neʼe ina kole mai kia matou fuli ke matou tutuʼu ki oluga mo kapau ʼe matou tali ke matou “fakalogo ki te ʼAtua pea mo tona Hau.” Neʼe matou tutuʼu fuli ai. Pea neʼe tala fenei e te Tehina ko Rutherford: “Kotou sisio, ki te toko 15 000 tupu kau fakamoʼoni foʼou maʼa te Puleʼaga!” ʼI te temi ʼaia, neʼe au fakatotonu ai ke au pionie ʼi toku maʼuli katoa.
TE ʼU GAUE ʼO TOKU FAMILI
Hili ni ʼu kiʼi mahina ki te fakatahi ʼaia, neʼe kole ki toku famili ke olo ki te kolo ko Oxnard ʼi te potu saute ʼo Californie. Neʼe hinoʼi matou ki ai ke matou kamata fakatuʼu ia he kokelekasio. Neʼe matou nonofo ʼi te kiʼi fale neʼe toho ʼaki te motoka pea mo tona palepale pe ʼe tahi. ʼI te po fuli, neʼe matou fakatoka ia toku moeʼaga ʼi te fuga laupapa kai. Kaʼe neʼe ko he toe fetogi leva ʼi taku maʼu ʼae ia toku koga fale.
ʼI te ʼaho 7 ʼo Tesepeli 1941, neʼe fakato pulu ia Saponia ki Pearl Harbor ʼi Hawaii, pea ʼi te ʼaho ake, neʼe kamata kau ai leva ia Amelika ki te lua tau fakamalamanei. Pea neʼe hoko ia te aluʼaga ʼaia ʼi muʼa pe ʼo tamatou tau atu ki Californie. ʼI te temi ʼaia, neʼe ovi mai pe ia te ʼu vaka uku Saponia. Koia ʼae neʼe fakatotonu ai e te puleʼaga kia natou fuli ʼae neʼe nonofo ovi ki te tai, ke matehi ʼanatou hila. Pea ʼi te fakapoʼuli gaogao, neʼe faigataʼa ai ki te ʼu vaka uku Saponia hanatou tauʼi ia te ʼu potu ʼo te fenua ʼae neʼe natou loto ki ai.
ʼI ni ʼu kiʼi mahina ki muli age, ʼi Sepetepeli 1942, neʼe matou kau ki te Fakatahi Fakateokalatike ʼo Te Malama Foʼou ʼi Cleveland, ʼi Ohio. ʼE au manatuʼi tafitō ia te akonaki ʼae neʼe fai e te Tehina ko Nathan H. Knorr, “ʼE Tologa Anai Koa Te Tokalelei?” Neʼe talanoa ai ki te lea fakapolofeta ʼae ia Apokalipisi kapite 17 ʼo ʼuhiga mo “te manu fekai” ʼae “neʼe ʼi ai kaʼe mole ʼi ai nei, pea ʼe ʼamanaki nei ke hake ake mai te vanu.” (Apokalipisi 17:8, 11, MN) Neʼe fakamahino e te Tehina ko Knorr ko “te manu fekai” neʼe ko te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga ʼae neʼe ina fakagata ʼana gaue lolotoga te tau. Pea neʼe ina tala ifo leva, ʼe toe ha anai ia te Kautahi ʼo te tokalelei ʼi te malamanei, pea ʼe hoko atu anai ki ai ia he temi tokalelei. Neʼe ko te aluʼaga pe ʼaia ʼae neʼe hoko. Neʼe ʼosi te tau ʼi te taʼu 1945. Hili ʼaia, neʼe fetogi ai te Sosiete ʼo te ʼu Puleʼaga ʼaki te ʼu Puleʼaga Fakatahi. Talu mai te temi ʼaia mo te fakamafola e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ia te logo lelei ʼi te kele katoa. Pea neʼe hoko ai ia he toe tuputupu lahi.
Neʼe tokoni mai ia te lea fakapolofeta ʼaia ke au mahino ki te lahi ʼo te gaue ʼae neʼe tonu ke fai. Koia ʼi te temi ʼae neʼe fakaha ai ʼe kamata anai ia te Ako ʼo Kileate ʼi te taʼu ʼae ka hoa mai, neʼe au fia kau ki te ako ʼaia pea ke au liliu ko he misionea. Kaʼe ʼi te temi pe ʼaia, ʼi te taʼu 1943, neʼe hinoʼi au ke au alu ʼo pionie ʼi Portland, ʼi Oregon. ʼI te ʼu ʼaho ʼaia, neʼe matou fakaʼaogaʼi te ʼu fakatagi ke feala ki te hahaʼi hanatou fakalogo ia te ’u akonaki ʼi ʼonatou muʼa matapa. Pea neʼe matou tufa mo te ʼu tohi Fakatohi-tapu ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. ʼI te taʼu katoa ʼaia, neʼe au fakakaukau tuʼumaʼu ki te selevisi misionea.
ʼI te taʼu 1944, neʼe fakaafe au mo toku kaumeʼa ko Evelyn Trabert ke ma kau ki te Ako ʼo Kileate. Pea neʼe au fiafia ʼaupito he neʼe tali ke ma kau ki ai. Lolotoga mahina ʼe nima, neʼe fakaha mai e ʼamatou tagata faiako pe feafeaʼi hamatou leleiʼia ia te ako ʼo te Tohi-Tapu. Neʼe malave kia matou ia tanatou agavaivai. Ohage la, ʼi ʼihi temi neʼe natou selevisi mai tamatou meʼa kai. Pea neʼe ʼosi ia te Ako ʼo Kileate ʼi te ʼaho 22 ʼo Sanualio 1945.
TAKU GAUE FAKAMISIONEA
ʼI Sunio 1946, neʼe au tau atu ki Santa Ana, ʼi Salvador, mo Evelyn pea mo Leo mo Esther Mahan. Ko te gaueʼaga neʼe kua “hihina ki te tanaki o te fulumeto.” (Soane 4:35) Hili ki ai ni mahina, neʼe matou kau ki tamatou ʼuluaki fakatahi fakasiliko ʼi Santa Ana. Neʼe matou fakaafe ki ai ia te hahaʼi pea neʼe matou fiafia, koteʼuhi neʼe teitei pe ko te toko 500 hahaʼi ʼae neʼe kau ki te fakatahi. Neʼe iita ia te kau takitaki lotu ʼuhi ko tamatou faifakamafola. Pea ʼi te vahaʼa ʼae neʼe hoa mai ki ai, neʼe natou fakatuʼutuʼu ia te aluʼaga ʼae neʼe au talanoa ki ai ʼi te kamata ʼo te alatike ʼaeni. Neʼe natou faigaʼi ke natou fakamatakuʼi matou pea neʼe natou loto ke matou mavae ʼi tonatou fenua. Kaʼe neʼe toe ʼaʼasili age ia tamatou fia nonofo ʼo tokoni ki te hahaʼi. Neʼe fakatokaga e te kau takitaki lotu ki te hahaʼi ke ʼaua tanatou lau ia te Tohi-Tapu. Pea neʼe ko te tokosiʼi pe ʼae neʼe natou maʼu hanatou foʼi falā moʼo totogi ia hanatou Tohi-Tapu. Kaʼe neʼe ko te tokolahi ʼae neʼe natou fia ako ia te moʼoni. Neʼe natou lotofakafetaʼi ki tamatou ako ia te lea Fakasepania, ke feala ai hamatou akoʼi age kia natou pe ko ai ia Sehova, pea mo tana fakapapau ʼae ke ina fakaliliu ia te kele ko he palatiso.
Ko taku ʼuluaki ako Tohi-Tapu, neʼe ko Rosa Ascencio. Neʼe maʼuli tahi mo te tagata kaʼe neʼe heʼeki nā ʼohoana. Kaʼe ʼi tana kamata ako leva ia te Tohi-Tapu, neʼe mavae mai ia ia. Pea neʼe toe ako mo te tagata ia te Tohi-Tapu. Neʼe nā ʼohoana ai, mo papitema pea mo liliu ko he ʼu Fakamoʼoni faʼafai. Ko Rosa neʼe ko te ʼuluaki pionie katoa ʼaia ʼi Santa Ana. *—Vakaʼi te kiʼi nota.
Neʼe ʼi ai tona ki’i fale koloa. ʼI te temi fuli pe ʼae neʼe alu ai ʼo faifakamafola, neʼe ina mapunuʼi ia tona kiʼi fale koloa kaʼe neʼe falala, ʼe tokaga pe ia Sehova ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ʼaoga kia ia. Koia neʼe hahaʼi tuʼumaʼu pe ia natou ʼae neʼe ʼomai ʼo faifakatau ʼi tona kiʼi fale koloa. Neʼe sio ai ki te tokaga ʼae ʼa Sehova kia ia, ohage pe ko tona fakapapauʼi mai ia Mateo 6:33. Pea neʼe nofo agatonu ia Rosa kia Sehova ʼo aʼu ki tona mate.
Ko te toko ono ia matou kau misionea, neʼe matou lue ia te ʼapi ʼo te tagata iloa. ʼI te tahi ʼaho, neʼe haʼu ia te patele ki te tagata ʼaia pea neʼe ina fakatokaga age, kapau ʼe ina hoko atu ia tana lue mai kia matou ia tona ʼapi pea ʼe fakamavae anai ia naua taumatuʼa. Kaʼe neʼe mole mataku ia te tagata ki te patele pea neʼe ina ui age, ʼe mole ina tuʼaniaʼi ia tona fakamavae ʼi te ekelesia. Neʼe mole ina leleiʼia ʼihi faʼahi neʼe fai e te kau takitaki lotu. Pea neʼe ina fakapapauʼi mai, ʼe feala tamatou nonofo ʼi te ʼapi ʼo aʼu ki he temi pe ʼe matou loto ki ai.
KO HE TAGATA MAʼUHIGA KUA LILIU KO HE FAKAMOʼONI
ʼI te kolo muʼa ko San Salvador, ko te ʼohoana ʼo te tagata aseniolo ko Baltasar Perla, neʼe ina ako ia te Tohi-Tapu mo te tahi misionea. Pea ko te tagata ʼaia, neʼe mole kei tui ia ki ʼAtua, ʼuhi ko tana sio ʼae ki te malualoi ʼa te kau takitaki lotu. Kaʼe neʼe ko he tagata agalelei. Logo la neʼe mole heʼeki liliu ko he Fakamoʼoni, kaʼe neʼe loto ke ina fai ia te pakī ʼo te filiale ʼo Salvador, pea mo tokoni ki tona laga. Pea neʼe mole ina loto ke totogi e te kau Fakamoʼoni ia tana gaue ʼaia.
Lolotoga te laga ʼo te filiale, neʼe gaue fakatahi ia Baltasar mo te kau Fakamoʼoni, pea neʼe tui papau ai neʼe ina maʼu ia te lotu moʼoni. Neʼe papitema ai ʼi te ʼaho 22 ʼo Sulio 1955. Neʼe mole faʼa fualoa ki ai, pea neʼe papitema ia tona ʼohoana ko Paulina. Pea ko ʼanā fanau ʼe toko lua, ʼe nā tauhi agatonu kia Sehova. Neʼe gaue ia tanā tama ko Baltasar junior ʼi te Petele, ʼi New York, ʼi te pilo ʼae ʼe lagolago ki te tuputupu ʼo te gaue faifakamafola fakamalamanei lolotoga taʼu ʼe 49. Kaʼe ʼi te temi nei, ʼe kau ki te Komite ʼo Te Filiale ʼo Amelika. *—Vakaʼi te kiʼi nota.
ʼI te kamata ʼo te ʼu fakatahi lalahi ʼi San Salvador, neʼe tokoni ia te Tehina ko Perla ke tali ia tamatou kole ʼae ke matou fakatahi ʼi he fale faigaoʼi. ʼI tamatou ʼuluaki fakatahi, neʼe mole faʼa hahaʼi pe la. Kaʼe ʼi te taʼu fuli, neʼe tokolahi ia natou ʼae neʼe kau ki ʼamatou fakatahi, ʼo fakaalualu ai ke mole kei matou hao ʼi te fale faigaoʼi. Neʼe matou sisio ai ki te tapuakiʼi e Sehova ʼamatou faiga. ʼI te ʼu fakatahi ʼaia, neʼe au sio ai kia natou ʼae neʼe au fai ia tanatou ako. Pea neʼe au fiafia ʼaupito ʼi taku sio ʼae ki te papitema ʼo te ʼu ako ʼo taku kau ako. Neʼe hage ia natou ʼaia ʼae neʼe hoki papitema, ko ʼoku mokopuna.
ʼI te tahi fakatahi, neʼe fia fai mai e te tehina hana fakalelei. Neʼe mole au mahino pe kotea ʼae neʼe ina fia ui mai pea neʼe mole kei au iloʼi ia ia. Neʼe ui fenei mai e te tehina: “Neʼe au kau ki te ʼu tamaliki tagata ʼae neʼe natou tuki makaʼi koe ʼi Santa Ana.” ʼI taku iloʼi ʼae neʼe kua tauhi kia Sehova, neʼe fiafia ai toku loto. Pea ko tama faipalalau ʼaia, neʼe ina fakamanatuʼi mai, ko te selevisi temi katoa ʼe ko te faʼahiga maʼuli fiafia pe ʼaia ʼe tahi.
NEʼE AU FAI HE ʼU TONU ʼE AU FIAFIA AI
Lolotoga teitei taʼu ʼe 29, neʼe au misionea ʼi Salvador. Neʼe au kau ki te selevisi temi katoa ʼi Santa Ana, mo Sonsonate, mo Santa Tecla pea neʼe au fakamuli mai leva ki San Salvador. Kaʼe neʼe kua matutuʼa leva ʼaku matuʼā pea neʼe ʼaoga ke au tokaga kia naua. Koia ʼaki ʼaku faikole, neʼe au fakatotonu ai ke au tuku ia taku gaue misionea kaʼe au toe liliu ki Spokane ʼi te taʼu 1975.
Hili te mate ʼo taku tamai ʼi te taʼu 1979, neʼe au tokaga ki taku faʼe lolotoga taʼu ʼe valu. Neʼe ʼaoga ke au tokaga ki ai, koteʼuhi neʼe kua vaivai ʼaupito pea neʼe mole kei feala hana fai he meʼa. Pea neʼe mate ia taku faʼe ʼi tona taʼu 94. Neʼe ko he lakaga faigataʼa ʼaia kia au. Pea neʼe au gaʼegaʼe ʼosi ʼuhi ko toku lotomamahi. Neʼe au maʼu ai te mahaki ʼe mamahi ʼaupito ʼae ko te zona. Kaʼe neʼe au logoʼi ia te lagolago ʼofa ʼae ʼa Sehova kia au. Neʼe ina tali ʼaku faikole pea neʼe tokoni mai ke au ʼutakiʼi ia te lakaga faigataʼa ʼaia. Neʼe fakahoko e Sehova ia tana fakapapau ʼae ke tokaga kia au maʼia ʼi toku temi matuʼa.—Esaia 46:4.
ʼI te taʼu 1990, neʼe au alu leva ki Omak, ʼi Washington. Neʼe feala taku faifakamafola ʼi te telituale lea Fakasepania, pea neʼe au logoʼi ʼe kei ʼi ai pe toku ʼaoga. Ko ʼihi ʼi ʼaku ako Tohi-Tapu, neʼe natou papitema. Pea lolotoga he temi, neʼe mole kei feala ke au tokaga ki toku ʼapi ʼae ʼi Omak. Koia ʼi Novepeli 2007, neʼe au mavae ai ʼo nofo ʼi te kiʼi koga fale ʼi te kolo ʼe tuʼu ovi mai pe, ko Chelan, ʼi Washington. ʼE tokaga lelei ia te kokelekasio Fakasepania kia au pea ʼe au lotofakafetaʼi ki ai. Pea mai tona aluʼaga ʼae ko au tokotahi pe ʼae ʼe finematuʼa, koia ʼae ʼe natou ʼoʼofa ai kia au ohage pe ko hanatou kui.
Neʼe au filifili ke mole au ʼohoana ke au tauhi ʼateaina pe kia Sehova. (1 Kolinito 7:34, 35) Neʼe au ui ko te maʼuli ʼi te temi ʼaeni, ʼe mole feala haku maʼu ia meʼa fuli. Koia neʼe au fakatotonu ai ke au tokaga tafitō ki te meʼa ʼae ʼe maʼuhiga, ia taku tauhi ʼae kia Sehova ʼaki toku loto katoa. Neʼe au tokoni ki te tokolahi ke natou iloʼi ia te moʼoni, pea neʼe natou hage ko haku ʼu fanau. Pea ʼi te malama foʼou, ʼe lahi anai ia te temi ʼae ka au maʼu moʼo fai ia meʼa fuli ʼe au loto ki ai. Ko te vaega ʼae ʼe au leleiʼia, ʼe ko te Pesalemo 145:16 ʼae ʼe fakapapauʼi ai e Sehova, ʼe ina ‘fafaga anai ʼo makokona te ʼu meʼa maʼuli fuli pe.’
ʼI te temi nei kua au taʼu 91, pea ko toku maʼuli malolō ʼe kei lelei pe ia. Koia ʼae ʼe kei au pionie ai. ʼE tokoni mai ia te selevisi pionie ke au nofo malohi ai pea ʼe au maʼu ai ia he ʼuhiga moʼoni ʼo toku maʼuli. ʼI taku ʼuluaki tau atu ki Salvador, neʼe hoki kamata age pe ia te faifakamafola. Kaʼe ʼi te temi nei, kua toko 39 000 tupu kau faifakamafola ʼi Salvador. Ko te tuputupu ʼaia, ʼe ina fakamalohiʼi moʼoni ia taku tui. Pea ʼe au iloʼi ʼe mole lava taʼofi e Satana ia tatatou gaue, tatau aipe pe kei hoko atu ʼana faiga. ʼE mahino papau ia, ʼe lagolago ia te laumalie maʼoniʼoni ʼo Sehova ki tana hahaʼi.