Te Faitoʼo Pe e Tahi Ki Te Mate

KO LASALO pea mo tona ʼu tokolua, ko Maleta pea mo Malia, neʼe nātou māʼuʼuli ʼi Petania, ko te kolo ʼe vaha mo Selusalemi ia kilometa e 3. ʼI te ʼosi mavae ʼo tonatou kaumeʼa ko Sesu, neʼe mahaki kovi ia Lasalo. Neʼe tuʼania ʼaupito tona ʼu tokolua ʼo ʼuhiga mo tana mahaki, pea neʼe nātou fakahā te logo ʼaia kiā Sesu. Hili ʼaho e lua ʼi te ʼosi fakahā age ia te logo kiā Sesu, neʼe ina fakatuʼutuʼu ai leva ke ʼalu ʼo fakasiosio ia Lasalo. ʼI tanatou lolotoga ʼolo ki Petania, neʼe ʼui e Sesu ki tana ʼu tisipulo ʼe ʼalu ʼo fafagu ia Lasalo mai tana moe. Neʼe mole mahino tana ʼu tisipulo ki tana ʼu palalau, pea neʼe ina fakamahino lelei age te ʼaluʼaga ʼo Lasalo, ʼo ʼui maʼana: “Kua mate Lasalo.”​—Soane 11:​1-14.

ʼI te tau atu ʼa Sesu ki te falemaka ʼo Lasalo, neʼe ina ʼuluaki fakatotonu ke toʼo kehe te foʼi maka ʼaē ʼe ina pupunu te hūʼaga ʼo te falemaka. ʼI tana ʼosi faikole leʼo lahi, neʼe ina fakatotonu fēnei: “Lasalo, hu mai ki tuà!” Pea neʼe hū mai ai Lasalo ki tuʼa. Kua fakatuʼuake te tagata ʼaē neʼe mate kua hili kiai ʼaho e fā.​—Soane 11:​38-44.

ʼE ʼasi mai ʼi te hisitolia ʼo Lasalo, ko te fakatuʼuake ʼe ko te faitoʼo pe ʼaia e tahi ki te mate. Kae ko te milakulo ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake ʼo Lasalo, neʼe hoko moʼoni koa? ʼE fakahā lelei ʼi te Tohi-Tapu neʼe ko he meʼa neʼe hoko moʼoni. Koutou lau te hisitolia ʼo Lasalo iā Soane 11:​1-44, pea ʼe koutou ʼiloʼi ai anai te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko. ʼE koutou fakafihiʼi koa ia te milakulo ʼaia? Kapau ʼe mole koutou tui ki te faʼahi ʼaia, pea ʼe koutou fakafihiʼi anai mo te ʼu milakulo fuli ʼaē ʼe talanoa kiai ʼi te Tohi-Tapu, ʼo feiā mo te fakatuʼuake ʼo Sesu Kilisito. ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu: “Kanapaula neʼe mole fakatuʼuake Kilisito, ko takotou tui ʼe mole hona ʼuhiga.” (1 Kolonito 15:​17, MN ) Ko te fakatuʼuake ʼe ko he akonaki maʼuhiga ʼo te Tohi-Tapu. (Hepeleo 6:​1, 2) Kae koteā te faka ʼuhiga ʼo te kupu “fakatuʼuake”?

Koteā Te Faka ʼUhiga ʼo “Te Fakatuʼuake”?

ʼI te Tauhi Foʼou, ʼe tuʼa 40 tupu te fakaʼaogaʼi ʼo te kupu “fakatuʼuake.” Neʼe fakaliliu mai te kupu faka Keleka ko tona faka ʼuhiga “ko he toe tuʼu.” Ko te kupu faka Hepeleo ki te fakatuʼuake ko tona faka ʼuhiga “ko te toe māʼuʼuli ʼo te kau mate.” Kae ka mate he tahi, ʼe ko tona sino koa ʼaē ka fakatuʼuake? ʼE mole feala ke tou ʼui ʼe fakatuʼuake anai te sino ʼaē neʼe mate mo ia, heʼe kua popo ia pea mo efu. ʼE fakatuʼuake anai ʼaki hona sino foʼou, kae ʼaki pe tona ʼulugaaga. Koia, ʼe fakatuʼuake ia ia ʼaē kua mate, ʼaki hona sino foʼou​—kae ʼaki pe tona ʼu agaaga, tona haʼuʼaga, pea mo te ʼu faʼahi kehekehe ʼaē ʼe pipiki ki tona nātulā.

Ko Sehova ʼAtua ʼe mole feala ke ina galoʼi he meʼa, ʼe mole faigataʼa anai hana manatuʼi ia te ʼu agaaga kehekehe ʼo nātou ʼaē kua mamate. (Isaia 40:26) Pea ʼe faigafua kiā Sehova hana toe fakatuʼuake he tahi ʼaki tona nātulā ʼāfea ʼi he sino foʼou, ʼuhi heʼe ko ia te Tupuʼaga ʼo te maʼuli. (Pesalemo 36:9) Tahi ʼaē meʼa, ʼe ʼui ʼi te Tohi-Tapu ko Sehova ʼAtua ʼe “fiafia”​—pea mo ina holi mālohi ke ina fakatuʼuake ia te kau mate. (Sopo 14:​14, 15) ʼE tou fiafia heʼe feala kiā Sehova ke ina toe fakatuʼuake he tahi, pea ʼe ko he meʼa ʼe loto kiai!

ʼE ʼi ai te gāue maʼuhiga ʼa Sesu Kilisito ʼi te fakatuʼuake ʼa te kau mate. Hili te taʼu kātoa ki te kamata ʼo tana minisitelio, neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Ohage pe ko te fakatuʼuake e te Tāmai te kau mate pea mo foaki age kiā nātou te maʼuli, ʼe toe feiā pe mo te ʼAlo, ʼe ina toe foaki te maʼuli kiā nātou ʼaē ʼe loto ia ia ki ai.” (Soane 5:​21, MN ) ʼE ʼasi mai ʼi te fakatuʼuake ʼo Lasalo, ko Sesu Kilisito ʼe ina maʼu te mālohi pea mo ina loto ke ina fakatuʼuake ia te kau mate.

Kae e feafeaʼi ki te ʼui ʼaē ka tou mamate ʼe ʼi ai te laumālie ʼe mavae ʼi totatou sino? ʼE mole ʼalutahi ia te akonaki ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake pea mo te akonaki ʼo ʼuhiga mo he laumālie tuputupua.  Kapau ʼe ʼi ai he laumālie ʼe mavae iā tatou mokā tou mamate, pea koteā anai te ʼaoga ʼo he fakatuʼuake? Ko Maleta te tokolua ʼo Lasalo neʼe mole tui ia neʼe ʼi ai he laumālie ʼo tona tokolua neʼe hoko atu tona maʼuli ʼi tana ʼosi mate. Kailoa, kae neʼe tui ia ki te fakatuʼuake, heʼe ʼi te temi ʼaē neʼe tala age e Sesu: “Ko tou tokolua ʼe toe tuʼuake anai,” neʼe tali fēnei age e Maleta: “ ʼE au ʼiloʼi ʼe toe tuʼuake anai ʼi te ʼaho fakamuli.” (Soane 11:​23, 24, MN ) Pea ʼi te fakatuʼuake ʼo Lasalo, neʼe mole ina ʼui ia neʼe hoko atu tona maʼuli ʼi he tahi potu. Neʼe mate moʼoni ia. ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Ko te kau mate, ʼe mole kei nātou ʼiloʼi he meʼa . . . ʼe mole he gāue, he fakatuʼutuʼu, he mālama, he poto ʼi te Seole [te faitoka], te potu ʼaē ʼe ke ʼalu kiai.”​—Tagata Tānaki 9:​5, 10.

Koia ʼe fakahā ʼi te Tohi-Tapu, ko te faitoʼo pe e tahi ki te mate ʼe ko te fakatuʼuake. Kae ko ai koa ʼaē ka fakatuʼuake ʼi te ʼu hahaʼi fuli ʼaē kua mamate, pea ʼe fakatuʼuake anai nātou ke nātou māʼuʼuli ʼifea?

Ko Ai ʼAē Ka Fakatuʼuake?

Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “ ʼE hoko mai te hola ʼaē ko nātou fuli ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu falemaka fakamanatu ʼe nātou logo anai ki [te] leʼo [ʼa Sesu] pea ʼe nātou hū mai anai ki tuʼa.” (Soane 5:​28, 29, MN ) ʼO mulimuli ki te fakapapau ʼaia, ko nātou ʼaē ʼe nonofo ʼi te ʼu falemaka​—ia nātou ʼaē ʼe manatuʼi e Sehova​—ʼe fakatuʼuake anai nātou. Kae ʼe feala ke tou lagaʼi ia te fehuʼi ʼaenī: ʼI te hahaʼi fuli ʼaē kua mamate, ko ai ʼapē ka manatuʼi anai e te ʼAtua ke ina fakatuʼuake?

ʼI te tohi ʼo Hepeleo kapite 11, ʼe tuʼu ai te ʼu higoa ʼo te ʼu tagata pea mo te ʼu fafine neʼe nātou tauhi agatonu ki te ʼAtua. Ko nātou ʼaia pea mo te ʼu kaugana agatonu fuli ʼa te ʼAtua ʼaē kua mamate, ʼe nātou kau anai ʼi te hahaʼi ʼaē ka fakatuʼuake. E feafeaʼi ki te hahaʼi ʼaē neʼe mole nātou mulimuli ki te ʼu lēkula faitotonu ʼa te ʼAtua, ʼuhi heʼe lagi neʼe mole nātou maʼu ia te ʼatamai mālama? ʼE nātou kau anai koa ʼi te hahaʼi ʼaē ka manatuʼi e te ʼAtua? Ei, tokolahi ia nātou ʼaia ʼe hoko anai ki ai ia te fakapapau ʼaenī ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE ʼi ai anai he fakatuʼuake ʼo te kau faitotonu pea mo te kau heʼe faitotonu.”​—Gaue 24:​15, MN.

Kae ʼe ʼi ai anai te hahaʼi ʼe mole toe fakatuʼuake. ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Kapau ʼe tou maʼuliʼi te agahala heʼe tou loto kiai logope kua tou maʼu ia te mālama totonu ʼo te moʼoni, ʼe mole kei maʼu he sākilifisio ʼo ʼuhiga mo te ʼu agahala, kae ko he ʼamanaki fakamataku pe ki he fakamāu.” (Hepeleo 10:​26, 27, MN ) Ko ʼihi neʼe nātou fai te agahala ʼaē ʼe mole ʼi ai hona fakamolemole. ʼE mole nātou nonofo ʼi te Hatesi (te faitoka) kae ʼe nātou nonofo ʼi te Seʼeni, te koga meʼa ʼaē ʼe ina fakatātā ia te fakaʼauha heʼegata. (Mateo 23:33) Kae ʼe tonu ke tou tōkakaga, heʼe mole ʼa tatou ia te vakavakaʼi peʼe ko ai ʼaē ka fakatuʼuake peʼe kailoa. ʼE vakavakaʼi anai ia te faʼahi ʼaia e te ʼAtua, heʼe ina ʼiloʼi peʼe ko ai ʼaē ʼe nofo ʼi te Hatesi pea mo ia ʼaē ʼe nofo ʼi te Seʼeni. Kae kiā tatou, tou faiga ke tou māʼuʼuli ʼo mulimuli ki te finegalo ʼo te ʼAtua.

Ko Ai ʼAē Ka Fakatuʼuake Ki Te Maʼuli ʼi Te Lagi?

Neʼe makehe ʼaupito ia te fakatuʼuake ʼo Sesu Kilisito. Neʼe ‘matehi ia ʼi te kakano, kae neʼe toe fakamaʼuli ake ʼi te laumālie.’ (1 Petelo 3:​18, MN ) ʼE mole heʼeki he tahi ki muʼa atu kua hoko ki ai ia te faʼahiga fakatuʼuake ʼaia. Neʼe ʼui fēnei e Sesu: “Nee heeki he tahi kua hake ake ki Selo, gatape kia ia nee hifo ifo mai Selo, te Foha o te tagata.” (Soane 3:13) ʼIo, neʼe ko te Foha ʼo te tagata ʼaē neʼe ʼuluaki fakatuʼuake ko he laumālie ʼi te lagi. (Gaue 26:23) Ki muli age, neʼe hoko ki ʼihi age ia te faʼahiga fakatuʼuake ʼaia. ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼE takitahi pe ʼi tona lakaga: ko Kilisito te ʼu ʼuluaki fua pea hoko ai mo nātou ʼaē ʼa Kilisito lolotoga tona ʼafio.”​—1 Kolonito 15:​23, MN.

Ko te kiʼi kūtuga​—“nātou ʼaē ʼa Kilisito”​—ʼe tonu ke fakatuʼuake nātou ke nātou ʼolo ʼo māʼuʼuli ʼi te lagi, heʼe nātou kau anai ki te fakatuʼutuʼu makehe. (Loma 6:5) ʼE nātou ʼafio anai mo Kilisito ko he ʼu “hau ki te kele.” (Apokalipesi 5:​9, 10, MN ) Tahi ʼaē meʼa, ʼe nātou liliu anai ko te kau pelepitelo heʼe nātou kau anai ki te toʼo ʼo te ʼu fua kovi fuli ʼo te agahala ʼaē neʼe maʼu e te malamanei mai te ʼuluaki tagata ko Atama. (Loma 5:12) Ko te ʼu hau pea mo pelepitelo ʼaia ʼaē ka ʼafio mo Kilisito ʼe nātou toko 144 000.  (Apokalipesi 14:​1, 3) Koteā ia te faʼahiga sino ʼaē ka nātou tutuʼuake anai mo ia? ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu: “Ko te sino fakalaumālie.” Ko te sino ʼaia ʼe ina faka fealagia anai tanatou māʼuʼuli ʼi te lagi.​—1 Kolonito 15:​35, 38, 42-45, MN.

Ko ʼāfea ʼaē ka hoko ai ia te fakatuʼuake ʼo te hahaʼi ʼaē ʼe tonu ke ʼolo ʼo māʼuʼuli ʼi te lagi? ʼE tali fēnei iā 1 Kolonito 15:​23 (MN): “Lolotoga [te] ʼafio [ʼa Kilisito].” Ko te ʼu tokakovi ʼaē neʼe hoko ʼi te malamanei talu mai te taʼu 1914, ʼe hā ʼaki mai neʼe kamata ʼi te taʼu ʼaia ia te ʼafio ʼa Kilisito pea mo “te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī.” (Mateo 24:​3-7, MN ) Koia ʼe tou lava ʼui kua kamata ʼi te fakapulipuli, ia te fakatuʼuake ʼa te kau Kilisitiano agatonu ke nātou ʼolo ʼo māʼuʼuli ʼi te lagi. Ko tona faka ʼuhiga ko te kau ʼapositolo pea mo te kau ʼuluaki Kilisitiano ʼe kua ʼosi fakatuʼuake nātou ki te maʼuli ʼaē ʼi te lagi. Kae e feafeaʼi ki te kau Kilisitiano ʼaē ʼe kei māʼuʼuli ʼi te kele pea ʼe nātou maʼu ia te ʼamanaki ʼaē ʼe foaki e te ʼAtua kiā nātou ʼaē ʼe tonu ke ʼolo ʼo ʼafio mo Kilisito ʼi te lagi? ʼE fakatuʼuake nātou ohage ko “te kemoʼi ʼo te mata,” ko tona faka ʼuhiga ʼe fakatuʼuake nātou ʼi te moʼi temi pe ʼaē ʼe nātou mamate ai. (1 Kolonito 15:​52, MN ) ʼE fakahigoaʼi ia te fakatuʼuake ʼaia ʼo te kiʼi kūtuga ʼaia ʼe toko144 000, ʼe ko “te ʼuluaki fakatuʼuake,” heʼe hoa kiai ia te fakatuʼuake ʼo te toe hahaʼi tokolahi ʼaē ka nātou māʼuʼuli anai ʼi te kele.​—Filipe 3:11; Apokalipesi 20:​6, MN.

Ko Ai ʼAē Ka Fakatuʼuake Anai Ki Te Maʼuli ʼi Te Kele?

ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu, ko te hahaʼi tokolahi ʼaē kua mamate ʼe toe fakatuʼuake anai nātou ʼi te kele. (Pesalemo 37:29; Mateo 6:10) ʼO ʼuhiga mo te fakatuʼuake ʼaē neʼe hā age kiā Soane, neʼe ina ʼui fēnei: “Neʼe liufaki e te tai te kau mate ʼaē neʼe ia te ia, pea neʼe liufaki e te mate pea mo te Hatesi te kau mate ʼaē neʼe ia nāua, pea neʼe fakamāuʼi ia nātou takitokotahi ʼo mulimuli ki tanatou ʼu gāue. Pea neʼe lī te mate pea mo te Hatesi ki te ano ʼo te afi. Ko te faka ʼuhiga ʼaenī ʼo te lua mate, ko te ano ʼo te afi.” (Apokalipesi 20:​11-14, MN ) Ko nātou ʼaē ʼe nonofo ʼi te Hatesi peʼe ko te Seole​—ʼaē ko te faitoka​—ʼe manatuʼi nātou e te ʼAtua. Ko nātou takitokotahi ʼe fakatuʼuake anai e te ʼAtua mai te mate. (Pesalemo 16:10; Gaue 2:31) Pea ʼe fakamāu anai nātou ʼo mulimuli ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe nātou fai ʼi tonatou ʼosi fakatuʼuake. Koteā ʼaē ka hoko anai ki te mate pea mo te Hatesi? ʼE lī nāua ki “te ano ʼo te afi.” Ko tona faka ʼuhiga ʼe molehi anai te mate ʼaē neʼe tuku holo mai e Atama.

ʼI fakapapau fakafiafia foki ʼo ʼuhiga mo te toe fakatuʼuake ʼo tatatou ʼu hahaʼi ʼofaina ʼaē kua mamate! Koutou fakafuafua age muʼa ia te fiafia ʼaupito ʼa te fafine vītua ʼi Naini ʼi te haga ʼa Sesu ʼo fakatuʼuake ia tana tama ulu tokotahi! (Luka 7:​11-17) Pea ʼo ʼuhiga mo te ʼu mātuʼa ʼa te kiʼi taʼahine neʼe taʼu 12 ʼaē neʼe fakatuʼuake e Sesu, ʼe ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “ ʼI te moʼi temi pe ʼaia, neʼe mole kei [nā] manofo maʼu ʼi te lahi ʼaupito ʼo [tanā] fiafia.” (Maleko 5:​21-24, 35-42, MN; Luka 8:​40-42, 49-56) ʼIo, kapau ʼe tou māʼuʼuli anai ʼi te temi ʼaia, ʼe ko he temi fakafiafia anai te toe fakatuʼuake ʼo nātou ʼaē neʼe tou ʼoʼofa ai.

ʼE tonu ke malave feafeaʼi kiā tatou ʼi te temi nei ia tatatou ʼiloʼi te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake? ʼE ʼui fēnei ʼi te tohi The World Book Encyclopedia: “Tokolahi te hahaʼi ʼe nātou mātataku ki te mate pea ʼe nātou faiga ke mole nātou manatu kiai.” Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi ki te tokolahi, ko te mate ʼe ko he misitelio​—ko he meʼa ʼe mole nātou mahino kiai pea ʼe fakatupu tuʼania. Ko te ʼiloʼi ʼo te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te mate pea mo te ʼamanaki ʼo te fakatuʼuake, ʼe ina foaki mai ia he lotomālohi mo kapau ʼe tou tau mo te “fili fakaʼosi, ia te mate.” (1 Kolonito 15:​26, MN ) Ko te mahino ʼaia ʼe ina fakamaʼamaʼa tota mamahi mokā mate hota kaumeʼa peʼe ko hota kāiga.

Ko ʼafea ʼaē ka kamata ai ia te fakatuʼuake ʼi te kele? ʼI te temi nei, kua fonu te kele ʼi te agamālohi, mo te ʼu tau, mo te ligi toto, pea mo tona ʼulihiʼi e te tagata. Kapau ʼe fakatuʼuake te kau mate ke nātou māʼuʼuli ʼi he kele feiā, ʼe mole fualoa anai honatou maʼuli fīmālie. Kae ko te Tupuʼaga neʼe ina fakapapau mai kua vave hoko mai te temi ʼaē ka ina fakagata anai te mālama ʼaenī ʼe puleʼi e Satana. (Tāʼaga Lea 2:​21, 22; Taniela 2:44; 1 Soane 5:19) Kua vave hoko ia te finegalo ʼo te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te kele. Pea ko te ʼu lauʼi miliale hahaʼi ʼaē ʼe momoe nei ʼi te mate, ʼe nātou ʼaʼala ake anai ʼi te mālama foʼou pea mo tokalelei ʼaē ka fakatuʼu e te ʼAtua.