1-2. Ka tou lau ia Mateo 5:11, ʼe tonu ke feafeaʼi kia tatou te ʼu ʼahiʼahi?

NEʼE fakapapauʼi age e Sesu ki ʼana tisipulo ʼe natou fiafia moʼoni anai. Neʼe ina toe fakatokaga age kia natou ʼae ʼe ʼofa ai, ʼe natou tau anai mo ni ʼahiʼahi. (Mat. 10:22, 23; Luka 6:20-23) ʼE tou fiafia ʼi te liliu ko he ʼu tisipulo ʼa Kilisito. Kae kotea ʼe tou logoʼi moka fakafeagai mai ʼotatou famili, peʼe fakatagaʼi tatou e te puleʼaga peʼe uga tatou e ʼotatou kauga gaue peʼe kauga ako ke tou fai he meʼa ʼe kovi? ʼE mahino ia ʼe tou lotohoha ai.

² ʼE manatu te tokolahi ko te fakataga ʼe mole ko he aluʼaga fakafiafia. Kae ʼe kehe ia mo te manatu ʼae ʼe fakaha lelei mai ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua. Ohage la, neʼe tohi e te tisipulo ko Sakopo ke ʼaua naʼa tou lotomamahi kae ke tou fiafia moka tou tau mo he ʼu ʼahiʼahi. (Sakp. 1:2, 12) Pea neʼe ui e Sesu ʼe tonu ke tou fiafia tatau aipe pe ʼe fakatagaʼi tatou. (Lau ia Mateo 5:11.) Kae ʼe feafeaʼi hatatou taupau totatou fiafia logo la te ʼu ʼahiʼahi? ʼE lahi te ʼu faʼahi ʼe feala ke tou ako moka tou vakaʼi ʼihi manatu ʼo te tohi ʼa Sakopo ki te kau ʼuluaki Kilisitiano. Kae tou vakaʼi muʼa te ʼu fihifihia neʼe tau mo te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼaia.

3. ʼI te heʼeki faʼa fualoa ʼo te liliu ʼa Sakopo ko he tisipulo ʼa Sesu, kotea ʼae neʼe hoko?

³ Neʼe fakatagaʼi leva te kau Kilisitiano ʼae ʼi Selusalemi. Kae neʼe heʼeki faʼa fualoa ia te liliu ʼa Sakopo, te tehina ʼo Sesu ko hana tisipulo. (Gaue 1:14; 5:17, 18) Pea ʼi te matehi ʼo te tisipulo ko Setefano, neʼe kauga malie te ʼu tehina mo tuagaʼane neʼe natou feholaki mai te kolo. “Neʼe natou mavetevete fuli ʼi te ʼu potu fenua ʼo Sutea pea mo Samalia” ʼo kaku ki Sipele pea mo  Atiokia. (Gaue 7:58–8:1; 11:19) Koia, neʼe lahi te ʼu fihifihia neʼe natou tau mo ia. Logo la te ʼu aluʼaga ʼaia, kae neʼe natou fakamafola te logo lelei ʼi te ʼu potu fuli pe ʼe natou olo ki ai. Pea neʼe fakatuʼu ai te ʼu kokelekasio ʼi te puleʼaga ʼo Loma. (1 Pet. 1:1) Kae hili te ʼu aluʼaga ʼaia, neʼe toe lahi te ʼu faigataʼaʼia neʼe natou tau mo ia.

4. Kotea te tahi ʼu ʼahiʼahi neʼe tau mo te kau ʼuluaki Kilisitiano?

⁴ Neʼe lahi te ʼu ʼahiʼahi neʼe tau mo te kau ʼuluaki Kilisitiano. Ohage la, ʼi te teitei taʼu 50 H.T.S. * neʼe fakatotonu leva e te Hau Loma ko Kolote ke mavae te kau Sutea fuli ʼi Loma. Koia, neʼe fakamaʼua leva ki te ʼu tehina mo tuagaʼane Sutea ke natou mavae ʼi ʼonatou ʼapi ʼo olo ʼo nonofo ʼi he tahi age fenua. (Gaue 18:1-3) Pea ʼi te teitei taʼu 61 H.T.S. neʼe tohi e te apositolo ko Paulo, neʼe lahi ʼona tehina neʼe laukoviʼi e ʼihi ia muʼa ʼo te hahaʼi, neʼe natou pilisoniʼi pea mo kaihaʼa ʼonatou koloa. (Hep. 10:32-34) Neʼe masisiva mo mahahaki ʼihi tehina mo tuagaʼane ohage pe ko te hahaʼi fuli.—Loma 15:26; Flp. 2:25-27.

5. Kotea te ʼu fehuʼi ka tou tali anai ki ai?

⁵ Neʼe tohi e Sakopo tana tohi ʼi muʼa ʼo te taʼu 62 H.T.S. Pea neʼe mahino lelei ai ki te ʼu ʼahiʼahi neʼe tau mo te ʼu tehina mo tuagaʼane. Neʼe uga e Sehova ia Sakopo ke ina tohi he ʼu tokoni ʼaoga maʼa te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼaia. Neʼe feala ai ke tokoni kia natou ke natou fiafia logo la te ʼu ʼahiʼahi ʼae neʼe natou tau mo ia. Tou vakaʼi te tohi ʼa Sakopo pea mo tali ki te ʼu fehuʼi ʼaeni: Kotea te fiafia ʼae neʼe talanoa ki ai ia Sakopo? Kotea ʼae ʼe feala ke puli ai te fiafia ʼa he tehina peʼe ko he tuagaʼane? Pea ka tou maʼu te poto, mo te tui pea mo te lototoʼa, ʼe  tokoni feafeaʼi mai anai ke tou taupau maʼu te fiafia ʼi he ʼahiʼahi pe ʼe tou tau mo ia?

6. Ka tou lau ia Luka 6:22, 23, he koʼe ʼe feala ke fiafia he tehina peʼe ko he tuagaʼane moka ʼahiʼahiʼi?

⁶ Tokolahi ʼe natou manatu ʼe feala ke natou fiafia moka natou maʼu he maʼuli malolo ʼe lelei, mo koloaʼia pea mo maʼu ni felogoi fakafamili ʼe lelei. Kae ko te fiafia ʼae ʼe talanoa ki ai ia Sakopo, ʼe kau ia ʼi te fua ʼo te laumalie ʼo te ʼAtua. Pea ʼe mole fakalogo ia ki te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko ʼi totatou maʼuli. (Kal. 5:22) ʼE feala ke fiafia moʼoni he tehina peʼe ko he tuagaʼane mo kapau ʼe ina iloʼi ʼe ina fakafiafiaʼi te loto ʼo Sehova pea mo muliʼi te faʼifaʼitaki ʼa Sesu. (Lau ia Luka 6:22, 23; Kol. 1:10, 11) ʼE hage pe totatou fiafia ko he ulo ʼo he malama taki ʼe puipui mai te matagi mo te ʼua ke hoko atu tana ulo. ʼO feia pe, ʼe mole puli anai totatou fiafia tatau aipe pe ʼe tou mahahaki, peʼe tou masisiva, peʼe vaʼi mo fakatagaʼi tatou e totatou famili peʼe ko ʼihi. Pea ka faiga te kau fakafeagai ke puli totatou fiafia, ʼe toe lahi age totatou fiafia. Ka ʼahiʼahiʼi tatou ʼuhi ko tatatou tui, ʼe ha ai ko tatou ko he ʼu tisipulo moʼoni ʼa Kilisito. (Mat. 10:22; 24:9; Soa. 15:20) Koia neʼe ui fenei ai e Sakopo: “ ʼOku tehina, kotou fakafiafia moka kotou felaveʼi mo te ʼu ʼahiʼahi kehekehe.”—Sakp. 1:2.

7-8. ʼE feafeaʼi tatatou tui moka tou katakiʼi te ʼu ʼahiʼahi?

⁷ ʼE talanoa ia Sakopo ki he tahi tupuʼaga ʼe lava katakiʼi ai e te kau Kilisitiano te ʼu ʼahiʼahi. ʼE ina ui fenei: “Ko te ʼahiʼahiʼi ʼaia ʼo takotou tui ʼe tupu mai ai te faʼa kataki.” (Sakp. 1:3) ʼE feala ke fakatatau te ʼu ʼahiʼahi ki te afi ʼae ʼe tutu ai he kanoʼi hele. Ohage la moka tutu te kanoʼi hele pea fakamokomoko, ʼe toe malohi age. ʼO toe feia pe, ka tou katakiʼi te ʼu ʼahiʼahi pea ʼe toe malohi age tatatou tui. Koia ʼae neʼe tohi fenei ai e Sakopo: “Kotou tuku ke katoa te gaue ʼo te faʼa kataki ia koutou, ke feala ai ke kotou liliu ʼo katoa pea mo haohaoa ia faʼahi fuli.” (Sakp. 1:4) Ka tou sisio ʼe malohi tatatou tui ʼuhi ko te ʼu ʼahiʼahi, ʼe tokoni mai ke tou katakiʼi ʼaki te fiafia.

⁸ Neʼe toe talanoa ia Sakopo ʼi tana tohi ki ʼihi aluʼaga ʼe feala ke puli ai totatou fiafia. Kotea te ʼu ʼahiʼahi ʼaia? Pea ʼe feafeaʼi hatatou katakiʼi?

9. He koʼe ʼe ʼaoga kia tatou te poto?

⁹ Te fihifihia: Ko te mole iloʼi ʼo te meʼa ʼae ʼe tonu ke fai. Ka tou tau mo he ʼahiʼahi, ʼe tou kumi te takitaki ʼa Sehova. ʼE tou fai te faʼahi ʼaia ke tou toʼo he ʼu tonu ke fiafia ai tona loto, ʼo feia mo ʼotatou tehina mo tuagaʼane pea ke tou nonofo agatonu ai. (Sel. 10:23) Koia ʼe ʼaoga ai kia tatou te poto ke tou iloʼi te meʼa ʼae ʼe  tonu ke tou fai pea mo te ʼu palalau ʼae ke fai kia natou ʼae ʼe fakafeagai mai. Kapau ʼe mole tou iloʼi te meʼa ʼae ʼe tonu ke fai, ʼe feala ke tou lotovaivai ai pea ke puli atu aipe totatou fiafia.

10. Ka tou lau ia Sakopo 1:5, kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke tou maʼu ai te poto?

¹⁰ Te puleʼaki: Tou kole kia Sehova tona poto. Kapau ʼe tou fia katakiʼi ʼotatou ʼahiʼahi ʼaki te fiafia, ʼe tonu ke tou kole kia Sehova tona poto ke tou toʼo ai ni tonu ʼe lelei. (Lau ia Sakopo 1:5.) Kae kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai moka ʼe tou logoʼi ʼe mole tali vave mai e Sehova ʼatatou faikole? ʼE ui e Sakopo ʼe tonu ke tou “haga kole” ki te ʼAtua ia tona poto. ʼE mole ita anai ia Sehova moka tou kole tuʼumaʼu age te poto. Pea ʼe mole ina fai mai anai he valoki. Ka tou kole ki tatatou Tamai ʼae ʼi selo ia te poto moʼo katakiʼi ʼotatou ʼahiʼahi, ʼe ina “foaki lahi” mai anai. (Pes. 25:12, 13) ʼE sio ki ʼotatou ʼahiʼahi mo lotomamahi pea ʼe fia tokoni mai. Pea ʼe tou fiafia ʼaupito ai. Kae ʼe foaki feafeaʼi mai e Sehova te poto?

11. Kotea te tahi faʼahi ʼe tonu ke tou fai ke tou maʼu ai te poto?

¹¹ ʼE foaki mai e Sehova te poto ʼaki tana Folafola. (Taag. 2:6) Koia kapau ʼe tou fia maʼu te poto ʼaia, ʼe tonu ke tou ako te Tohi-Tapu pea mo ʼatatou tohi. ʼE mole tonu pe ke tou iloʼi te ʼu tokoni poto ʼae ʼe foaki mai e te ʼAtua, kae ʼe tonu foki ke tou maʼuliʼi. Neʼe tohi fenei e Sakopo: “Kotou maʼuliʼi te folafola kaʼe ke mole kotou fagono pe ki ai.” (Sakp. 1:22) Ka tou fai feia, ʼe toe lahi age anai totatou tokalelei, mo tatatou aga fakapotopoto pea mo totatou manavaʼofa. (Sakp. 3:17) Pea ʼe tokoni mai anai te ʼu kalitate ʼaia ke tou katakiʼi ʼotatou ʼahiʼahi ʼaki te fiafia.

12. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou iloʼi lelei te Tohi-Tapu?

¹² ʼE hage te Folafola ʼa te ʼAtua ko he sioʼata. ʼE tokoni mai ke tou iloʼi ʼotatou vaivaiʼaga pea ke tou fetogi. (Sakp. 1:23-25) Ohage la, ka tou  ako te Tohi-Tapu, ʼe lagi tou tokagaʼi anai ʼe tonu ke tou gaueʼi te lotololomi. ʼE tokoni mai ia Sehova ke tou agamalū moka tou felaveʼi mo ni hahaʼi peʼe ko he ʼu aluʼaga ʼe tou mamahi ai. Pea ʼe tokoni mai te kalitate ʼaia ke tou faʼa kataki moka tou tau mo he fihifihia. ʼE toe tokoni mai ke tou maʼu he ʼu manatu ʼe lelei pea ke tou toʼo he ʼu tonu fakapotopoto. (Sakp. 3:13) Koia ʼe maʼuhiga ai ke tou iloʼi lelei te Tohi-Tapu.

13. He koʼe ʼe tonu ke tou vakaʼi te ʼu faʼifaʼitaki ʼa natou ʼae ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu?

¹³ ʼI ʼihi temi, ʼe hoki kita iloʼi te kovi ʼo he aga moka kua kita ʼosi fai. Kae ʼe fakatupu mamahi. ʼE lelei age ke tou ako mai te ʼu meʼa lelei ʼae neʼe fai e ʼihi, ʼo feia mo ʼanatou hala, ke tou maʼu ai te poto. Koia ʼae ʼe fakalotomalohiʼi ai tatou e Sakopo ke tou vakaʼi te ʼu faʼifaʼitaki ʼi te Tohi-Tapu. Ohage la ko Apalahamo, mo Laape, mo Sopo pea mo Elia. (Sakp. 2:21-26; 5:10, 11, 17, 18) Neʼe katakiʼi e te ʼu kaugana ʼaia ʼa Sehova he ʼu ʼahiʼahi neʼe feala pe ke puli ai tonatou fiafia. Koia, ʼe ha mai ʼi ʼanatou faʼifaʼitaki ʼe feala mo tatou ke tou faʼa kataki ʼaki te tokoni ʼa Sehova.

14-15. He koʼe ʼe maʼuhiga ke tou tauʼi te lotolotolua?

¹⁴ Te fihifihia: Ko te lotolotolua ʼo ʼuhiga mo te ʼu akonaki ʼae ʼe tou tui ki ai. ʼE feala ʼi ʼihi temi ke mole tou mahino ki ʼihi manatu ʼo te Tohi-Tapu, peʼe ko te mole tali mai e Sehova ʼatatou faikole ohage ko te meʼa ʼae ʼe tou loto ki ai. Pea ʼe feala ke tou lotolotolua ai. Kapau ʼe mole tou tauʼi te lotolotolua, ʼe feala ke vaivai ai tatatou tui mo ʼatatou felogoi mo Sehova. (Sakp. 1:7, 8) Pea ʼe toe feala ai pe ke tou logoʼi ʼe mole kei ʼi ai hatatou ʼamanaki.

¹⁵ Neʼe fakatatau e te apositolo ko Paulo tatatou ʼamanaki ki he foʼi tau. (Hep. 6:19) ʼE tokoni te foʼi tau ke tuʼu maʼu te vaka moka afā pea ke mole alu ʼo ʼi ki he ʼu fuʼu maka. Kae ʼe ʼaoga pe te foʼi tau moka heʼeki motu te maea ʼae ʼe haʼi ki ai. Ka kilisiʼia te maea ʼi he foʼi puga, ʼe feala ai leva ke motu. Pea ʼe toe feia pe, ka tou lotolotolua tuʼumaʼu ʼe vaivai ai tatatou tui. Ka tou tau mo he ʼu fihifihia, ʼe feala leva ke mole kei tou tui ki te ʼu fakapapau ʼa Sehova, pea mo puli ai mo tatatou ʼamanaki. Ohage ko tona ui e Sakopo, ko ia ʼae ʼe lotolotolua “ ʼe hage ko he peau ʼo te tai ʼe feʼaveʼaki e te matagi.” (Sakp. 1:6) Koia, ʼe mahino ia, ka feia he tahi, ʼe mole fiafia anai.

16. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai mo kapau ʼe tou lotolotolua?

¹⁶ Te puleʼaki: Tou tauʼi ʼotatou lotolotolua, tou fakamalohiʼi tatatou tui. ʼAua naʼa ke lotolotolua. ʼI te temi ʼo te polofeta ko Elia, neʼe lotolotolua te kau Iselaele. Neʼe ui fenei age e Elia kia natou: “E kaku anai ki afea takotou loto vaelua? Kapau e Atua [“ia Sehova,” NWT], kotou mulimuli ia ia; pea kapau ko Paale, kotou mulimuli ia ia!” (1 Hau 18:21) ʼO toe feia pe mo tatou ia ʼaho nei, ʼe mole tonu ke tou lotolotolua. ʼE tonu ke tou fai he ʼu fekumi ke tou tui papau ai ko Sehova ʼe ko te ʼAtua, ko te Tohi-Tapu ʼe ko tana Folafola, pea ko te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe ko tana hahaʼi. (1 Tes. 5:21) Kapau ʼe tou fai te faʼahi ʼaia, ʼe mole tou lotolotolua anai pea ʼe tou fakamalohiʼi ai anai tatatou tui. Kapau ʼe ʼaoga kia tatou he tokoni, ʼe feala ke tou fakaovi ki te kau tagata ʼafeā. Koia, tou fakatotonu ke tou taupau maʼu totatou fiafia ʼi tatatou tauhi kia Sehova.

17. Kotea ʼae ʼe hoko mo kapau ʼe tou lotovaivai?

¹⁷ Te fihifihia: Ko te lotovaivai. ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Kapau e ke vaivai i te aho o te mamahi, ko tou malohi e veliveli pe.” (Taag. 24:10) Ko te kupu Fakahepeleo ʼae neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “vaivai” ko tona fakaʼuhiga “lotovaivai, ʼe mole kei kita lava fai he meʼa.” Koia, kapau ʼe tou lotovaivai pea ʼe puli vave ai totatou fiafia.

18. Kotea te fakaʼuhiga ʼo te kupu “faʼa kataki”?

 ¹⁸ Te puleʼaki: Tou falala kia Sehova he ʼe ina foaki mai te lototoʼa ke tou faʼa kataki. ʼE ʼaoga ke tou lototoʼa moʼo katakiʼi te ʼu ʼahiʼahi. (Sakp. 5:11) Neʼe fakaʼaogaʼi e Sakopo te kupu ʼaeni “faʼa kataki.” Pea ʼe feala ke fakaʼuhiga ki he tahi ʼe tuʼu malohi. ʼE feala ke tou manatu ki he tagata solia lototoʼa, ʼe tuʼu malohi pea ʼe mole hola moka tauʼi ia ia e te fili.

19. Kotea ʼae ʼe feala ke tou ako mai te faʼifaʼitaki ʼa te apositolo ko Paulo?

¹⁹ Neʼe tuku mai e te apositolo ko Paulo he faʼifaʼitaki lelei. Neʼe lototoʼa pea mo faʼa kataki. ʼI ʼihi temi, neʼe ina logoʼi hona vaivai. Kae neʼe falala kia Sehova ʼe ina foaki age te malohi, koia ʼae neʼe ina lava katakiʼi ai ʼona ʼahiʼahi. (2 Ko. 12:8-10; Flp. 4:13) ʼE feala ke tou toe maʼu te malohi ʼaia mo te lototoʼa mo kapau ʼe tou mahino ʼaki he agavaivai ʼe ʼaoga kia tatou te tokoni ʼa Sehova.—Sakp. 4:10.

20-21. Kotea ʼae ʼe tou tui papau ki ai?

²⁰ ʼE tou tui papau ko te ʼu ʼahiʼahi ʼae ʼe tou tau mo ia ʼe mole ko hotatou tauteaʼi e Sehova. ʼE ui fenei mai e Sakopo: “Moka ʼahiʼahiʼi he tahi, ʼaua naʼa ina ui fenei: ‘ ʼE lolotoga ʼahiʼahiʼi au e te ʼAtua.’ Koteʼuhi ʼe mole feala ke ʼahiʼahiʼi te ʼAtua ʼaki he ʼu meʼa ʼe kovi, pea ʼe mole ina ʼahiʼahiʼi he tahi ʼaki he ʼu meʼa ʼe kovi.” (Sakp. 1:13) Koia, kapau ʼe tou tui papau ʼe moʼoni te ʼu palalau ʼaia, ʼe tou fakaovi tuʼumaʼu ai ki tatatou Tamai fonu ʼi te ʼofa ʼae ʼi selo.—Sakp. 4:8.

²¹ “ ʼE mole fetogi” ia Sehova. (Sakp. 1:17) Neʼe tokoni ki te kau ʼuluaki Kilisitiano ʼi tanatou tau mo ʼonatou ʼahiʼahi. Koia, ʼe toe tokoni mai anai kia tatou fuli ia ʼaho nei. Ke ke kole mamahi kia te ia ke ina foaki atu te poto, mo te tui pea mo te lototoʼa. ʼE ina tali anai ʼau faikole. Pea ʼe mahino ia, ʼe tokoni atu anai ke ke taupau tou fiafia logo la te ʼu ʼahiʼahi.