Hi Naoko, nga ginhisgotan ha nauna nga artikulo, nag-istorya kon paonan-o hiya nakaundang ha panigarilyo, “Nakagbag-o ako tungod ha paghibaro han kamatuoran mahitungod han kalidad ngan katuyoan han Dios.” Ito nga iya hinbaroan aada ha Biblia. Bisan kon an Biblia waray mag-unabi han tabako, ginbubuligan kita hito nga mahibaroan an panhunahuna han Dios mahitungod ha pagsigarilyo. * Para ha damu, ito nga kahibaro an nagpagios ha ira nga atohan o bayaan ini nga bisyo. (2 Timoteo 3:16, 17) Tagdon naton an tulo nga komon nga epekto han pagsigarilyo ngan an ginsisiring han Biblia mahitungod hito.

Aada ha tabako an usa han pinakanakakaadik nga droga—nikotina. May-ada ito nakakapakusog ngan nakakapakalma nga epekto. Samtang nagsisigarilyo, madagmit ngan pauroutro nga nadadara an nikotina ha utok. Tungod kay ha kada pagyupyop usa ka bahin hito an nadadara ha utok, an parasigarilyo nga nakaubos hin usa ka kaha ha usa ka adlaw nakahinggot hin mga 200 ka bahin, mas damu kay ha bisan ano nga paggamit hin droga. Inin adlaw-adlaw nga pagyupyop nakakaadik gud. Kon adik na an usa, makaeksperyensya hiya hin withdrawal symptom kon diri matagbaw an iya hingyap ha nikotina.

An Biblia nabulig ha aton nga magkaada husto nga panhunahuna ha pagsigarilyo. Ito nasiring: “Diri ba kamo maaram nga kon iyo igintutubyan ha bisan hin-o an iyo kalugaringon sugad nga masinugtanon nga uripon, uripon kamo han iyo ginsusugot?” (Roma 6:16) Kon an panhunahuna ngan buhat han usa kontrolado han hingyap ha tabako, diri maiha magigin uripon na hiya hiton makaarawod nga bisyo. Kondi karuyag han Dios, nga an ngaran hi Jehova, nga makagawas kita diri la ha bisyo nga nakakadaot han lawas kondi pati hadton nakakadaot han hunahuna. (Salmo 83:18; 2 Corinto 7:1) Salit, samtang naghihilarom an apresasyon ngan pagtahod han usa kan Jehova, nasasantop niya nga sadang ihatag kan Jehova an iya gimaopayi ngan diri niya mabubuhat ito kon uripon hiya hin makamaratay nga bisyo. Ito nga panhunahuna nakakabulig ha usa nga magin determinado ha pag-ato han iya nakakadaot nga mga hingyap.

Hi Olaf, taga-Alemanya, nakaundang han iya 16-ka-tuig nga pagkaadik ha sigarilyo nga nagtikang han 12 anyos hiya. Ha siyahan, kahuna niya diri ito nakakadaot. Kondi paglabay han mga tuig, diri na hiya nakakaundang. Hiya nagsiring: “Makausa han naubosan ako hin sigarilyo, nagin desperado ako nga gintirok ko an ngatanan nga upos ha ashtray, gintimod an ngatanan nga tabako, ngan ginlikid ito ha pidaso hin peryodiko. Makaarawod gud adto.” Ano  an nagpagios ha iya nga bayaan an iya bisyo? “Karuyag ko mapalipay hi Jehova,” hiya binaton. “An gugma ni Jehova ha mga tawo ngan an paglaom nga iya igintatagana naghatag ha akon hin kusog ha pagbaya hini nga bisyo.”

“An pagsigarilyo . . . napamatud-an han syensya nga nakakadaot ha haros ngatanan nga organo ha lawas salit damu an nagkakasakit ngan namamatay,” siring han The Tobacco Atlas. Damu an maaram nga an panigarilyo hinungdan han diri nakakatapon nga mga sakit sugad han kanser, sakit ha kasingkasing ngan ha baga. Kondi sumala ha World Health Organization (WHO), usa liwat ito han nangunguna nga hinungdan han kamatay han mga tawo nga may-ada nakakatapon nga mga sakit, sugad han tuberkulosis.

Pinaagi han iya Pulong, an Biblia, gintututdoan kita ni Jehova nga magkaada husto nga pagtagad ha aton kinabuhi, lawas, ngan abilidad. Ini an ginpabug-atan han iya Anak, hi Jesus, ha pagsiring: “Higugmaa hi Jehova nga imo Dios ha bug-os mo nga kasingkasing, ha bug-os mo nga kalag, ngan ha bug-os mo nga hunahuna.” (Mateo 22:37) Klaro nga karuyag ni Jehova gamiton naton hin maopay an aton kinabuhi ngan lawas, ngan tahuron ito. Samtang nahibabaro kita mahitungod ha iya ngan han iya mga saad, napapabilhan naton an iya mga ginbubuhat para ha aton. Ito an nagpapagios ha aton nga likyan an bisan ano nga makakahugaw ha aton lawas.

Hi Jayavanth, doktor ha India, 38 ka tuig nga nanigarilyo. Hiya nagsiring: “Hinbaroan ko an mga peligro han pagsigarilyo ha mga barasahon ha medisina. Maaram ako nga sayop ito, ngan ginsasagdonan ko an akon mga pasyente nga umundang. Pero ako mismo diri nakaundang, bisan kon makalima o makaunom na ako nagsari.” Ano an nakabulig ha iya nga makaundang? Hiya nagsiring: “An pag-aram ha Biblia. Karuyag ko mapalipay hi Jehova salit ginbayaan ko dayon ito nga bisyo.”

An asó nga iginbuga ngan adton tikang ha tabako nakakahilo. An pakahinggot hini mahimo magresulta hin kanser ngan iba nga sakit. Kada tuig, 600,000 nga diri naninigarilyo an namamatay tungod  hito, kadam-an kababayin-an ngan kabataan. An WHO nagpahamangno: “Peligroso an pakahinggot bisan hin gutiay la nga asó tikang ha mga nagsisigarilyo.”

Sumala kan Jesus, an gugma ha igkasi-tawo—pamilya, kasangkayan, ngan iba—ikaduha ha gugma ha Dios. Hiya nagsiring: “Higugmaa an imo igkasi-tawo sugad ha imo kalugaringon.” (Mateo 22:39) Kon may bisyo kita nga nakakadaot ha mga duok ha aton, diri kita nagpapakita hin gugma ha igkasi-tawo. An tinuod nga gugma nagpapagios ha aton nga sundon an Biblia: “An kada tagsa padayon nga mangalimbasog para ha kaopayan han iba, diri para ha iya kalugaringon.”—1 Corinto 10:24.

Hi Armen nga taga-Armenia, nahinumdom: “Ginhangyo ako han akon pamilya nga diri na manigarilyo kay naaapektohan hira. Pero, diri ko makarawat nga nakakadaot ito ha ira.” Ano an nakagbag-o han iya panhunahuna? “An akon kahibaro ha Biblia ngan gugma kan Jehova nakabulig ha akon ha pag-undang ha pagsigarilyo, ngan karawaton nga nakakadaot ito diri la ha akon kondi pati ha iba.”

An kahibaro ha Biblia nakabulig kanda Olaf, Jayavanth, ngan Armen nga bayaan an bisyo nga nakakadaot ha ira ngan ha iba. Hira naglampos diri la tungod kay hinbaroan nira nga nakakadaot ito, kondi tungod han ira gugma kan Jehova ngan han ira hingyap nga lipayon hiya. Ginpabug-atan han 1 Juan 5:3 an bili han gugma: “An gugma ha Dios nangangahulogan nga tumanon naton an iya mga sugo; ngan an iya mga sugo diri mabug-at.” Oo, diri pirme masayon an pagsunod han mga prinsipyo ha Biblia, kondi kon may hilarom nga gugma ha Dios, diri mabug-at an pagsunod.

Pinaagi han panutdo nga ginhihimo ha bug-os nga kalibotan, ginbubuligan ni Jehova nga Dios an minilyon nga makabaya o makalikay ha pagkauripon ha tabako. (1 Timoteo 2:3, 4) Ha diri na gud maiha, wawad-on ni Jehova pinaagi han iya Ginhadian—an langitnon nga gobyerno nga pagmamandoan han iya Anak, hi Jesu-Kristo—an hakog nga komersyo nga responsable han pagkauripon han minilyon ha tabako. Pagwawad-on niya an epidemya han tabako ngan hihimoon nga hingpit an lawas ngan hunahuna han magtinumanon nga katawohan.—Isaias 33:24; Pahayag 19:11, 15.

Kon nakukurian ka pagbaya ha panigarilyo, ayaw panluya. Pinaagi ha paghibaro ha paghigugma kan Jehova ngan pagsubad han iya panhunahuna ha pagsigarilyo, mahimo ka maglampos. An mga Saksi ni Jehova malilipay paghatag ha imo hin praktikal ngan personal nga bulig basi mahibaroan ngan maiaplikar an mga prinsipyo ha Biblia. Sigurado nga kon karuyag mo buligan ni Jehova nga makaundang ha panigarilyo, tatagan ka niya han karig-on ngan kusog nga imo ginkikinahanglan.—Filipos 4:13.