SAMTANG nagtitikahirani hi Ester ha trono han hadi ha palasyo han Persia ha Susan, nagtitikaduro an iya kulba. Handurawa la an tigda nga pagmiringaw—pagmiringaw nga tungod hito nababatian na ni Ester an iya mga pitad pati an karasikas han iya magarbo nga bado. Kinahanglan diri makuha an iya atensyon han makatarag-ob nga palasyo, han mag-opay nga harigi hito, ngan han inukitan nga kisame nga hinimo ha sedro nga tikang pa ha Lebanon. Nagpokus hiya ha tawo nga nalingkod ha trono, an usa nga magdidesisyon kon papatayon hiya o diri.

Ginkinita hiya han hadi samtang hiya nagtitikahirani, ngan igin-unat hito an bulawan nga setro ngada ha iya. Simple la ito nga ginbuhat han hadi, kondi nangahulogan ito han kinabuhi ni Ester kay iginpapakita hito nga ginpasaylo hiya han hadi ha sayop nga iya pa la nabuhat—an pagkadto ha hadi bisan kon waray ipatawag. Pag-abot niya ha trono, mapasalamaton nga ginkaptan niya an durho han setro.—Ester 5:1, 2. *

Makikita kan Hadi Ahasuerus nga hiya bahandianon ngan gamhanan. An bado han mga hadi ha Persia hadto ginsisiring nga nagkakantidad hin ginatos ka milyon ka dolyar. Bisan pa hito, nakita ni Ester ha iya bana an gugma hito para ha iya. An hadi nagsiring: “Ano an tuyo mo, rayna Ester? Ngan ano an imo pinangangaro? Ihahatag ha imo bisan ngada ha katunga han ginhadian.”—Ester 5:3.

Ha naglabay, nagpakita na hi Ester hin makatirigamnan nga pagtoo ngan kaisog; kinadto hiya ha hadi basi panalipdan an iya katawohan tikang ha plano ha pagpooha. Naglampos hiya hito, pero damu pa nga pagsari an iya aatubangon. Kinahanglan makombinse niya inin mapahitas-on nga hadi nga an tinaporan nga magsaragdon hito maraot nga tawo nga naglimbong ha hadi basi mapoo an mga kahimungto ni Ester. Paonan-o niya makukombinse ito, ngan ano an aton mahihibaroan tikang ha iya pagtoo?

Maaramon nga Nagpili hin “Panahon ha Pagyakan”

Angayan ba ibuhayhag ni Ester ha hadi an problema ha atubangan han mga opisyal? Kon ito an iya bubuhaton, bangin maalohan an hadi ngan makahigayon hi Haman ignigar an akusasyon. Salit ano an iya ginbuhat? Pipira ka siglo antes han panahon ni Ester, gin-giyahan han Dios an maaramon nga hi Hadi Salomon ha pagsurat: “Ha tagsa nga butang may-ada usa ka panahon . . . may panahon ha paghilom, ngan may panahon ha pagyakan.” (Eklesiastes 3:1, 7) Mahahanduraw naton nga gintutdoan hi Ester han iya pinakaamay, an matinumanon nga hi Mordekay, hito nga prinsipyo samtang nagtutubo ha poder hito. Sigurado nga iya nasabtan an pagkaimportante han maaramon nga pagpili hin “panahon ha pagyakan.”

 Hi Ester nagsiring: “Kon angay nga makakaopay han hadi, itugot unta nga an hadi ngan hi Haman makakadto hini nga adlaw ha bangkete nga akon igin-andam para ha iya.” (Ester 5:4) Inuyon an hadi ngan ginpaabisohan hi Haman. Nakita mo ba kon mationan-o kamaaramon hi Ester? Iya gintipigan an dignidad han iya bana ngan naghimo hin angayan nga kahimtang basi maisumat an problema.

Sigurado nga ginpangandaman ni Ester an bangkete ngan ginsiguro nga maruyagan han iya bana an tanan. Nag-andam liwat hiya hin primera klase nga alaksiw basi magin malipayon an okasyon. (Salmo 104:15) Nalipay hi Ahasuerus, salit iya ginpakianhan utro hi Ester kon ano an hangyo hito. Ito na ba an panahon ha pagyakan?

Nahunahuna ni Ester nga diri pa. Lugod, gin-imbitar niya utro an hadi ngan hi Haman ha usa pa nga bangkete, kinabuwasan. (Ester 5:7, 8) Kay ano nga ginlangan niya? Hinumdumi nga namimeligro an kinabuhi han iya mga kahimungto, salit sadang masiguro niya an husto nga higayon. Tungod hito naghulat hiya, naghimo hin usa pa nga higayon basi ipakita ha iya bana an iya daku nga pagtahod.

An pagpailob talagsahon ngan importante nga kalidad. Bisan kon nababaraka ngan karuyag na magsumat, mapailubon nga naghulat hi Ester han husto nga higayon. Damu an aton mahihibaroan ha iya kay kita ngatanan posible makakita hin sayop nga kinahanglan tadungon. Kon karuyag naton kombinsihon an may awtoridad nga asikasuhon an usa nga problema, bangin sadang naton subaron an pagpailob ni Ester. An Proberbios 25:15 nasiring: “Pinaagi han maiha nga pagpailob an usa nga punoan nakakabig, ngan an malumo nga dila nakakadugmok han tul-an.” Kon mapailubon nga maghulat kita ha husto nga higayon ngan malumo nga magyakan, pariho kan Ester, bisan an pagkontra nga sugad katig-a hin tul-an mahimo madugmok. Ginbendisyonan ba han Dios ni Ester, hi Jehova, an iya pagkamapailubon ngan pagkamaaramon?

Nakab-ot an Hustisya Tungod han Pagpailob

An pagkamapailubon ni Ester nagtugway ha sunod-sunod nga makatirigamnan nga panhitabo. Ha siyahan nga bangkete, binaya hi Haman nga “mahimungayaon ngan malipayon [an] kasingkasing” kay inuuyonan hiya han hadi ngan han rayna. Kondi pag-agi niya ha ganghaan han palasyo, nakita niya hi Mordekay nga waray la gihap magyukbo ha iya, pero diri ito tungod kay waray hi Mordekay pagtahod ha iya, kondi  tungod ito han konsensya ni Mordekay ngan relasyon kan Jehova. Bisan pa hito, hi Haman “napuno hin kapungot.”—Ester 5:9.

Han ginsumat ito ni Haman ha iya asawa ngan kasangkayan, ira gin-aghat hiya nga magpahimo hin bitayan—sobra 72 ka piye an kahitaas, ngan mangaro hin permiso ha hadi nga ibitay dida hito hi Mordekay. Naruyag hiya ha ideya ngan nagpahimo dayon hito.—Ester 5:12-14.

Hito nga gab-i, may talagsahon nga nahitabo ha hadi. “An hadi waray mahingaturog,” siring han Biblia, salit iginpabasa niya an opisyal nga mga rekord han iya Ginhadian. Nabasahan dida hito an plano ha pagpatay ha iya. Nahinumdoman niya an panhitabo; nadakop an mga nagkunsabo ngan iginpapatay. Kondi kumusta an nagbuhayhag han plano—hi Mordekay? Tigda nga nakahunahuna an hadi, ngan nagpakiana kon paonan-o ginbalosan ito. An baton? Waray ginbuhat ha pagbalos ha iya.—Ester 6:1-3.

Nabaraka an hadi ngan nagpakiana kon hin-o nga opisyal an presente ha pagbulig ha iya nga matadong ini. Nahituman nga nakadto hi Haman ha palasyo, posible nga nagtemprano hiya basi aroon an permiso han hadi ha pagbitay kan Mordekay. Kondi antes hiya makayakan, ginpakianhan hiya han hadi kon ano an maopay buhaton ha pagpasidungog ha usa nga nalipayan han hadi. Kahuna ni Haman nga hiya an ginhuhunahuna han hadi, salit nagsuhestyon hiya hin magarbo nga pagpasidungog: Ito nga tawo susul-otan hin bado han hadi, papasakyon ha karuwahe han hadi, ngan ililibot ha Susan hin hitaas nga opisyal nga magsisinggit han pasidungog hito basi hibatian han ngatanan. Handurawa an reaksyon ni Haman han hibaroan niya nga hi Mordekay an papasidunggan! Ngan hin-o an ginsugo han hadi ha pagbandilyo han kadungganan ni Mordekay? Hi Haman!—Ester 6:4-10.

Ginsunod ni Haman an sugo, kondi nagdugang an iya kapungot kan Mordekay. Katapos madagmit nga inuli hiya nga mabidoon. An iya asawa ngan kasangkayan nagsiring nga ini nga panhitabo magriresulta gud han iya kadaot; hiya an madadaot ha iya pagpinangalimbasog nga mapukan hi Mordekay.—Ester 6:12, 13.

Tungod ha pagpailob ni Ester hin usa pa ka adlaw antes magsumat, nagtugway ito kan Haman nga mahulog ha iya kalugaringon nga pamaagi. Posible ba nga hi Jehova an nagpahinabo han diri paghingaturog han hadi? (Proberbios 21:1) Diri urusahon nga gin-aaghat kita han Biblia nga magkaada ‘naghuhulat’ nga disposisyon. (Mika 7:7) Kon maghuhulat kita ha Dios, makikita naton nga an iya solusyon ha aton problema mas maopay kay han aton ginhunahuna.

Nagyakan nga May Kaisog

Waray na sarihi ni Ester kon tubtob diin an pailob han hadi; sadang na niya isumat an tanan ha ikaduha nga bangkete. Kondi paonan-o? Maopay na la nga gintagan hiya han hadi hin higayon han magpakiana ito utro han iya hangyo. (Ester 7:2) Ito na an iya “panahon ha pagyakan.”

Bangin mahanduraw naton hi Ester nga hilom nga nag-ampo ha iya Dios antes igyakan ini: “Kon ako nakaagi hin pagpalabi ha imo paniplatan, O hadi, ngan kon ini makakalipay han hadi, ihatag unta ha akon an akon kinabuhi ha akon paghangyo, ngan an akon katawohan ha akon pagpangaro.” (Ester 7:3) Tigamni nga iya ginpasarig an hadi nga ginrirespeto niya kon ano an desisyon hito. Iba gud hi Ester kan Basti, an una nga asawa han hadi, nga tinuyo nga nagpakaalo ha iya bana! (Ester 1:10-12) Dugang pa, waray hi  Ester magsiring nga nagsayop an hadi ha pagtapod kan Haman. Lugod, nanginyupo hiya nga panalipdan hiya kay namimeligro an iya kinabuhi.

Sigurado nga tungod han hangyo ni Ester, nabaraka ngan nahipausa an hadi. Hin-o an magpapasipara ha pagpatay han iya rayna? Hi Ester nagpadayon: “Kami iginbaligya, ako ngan an akon katawohan, ha paggunaw, ha pagpatay, ngan ha paghanaw. Kondi kon iginbaligya la kami ha pagkauripon nga kalalakin-an ngan ha pagkauripon nga kababayin-an, nahilom la ako, bisan kon an kaaway diri makahimo pagbayad han kanan hadi mawawara.” (Ester 7:4) Tigamni nga prangka nga iginbuhayhag ni Ester an problema, pero nagdugang hiya nga mahilom na la unta hiya kon may kalabotan la ini ha pagkauripon. Kondi, ini nga pagpoo magriresulta hin kadaot ha hadi salit nagyakan hiya.

Damu an aton mahihibaroan kan Ester may kalabotan ha husto nga paagi ha pagkombinse. Kon kinahanglan mo isumat an seryoso nga problema ha usa nga hinigugma o ha usa nga may awtoridad, makakabulig an pagpailob, pagtahod, ngan pagin prangka.—Proberbios 16:21, 23.

Hi Ahasuerus nagpakiana: “Hin-o hiya, ngan hain hiya, nga nangahas ha iya kasingkasing pagbuhat hin sugad?” Mahahanduraw naton hi Ester nga natudlok kan Haman samtang nasiring: “Usa nga kasumpaki ngan usa nga kaaway, bisan ini nga banyaga nga Haman.” Diri gud katoohan an akusasyon! Nahadlok hinduro hi Haman. Mahahanduraw naton nga namula ha kasina an nawong han hadi han hibaroan niya nga ginlimbongan hiya han iya tinaporan nga magsaragdon basi pirmahan an sugo nga makakadaot han iya hinigugma nga asawa mismo! Kumadto hiya ha hardin basi mawara an iya kasina.—Ester 7:5-7.

Katapos, an matalaw nga hi Haman yumukbo ha tiilan han rayna basi makimalooy. Han bumalik an hadi ngan nakita ito nga nayukbo ha higdaan ni Ester, nasina nga gin-akusaran niya hi Haman hin pagsari ha paglugos ha rayna ha iya mismo balay. Yana, sigurado na an kamatayon ni Haman! Igin-gawas hi Haman nga may tabon an nawong. Katapos usa han opisyal an nagsumat nga nag-andam hi Haman hin bitayan para kan Mordekay. Ha kadagmitan nagsugo hi Ahasuerus nga ibitay dida hito hi Haman.—Ester 7:8-10.

Tungod han kawaray-hustisya ha kalibotan yana, madali maghunahuna nga diri na gud kita makakabiling hin hustisya. Inabat ka na ba hin sugad? Hi Ester waray gud mawad-i hin paglaom, pagsarig, o pagtoo. Han inabot an higayon, may kaisog nga iginsumat niya an husto, ngan sinarig nga bubuhaton ni Jehova kon ano an angayan. Ito liwat an sadang naton buhaton! Hi Jehova waray magbag-o tikang pa ha panahon ni Ester. Mapapahinabo la gihap niya nga  mahulog an magraot ha ira kalugaringon nga pamaagi, sugad han iya ginbuhat kan Haman.—Salmo 7:11-16.

Mas Importante ha Iya hi Jehova Ngan an Iya mga Kahimungto

Ha kataposan, hinbaroan han hadi kon hin-o hi Mordekay—diri la an maunungon nga parapanalipod han iya kinabuhi, kondi an pinakaamay ni Ester. Iginhatag niya kan Mordekay an katungdanan ni Haman sugad nga primero ministro. An balay ni Haman—ngan an daku nga bahandi hito—iya iginhatag kan Ester, nga nagtoka kan Mordekay ha pagdumara hito.—Ester 8:1, 2.

Yana nga diri na namimeligro hira Ester ngan Mordekay, sadang na la ba magrelaks hi Ester? Oo, kon iya la kalugaringon an iya gintatagad. Hito nga takna, an sugo ni Haman nga poohon an mga Judio nagsarang na ha bug-os nga imperyo. Hi Haman nagbuhat hin ripa, o Pur—usa nga klase hin espiritismo—basi hibaroan kon san-o sadang poohon an mga Judio. (Ester 9:24-26) Bisan kon pipira pa ka bulan ito, madagmit lumabay an panahon. Mapupugngan pa ba ito?

Makausa pa, iginbutang ni Ester ha peligro an iya kinabuhi. Inatubang na liwat hiya ha hadi nga waray ipatawag. Hini nga takna, nagtangis hiya ngan nakimalooy ha iya bana nga bawion an sugo. Kondi an sugo nga pinirmahan han hadi han Persia diri na gud mababawi. (Daniel 6:12, 15) Salit gintagan hin awtoridad han hadi  hira Ester ngan Mordekay nga maghimo hin balaud. Nagpasa hira hin ikaduha nga proklamasyon nga naghatag hin awtoridad ha mga Judio nga depensahan an ira kalugaringon. Madagmit nga ginpasarang an maopay nga sumat ha bug-os nga imperyo, salit nagkaada paglaom an mga Judio. (Ester 8:3-16) Mahahanduraw naton an mga Judio hiton haluag nga imperyo nga nangangandam ha pakig-away; diri nira ito mahihimo kon waray an bag-o nga sugo. Pero, bubuligan ba ni “Jehova han mga kasundalohan” an iya katawohan?—1 Samuel 17:45.

Han inabot an takna, andam na an katawohan han Dios. Damu han opisyal han Persia an dumapig ha ira kay nagsarang na an sumat mahitungod han bag-o nga primero ministro, an Judio nga hi Mordekay. Ginhatag ni Jehova an daku nga kadaogan ha ira. Ginsiguro niya nga mapoo an mga kaaway basi diri na madaot utro an iya katawohan. *—Ester 9:1-6.

Dugang pa, diri magigin talwas hi Mordekay ha pagdumara ha balay han maraot nga hi Haman samtang buhi pa an napulo nga anak nga kalalakin-an hito. Hira liwat ginpamatay. (Ester 9:7-10) Hito nga paagi natuman an tagna han Biblia may kalabotan ha kapoo han mga Amalekanhon—mga kaaway han katawohan han Dios. (Deuteronomio 25:17-19) Posible nga an mga anak ni Haman an pinakaurhi nga napoo hiton nasud nga ginkondenar han Dios.

Sadang pas-anon han batan-on nga hi Ester an mabug-at nga responsabilidad—sugad han sugo han hadi may kalabotan ha girra ngan pagpoo. Diri ito masayon. Kondi katuyoan ni Jehova nga panalipdan an iya katawohan ha kapoo kay matikang ha Israel an iginsaad nga Mesias, an paglaom han katawohan! (Genesis 22:18) Nalilipay an katawohan han Dios yana kay maaram hira nga han nakanhi pa ha tuna an Mesias, hi Jesus, igindiri niya ha iya sumurunod an pakigbahin ha pisikal nga pakig-away.—Mateo 26:52.

Kondi, an mga Kristiano nakikigbahin ha espirituwal nga pakig-away; mas determinado yana hi Satanas ha pagbungkag han aton pagtoo kan Jehova. (2 Korinto 10:3, 4) Daku gud nga bendisyon an pagkaada susbaranan nga pariho kan Ester! Pariho ha iya, hinaot ipakita naton an aton pagtoo pinaagi ha pagin maaramon ngan mapailubon kon nangungumbinse, pagin maisugon, ngan pagin andam ha pagdapig para ha katawohan han Dios.

[Mga footnote]

[Kahon ha pahina 28]

Mga Pakiana Mahitungod kan Ester

Kay ano nga gintugotan ni Mordekay nga mag-asawa hi Ester hin pagano?

Waray basihan an opinyon han pipira nga eskolar nga oportunista hi Mordekay ngan iya la gintugotan hi Ester nga magin asawa han hadi tungod han kadungganan. Hiya matinumanon nga Judio ngan kontra gud ha sugad nga pag-asawa. (Deuteronomio 7:3) Sumala ha kadaan nga mga istorya, nangalimbasog hiya nga pugngan ito. Kondi baga hin imposible nga hiya o hi Ester, nga mga estranghero la ha tuna nga ginmamandoan hin diktador nga ginhuhunahuna nga dios, makagdiri may kalabotan hini. Ha urhi, nagin matin-aw nga gin-gamit ni Jehova an pag-asawa ni Ester basi panalipdan an Iya katawohan.—Ester 4:14.

Kay ano nga waray unabiha ha libro han Ester an personal nga ngaran han Dios nga Jehova?

Matin-aw nga hi Mordekay an nagsurat han libro. Posible nga gintipigan anay an libro ha opisyal nga mga rekord han Persia antes ibalik ha Jerusalem. Bangin nga kon gamiton an ngaran nga Jehova, posible nga gubaon ito han magsiringba ha mga dios-dios han Persia. Anoman an nahitabo, matin-aw nga may kalabotan hi Jehova hito. Makapainteres nga an ngaran han Dios igintago ha orihinal nga Hebreo nga pagkasurat pinaagi ha acrostics, diin an mga pulong han usa nga punto tinuyo nga ginhan-ay basi ha siyahan o ultimo nga mga letra han magkasurunod nga pulong mababasa an ngaran han Dios.—Ester 1:20.

Husto ba ha kasaysayan an libro han Ester?

Diri, siring han mga kritiko. Kondi, naobserbaran han pipira nga eskolar nga damu gud an hinbabaroan han nagsurat han libro mahitungod han mga membro han palasyo, arkitektura, ngan kustomre han Persia. Tinuod, waray mag-unabi kan Rayna Ester an nabilngan nga kadaan nga sekular nga mga dokumento, kondi diri man la hiya an membro han palasyo nga waray unabiha hito. Dugang pa, mababasa hito nga mga rekord nga may lalaki nga an ngaran Mardukâ, nga katugbang ha Mordekay ha pinulongan han Persia, nga nagin opisyal ha palasyo ha Susan ha panahon nga ginhisgotan han libro.

[Kahon ha pahina 29]

Natuman an Usa nga Tagna

Ha pakig-away nira Ester ngan Mordekay para ha katawohan han Dios, natuman an usa pa nga tagna ha Biblia. Sobra 1,200 ka tuig antes pa, gin-giyahan ni Jehova an patriarka nga hi Jakob nga magtagna mahitungod ha usa han iya anak: “Hi Benjamin lobo nga nanlalamon: Ha aga malamon hiya han iya dinakop, Ngan ha gab-i pagbabahinon niya an iya inagaw.” (Genesis 49:27) Ha “aga” o ha pagtikang han kasaysayan han mga hadi ha Israel, an katulinan ni Benjamin nag-upod kan Hadi Saul ngan han iba nga gamhanan nga girriro han katawohan ni Jehova. Ha “gab-i” o ha kataposan han kasaysayan hito nga mga hadi, ha katunod han adlaw, siring pa, ha katulinan han Israel, hira Ester ngan Mordekay nga pariho tikang ha tribo ni Benjamin naglampos ha pakig-away para ha katawohan ni Jehova. Ha punto, ginbahin gihap nira an ira “inagaw” tungod kay an daku nga bahandi ni Haman nahingadto ha ira.

[Retrato ha pahina 25]

Mapainubsanon nga ginpasalamatan ni Ester an pagkamaloloy-on han hadi

[Retrato ha pahina 26, 27]

Maisugon nga iginbuhayhag ni Ester an karaotan ni Haman

[Retrato ha pahina 28, 29]

Nagpasa hin proklamasyon hira Ester ngan Mordekay ha mga Judio ha Imperyo han Persia