Iginsaysay han The Watchtower han Septyembre 15, 1950, an kahulogan han “tipiko” ngan “antitipiko.” Nagsiring ito nga an tipiko usa nga indibiduwal, panhitabo, o butang nga may-ada ginpapadagawan. An antitipiko amo an indibiduwal, panhitabo, o butang nga ginpapadagawan o ginrirepresentaran han tipiko. An tipiko matatawag liwat nga dagaw, ngan an antitipiko, an katumanan.

Ha naglabay, an aton mga publikasyon nagsiring nga an magtinumanon nga kalalakin-an ngan kababayin-an sugad kanda Debora, Elihu, Jepte, Job, Rahab, ngan Rebeca, pati na an damu nga iba pa, mga tipiko nga nagrirepresentar ha mga dinihogan o ha “daku nga grupo.” (Pah. 7:9) Pananglitan hira Jepte, Job, ngan Rebeca, ginhunahuna nga nagrirepresentar ha mga dinihogan, samtang hira Debora ngan Rahab, nagrirepresentar ha daku nga grupo. Kondi hinin bag-o la nga mga tuig, waray na naton himoa an sugad nga mga pagsaysay. Kay ano?

Tinuod, an Kasuratan nag-uunabi nga an pipira nga indibiduwal may-ada ginpapadagawan. Pananglitan, ha Galacia 4:21-31, hi apostol Pablo nag-unabi hin “simboliko nga kahulogan” may kalabotan hin duha nga babaye. Hi Hagar, an surugoon nga babaye ni Abraham, nagrirepresentar ha literal nga Israel, nga nabugkos kan Jehova pinaagi han Mosaiko nga Balaud. Pero hi Sarah, an “may kagawasan nga babaye,” nagsisimbolo ha asawa han Dios, an langitnon nga bahin han Iya organisasyon. Ha surat ni Pablo ha mga Hebreo, gin-unabi liwat niya an damu nga kaparihoan han hadi ngan saserdote nga hi Melkisedek kan Jesus. (Heb. 6:20; 7:1-3) Dugang pa, iginpariho niya hi Isaias ngan an mga anak hito kan Jesus ngan ha Iya dinihogan nga mga sumurunod. (Heb. 2:13, 14) Giniyahan ni Jehova hi Pablo ha pagsurat hini, salit sigurado kita nga husto ini nga mga tipiko ngan antitipiko.

Kondi, bisan kon iginpapakita han Biblia nga an usa nga indibiduwal tipiko, diri naton sadang hunahunaon nga an ngatanan nga detalye o panhitabo ha kinabuhi hito may-ada ginpapadagawan. Pananglitan, bisan kon hi Pablo nagsiring nga hi Melkisedek  nagrirepresentar kan Jesus, waray hiya ginsiring mahitungod han paghatag ni Melkisedek hin tinapay ngan bino kan Abraham katapos mapirde ni Abraham an upat nga hadi. Salit waray Kasuratanhon nga basihan an paghunahuna nga ito nga panhitabo may nakatago nga kahulogan.—Gen. 14:1, 18.

Ha mga siglo katapos mamatay an Kristo, may mga parasurat nga nakahimo hin seryoso nga sayop. Ginhimo nira nga tipiko an haros ngatanan nga asoy ha Biblia. Ha paghulagway han katutdoan nira Origen, Ambrose, ngan Jerome, an The International Standard Bible Encyclopaedia nagsiring: “Namiling hira hin mga tipiko, ngan syempre nabilngan nira ito, ha tagsa nga hitabo nga nakarekord ha Kasuratan, mationan-o man kagutiay ito nga detalye. Bisan an komon ngan ordinaryo la nga mga panhitabo, ginhunahuna nga may nakatago nga hilarom nga kamatuoran . . . , bisan an kadamu han isda nga nadakop han mga disipulo han gab-i nga nagpakita ha ira an nabanhaw nga Paratalwas—ginpangalimbasogan gud han pipira nga tagan hin kahulogan an kadamu hito nga 153!”

An parasurat nga hi Augustine han Hippo, nagsiring nga an asoy han Biblia diin ginpakaon ni Jesus an 5,000 nga kalalakin-an hin lima nga tinapay nga sebada ngan duha nga isda may simboliko nga kahulogan. Tungod kay an sebada gintatagad nga minos kay han trigo, ginhunahuna ni Augustine nga an lima nga tinapay nagsisimbolo ha lima nga libro ni Moises (an minos nga “sebada” nagsisimbolo ha ginhuhunahuna nga pagin minos han “Daan nga Testamento”). Kumusta man an duha nga isda? Iginsaysay niya nga nagrirepresentar ito ha usa nga hadi ngan ha usa nga saserdote. Usa pa nga eskolar an nagsiring nga an pagpalit ni Jacob han katungod ha pagkamagurang ni Esau pinaagi hin mapula nga utan nagrepresentar han pagpalit ni Jesus han langitnon nga paglaom para ha katawohan pinaagi han iya pula nga dugo!

Kon baga hin diri katoohan ito nga mga interpretasyon, masasabtan mo nga may problema. An mga tawo waray kapas ha paghibaro kon ano nga asoy ha Biblia an may simboliko nga kahulogan ngan kon ano an waray. Salit ini an maaramon nga buhaton: Kon an Kasuratan nagtututdo nga an usa nga indibiduwal, panhitabo, o butang may-ada ginpapadagawan, ginkakarawat naton ito. Pero diri naton sadang tagan hin simboliko nga kahulogan an usa nga asoy ha Biblia kon waray Kasuratanhon nga basihan ha pagbuhat hito.

Kon sugad, paonan-o kita makakapahimulos ha mga detalye ngan mga asoy nga mababasa ha Biblia? Ha Roma 15:4, hi apostol Pablo nagsiring: “An ngatanan nga iginsurat hadto iginsurat ha pagtutdo ha aton, basi pinaagi han aton pagpailob ngan pinaagi han pagliaw tikang ha Kasuratan magkaada kita paglaom.” Iginsurat niya ini ha iya dinihogan nga kabugtoan ha siyahan nga siglo, ginsidngan niya hira nga mahibabaro hira hin mapulsanon nga mga leksyon tikang ha mga asoy ha Kasuratan. Pero tikang hito nga panahon, an ngatanan nga Kristiano, dinihogan man o kaapi han “iba nga mga karnero,” nakakapahimulos han mga leksyon tikang ha Kasuratan.—Juan 10:16; 2 Tim. 3:1.

Salit, kadam-an nga asoy ha Biblia diri la naaplikar ha mga dinihogan, ha “iba nga mga karnero,” o ha mga Kristiano ha usa nga espisipiko nga panahon. Lugod, kadam-an hito mapulsanon ha ngatanan nga surugoon han Dios, hadto ngan yana. Pananglitan, diri naton sadang hunahunaon nga an pag-antos ni Job nagrirepresentar la ha pag-antos han mga dinihogan durante han Girra ha Kalibotan I. Damu nga surugoon han Dios, lalaki ngan babaye, dinihogan ngan kaapi han daku nga grupo, an nakaeksperyensya hin pag-antos pariho kan Job, ngan nakita nira “an bendisyon nga iginhatag ni Jehova, nga hi Jehova mapinalanggaon ngan maloloy-on.”—San. 5:11.

Tagda ini: Ha mga kongregasyon yana, diri ba may mga edaran nga kababayin-an nga maunungon pariho kan Debora, batan-on nga mga tigurang nga maaramon pariho kan Elihu, maisugon ngan madasigon nga mga payunir pariho kan Jepte, ngan matinumanon nga kalalakin-an ngan kababayin-an nga mapailubon pariho kan Job? Mapasalamaton gud kita nga gintipigan ni Jehova an rekord han “ngatanan nga iginsurat hadto,” basi “pinaagi han pagliaw tikang ha Kasuratan magkaada kita paglaom”!

Tungod hini nga mga hinungdan, an aton mga publikasyon hinin bag-o la nga mga tuig nakapokus na ha mga leksyon nga aton hibabaroan tikang ha mga asoy ha Biblia imbes nga ha pagpinamiling hin mga tipiko ngan antitipiko.