1, 2. (a) Hin-o “an Hadi ha kadayonan,” ngan kay ano nga angayan ito nga titulo? (Kitaa an retrato hini nga pahina.) (b) May kalabotan ha pagmando ni Jehova, ano an nagpapahinabo nga magin duok kita ha iya?

HI Hadi Sobhuza II han Swaziland nagmando ha sulod hin haros 61 ka tuig. Talagsahon gud ito nga rekord para ha usa nga tawo nga magmarando ha aton panahon. Bisan kon darayawon gud ito nga kahilawig hin pagmando, may usa nga hadi nga mas hilawig an pagmando kay ha tawo. Ha pagkamatuod, gin-uunabi hiya han Biblia sugad nga “an Hadi ha kadayonan.” (1 Tim. 1:17) Iginpakilala han usa nga salmista an ngaran hini nga Soberano pinaagi ha pagsiring: “Hi Jehova Hadi ha waray kataposan.”—Sal. 10:16.

² Tungod kay waray tubtoban an pagmando han Dios, kaiba gud ito kay han pagmando han bisan hin-o nga tawo. Kondi an paagi han pagmando ni Jehova an nagpapahinabo nga magin duok kita ha iya. An usa nga hadi nga nagmando ha kadaan nga Israel ha sulod hin 40 ka tuig nagdayaw ha Dios pinaagi hini nga mga pulong: “Hi Jehova malolooyon ngan puno hin grasya, mahinay ha kasina, ngan hura hin mahigugmaon nga kalooy. Gintindog ni Jehova an iya lingkuranan nga hadianon didto ha kalangitan; ngan an iya ginhadian naghahadi ha ngatanan.” (Sal. 103:8, 19) Hi Jehova diri la an aton Hadi, kondi hiya liwat an aton mahigugmaon ngan langitnon nga Amay. Tungod hini, may duha nga pakiana nga nabangon: Paonan-o hi Jehova nagios sugad nga Amay? Paonan-o iginpapakita ni Jehova nga Hadi pa gihapon  hiya ngan kontrolado niya an mga butang tikang pa ha pagrebelde ha Eden? An mga baton hini nga mga pakiana magpapagios ha aton nga magin duok kan Jehova ngan singbahon hiya ha bug-os naton nga kasingkasing.

3. Hin-o an siyahan nga membro han pamilya ni Jehova ha bug-os nga uniberso, ngan hin-o pa an ginlarang sugad nga mga “anak” han Dios?

³ Sigurado nga malipayon gud hi Jehova han ginlarang niya an iya bugtong nga Anak! Waray tratara han Dios an iya suhag sugad nga minos nga sakop. Lugod, ginhigugma Niya hiya sugad nga Iya Anak ngan ginhangyo nga makigbahin ha makalilipay nga paglarang ha iba pa nga hingpit Niya nga mga sakop. (Col. 1:15-17) Upod hini an minilyon nga mga anghel. Sugad nga ‘iya mga tinaporan nga nagbubuhat han iya kaburut-on,’ an mga anghel malipayon nga nag-aalagad ha Dios ngan iya hira ginpapasidunggan pinaagi ha pagtawaga ha ira nga iya mga “anak.” Membro hira han pamilya ni Jehova ha bug-os nga uniberso.—Sal. 103:20-22; Job 38:7.

4. Paonan-o an mga tawo nagin membro han pamilya ni Jehova ha bug-os nga uniberso?

⁴ Katapos larangon an langit ngan an tuna, ginpahaluag ni Jehova an membro han iya pamilya ha bug-os nga uniberso. Katapos ig-andam an tuna sugad nga maopay ngan perpekto nga urukyan, ginlarang ni Jehova an iya obra-maestra ha ngatanan niya nga linarang dinhi ha tuna, hi Adan, nga ginhimo ha Iya mismo ladawan. (Gen. 1:26-28) Sugad nga Maglalarang, naglalaom gud hiya nga magigin masinugtanon ha iya hi Adan. Sugad nga Amay, mahigugmaon ngan may pagkabuotan nga iginsumat niya an ngatanan niya nga sugo. Ini nga mga sugo diri sobra kaistrikto nga baga hin waray na kagawasan hi Adan.—Basaha an Genesis 2:15-17.

5. Ano nga kahikayan an ginhimo han Dios basi mapuno an tuna han iya tawhanon nga mga anak?

⁵ Diri sugad han damu nga tawhanon nga magmarando, hi Jehova nalilipay ha paghatag hin responsabilidad ha iya mga sakop, gintatagad hira sugad nga tinaporan nga mga membro han iya pamilya. Pananglitan, gintagan niya hi Adan hin awtoridad nga mangnoan an iba pa nga buhi nga mga linarang, iya pa ngani hiya ginsugo nga ngaranan an mga hayop, usa nga toka nga makalilipay kondi diri masayon. (Gen. 1:26; 2:19, 20) An Dios waray maglarang hin minilyon nga hingpit nga tawo basi pun-on an tuna. Lugod, naghimo hiya hin hingpit nga kabulig ni Adan, an babaye nga hi Eva. (Gen. 2:21, 22) Katapos, iginhatag niya ha ira an higayon nga pun-on an tuna han ira mga anak. Ilarom ha hingpit nga kahimtang, hinay-hinay nga hihimoon unta han mga tawo nga Paraiso an bug-os nga tuna. Kahiusa han mga anghel ha langit, mahimo unta nira singbahon hi Jehova ha kadayonan sugad nga membro han iya pamilya ha bug-os nga uniberso. Makalilipay gud ito nga paglaom! Kapahayagan ito han gugma ni Jehova sugad nga Amay!

6. (a) Paonan-o nagtikang an pagrebelde ha pamilya han Dios? (b) Kay ano nga an pagkaada mga rebelde diri nagpapasabot nga diri na kontrolado han Dios an mga butang?

⁶ Makasurubo nga iginsalikway nira Adan ngan Eva hi Jehova sugad nga ira Magmarando. Lugod, ginpili nira nga sundon an rebelyoso nga anghel nga anak han Dios, hi Satanas. (Gen. 3:1-6) Nagresulta ito han ira kasakit, pag-antos, ngan kamatayon pati han ira mga anak. (Gen. 3:16-19; Roma 5:12) Salit an Dios nawarayan hin magtinumanon nga surugoon dinhi ha tuna. Nagpapasabot ba ini nga diri na niya kontrolado an mga butang ngan diri na hiya magmamando ha tuna? Diri! Iginpakita niya an iya awtoridad pinaagi han pagpaiwasa kanda Adan ngan Eva ha hardin han Eden, ngan basi diri na hira makabalik didto, nagbutang hiya hin mga kerubin nga magbabantay ha ganghaan. (Gen. 3:23, 24) Ha pariho nga panahon, iginpakita han Dios an iya gugma sugad nga Amay pinaagi ha pagpasarig nga tutumanon niya an iya katuyoan nga magkakaada  pamilya ha bug-os nga uniberso han matinumanon nga mga anghel ngan han mga tawo. Nagsaad hiya hin “binhi” o tulin nga magbubungkag kan Satanas ngan magwawara han ngatanan nga epekto han sala ni Adan.—Basaha an Genesis 3:15.

7, 8. (a) Mationan-o karaot an kahimtang ha panahon ni Noe? (b) Ano an ginbuhat ni Jehova basi malimpyohan an tuna ngan mapanalipdan an tawhanon nga pamilya?

⁷ Paglabay hin mga siglo, ginpili han pipira nga kalalakin-an nga magmaunungon kan Jehova. Upod hito hira Abel ngan Enok. Kondi an kadam-an nagsalikway kan Jehova sugad nga ira Amay ngan Hadi. Ha panahon ni Noe, an tuna “napuno hin panraugdaog.” (Gen. 6:11) Nagpapasabot ba ini nga diri na kontrolado ni Jehova an nahitatabo ha tuna? Ano an iginpapakita han mga rekord han kasaysayan?

⁸ Tagda an asoy mahitungod kan Noe. Hi Jehova naghatag ha iya hin detalyado nga mga instruksyon kon paonan-o hihimoon an daku nga arka nga magtatalwas ha iya ngan ha iya pamilya. Iginpakita liwat han Dios an iya daku nga gugma ha bug-os nga katawohan han ginsugo niya hi Noe nga magin “parasangyaw han katadongan.” (2 Ped. 2:5) Sigurado nga gin-aghat ni Noe an mga tawo nga magbasol ngan iya hira ginpahamangnoan han tiarabot nga kabungkagan, pero waray bisan usa nga namati ha ira. Ha sulod hin damu nga katuigan, hi Noe ngan an iya pamilya nagkinabuhi ha madarahog ngan maraot hinduro nga kalibotan. Sugad nga mahigugmaon nga Amay, ginpanalipdan ngan ginbendisyonan ni Jehova inin walo nga maunungon nga kalag. Pinaagi ha pagpahinabo han Baha ha bug-os nga kalibotan, iginpakita ni Jehova nga mas gamhanan hiya kay ha rebelyoso nga katawohan ngan magraot nga mga anghel. Oo, kontrolado gud ni Jehova an ngatanan.—Gen. 7:17-24.

9. Ano nga higayon an iginhatag ni Jehova ha katawohan katapos han Baha?

⁹ Han nakagawas na ha arka hi Noe ngan an iya pamilya, sigurado nga nagpasalamat gud hira kan Jehova tungod han Iya pagmangno ngan pagpanalipod ha ira. Naghimo dayon hi Noe hin altar ngan naghalad basi singbahon hi Jehova. Ginbendisyonan han Dios hi Noe ngan an iya pamilya ngan ginsugo hira nga ‘magmabungahon ngan magdamu ngan pun-on an tuna.’ (Gen. 8:20–9:1) Nagkaada utro hin higayon an mga tawo nga magkaurosa ha pagsingba kan Jehova ngan pun-on an tuna.

10. (a) Katapos han Baha, hin-o an nagpatikang han pagrebelde kan Jehova, ngan paonan-o ito nahitabo? (b) Ano an ginbuhat ni Jehova basi masiguro nga matuman an iya kaburut-on?

¹⁰ Kondi an Baha waray makagwara han pagkadiri-hingpit han mga tawo, ngan kinahanglan pa gihapon nira atohan an tuso nga impluwensya ni Satanas ngan han mga demonyo. Waray pag-iha, nagrebelde utro an mga tawo ha mahigugmaon nga pagmando ni Jehova. Pananglitan, an apo ha tuhod ni Noe nga hi Nimrod kinontra gud ha pagmando ni Jehova. Iginhulagway hiya sugad nga “mabaskog nga parapanganop ha atubangan ni Jehova.” Nagtukod hiya hin dagku nga mga syudad, sugad han Babel, ngan ginhimo niya an iya kalugaringon sugad nga hadi “ha tuna han Sinar.” (Gen. 10:8-12) Ano an bubuhaton ni Jehova hinin rebelyoso nga hadi ngan han pangalimbasog hito nga kontrahon an kaburut-on han Dios nga “pun-on an tuna”? Ginsamok han Dios an yinaknan han mga tawo, salit an mga sumurunod ni Nimrod nagsarang ha ‘bug-os nga tuna.’ Diin man hira kumadto, dara nira an ira buwa nga pagsingba ngan an paagi han pagmando han tawo.—Gen. 11:1-9.

11. Paonan-o iginpakita ni Jehova an iya pagkamaunungon ha iya sangkay nga hi Abraham?

¹¹ Bisan kon damu an nagsingba ha buwa nga mga dios katapos han Baha, an pipira nga magtinumanon nga kalalakin-an nagpadayon ha pagpasidungog kan Jehova. Usa ha ira hi Abraham, nga sumugot nga bayaan an iya komportable nga kinabuhi ha syudad han Ur ngan mag-ukoy ha mga tolda ha sulod hin damu ka tuig. (Gen. 11:31; Heb. 11:8, 9) Ha iya pagburobalhin, waray hiya sumarig ha proteksyon nga mahimo  maihatag han tawhanon nga mga hadi ngan han marig-on nga pader han mga syudad. Lugod hi Jehova an nagpanalipod ha iya ngan ha iya pamilya. May kalabotan han pagpanalipod ni Jehova sugad nga Amay, an salmista nagsiring: ‘An Dios waray tugot nga bisan hin-o magpakasayop ha ira; oo, tungod ha ira ginbadlong niya an mga hadi.’ (Sal. 105:13, 14) Tungod kay maunungon hiya ha iya sangkay, hi Jehova nagsaad kan Abraham: ‘An mga hadi matikang ha imo.’—Gen. 17:6; San. 2:23.

12. Paonan-o iginpakita ni Jehova ha mga Ehiptohanon an iya pagkasoberano, ngan paonan-o ini nakabulig ha iya katawohan?

¹² An Dios nagsaad ha anak ni Abraham nga hi Isaac ngan ha apo nga hi Jakob nga bibendisyonan niya hira ngan magkakaada mga hadi ha ira katulinan. (Gen. 26:3-5; 35:11) Kondi antes pa magkaada hin hadi, an tulin ni Jakob nagin mga uripon anay ha Ehipto. Nangangahulogan ba ito nga diri tutumanon ni Jehova an iya mga saad ngan diri na niya mamandoan an tuna? Diri gud! Ha iya itinanda nga panahon, iginpakita ni Jehova an iya gahum ngan an iya pagkasoberano ha matig-a an ulo nga hi Paraon. An mga Israelita sumarig kan Jehova, ngan urusahon nga gintalwas niya hira pinaagi han Dagat nga Pula. Matin-aw, hi Jehova pa gihapon an Soberano ha Uniberso, ngan sugad nga mahigugmaon nga Amay, gin-gamit niya an iya daku nga gahum ha pagpanalipod ha iya katawohan.—Basaha an Eksodo 14:13, 14.

13, 14. (a) Ha kanta han mga Israelita, ano an ira iginpahayag mahitungod han pagin Hadi ni Jehova? (b) Mahitungod han pagin hadi, ano an iginsaad han Dios kan David?

¹³ Katapos gud han milagroso nga katalwasan han mga Israelita tikang ha Ehipto, nagkanta hira hin pagdayaw kan Jehova nga mababasa ha Eksodo 15:18: “Hi Jehova maghahadi ha waray kataposan.” Oo, hi Jehova nagin Hadi ha bag-o nga nasud han Israel. (Deut. 33:5) Kondi an mga Israelita waray makontento kan Jehova sugad nga ira diri nakikita nga Magmarando. Mga 400 ka tuig katapos nira bumaya ha Ehipto, naghangyo hira ha Dios nga magkaada hira tawhanon nga hadi pariho han pagano nga mga nasud nga kahirani nira. (1 Sam. 8:5) Kondi durante han pagmando ni David, an ikaduha nga tawhanon nga hadi han Israel, nagin matin-aw gud nga hi Jehova pa gihapon an Hadi.

¹⁴ Gindara ni David ngadto ha Jerusalem an sagrado nga arka han kauyonan. Durante hinin makalilipay nga okasyon, an mga Lebihanon nagkanta hin pagdayaw nga may importante nga mga pulong nga mababasa ha 1 Kronikas 16:31:  ‘Paghimangraw ha mga nasud: Hi Jehova naghahadi [“nagin Hadi,” NW].’ Bangin maghunahuna an usa, ‘Kon hi Jehova amo an Hadi ha Kadayonan, kay ano nga nagin Hadi hiya hito nga panahon?’ Hi Jehova nagigin Hadi kon ginagamit niya an iya awtoridad o kon nagtutoka hiya hin magrirepresentar ha iya. Importante hinduro nga hibaroan naton kon paonan-o nagigin Hadi hi Jehova. Antes mamatay hi David, hi Jehova nagsaad ha iya nga an iya pagmando magpapadayon ha waray kataposan: “Akon igpapahamutang an imo tulin nga masunod ha imo, nga magawas tikang ha imo tiyan, ngan akon paririg-unon an iya ginhadian.” (2 Sam. 7:12, 13) Natuman ini nga saad han an “tulin” ni David umabot paglabay hin sobra 1,000 ka tuig. Hin-o hiya, ngan san-o hiya magigin Hadi?

15, 16. (a) Kakan-o hi Jesus gindihogan sugad nga tidaraon nga Hadi? (b) Han nakanhi hi Jesus ha tuna, ano an iya ginbuhat sugad nga pagpangandam para ha iya pagmando?

¹⁵ Han 29 C.E., hi Juan nga Parabaptis nagtikang magsangyaw nga “an Ginhadian han langit hirani na.” (Mat. 3:2) Han ginbawtismohan ni Juan hi Jesus, gindihogan ni Jehova hi Jesus sugad nga an iginsaad nga Mesias ngan an tidaraon nga Hadi ha Ginhadian han Dios. Iya iginpakita kan Jesus an iya kinag-anak nga gugma pinaagi hini nga mga pulong: “Ini an akon Anak nga hinigugma, nga akon nalilipayan.”—Mat. 3:17.

¹⁶ Ha bug-os nga pagministeryo ni Jesus, iya ginhimaya an iya Amay. (Juan 17:4) Ginbuhat niya ito pinaagi ha pagsangyaw mahitungod han Ginhadian han Dios. (Luc. 4:43) Iya pa ngani gintutdoan an iya mga sumurunod nga mag-ampo nga umabot ito nga Ginhadian. (Mat. 6:10) Sugad nga Pinili-nga-Hadi, hi Jesus nakagsiring ha mga nakontra ha iya: “An Ginhadian han Dios aada ha butnga niyo.” (Luc. 17:21) Ha urhi, ha gab-i antes hiya mamatay, naghimo hiya ‘hin kasabotan para ha usa nga ginhadian’ ha iya mga apostol. Pinaagi hito, gintagan niya hin paglaom an pipira niya nga matinumanon nga disipulo nga makaupod niya sugad nga mga hadi ha Ginhadian han Dios.—Basaha an Lucas 22:28-30.

17. Ha ano nga paagi nagtikang hi Jesus magmando han Pentekostes 33 C.E., kondi ano an kinahanglan pa niya hulaton?

¹⁷ San-o magtitikang pagmando hi Jesus sugad nga Hadi ha Ginhadian han Dios? Malabay anay an pipira ka panahon. Kinabuwasan han kulop katapos niya maghimo hin kasabotan ha iya mga apostol, ginpatay hi Jesus ngan nagburublag an iya mga sumurunod. (Juan 16:32) Pero pariho han naglabay, kontrolado pa gihapon ni Jehova an ngatanan. Katapos hin tulo ka adlaw, ginbanhaw niya an iya Anak, ngan han Pentekostes 33 C.E., hi Jesus nagtikang magmando ha Kristiano nga kongregasyon. (Col. 1:13) Pero sugad nga an iginsaad nga “tulin” ni David, kinahanglan pa maghulat ni Jesus hin panahon antes magkaada hiya bug-os nga gahum ha pagmando ha tuna. Hi Jehova nagsiring ha iya Anak: “Lingkod ikaw dida ha akon too nga kamot, tubtob nga an imo mga kaaway magin paturumban han imo tiil.”—Sal. 110:1.

18, 19. Mapapagios kita nga buhaton an ano, ngan ano an aton hihisgotan ha sunod nga artikulo?

¹⁸ Ha sulod hin yinukot nga katuigan, may mga anghel ngan mga tawo nga nagrebelde ha pagmando ni Jehova. Bisan pa hito, waray gud niya talikdi an iya pagkasoberano; kontrolado pa gihapon niya an mga butang. Sugad nga mahigugmaon nga Amay, iya ginpanalipdan ngan ginmangnoan an iya maunungon nga mga sakop sugad kanda Noe, Abraham, ngan David. Diri ba ini magpapagios ha aton nga magin mapinasakupon ha aton Hadi ngan magin duok ha iya?

¹⁹ Kondi bangin kita magpakiana: Paonan-o hi Jehova nagin Hadi ha aton panahon? Paonan-o naton mapapamatud-an nga maunungon kita nga mga sakop han Ginhadian ni Jehova ngan magigin hingpit nga mga anak ha iya pamilya ha bug-os nga uniberso? Ano an iginpapasabot kon nag-aampo kita nga umabot na an Ginhadian han Dios? Babatunon ini ha sunod nga artikulo.