“An Salapdag han Maligdong Magmamainuswagon”

KON magtikang an pag-atake han Har-Magedon ngan tapuson hito an maraot nga sistema han mga butang ni Satanas, “an balay han maraot magugun-ob.” Kumusta man an “salapdag han maligdong”? Aw, ha bag-o nga kalibotan han Dios, “magmamainuswagon” ito.—Proberbios 14:11.

Kondi, tubtob nga umabot an panahon nga ‘an magraot paghihinginlan tikang ha tuna ngan an mga malingoon pagrarabuton tikang dida,’ an mga waray-ikasaway magkikinabuhi kaupod nira. (Proberbios 2:21, 22) Mahimo ba mag-uswag an mga maligdong, o matadong, ha sugad hini nga mga kahimtang? An bersikulo 1 tubtob 11 han kapitulo 14 han Proberbios ha Biblia nagpapakita nga kon tugotan naton an kinaadman nga maggiya ha aton pagyakan ngan paggios, mahimo kita magpahimulos hin kahuraan ngan seguridad bisan yana.

Kon Ginpaparig-on han Kinaadman an Panimalay

Ha pagkomento mahitungod han impluwensya han asawa ha kaopayan han pamilya, hi Hadi Salomon han kadaan nga Israel nagsiring: “An tagsa nga babaye nga makinaadmananon nagtutukod han iya balay; kondi an lurong naggagabot hini pinaagi han iya kalugaringon nga mga kamot.” (Proberbios 14:1) Paonan-o gintutukod o ginpaparig-on han usa nga babaye nga may kinaadman an iya panimalay? Gintatahod han maaramon nga babaye an kahikayan han Dios ha pagkaulo. (1 Korinto 11:3) Diri hiya naiimpluwensyahan han espiritu han pagkaindependente nga kaylap hinduro ha kalibotan ni Satanas. (Efeso 2:2) Nagpapasakop hiya ha iya bana ngan nagyayakan hin maopay mahitungod ha iya, salit ginpapauswag an pagtahod han iba para ha iya bana. An maaramon nga babaye aktibo nga nakikigbahin ha espirituwal ngan praktikal nga edukasyon han iya mga anak. Maduruto nga nagbubuhat hiya para ha kaopayan han iya panimalay, ginhihimo an panimalay nga makaruruyag ngan komportable nga lugar para ha pamilya. An paagi han iya pagdumara nagpapakita hin kinaadman ngan pagkonserba. An maaramon gud nga babaye nakakabulig ha pag-uswag ngan seguridad han iya panimalay.

An lurong nga babaye waray pagtahod ha kahikayan han Dios ha pagkaulo. Diri hiya nag-aalang ha pagyakan hin maraot mahitungod han iya bana. Tungod kay makaragon hiya, ginwawaldas niya an kwarta han panimalay nga natirok ha makuri nga paagi. Nagkakarag liwat hiya hin panahon. Sugad nga resulta, an balay diri malimpyo ngan mahapsay, ngan an kabataan nag-aantos ha pisikal ngan ha espirituwal. Oo, sugad hin gin-gagabot han lurong an iya panimalay.

Kondi, paonan-o hibabaroan kon an usa nga tawo maaramon o lurong? An Proberbios 14:2 nasiring: “Hiya nga naglalakat ha iya pagkamaligdong [“pagkamatadong,” NW] nahadlok kan Jehova; kondi hiya nga malinarisnon ha iya mga dalan nagtatamay ha Iya.” An matadong nga tawo nahahadlok ha totoo nga Dios, ngan “an kahadlok kan Jehova amo an tinikangan han kinaadman.” (Salmo 111:10) An totoo nga maaramon nga tawo maaram nga iya obligasyon nga ‘kahadlokan an Dios ngan bantayan an iya mga sugo.’ (Eklesiastes 12:13) Ha luyo nga  bahin, an lurong nga tawo nagkikinabuhi ha paagi nga diri uyon ha matadong nga mga suruklan han Dios. Maraot an iya mga paagi. Gintatamay han sugad nga tawo an Dios, nasiring hiya ha iya kasingkasing: “Waray Dios.”—Salmo 14:1.

Kon an mga Im-im Ginigiyahan han Kinaadman

Ano an masisiring mahitungod han pagyakan han usa nga tawo nga may kahadlok kan Jehova ngan han usa nga nagtatamay ha Iya? “Ha baba han lurong aada an pudlos para han iya palabilabi,” siring han hadi, “kondi an mga im-im han makinaadmananon magbabantay ha iya.” (Proberbios 14:3) Tungod kay waray han kinaadman nga tikang ha igbaw, an lurong nga tawo diri mamurayawon o makatadunganon. An kinaadman nga naggigiya han iya mga pitad tunan-on, hayupnon, yawan-on. An iya mga pulong nag-aaghat hin paglantugi ngan mapahitas-on. An kahambogan han iya im-im nag-aaghat hin duro nga kasamok para ha iya kalugaringon ngan ha iba.—Jakobo 3:13-18.

An mga im-im han maaramon nga tawo nagbabantay, o nagpapanalipod ha iya, tungod hito nagigin kontento ngan malipayon hiya. Paonan-o? An Kasuratan nasiring: “May-ada hadton nagyayakan hin waray pangalam-agam nga sugad hin nadulot nga kampilan; kondi an dila han makinaadmananon amo an kaopayan ha lawas.” (Proberbios 12:18) An mga pulong han maaramon nga tawo diri nakakasakit o nakakainsulto. An iya kasingkasing namamalandong basi makabaton. (Proberbios 15:28) Nakakatambal an iya ginhunahuna hin maopay nga mga pulong—nakakadasig ito ha nanluluya nga mga kalag ngan nakakarepresko ha mga tinalumpigos. Imbes nga makaaringit ha iba, an iya mga pulong nakakaaghat hin kamurayawan ngan kahimyangan.

Kon Ginigiyahan han Kinaadman an mga Pangalimbasog han Tawo

Sunod, iginpresenta ni Salomon an usa nga makapainteres nga proberbio nga baga hin naghihisgot han panginahanglan ha pag-usisa han mga bentaha ngan han mga disbentaha han pagbuhat hin usa nga buruhaton. Hiya nasiring: “Kon hain an waray kabakahan, an tubongan malinis; kondi pinaagi han kusog han baka nga lalaki may daku nga tubo.”—Proberbios 14:4.

Ha pagkomento mahitungod han kahulogan hini nga proberbio, usa nga reperensya nga barasahon an nasiring: “An waray sulod nga tubongan [pasabsaban] nagpapasabot nga waray kabakahan nga pakakaunon, ngan salit an usa waray problema ha paglimpyo ngan pag-ataman han mga hayop, ngan magigin minos an gastos. Kondi, ini nga ‘bentaha’ nawara ha bersikulo 4b: iginpapasabot hito nga kon waray nagagamit nga kabakahan, diri magigin daku an ani.” An parauma kinahanglan magin maaramon ha pagpili.

Diri ba an prinsipyo hini nga proberbio aplikado liwat kon naghuhunahuna kita ha pagbalhin hin trabaho, pagpili hin klase hin balay, pagpalit hin awto, pagkaada hin aatamanon nga hayop, ngan pariho hito nga mga butang? Titirotimbangon han maaramon nga tawo an mga bentaha ngan mga disbentaha ngan uusisahon kon ito ba nga buruhaton takos gud han pangalimbasog ngan gastos.

Kon Maaramon an Usa nga Saksi

“An saksi nga matinumanon diri magbubuwa,” nagpadayon hi Salomon, “kondi an saksi nga buwaon magyayakan han mga buwa.” (Proberbios 14:5) An mga buwa han usa nga buwaon nga saksi sigurado nga makakahimo hin daku nga kadaot. Hi Nabot nga taga-Jesreel ginbato tubtob nga mamatay tungod kay an duha nga waray pulos nga kalalakin-an nagtestigo kontra ha iya. (1 Hadi 21:7-13) Ngan diri ba palso nga mga saksi an nag-akusar kan Jesus, nga nagresulta ha iya kamatayon? (Mateo  26:59-61) Palso nga mga saksi liwat an nagtestigo kontra kan Esteban—an siyahan nga disipulo ni Jesus nga ginpatay tungod han iya pagtoo.—Buhat 6:10, 11.

Mahimo maitago anay han diri tangkod nga tawo an iya binuhatan, kondi tagda an iya tidaraon. Hi Jehova nangangalas han “saksi nga buwaon nga nagsaysay han mga buwa,” siring han Biblia. (Proberbios 6:16-19) An tidaraon han sugad nga tawo amo an linaw nga kalayo nga naglalaga hin kalayo ngan asupre—an ikaduha nga kamatayon—upod han mga magburuhat hin maraot sugad han mga parapamatay, magpakihihilawason, ngan masingbahon ha mga idolo.—Pahayag 21:8.

An matinumanon nga saksi diri nagbubuwa kon nagtitestigo. An iya testimonya diri naiimpluwensyahan hin mga buwa. Kondi, diri ini nangangahulogan nga obligasyon niya nga ihatag an kompleto nga impormasyon ngada hadton bangin naruruyag ha pagdaot han katawohan ni Jehova ha usa nga paagi. Waray magsumat an mga patriarka nga hira Abraham ngan Isaak hin impormasyon ha mga tawo nga diri nagsisingba kan Jehova. (Genesis 12:10-19; 20:1-18; 26:1-10) Sayop an direksyon nga igintutdo ni Rahab nga taga-Jeriko ha mga tawohan han hadi. (Josue 2:1-7) Hi Jesu-Kristo mismo waray maghatag hin kompleto nga impormasyon han an pagbuhat hito magriresulta unta hin diri-ginkikinahanglan nga kadaot. (Juan 7:1-10) Hiya nagsiring: “Diri niyo ihatag ha mga ayam an mga baraan nga butang.” Kay ano? Basi diri gud ‘hira lumingi ngan pagkusniton kamo nira.’—Mateo 7:6.

Kon an “Hibaro Masayon”

Tinatag-iya ba han ngatanan nga mga tawo an kinaadman? An Proberbios 14:6 nasiring: “An mayubit namimiling han kinaadman, ngan diri nakakaagi hini; kondi an hibaro masayon ha iya nga may sarabotan.” An parapanyubit, o paratamay, mahimo mamiling hin kinaadman, kondi diri hiya nakakabiling hin totoo nga kinaadman. Tungod kay an parapanyubit mapahitas-on nga nagtatamay han mga butang han Dios, napapakyas hiya ha pagkuha han pinakaimportante nga kinahanglanon para ha pagkaada kinaadman—an husto nga kahibaro ha totoo nga Dios. An iya garbo ngan pagpahitaas nagpupugong ha iya ha paghibaro mahitungod ha Dios ngan pagkuha hin kinaadman. (Proberbios 11:2) Kay ano nga namimiling pa man ngani hiya hin kinaadman? Waray bumaton an proberbio, kondi bangin ginbubuhat niya ito basi hunahunaon han iba nga hiya maaramon.

“An kahibaro masayon” para ha masinabuton nga tawo. An pagsabot gintagan hin kahulogan sugad nga “pagsabot han hunahuna: pag-intindi,” “an kapasidad ha pagkilala han kabug-osan nga mga koneksyon han espisipiko nga mga detalye.” Ito an abilidad ha pagkaw-ing-kaw-ing han magkalainlain nga mga bahin han usa nga butang ngan pagkita han kabug-osan hito, diri la han tagsa nga bahin. Ini nga abilidad nasiring nga an kinaadman masayon makuha han usa nga tawo nga may-ada hini nga abilidad.

May kalabotan hini, tagda an imo kalugaringon nga eksperyensya may kalabotan ha pagkuha hin kahibaro mahitungod han Kasuratanhon nga kamatuoran. Han magtikang ka ha pag-aram han Biblia, posible gud nga kaupod han siyahan nga mga kamatuoran nga imo hinbaroan amo an basihan nga mga katutdoan mahitungod ha Dios, han iya mga saad, ngan han iya Anak. Ha tinikangan, nagpabilin ini nga magkabulag nga mga detalye. Kondi samtang nagpapadayon ka ha pag-aram, an magkabulag nga mga detalye nagtikang magkaada koneksyon ngan nakikita mo na yana hin matin-aw kon paonan-o an magkalainlain nga mga detalye may-ada  kalabotan ha kabug-osan nga katuyoan ni Jehova para ha katawohan ngan ha tuna. An kamatuoran tikang ha Biblia nagin makatadunganon ngan may kalabotan ha kada tagsa. Katapos, an paghibaro ngan paghinumdom hin bag-o nga mga detalye nagin mas masayon tungod kay nakikita mo na an kalabotan hito ha kabug-osan nga kamatuoran.

An maaramon nga hadi nagpahamangno kon diin diri hiaagian an kinaadman. “Kadto ha atubangan han tawo nga lurong,” siring niya, “ngan diri ka makakaabat dida ha iya mga im-im hin hibaro.” (Proberbios 14:7) An tawo nga lurong waray totoo nga kinaadman. An iya im-im diri nagyayakan hin kahibaro. An sagdon amo an pagpahirayo ha sugad nga tawo, ngan maaramon an pagpabilin nga hirayo ha iya. An bisan hin-o nga “kaupod-upod han mga lurong mag-aantos tungod hini.”—Proberbios 13:20.

“An kinaadman han mainalam-agamon amo an pagsabot han iya dalan,” nagpadayon hi Salomon, “kondi an kalurongan han mga lurong amo an limbong.” (Proberbios 14:8) Ginhuhunahuna han maaramon nga tawo an iya mga buhat. Iya gintatagad an iya magkalainlain nga mapipilian ngan gin-uusisa hin maopay an posible magin resulta han kada tagsa hito. Ginpipili niya ha maaramon nga paagi an iya bubuhaton. Kumusta man an lurong nga tawo? Iya ginpipili an linurong nga paagi, natoo nga maaram hiya han iya ginbubuhat ngan nga iya ginhihimo an gimaopayi nga pagpili. An iya kalurongan naglilimbong ha iya.

Kon an Kinaadman Naggigiya han mga Relasyon

An usa nga ginigiyahan han kinaadman may-ada mamurayawon nga mga relasyon ha iba. “An halad tungod han pagtalapas nag-uuyan-uyan han mga lurong,” nakaobserba an hadi han Israel, “kondi dida ha magligdong aada an maopay nga kaburut-on.” (Proberbios 14:9) An pag-abat hin pagkasalaan, o pagbasol, pataraw-an para ha usa nga lurong. Nadaot na niya an iya mga relasyon ha sulod han panimalay ngan ha bisan diin tungod kay “arogante hiya hinduro salit diri hiya naghuhunahuna nga mangaro hin pasaylo” ngan makigmurayaw. (The New English Bible) An matadong nga tawo andam ha pagpalabay han mga kasaypanan han iba. Andam hiya ha pagpangaro hin pasaylo ngan pakabawi kon nakasayop hiya ha iba. Tungod kay nakikigmurayaw hiya, nagpapahimulos hiya hin malipayon ngan marig-on nga mga relasyon ha iba.—Hebreo 12:14.

Sunod nga ginhisgotan ni Salomon an usa nga limitasyon ha tawhanon nga mga relasyon. Hiya nagsiring: “An kasingkasing maaram han iya kalugaringon nga kapaitan; ngan an usa nga dumuruong diri nagsasamok-samok han iya kahimongaya.” (Proberbios 14:10) Maipapahayag ba naton pirme an aton gud inaabat—kasub-anan man ito o kalipayan—ha iba ngan isumat ha ira kon ano gud an aton naieksperyensyahan? Ngan masasabtan ba pirme hin bug-os han usa kon ano an inaabat han lain nga tawo? Diri an baton ha duha nga mga pakiana.

Sugad nga ehemplo, tagda an mga pag-abat hin pag-unay. An usa nga may-ada hito agsob nga diri makakagsumat hin matin-aw hini nga mga pagbati ha usa nga membro han pamilya o ha usa nga sangkay. Ngan an iba haros diri pirme nakakakilala han mga pangirilal-an han sugad nga mga pagbati ha ira mga kaupod. Diri kita kinahanglan umabat hin pagin salaan kon diri naton nakikita ini nga mga tigaman ngan napapakyas kita ha paghimo hin makakabulig nga pitad. Ini nga proberbio nagtututdo liwat nga bisan kon nakakaliaw an pagdaop ha usa nga may empatiya nga sangkay basi mangaro hin emosyonal nga suporta, limitado an pagliaw nga maihahatag han tawo. Bangin kinahanglan naton sumarig kan Jehova la may kalabotan ha pag-ilob han pipira nga mga kakurian.

“An Kabahandianon Ngan an Kamanggaran Aada ha Iya Balay”

“An balay han maraot magugun-ob,” siring han hadi han Israel, “kondi an salapdag han maligdong magmamauswagon.” (Proberbios 14:11) An mainuswagon nga tawo bangin nagmamainuswagon dinhi hini nga sistema han mga butang ngan bangin naukoy ha maopay nga balay, kondi ano an magigin kapulsanan hito ha iya kon patay na hiya? (Salmo 37:10) Ha luyo nga bahin, an urukyan han usa nga matadong bangin simple la. Kondi an “kabahandianon ngan an kamanggaran aada ha iya balay,” siring han Salmo 112:3. Ano ini?

Kon an aton mga pulong ngan mga buhat ginigiyahan han kinaadman, may-ada kita han “bahandi ngan dungog” nga naeksister upod han kinaadman. (Proberbios 8:18) Kaupod hito an mamurayawon nga relasyon ha Dios ngan ha aton igkasi-tawo, maopay nga kahimsog ngan kalipayan, ngan usa nga sukol han kasigurohan. Oo, an “salapdag han maligdong” mahimo magmainuswagon bisan yana.

[Retrato ha pahina 27]

An maaramon nga babaye nagpaparig-on han iya balay

[Retrato ha pahina 28]

“An dila han makinaadmananon amo an kaopayan ha lawas”