Hin-o an “Matuod nga Dios, Ngan an Kinabuhi nga Waray Kataposan”?

HI Jehova, an Amay han aton Ginoo nga hi Jesu-Kristo, amo an totoo nga Dios. Hiya an Maglalarang, an usa nga nahatag hin kinabuhi nga waray kataposan ha mga nahigugma ha iya. Ito an ibabaton han damu nga nagbabasa ngan natoo ha Biblia ha pakiana nga iginbangon ha ulohan ha igbaw. Ha pagkamatuod, hi Jesus mismo nagsiring: “Ini amo an kinabuhi nga waray kataposan, nga hira kumilala ha imo, nga amo la an matuod nga Dios, ngan hi Jesu-Kristo nga imo ginpakanhi.”—Juan 17:3.

Kondi, iba an pagsabot han damu nga mga parasingba hini nga mga pulong. An mga pulong ha ulohan ginkuha tikang ha 1 Juan 5:20, nga an bahin nasiring: “Aada kita ha iya nga matuod, bisan ha iya Anak nga hi Jesu-Kristo. Ini amo an matuod nga Dios, ngan an kinabuhi nga waray kataposan.”

An mga natoo ha doktrina han Trinidad nasiring nga an pronombre nga “ini” (houʹtos) nagtutudlok ha pulong o mga pulong nga ginsusundan dayon hito, an Jesu-Kristo. Marig-on nga nasiring hira nga hi Jesus amo “an matuod nga Dios, ngan an kinabuhi nga waray kataposan.” Kondi, ini nga interpretasyon nakontra ha ngatanan nga iba pa nga bahin han Kasuratan. Ngan damu nga mga eskolar nga may awtoridad an diri nakarawat hini nga ideya han mga natoo ha Trinidad. An eskolar han Unibersidad han Cambridge nga hi B. F. Westcott nagsurat: “An pinakamakatadunganon nga gintutudlok [han pronombre nga houʹtos], diri an gihiranii nga pulong nga gin-unabi antes gud hito, kondi kon hin-o an ginhuhunahuna gud han apostol.” Kon sugad, an ginhuhunahuna ni apostol Juan amo an Amay ni Jesus. An Aleman nga teologo nga hi Erich Haupt nagsurat: “Kinahanglan hibaroan kon an [houʹtos] han sunod nga proposisyon nagtutudlok ha pulong nga ginhihisgotan antes gud hito . . . o ha mas hirayo nga ginhihisgotan nga pulong nga Dios. . . . An pagsabot ha teksto sugad nga pamatuod ha uusa la nga totoo nga Dios baga hin mas uyon ha ultimo nga pahamangno kontra ha mga idolo kay han pagsabot hito sugad nga kapahayagan han pagkadios ni Kristo.”

Bisan an A Grammatical Analysis of the Greek New Testament, nga ginpublikar han Pontifical Biblical Institute han Roma, nasiring: “[Houʹtos]: sugad nga an kataposan ha [mga bersikulo] 18-20 haros sigurado nga an gintutudlok amo an matuod ngan totoo nga Dios, [nga] kabaliktaran ha paganismo (b. 21).”

Agsob nga an houʹtos, nga kasagaran nga ginhubad nga “ini” o “ini nga usa,” diri nagtutudlok ha sinusundan dayon nga pulong nga ginhihisgotan han usa nga grupo han mga pulong. Igin-iilustrar ito nga punto ha iba pa nga mga teksto. Ha 2 Juan 7, ito mismo nga apostol ngan parasurat han siyahan nga surat nagsurat: “Damu nga mga maglimbong an nagsasarang ha kalibotan, nga amo hira an waray pagtug-an nga hi Jesu-Kristo nagpakatawo. Ini [houʹtosʹ] amo an paralimbong ngan an antikristo.” Dinhi an pronombre diri mahimo magtudlok ha pinakahirani nga ginhihisgotan—hi Jesus. Matin-aw, an “ini” nagtutudlok hadton naglirong kan Jesus. Hira ha kabug-osan amo an “paralimbong ngan an antikristo.”

Ha Ebanghelyo ni apostol Juan, hiya nagsurat: “Hi Andres, nga bugto ni Simon Pedro, amo an usa han duha, nga nakabati kan Juan, ngan sinunod kan Jesus. Hiya [“Ini nga usa,” NW] [houʹtos] nakaagi siyahan han iya bugto nga hi Simon.” (Juan 1:40, 41) Matin-aw nga “ini nga usa” nagtutudlok, diri ha ultimo nga tawo nga gin-unabi, kondi kan Andres. Ha 1 Juan 2:22, ginamit liwat han apostol ito nga pronombre ha pariho nga paagi.

Sugad liwat hito an paggamit ni Lukas han houʹtosʹ, nga mababasa ha Buhat 4:10, 11: “Ha ngaran ni Jesu-Kristo nga Nasaretnon, nga iginraysang niyo ha krus, ngan ginbanhaw han Dios tikang ha  mga minatay, tungod ha iya ini nga tawo nakatukdaw dinhi ha iyo atubangan nga natambal na. Ini [houʹtosʹ] amo an bato nga isinikway niyo mga magtirindog, nga nahimo nga pangulo han eskina.” An pronombre nga “ini” matin-aw nga diri nagtutudlok ha tawo nga gintambal, bisan kon hiya an gin-unabi antes han houʹtos. Sigurado nga an “ini” ha bersikulo 11 nagtutudlok kan Jesu-Kristo nga Nasareno, nga amo an “eskina nga bato” diin gintindog an Kristiano nga kongregasyon.—Efeso 2:20; 1 Pedro 2:4-8.

An Buhat 7:18, 19 nag-iilustrar liwat hito nga punto: “[Tinindog] ha Ehipto hin iba nga hadi, nga waray kilala kan Jose. Ini [houʹtos] ginbuhatan niya hin maraot nga larang an aton katulinan.” “Ini” nga nagtalumpigos ha mga Judio, diri hi Jose, kondi hi Paraon, an hadi han Ehipto.

An sugad nga mga teksto nagpaparig-on han obserbasyon han Griego nga eskolar nga hi Daniel Wallace, nga nasiring nga kon nagamit han demonstratibo nga mga pronombre han Griego, “an pinakahirani nga ginhihisgotan ha konteksto bangin diri amo an kahulogan nga ginhuhunahuna han awtor.”

An “Matuod”

Sugad han iginsurat ni apostol Juan, an “matuod” amo hi Jehova, an Amay ni Jesu-Kristo. Hiya an amo la totoo nga Dios, an Maglalarang. Hi apostol Pablo nagsiring: “Uusa la an Dios, nga Amay, nga tikang ha iya ginikan an ngatanan nga mga butang.” (1 Korinto 8:6; Isaias 42:8) An usa pa nga hinungdan nga hi Jehova an “matuod” sumala han ginsiring ha 1 Juan 5:20 amo nga hiya an Surok han kamatuoran. Gintawag han salmista hi Jehova nga “Dios han kamatuoran” tungod kay Hiya matinumanon ha ngatanan nga Iya binubuhat ngan diri maaram magbuwa. (Salmo 31:5; Eksodo 34:6; Tito 1:2) Ha paghisgot mahitungod han iya langitnon nga Amay, an Anak nagsiring: “An imo pulong amo an kamatuoran.” Ngan may kalabotan ha iya mismo katutdoan, hi Jesus nagsiring: “An akon pagtutdo, diri akon, kondi kanan han nagpakanhi ha akon.”—Juan 7:16; 17:17.

Hi Jehova amo liwat an “kinabuhi nga waray kataposan.” Hiya an Burabod han kinabuhi, an Usa nga naghahatag hito sugad nga diri-takos nga regalo pinaagi kan Kristo. (Salmo 36:9; Roma 6:23) Makatirigamnan nga hi apostol Pablo nagsiring nga an Dios amo an “magbabalos han ngatanan nga nagbibiling ha iya.” (Hebreo 11:6) Ginbalosan han Dios an iya Anak pinaagi ha pagbanhaw ha iya tikang ha mga patay, ngan ihahatag han Amay an balos nga kinabuhi nga waray kataposan ngada hadton nag-aalagad ha Iya ha ira bug-os nga kasingkasing.—Buhat 26:23; 2 Korinto 1:9.

Kon sugad, ano an sadang naton magin konklusyon? Nga hi Jehova, ngan waray na iba, “an matuod nga Dios, ngan an kinabuhi nga waray kataposan.” Hiya la an takos kumarawat hin esklusibo nga pagsingba tikang hadton iya ginlarang.—Pahayag 4:11.