“Buhat, Latasa an Tuna”
“Buhat, Latasa an Tuna”
“Buhat, latasa an tuna ha kahilab-an ngan kahilapdan hito.”—Genesis 13:17.
1. Ano an makapainteres nga sugo han Dios kan Abraham?
NALILIPAY ka ba magbiyahe ha probinsya, bangin nagbibiyahe ha awto ha kataposan han semana? Mas karuyag han iba magbisikleta basi makaehersisyo ngan makita hin mas maopay an mga kiritaon. An iba naman mas karuyag nira magbaktas basi magin pamilyar ha lugar ngan pahimulosan an mga kiritaon hito nga diri nagdadagmit. An sugad nga mga pagbiyahe kasagaran nga diri maiha. Kondi handurawa kon ano gud an inabat ni Abraham katapos sugoon hiya han Dios: “Buhat, latasa an tuna ha kahilab-an ngan kahilapdan hito; kay ha imo akon ihahatag ito”!—Genesis 13:17.
2. Katapos bumaya ha Ehipto, diin kadto hi Abraham?
2 Tagda an konteksto hito nga mga pulong. Kaupod an iya asawa ngan iba pa, hi Abraham temporaryo nga nag-ukoy ha Ehipto. An Genesis kapitulo 13 nagsasaysay ha aton nga binaya hira ha Ehipto ngan gindara an ira kahayopan ngadto ha Negeb. Katapos, hi Abraham “naglakaton tikang ha habagatan [Negeb] ngadto ha Betel.” Han nagkaproblema an iya mga magbarantay han kahayopan ngan an mga magbarantay han kahayopan han iya umangkon nga hi Lot ngan nagin matin-aw nga kinahanglan magbiling hira nga duha hin magkabulag nga mga sabsaban, may pagkabuotan hi Abraham nga hi Lot an siyahan nga ginpapili. Ginpili ni Lot an “kapatagan han Jordan,” an mabungahon nga walog nga “sugad han tanaman ni Jehova,” ngan paglabay han panahon inukoy hiya ha Sodoma. An Dios nagsiring kan Abraham: “Pukrata an imo mga mata, ngan kitaa tikang ha lugar nga aada ka, ngadto ha amihanan ngan ngadto ha timugan, ngan ngadto ha sinirangan ngan ngadto ha katundan.” Bangin tikang ha hitaas nga lugar ha Betel, nakikita ni Abraham an iba nga mga bahin han tuna. Kondi, labaw pa an mahitatabo. Ginhangyo hiya han Dios, “buhat, latasa an tuna” ngan magin pamilyar ha kahimtang ngan ha mga rehiyon hito.
3. Kay ano nga bangin makuri handurawon an mga pagbiyahe ni Abraham?
3 Kon paonan-o ginbuhat ito ni Abraham antes umabot ha Hebron, sigurado nga mas pamilyar hiya ha Tuna nga Iginsaad kay ha kadam-an ha aton. Hunahunaa an mga lugar nga gin-unabi hini nga asoy—Negeb, Betel, Distrito han Jordan, Sodoma, ngan Hebron. Makuri mo ba mahanduraw kon diin nahimutang ito nga mga lugar? Makuri ini para ha damu tungod kay gutiay la han katawohan ni Jehova an nakabisita na ha mga lugar nga ira nababasa ha Biblia, nga nagbibiyahe ha kahilab-an ngan kahilapdan han tuna. Kondi, may-ada kita rason nga magin interesado gud nga mahibaro mahitungod han mga lugar ha Biblia. Kay ano?
4, 5. (a) Ano an kalabotan han Proberbios 18:15 ha pagkaada kahibaro ngan pagsabot ha mga lugar nga gin-unabi ha Biblia? (b) Ano an iginsasaysay han Sepania kapitulo 2?
4 An Pulong han Dios nasiring: “An kasingkasing han mainalagam-agamon nakuha han hibaro; ngan an talinga han makinaadmananon namimiling han hibaro.” (Proberbios 18:15) Damu an mga topiko nga mahimo magkaada kahibaro an usa, kondi pinakaimportante an husto nga kahibaro mahitungod kan Jehova nga Dios ngan ha iya mga pakig-upod. Sigurado nga an nababasa naton ha Biblia importante gud ha pagkaada husto nga kahibaro. (2 Timoteo 3:16) Kondi, tigamni nga ginkikinahanglan an pagsabot. Ito an abilidad ha pakasabot ha usa nga butang, ha pakakilala o pakatugkad kon ano an kalabotan butnga han mga bahin hito ngan han kabug-osan. Naaplikar ini ha mga impormasyon mahitungod han mga lugar nga gin-unabi ha Biblia. Pananglitan, kadam-an ha aton an maaram kon hain an Ehipto, kondi nasasabtan gud ba naton hin matin-aw an ginsiring nga hi Abraham ginawas ha Ehipto ngan nagpakadto ha Negeb, pagkatapos ngadto ha Betel, ngan ngadto ha Hebron? Nasasabtan mo ba an kalabotan hito nga mga lugar?
5 O bangin sinusundan mo an eskedyol ha pagbasa han Biblia nga nahiupod an Sepania kapitulo 2. Didto nabasa mo an mga ngaran han mga siyudad, katawohan, ngan mga nasud. An Gasa, Askelon, Asdod, Ekron, Sodoma, ngan Ninibe sugad man an Kanaan, Moab, Amon, ngan Asirya gin-unabi ngatanan dida hiton usa nga kapitulo. Naglampos ka ba ha paghanduraw hito nga mga lugar nga inukyan han totoo nga mga tawo, mga tawo nga nahiupod ha katumanan han tagna han Dios?
6. Kay ano nga an mga mapa inaapresyar han pipira nga mga magbarasa han Biblia? (Kitaa an kahon.)
6 Damu nga mga estudyante han Pulong han Dios an nagpapahimulos gud ha paggamit han mga mapa han mga lugar nga gin-unabi ha Biblia. Ira ginagamit ini, diri la tungod kay makaruruyag an mga mapa, kondi tungod kay nasasabtan nira nga pinaagi han paggamit han mga mapa, madudugangan nira an ira kahibaro ha Pulong han Dios. Makakabulig liwat an mga mapa ha pagpauswag han ira pagsabot, kon paonan-o an mga impormasyon nga ira hinbabaroan na may kalabotan ha iba nga impormasyon. Samtang ginhihisgotan naton an pipira nga mga ehemplo, mapapahilarom mo liwat an imo apresasyon kan Jehova ngan magkakaada ka dugang nga pagsabot ha panhitabo dida ha iya Pulong.—Kitaa an kahon ha pahina 14.
An Paghibaro ha Distansya Nagpapauswag han Pagsabot
7, 8. (a) Ano an urusahon nga ginbuhat ni Samson may kalabotan ha Gasa? (b) Ano nga impormasyon an nakadugang ha pagin makatirigamnan han ginbuhat ni Samson? (c) Paonan-o nakakabulig ha aton an pakahibaro ngan pakasabot mahitungod hini nga asoy may kalabotan kan Samson?
7 Ha Hukom 16:2, mababasa mo nga hi Hukom Samson nakadto ha Gasa. An ngaran nga Gasa agsob nga gin-uunabi ha mga sumat yana, salit bangin may-ada ka na kabug-osan nga ideya kon nakain hi Samson, ha Pilisteohanon nga teritoryo hirani ha Baybayon han Mediteranyo. [11] Yana tigamni an Hukom 16:3: “Hi Samson naghigda ngada han pagka katutnga, ngan binangon ha katutnga, ngan kaptan an mga sada han ganghaan han bungto, ngan an duha nga harigi, ngan luabon hira, an trangka ngan an ngatanan, ngan ibutang ini ha iya mga sugbong, ngan dad-on ini ngadto ha tarimpongayan han bukid nga nakada ha atubangan han Hebron.”
8 Sigurado nga dagku ngan magbug-at an sada han mga ganghaan ngan an mga harigi han usa nga panalipdanan pariho han Gasa. Handurawa la kon ikaw an magdadara hito! Gindara ito ni Samson, kondi diin niya ito dad-a, ngan paonan-o hiya nagbiyahe ngadto? Bueno, an Gasa nahimumutang ha baybayon nga haros katupong han dagat. [15] Kondi, an Hebron nahimumutang ha este ha kahitaas nga 900 metros—hitaas gud ini nga sagkahon! Diri kita maaram han eksakto nga hinmutangan han “bukid nga nakada ha atubangan han Hebron,” kondi an Hebron mga 60 kilometro an kahirayo tikang ha Gasa—sagkahon pa! Tungod ha aton pakahibaro han kahirayo, nagin mas makatirigamnan pa an ginbuhat ni Samson, diri ba? Ngan hinumdumi kon kay ano nga nahimo ito ni Samson—“an espiritu ni Jehova kinmuysad ha iya ha makusganon.” (Hukom 14:6, 19; 15:14) Sugad nga mga Kristiano yana, diri naton ginlalaoman an espiritu han Dios nga mahatag ha aton hin diri-ordinaryo nga kusog. Kondi, ito mismo nga gamhanan nga espiritu makakapauswag han aton pagsabot ha higlarom nga espirituwal nga mga butang ngan magpapakusog ha aton uyon ha aton totoo nga pagkatawo. (1 Korinto 2:10-16; 13:8; Efeso 3:16; Kolosas 1:9, 10) Oo, kon nasasabtan naton an asoy mahitungod kan Samson, kombinsido kita nga an espiritu han Dios makakabulig ha aton.
9, 10. (a) Ano an nahiupod ha kadaogan ni Gideon ha mga Midianitanhon? (b) Paonan-o an aton pagin maaram ha mga lugar nga gin-unabi nabulig nga magin mas may kahulogan ini nga asoy?
9 An kadaogan ni Gideon ha mga Midianitanhon usa pa nga asoy nga nagpapabug-at ha bili han pagin maaram mahitungod ha distansya nga nahidadabi. Maaram an kadam-an nga mga magbarasa han Biblia nga ginpirde ni Hukom Gideon ngan han iya 300 nga kasundalohan an gintarampo nga 135,000 nga mga naatake—mga Midianitanhon, Amalekanhon, ngan iba pa nga nagkakampo ha kapatagan han Jesreel, hirani ha bungtod han More. [18] Ginhuyop han kasundalohan ni Gideon an mga trumpeta, ginbuong an mga tibod basi makita an mga suga, ngan nagsinggit: “An kampilan ni Jehova ngan ni Gideon”! Tungod hini nalisang ngan nahadlok an mga kaaway, salit nagtirigbasay hira ha usa kag usa. (Hukom 6:33; 7:1-22) Ito ba an bug-os nga hitabo, usa ka madagmit nga aksyon ha kasisidman han kagab-ihon? Igpadayon an pagbasa ha Hukom kapitulo 7 ngan 8. Makikita mo nga hi Gideon nagpadayon ha pag-atake. Ha damu nga mga lugar nga gin-unabi, an iba diri na makikita yana ha mga lugar nga hinmumutangan hito hadto, salit bangin diri ito makita ha mga mapa han Biblia. Bisan pa hito, igo na an kadamu han mga lugar nga gin-unabi, salit masusundan naton an mga ginbuhat ni Gideon.
10 Padayon nga ginlanat ni Gideon an nahibilin han gintarampo nga kasundalohan ngadto ha Bet-sita ngan katapos ngadto ha sur ha Abel-mehola, hirani ha Jordan. (Hukom 7:22-25) An asoy nasiring: “Inabot hi Gideon ngada ha Jordan, ngan tinabok, hiya, ngan an tulo ka gatos nga tawo nga upod niya, magluya na kondi naglilinanat pa.” Han nakatabok na, ginlanat han mga Israelita an mga kaaway pakadto ha sur ha Sukot ngan Penuel, hirani ha Jabok, ngan ngadto ha mga bungtod han Jogbeha (hirani ha Amman na yana, ha Jordan). Mga 80 kilometro ito nga paglinanat ngan pakig-away. Ginbihag ngan ginpatay ni Gideon an duha nga hadi ha Midian; katapos binalik hiya ha iya siyudad, ha Opra, hirani ha lugar nga gintikangan han pakig-away. (Hukom 8:4-12, 21-27) Matin-aw nga an ginbuhat ni Gideon diri kay pipira ka minutos la nga paghinuyop han mga trumpeta, pag-alsa han mga sulo, ngan pagsinggit. Ngan hunahunaa la kon paonan-o pinamatud-an hito an ginsiring mahitungod han kalalakin-an nga marig-on an pagtoo: “Kukulangon ako hin oras kon ako magsusumat mahitungod kanda Gideon, [ngan iba pa] nga tikang ha kamaluya pinanhimo hira nga magrig-on, magbaskog ha pakig-away.” (Hebreo 11:32-34) An mga Kristiano liwat bangin makapoy ha pisikal, kondi diri ba importante nga magpadayon kita ha pagbuhat han kaburut-on han Dios?—2 Korinto 4:1, 16; Galasia 6:9.
Paonan-o Naghuhunahuna Ngan Nagios an mga Tawo?
11. Ano nga paglakaton an ginbuhat antes ngan katapos umabot an mga Israelita ha Kades?
11 Bangin gamiton han iba an mga mapa han Biblia ha pagbiling han mga lugar, kondi ha imo paghunahuna makakabulig ba an mga mapa ha mga tawo nga masabtan an ira ginhuhunahuna? Tagda pananglitan an mga Israelita nga nagbiyahe tikang ha Bukid Sinai pakadto ha Tuna nga Iginsaad. Ha kataposan inabot hira ha Kades (o, Kades-barnea) katapos han pipira nga pagpahuway ha dalan. [9] Iginsasaysay ini ha Deuteronomio 1:2 sugad nga 11-ka adlaw nga paglakat hin mga 270 kilometro an kahirayo. Tikang didto sinugo ni Moises an 12 nga espiya ngadto ha Tuna nga Iginsaad. (Numeros 10:12, 33; 11:34, 35; 12:16; 13:1-3, 25, 26) Ini nga mga espiya nagtipa-norte pakadto ha Negeb, bangin linabay ha Beer-seba, katapos ha Hebron, ngan inabot ha norte nga mga giutan han Tuna nga Iginsaad. (Numeros 13:21-24) Tungod kay diri maopay nga sumat an ira hinbatian tikang ha napulo nga espiya, an mga Israelita naglakaton ha kamingawan ha sulod hin 40 ka tuig. (Numeros 14:1-34) Ano an iginpapasabot hini mahitungod han ira pagtoo ngan pagkadisidido nga sumarig kan Jehova?—Deuteronomio 1:19-33; Salmo 78:22, 32-43; Judas 5.
12. Ano an masisiring naton mahitungod han pagtoo han mga Israelita, ngan kay ano nga angay pamalandungon naton ito?
12 Hunahunaa ini sumala ha heograpiya. Kon an mga Israelita nagpakita hin pagtoo ngan nagsunod ha sagdon ni Josue ngan Kaleb, magbibiyahe pa ba hira hin hirayo basi makaabot ha Tuna nga Iginsaad? An Kades mga 16 kilometro la tikang ha Beer-lahai-roi, nga inukyan ni Isaak ngan Rebeka. [7] Waray pa mag-95 kilometro ito ngadto ha Beer-seba, an durho ha sur han Tuna nga Iginsaad. (Genesis 24:62; 25:11; 2 Samuel 3:10) Ha pagbiyahe tikang ha Ehipto ngadto ha Bukid Sinai ngan katapos 270 kilometro ngadto ha Kades, baga in nakada na hira ha ganghaan han Tuna nga Iginsaad. Ha aton kahimtang, aada na kita ha ganghaan han iginsaad nga Paraiso nga tuna. Ano an leksyon nga mahibabaroan naton? Iginbasar ni apostol Pablo ha kahimtang han mga Israelita ini nga sagdon: “Busa manalinguha kita ha pagsulod ngadto hito nga pagpahuway, nga waray tawo nga mahulog tikang ha amo man nga susbaranan han diri pagkamasinugtanon.”—Hebreo 3:16–4:11.
13, 14. (a) Ha ano nga kahimtang ginbuhat han mga Gibeonitanhon an marig-on nga desisyon? (b) Ano an iginpapahayag han disposisyon han mga Gibeonitanhon, ngan ano nga leksyon an sadang hibaroan naton tikang hini?
13 An naiiba nga disposisyon—han pagsarig ha Dios ha pagbuhat han iya kaburut-on—iginpapatin-aw tikang ha asoy han Biblia may kalabotan ha mga Gibeonitanhon. Katapos pangunahan ni Josue an mga Israelita ha pagtabok ha Salog Jordan ngadto ha tuna nga iginsaad han Dios ha pamilya ni Abraham, ito na an panahon ha pagpabaya ha mga Kanaanitanhon, upod na an mga Gibeonitanhon. (Deuteronomio 7:1-3) Ginpirde han mga Israelita an Jeriko ngan an Ai ngan nagkampo hira ha kahirani hito ha Gilgal. Diri karuyag han mga Gibeonitanhon nga mamatay hira sugad ha iginsumpa nga mga Kanaanhon, salit nagsugo hira hin mga tawo ngadto kan Josue ha Gilgal. Nagpasangil hira nga tikang hira ha gawas han teritoryo han Kanaan basi maghimo hira hin kauyonan ha pakigsangkay ha mga Hebreohanon.
14 Ito nga mga sinugo nagsiring: “Tikang ha labi kahirayo nga tuna an imo mga surugoon nakanhi tungod han ngaran ni Jehova nga imo Dios.” (Josue 9:3-9) An ira mga bado ngan tinapay baga in nagpamatuod nga hirayo an ira gintikangan, kondi ha pagkamatuod an Gibeon mga 30 kilometro la tikang ha Gilgal. [19] Tungod kay nakombinse, hi Josue ngan an iya mga punoan naghimo hin kauyonan ha pakigsangkay ha Gibeon ngan ha kahirani nga mga siyudad nga sakop han Gibeon. An paglimbong ba han mga Gibeonitanhon usa la nga paagi basi diri hira magkamatay? Diri, pinaagi hito ira ipinakita nga naghihingyap hira han pag-uyon han Dios han Israel. Gintugotan ni Jehova an mga Gibeonitanhon nga magin “mga paratiak hin kahoy ngan parakuha hin tubig para han katiringban, ngan para han halaran ni Jehova,” naghahatag hin sungo para ha halaran. (Josue 9:11-27) An mga Gibeonitanhon padayon nga nagpakita hin pagkadisidido ha pagbuhat han ubos nga mga buruhaton ha pag-alagad kan Jehova. Posible nga an iba ha ira kaupod han mga Netinim nga binalik tikang ha Babilonya ngan nag-alagad ha natukod-utro nga templo. (Esra 2:1, 2, 43-54; 8:20) Masusubad naton an ira disposisyon pinaagi han pangalimbasog nga tipigan an pakigmurayaw ha Dios ngan pagin disidido magbuhat bisan han ubos nga mga toka ha pag-alagad ha iya.
Pagsakripisyo-ha-Kalugaringon
15. Kay ano nga sadang magin interesado kita ha heograpiya may kalabotan ha Kristiano Griego nga Kasuratan?
15 An heograpiya han katunaan han Biblia gin-uunabi ha mga asoy ha Kristiano Griego nga Kasuratan, sugad han mga pagbiyahe ngan ministeryo ni Jesus ngan ni apostol Pablo. (Markos 1:38; 7:24, 31; 10:1; Lukas 8:1; 13:22; 2 Korinto 11:25, 26) Ha masunod nga mga asoy, handurawa an mga pagbiyahe nga gin-unabi.
16. Paonan-o ipinakita han mga Kristiano ha Berea an ira gugma ngan apresasyon kan Pablo?
16 Ha iya ikaduha nga pagbiyahe sugad nga misyonero (diube nga linya ha mapa), inabot hi Pablo ha Filipos, nga bahin na yana han Gresya. [33] Nagsangyaw hiya didto, napriso ngan ginpagawas, ngan nagpakadto ha Tesalonika. (Buhat 16:6–17:1) Han an mga Judio nag-aghat hin kasamok, ginsagda hi Pablo han kabugtoan ha Tesalonika nga kumadto ha Berea, nga mga 65 kilometro an kahirayo. Naglampos an ministeryo ni Pablo ha Berea, kondi nagkaabot an mga Judio ngan ginsamok an mga tawo. Salit, “ha kadagmitan ginsugo hi Pablo han mga magburugto tubtob ha dagat,” ngan “an mga nagdul-ong kan Pablo, nagdara ha iya tubtob ha Atenas.” (Buhat 17:5-15) Matin-aw nga an iba nga bag-o nga mga nakombirte disidido magbaktas hin 40 kilometro ngadto ha Dagat Aegeano, namasahe ha barko, ngan naglayag hin mga 500 kilometro. Bangin peligroso ito nga pagbiyahe, kondi andam an kabugtoan anoman an mahitabo ngan hito nga paagi naghatag hira hin dugang nga panahon para hinin nagbibiyahe nga sinugo han Dios.
17. Ano an mas maaapresyar naton kon masabtan na naton an kahirayo butnga han Mileto ngan Efeso?
17 Ha iya ikatulo nga biyahe (berde nga linya ha mapa), inabot hi Pablo ha pantalan han Mileto. Iya ginpakadto an mga tigurang han kongregasyon ha Efeso nga mga 50 kilometro an kahirayo. Hunahunaa la nga binayaan hito nga mga tigurang an ira iba nga mga trabaho basi la makigkita kan Pablo. Bangin malipayon nga nag-iristorya hira mahitungod han pakigkita samtang nagkakalakat hira. Katapos makigkita kan Pablo ngan makabati ha iya pag-ampo, “hira ngatanan nanuok hinduro, ngan kinaptan hi Pablo ha liog, ngan hadkan hiya.” Katapos hito, “hira nangupod ha iya ngadto ha sakayan” pakadto ha Jerusalem. (Buhat 20:14-38) Damu gud an ira mahinunumdoman ngan pag-iiristoryahan ha ira biyahe pabalik ha Efeso. Diri ka ba nadadasig han ira gugma ngan apresasyon nga ipinakita pinaagi han pagbaktas hiton nga kahirayo basi la makaupod an nagbibiyahe nga ministro nga makakagtutdo ngan makakadasig ha ira? May-ada ka ba nasasabtan hini nga asoy nga magagamit mo ha imo kinabuhi ngan pamurubuot?
Mahibaro Mahitungod Hito nga Tuna Ngan han Malalaoman ha Tidaraon
18. Determinado kita nga buhaton an ano may kalabotan ha mga lugar ha Biblia?
18 An mga ehemplo nga ginhisgotan na nagpapakita han bili han pagin pamilyar ha tuna nga iginhatag han Dios ha mga Israelita ngan ito nga tuna importante ha damu nga mga asoy ha Biblia. (Ngan mahimo naton pahaluagon an aton pagladawan ha hunahuna pinaagi han pag-aram mahitungod han nakapalibot nga katunaan nga nahiuupod ha mga asoy han Biblia.) Samtang gindudugangan naton an aton kahibaro ngan pagsabot labi na mahitungod han Tuna nga Iginsaad, mahinunumdoman naton an importante nga ginkinahanglan ha mga Israelita basi makasulod ngan magpahimulos han tuna nga hura han “gatas ngan dugos.” Nga amo an kahadlok kan Jehova ngan pagbuhat han iya mga sugo.—Deuteronomio 6:1, 2; 27:3.
19. Ano an duha nga paraiso nga takos han aton padayon nga pagtagad?
19 Sugad man yana, kinahanglan buhaton naton an aton obligasyon, nahahadlok kan Jehova ngan nasunod ha iya mga dalan. Pinaagi han pagbuhat hito, makakabulig kita ha pagpauswag ngan pagpatahom ha espirituwal nga paraiso nga naeksister na yana ha bug-os-kalibotan nga Kristiano nga kongregasyon. Padayon nga mag-uuswag an aton kahibaro mahitungod han mga kaopayan ngan mga bendisyon hito. Ngan maaram kita nga damu pa nga mga bendisyon an maabot. Pinangunahan ni Josue an mga Israelita ha pagtabok ha Jordan ngadto ha mabungahon, makapatagbaw nga tuna. Yana makatadunganon la nga pamulaton naton nga may pagsarig an pisikal nga Paraiso, an maopay nga tuna nga naghuhulat ha aton.
Nahinunumdoman Mo Ba?
• Kay ano nga sadang kita magtinguha nga pauswagon an aton kahibaro ngan pagsabot mahitungod ha katunaan ha Biblia?
• Ano nga detalye ha heograpiya nga ginhisgotan dinhi hini nga artikulo an nakabulig gud ha imo?
• Ano nga leksyon an nagin matin-aw ha imo han nadugangan an imo hinbaroan mahitungod han heograpiya may kalabotan ha pipira nga panhitabo?
[Mga Pakiana]
[Kahon/Retrato ha pahina 14]
“See the Good Land”
Ha mga kombensyon han 2003 ngan 2004, malipayon nga kinarawat han mga Saksi ni Jehova an brosyur nga “See the Good Land.” Inin bag-o nga publikasyon, ha mga 80 nga yinaknan, puno hin de-kolor nga mga mapa ngan mga tsart nga nagpapakita han magkalainlain nga mga lugar ha kalibotan nga ginhisgotan ha Biblia, labi na an Tuna nga Iginsaad durante han iba-iba nga mga panahon.
An kaupod nga artikulo nag-uunabi han espisipiko nga mga mapa pinaagi han numero han mga pahina ha dagku nga letra, sugad han [15]. Kon may-ada ka hinin bag-o nga brosyur, magkaada panahon nga kitaon ito basi magin pamilyar ka ha mag-opay nga mga sulod hito nga makakabulig ha imo basi mag-uswag an imo kahibaro ngan pagsabot ha Pulong han Dios.
(1) Damu nga mapa an may-ada legend o kahon nga nagsasaysay han tagsa nga mga simbolo o mga marka dida ha mapa [18]. (2) Kadam-an han mga mapa may-ada suruklan han distansya nga mga milya ngan mga kilometro nga mabulig ha imo nga masabtan an kadaku o kahirayo han mga lugar nga gin-unabi. [26]. (3) Kasagaran nga an arrow nagtutudlok ha norte, basi hibaroan mo an direksyon [19]. (4) Kasagaran nga de-kolor an mga mapa basi makita an kabug-osan nga kahitaas [12]. (5) Ha palibot han mga ligid hito, an usa nga mapa bangin may-ada mga letra/numero basi makita mo an direksyon, nga magagamit mo ha pagbiling han mga siyudad o mga ngaran [23]. (6) Ha duha-ka-pahina nga indise han mga ngaran han mga lugar [34-5], makikita mo an numero han pahina ha dagku nga letra, kasagaran nga sinusundan han direksyon han lugar, sugad han E2. Katapos mo magamit ini nga mga mapa hin pipira ka panahon, bangin mahipausa ka nga daku gud ito nga bulig ha pagpauswag han imo kahibaro ngan pagpahilarom han imo pagsabot ha Biblia.
[Tsart/Mapa ha pahina 16, 17]
CHART OF NATURAL REGIONS
(Para ha aktuwal nga format, kitaa an publikasyon)
A. Coast of Great Sea
B. Plains West of Jordan
1. Plain of Asher
2. Coastal Strip of Dor
3. Pasture Grounds of Sharon
4. Plain of Philistia
5. Central East-West Valley
a. Plain of Megiddo
b. Low Plain of Jezreel
C. Mountains West of Jordan
1. Hills of Galilee
2. Hills of Carmel
3. Hills of Samaria
4. Shephelah (low hills)
5. Hill Country of Judah
6. Wilderness of Judah
7. Negeb
8. Wilderness of Paran
D. Arabah (Rift Valley)
1. Hula Basin
2. Area of Sea of Galilee
3. Jordan Valley
4. Salt Sea (Dead Sea)
5. Arabah (south of Salt Sea)
E. Mountains/Tablelands East of Jordan
1. Bashan
2. Gilead
3. Ammon and Moab
4. Mountain Plateau of Edom
F. Mountains of Lebanon
[Mapa]
Mt. Hermon
Moreh
Abel-meholah
Succoth
Jogbehah
Bethel
Gilgal
Gibeon
Jerusalem
Hebron
Gaza
Beer-sheba
Sodom?
Kadesh
[Mapa/Retrato ha pahina 15]
(Para ha aktuwal nga format, kitaa an publikasyon)
CANAAN
Megiddo
GILEAD
Dothan
Shechem
Bethel (Luz)
Ai
Jerusalem (Salem)
Bethlehem (Ephrath)
Mamre
Hebron (Machpelah)
Gerar
Beer-sheba
Sodom?
NEGEB
Rehoboth?
[Kabukiran]
Moriah
[Kadagatan]
Salt Sea
[Salog]
Jordan
[Retrato]
Ginlatas ni Abraham an tuna
[Mapa ha pahina 18]
(Para ha aktuwal nga format, kitaa an publikasyon)
Troas
SAMOTHRACE
Neapolis
Philippi
Amphipolis
Thessalonica
Beroea
Athens
Corinth
Ephesus
Miletus
RHODES
