Sadang ba Mangabugho an mga Kristiano?

PANGABUGHO—kalidad ba ito nga sadang patuboon han mga Kristiano? Sugad nga mga Kristiano, gindadasig kita nga ‘sundon an gugma,’ ngan ginsusumatan kita nga “an gugma diri nangangabugho.” (1 Korinto 13:4, NW; 14:1) Ha luyo nga bahin, ginsusumatan liwat kita nga “hi Jehova . . . maabugho nga Dios” ngan ginsusugo kita nga “magsubad . . . ha Dios.” (Eksodo 34:14; Efeso 5:1) Kay ano nga baga hin may pagkasumpaki?

Tungod ito kay an Hebreo ngan Griego nga mga pulong nga iginhubad nga “pangabugho” ha Biblia may-ada damu nga mga kahulogan. Mahimo ito magkaada positibo o negatibo nga kahulogan, depende ha pagkagamit han mga pulong. Pananglitan, an Hebreo nga pulong nga iginhubad nga “pangabugho” mahimo mangahulogan hin “pagkinahanglan hin esklusibo nga debosyon; diri pagtugot hin karibal; kadasig; pagin maunungon; pangabugho [matadong o makasasala]; kaawa.” An katugbang nga Griego nga pulong may-ada pariho nga kahulogan. Ini nga mga pulong mahimo magpasabot hin sayop, diri-timbang nga emosyon ha ginsususpetsahan nga karibal o ha usa nga gintotoohan nga nagpapahimulos hin bentaha. (Proberbios 14:30) Mahimo liwat ito magpasabot hin usa nga maopay nga kuwalidad nga iginhatag han Dios—pagkaruyag ha pagpanalipod han usa nga hinigugma tikang ha kadaot.—2 Korinto 11:2.

An Gihitaasi nga Susbaranan

Hi Jehova nagpapakita hin gihitaasi nga susbaranan han husto nga pangabugho. An iya mga motibo putli ngan limpyo, ginpagios han hingyap ha pagpanalipod han iya katawohan tikang ha espirituwal ngan moral nga kadaot. May kalabotan han iya katawohan ha naglabay, nga simboliko nga gintawag nga Sion, hiya nagsiring: “Ako nangangabugho tungod han Sion hin daku nga pangabugho, ngan ako nangangabugho tungod ha iya hin daku nga kapungot.” (Sakarias 8:2) Sugad la nga an usa nga mahigugmaon nga amay andam ha pagpanalipod han iya mga anak tikang ha kadaot, hi Jehova andam ha pagpanalipod han iya mga surugoon tikang ha pisikal ngan espirituwal nga peligro.

Basi mapanalipdan an iya katawohan, igintagana ni Jehova an iya Pulong, an Biblia. Nagsusulod ito hin damu nga pagdasig basi makaglakat hira nga maaramon, ngan hura ito hin sugad nga mga susbaranan. Ha Isaias 48:17, aton mababasa: “Ako hi Jehova nga imo Dios, nga nagtututdo ha imo ha pagpahimulos, nga nagmamando ha imo han dalan nga imo paglaktan.” Nakakaliaw gud an paghibaro nga an iya pangabugho nagpapagios ha iya nga atamanon ngan bantayan kita! Kon diri hiya mangabugho ha sugad hini nga maopay nga paagi, mag-aantos kita han ngatanan nga klase han kadaot tungod han aton kawaray-eksperyensya. An mga kapahayagan han pangabugho ni Jehova diri gud hakugnon.

Salit, ano an kaibahan han diosnon nga pangabugho ngan han diri-husto nga pangabugho? Basi hisabtan, aton tagdon an ehemplo nira Miriam ngan Pinehas. Tagda kon ano an nag-aghat ha ira nga gumios sugad han ira ginbuhat.

Hira Miriam Ngan Pinehas

Hi Miriam an magurang nira Moises ngan Aaron, an mga lider han mga Israelita durante han Pagbaya. Samtang an mga Israelita nakadto ha kamingawan, hi Miriam naawa ha iya bugto nga hi Moises. An rekord han Biblia mababasa: “Ngan nagyakan hi Miriam ngan hi Aaron patok kan Moises tungod han babaye nga Kusitanhon nga iya pinangasawa . . . Ngan hira nagsiring: Nagyakan ba  hi Jehova kan Moises la? Waray ba hiya man liwat makighimangraw ha aton?” Matin-aw, hi Miriam an nanguna hini nga pagkontra kan Moises, kay gindisiplina ni Jehova hi Miriam, diri hi Aaron, pinaagi han usa ka semana nga sanla tungod han iya kawaray pagtahod.—Numeros 12:1-15.

Ano an nagpagios kan Miriam nga kumontra kan Moises? Tungod ba ito han pagtagad para han totoo nga pagsingba ngan han hingyap nga panalipdan an mga igkasi-Israelita tikang ha kadaot? Matin-aw nga diri. Matin-aw nga gintugotan ni Miriam an sayop nga hingyap para han dugang nga dungog ngan awtoridad nga magtubo ha iya kasingkasing. Sugad nga propetisa ha Israel, nagpahimulos hiya hin daku nga pagtahod tikang ha mga tawo, labi na ha kababayin-an. Ginpangunahan niya hira ha musika ngan kanta katapos han milagroso nga kaluwasan han Israel ha Dagat nga Pula. Kondi, bangin nabaraka yana hi Miriam nga maagaw an pipira han iya kabantogan han usa nga ginsususpetsahan nga karibal, an asawa ni Moises. Tungod han kaawa, nag-aghat hiya hin pagkasuhay-suhay kontra kan Moises, an usa nga ginpili ni Jehova.—Eksodo 15:1, 20, 21.

Hi Pinehas, ha luyo nga bahin, may-ada naiiba nga motibo para han iya mga buhat. Diri na maiha antes sumulod ha Tuna nga Iginsaad, han nagkampo an Israel ha Kapatagan han Moab, gindani han Moabita ngan Midianita nga kababayin-an an damu nga Israelita nga kalalakin-an ha imoralidad ngan idolatriya. Basi malimpyohan an kampo ngan mapaundang an naglalaga nga kasina ni Jehova, an mga hukom ha Israel ginsugo nga pamatayon an ngatanan nga kalalakin-an nga nakasala. Tungod han imoral nga mga katuyoan, an Simeonitanhon nga punoan nga hi Simri waray-kaawod nga nagdara han Midianita nga babaye nga hi Cosbi ngadto ha kampo nga “nakikita han ngatanan nga katawohan han mga anak ni Israel.” Ginios dayon hi Pinehas. Tungod han pangabugho, o kadasig, para ha pagsingba kan Jehova ngan ha hingyap nga matipigan an kaputli ha moral han kampo, iya pinanmatay an mga nagbubuhat hin pornikasyon ha ira tolda. Ginkumendasyonan hiya tungod han iya “nangangabugho nga kasina,” “diri gud natugot hin pakigribal” ngadto kan Jehova. An madagmit nga paggios ni Pinehas nagpaundang han nagsisirot nga peste nga nagin hinungdan han kamatayon han 24,000, ngan ginbalosan hiya ni Jehova hin usa nga kauyonan para han pagkasaserdote nga magpapabilin ha iya katulinan tubtob ha waray kataposan.—Numeros 25:4-13; The New English Bible.

Ano an kaibahan hinin duha nga pagpakita han pangabugho? Hi Miriam ginios kontra ha iya bugto tungod han hakugnon nga pangabugho, samtang hi Pinehas nagpadapat hin hustisya nga iginbasar ha diosnon nga pangabugho. Pariho kan Pinehas, may-ada mga panahon nga kita sadang umabat hin obligasyon ha pagyakan hin prangka o pagdepensa han ngaran ni Jehova, han pagsingba ha iya, ngan han iya katawohan.

Sayop nga Kadasig

Kondi, posible ba nga magkaada sayop nga kadasig? Oo. Ini an kabug-osan nga kahimtang han mga Judio ha siyahan nga siglo. Madasigon nga ginsunod nira an hatag han Dios nga Balaud ngan an ira mga tradisyon. Tungod ha ira mga pangalimbasog nga panalipdan an Balaud, naghimo hira hin damu nga detalyado nga mga regulasyon ngan mga limitasyon nga nagin mabug-at nga pinas-an han mga tawo. (Mateo 23:4) Tungod kay diri naruruyag o diri andam ha pagkarawat nga ginsaliwnan na yana han Dios an Mosaiko nga Balaud han kamatuoran nga ginpadagawan hito, an ira sayop nga kadasig nagpagios ha ira nga ipakita  an diri-mapugngan nga kasina ha mga sumurunod ni Jesu-Kristo. Hi apostol Pablo, nga hadto may-pangabugho nga maunungon ha Balaud ha sayop nga paagi, nagpatin-aw nga an mga tawo nga nagdepensa han Balaud may-ada “ungod nga pagtalinguha [pangabugho] tungod ha Dios, kondi diri sumala ha paghibaro [“husto nga kahibaro,” NW].”—Roma 10:2; Galasia 1:14.

Bisan an damu nga mga Judio nga nagin mga Kristiano nakurian ha pagkuha ha ira kalugaringon hinin sobra nga kadasig ha Balaud. Katapos han iya ikatulo nga pagbiyahe sugad nga misyonero, hi Pablo nagsurat ngadto ha siyahan-siglo nga nagmamando nga lawas mahitungod han kakombirte han mga nasud. Hito nga panahon, yinukot han Kristiano nga mga Judio an “madasigon ngatanan ha Balaud.” (Buhat 21:20, NW) Nahitabo ini mga tuig na katapos magdesisyon an nagmamando nga lawas nga an Kristiano nga mga Hentil diri kinahanglan magpaturi. An mga isyu may kalabotan ha pagsunod ha Balaud nagin hinungdan han pagkabahinbahin ha kongregasyon. (Buhat 15:1, 2, 28, 29; Galasia 4:9, 10; 5:7-12) Tungod kay waray bug-os nga pagsabot kon paonan-o gindudumara ni Jehova yana an iya katawohan, iginpirit han iba nga Judio nga mga Kristiano an ira kalugaringon nga mga punto-de-bista, nga ginpapakaraot an iba.—Kolosas 2:17; Hebreo 10:1.

Salit, kinahanglan likyan naton an lit-ag han madasigon nga pangalimbasog nga panalipdan an aton kalugaringon nga mga ideya o mga paagi nga diri gud basado ha Pulong han Dios. Mas maopay nga aton karawaton an bag-o nga kahayag han Pulong han Dios pinaagi han agianan nga ginagamit ni Jehova yana nga panahon.

Mangabugho Para kan Jehova

Kondi, an diosnon nga pangabugho angayan ha totoo nga pagsingba. Kon kita sobra nga nababaraka ha aton kalugaringon nga dungog o mga katungod, an diosnon nga pangabugho nagsisentro han aton atensyon ngadto kan Jehova. Nag-aaghat ito ha aton nga maghingyap hin mga paagi nga ipahayag an kamatuoran mahitungod ha iya, dinidepensahan an iya mga paagi ngan an iya katawohan.

Hi Akiko, usa nga bug-os-panahon nga ministro han mga Saksi ni Jehova, mapintas nga ginsupla han usa nga tagbalay nga may-ada sayop nga mga ideya mahitungod han balaud han Dios ha dugo. Mataktika nga gindepensahan ni Akiko an Pulong han Dios, gin-unabi pa ngani an medikal nga mga komplikasyon ngan mga problema may kalabotan ha mga pag-abuno hin dugo. Tungod kay napagios han sinsero nga hingyap ha pag-istorya mahitungod kan Jehova, iya iginsentro an pag-istorya ha iya ginhuhunahuna nga amo gud nga hinungdan han mga pagdumiri han babaye—an iya kawaray-pagtoo ha pag-eksister han usa nga Maglalarang. Hi Akiko nangatadongan ha tagbalay kon paonan-o an paglarang nasuporta han pagtoo ha usa nga Maglalarang. An iya maisugon nga pagdepensa nagresulta diri la ha kakuha han waray-basihan nga maraot nga mga panhunahuna kondi ha pag-aram liwat ha Biblia ha balay hiton nga babaye. Yana an nasisina nga tagbalay hadto usa na nga magdarayaw kan Jehova.

An husto nga pangabugho, o kadasig, para ha totoo nga pagsingba nag-aaghat ha aton nga magin andam ngan mamiling hin mga higayon ha pagyakan ngan pagdepensa han aton pagtoo ha trabaho, ha eskwelahan, ha tindahan, ngan samtang nagbibiyahe. Hi Midori, pananglitan, determinado ha pakiistorya ha iya mga katrabaho mahitungod han  iya pagtoo. Usa han iya kakilala nga mga 40 anyos na an nagsiring nga diri hiya interesado ha pakiistorya ha mga Saksi ni Jehova. Ha urhi, durante han lain nga pag-istorya, an babaye nagreklamo nga an iya anak nga babaye nagpapatubo hin maraot nga pamatasan. Iginpakita ni Midori ha iya an libro nga Questions Young People Ask—Answers That Work, a ngan nagtanyag hiya hin pagdumara hin pag-aram ha libro ha anak han babaye. Gintikangan an pag-aram, kondi waray umapi an iroy ha paghisgot. Nagdesisyon hi Midori nga ipakita ha babaye an video nga Jehovah’s Witnesses—The Organization Behind the Name. b Nasulbad hini an damu han iya sayop nga mga impresyon. Tungod kay napagios han iya nakita, hiya nagsiring: “Karuyag ko magin pariho han mga Saksi ni Jehova.” Inapi hiya ha iya anak nga babaye ha pag-aram ha Biblia.

An husto nga pangabugho angayan liwat dida ha Kristiano nga kongregasyon. Nag-aaghat ito han may pagbati nga espiritu han gugma ngan pagtagad ngan nag-aaghat ha aton nga lamposan an nakakadaot nga mga impluwensya nga makakadaot ha aton kabugtoan ha espirituwal, sugad han nakakadaot nga tsismis ngan han apostata nga panhunahuna. An diosnon nga pangabugho nag-aaghat ha aton nga suportahan an mga desisyon han mga tigurang, nga usahay kinahanglan magsaway ha mga magburuhat hin sayop. (1 Korinto 5:11-13; 1 Timoteo 5:20) Han hiya magsurat mahitungod han iya pangabugho para ha mga igkasi-tumuroo ha kongregasyon ha Korinto, hi Pablo nagsiring: “Nangangabugho ako ha iyo ha pangabugho nga diosnon: kay ipinapakasal ko kamo ha usa nga asawa, basi nga ipakita ko kamo nga sugad hin usa nga uray kan Kristo.” (2 Korinto 11:2) Salit, an aton liwat pangabugho nag-aaghat ha aton nga buhaton an ngatanan basi panalipdan an doktrinal, espirituwal, ngan moral nga kaputli han ngatanan ha kongregasyon.

Oo, an pangabugho nga husto an motibo—an diosnon nga pangabugho—may-ada maopay nga impluwensya ha iba. Nagriresulta ito han pag-uyon ni Jehova ngan sadang magin usa nga kalidad nga nakikita ha mga Kristiano yana nga panahon.—Juan 2:17.

[Mga footnote]

[Mga Retrato ha pahina 29]

An paggios ni Pinehas iginbasar ha diosnon nga pangabugho

[Mga Retrato ha pahina 30]

Likyi an lit-ag han sayop nga pangabugho

[Mga Retrato ha pahina 31]

An diosnon nga pangabugho nag-aaghat ha aton nga ipaangbit an aton pagtoo ngan higugmaon an aton kabugtoan