Vào ngày 23-5-2024, một phán quyết về quyền từ chối nhập ngũ vì cớ lương tâm dựa vào niềm tin tôn giáo của một người bắt đầu có hiệu lực ở Kazakhstan. Phán quyết này có liên quan đến anh Daniil Smal, 20 tuổi. Thẩm phán gọi đây là một vụ “lạ thường”.

Khoảng một năm trước đó, vào ngày 17-5-2023, anh Daniil được triệu tập đến văn phòng tuyển quân của quận. Anh đã giải thích về niềm tin tôn giáo của mình một cách tôn trọng. Khi đến gặp những viên chức tuyển quân, anh Daniil đã trình một văn kiện chính thức chứng tỏ anh hội đủ điều kiện được miễn nghĩa vụ quân sự vì niềm tin tôn giáo. Nhưng các viên chức từ chối yêu cầu được miễn nghĩa vụ của anh và cho anh vào danh sách tuyển quân. Ngày hôm sau, chính quyền áp giải anh Daniil đến một khu quân sự cách quê nhà của anh, là thành phố Rudny, 2.000 cây số bằng tàu lửa. Trong thời gian thử thách này, anh cương quyết giữ trung lập nên đã không tuyên thệ sẽ trung thành với quân ngũ, không mặc quân phục và không thực hành các bài tập quân sự. Sau nhiều lần khiếu nại không thành công, anh Daniil cố gắng nhờ hệ thống pháp lý quốc gia giúp giải quyết vấn đề. Điều này dẫn đến vụ xét xử kéo dài ba tháng.

Cuối cùng, vào ngày 9-11-2023, Tòa án Quân sự thuộc Almaty Garrison đưa ra phán quyết rằng việc bắt anh Daniil nhập ngũ là bất hợp pháp. Trong phán quyết này, tòa tuyên bố: “Việc ép anh [Daniil] nhập ngũ, trái ngược với ý nguyện rõ ràng dựa trên niềm tin tôn giáo của anh ấy, là vi phạm quyền tự do tôn giáo và lương tâm của anh”. Tòa cũng ra lệnh phải thả anh Daniil khỏi đơn vị quân sự, nơi mà anh đã bị giữ trong sáu tháng.

Không lâu sau phán quyết của tòa, những viên chức quân sự đã đệ đơn kháng án. Tuy nhiên, vào ngày 16-4-2024, Tòa án Quân sự thuộc Cộng hòa Kazakhstan, tòa án quân sự cấp cao nhất của quốc gia, đã ủng hộ phán quyết của tòa cấp dưới. Phán quyết quan trọng này có hiệu lực vào ngày 23-5-2024. Phán quyết này trích luật quốc tế và Hiến pháp của Kazakhstan, trong đó đảm bảo về quyền tự do lương tâm của công dân. Tòa án khẳng định: “Trong bất cứ tình huống nào, chính phủ cũng không có quyền ép một người hành động trái với lương tâm của mình”.

Đây là lần đầu tiên một tòa án ở Kazakhstan công nhận rõ quyền từ chối nghĩa vụ quân sự dựa trên niềm tin tôn giáo. Anh Lev Gladyshev, một phát ngôn viên của Nhân Chứng Giê-hô-va ở Kazakhstan, cho biết: “Chúng tôi biết ơn vì các tòa án đã công nhận rõ ràng quyền được từ chối nhập ngũ vì cớ lương tâm của anh Daniil. Phán quyết này thiết lập một tiền lệ quan trọng về việc bênh vực và bảo vệ những quyền cơ bản của công dân ở Kazakhstan và Trung Á”.​—1 Ti-mô-thê 2:1, 2.