Cách đây không lâu, các tòa án hình sự ở một nước phương Tây đã chấp thuận chứng cứ dối khép hai người đàn ông vào tội giết người và kết án tử hình họ. Khi vụ án được đưa ra ánh sáng, các luật sư đã nỗ lực và lấy lại được tự do cho một người. Tuy nhiên, những luật sư uy tín nhất cũng không thể làm gì cho bị cáo thứ hai vì anh ta đã bị hành quyết.

Vì sự công bằng có thể bị bóp méo trong bất cứ hệ thống luật pháp nào, Kinh Thánh khuyên: “Anh (em) hãy theo đuổi sự công chính” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 16:20, Các Giờ Kinh Phụng Vụ). Nơi nào quan tòa làm theo mệnh lệnh trên, nơi đó người dân được lợi ích. Luật pháp của Đức Chúa Trời ban cho dân Y-sơ-ra-ên xưa dựa trên sự công bằng. Hãy cùng xem xét Luật pháp đó để thấy “các đường-lối [của Đức Chúa Trời] là công-bình”.—Phục-truyền Luật-lệ Ký 32:4.

Quyền lợi của người dân được bảo vệ khi các quan xét là những người có khả năng, công bằng và liêm khiết. Luật pháp của Đức Chúa Trời dành cho dân Y-sơ-ra-ên đòi hỏi các quan xét phải có những phẩm chất trên. Khi bắt đầu cuộc hành trình trong hoang mạc, Môi-se được hướng dẫn là phải tìm những người “tài-năng, kính-sợ Đức Chúa Trời, chân-thật, ghét sự tham lợi” để lập làm quan xét (Xuất Ê-díp-tô Ký 18:21, 22). Bốn mươi năm sau, một lần nữa ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tìm những người “khôn ngoan, hiểu biết và kinh nghiệm” để xét xử dân sự.—Phục-truyền Luật-lệ Ký 1:13-17, Bản Diễn Ý.

Nhiều thế kỷ sau, vua Giô-sa-phát * của nước Giu-đa đã lệnh cho các quan xét: “Hãy cẩn-thận việc các người làm; vì chẳng phải vì loài người mà các ngươi xét-đoán đâu, bèn là vì Đức Giê-hô-va; Ngài sẽ ở cùng các ngươi trong việc xét-đoán. Vậy bây giờ, phải kính-sợ Đức Giê-hô-va, khá cẩn-thận mà làm; vì Giê-hô-va Đức Chúa Trời của chúng ta, chẳng trái phép công-bình, chẳng thiên-vị người, chẳng nhận của hối-lộ” (2 Sử-ký 19:6, 7). Qua đó, vua nhắc các quan xét rằng nếu họ để lòng tham hoặc sự thiên vị chi phối những quyết định của mình, họ sẽ phải chịu trách nhiệm trước mắt Đức Chúa Trời về bất kỳ tổn hại nào đã gây ra.

Khi các quan xét của Y-sơ-ra-ên xét xử phù hợp với những tiêu chuẩn trên, dân sự cảm thấy được che chở và an tâm. Nhưng Luật pháp của Đức Chúa Trời còn cung cấp những nguyên tắc giúp các quan xét đưa ra phán quyết công bằng, ngay cả trong những trường hợp phức tạp nhất. Đó là một số nguyên tắc nào?

Dù các quan xét được chọn là những người khôn ngoan và có khả năng, nhưng họ không phải dựa vào khả năng của mình để tự đưa ra quyết định. Giê-hô-va Đức Chúa Trời ban cho họ những nguyên tắc hay sự chỉ dẫn để giúp họ có những quyết định đúng đắn. Dưới đây là một số chỉ dẫn dành cho các quan xét Y-sơ-ra-ên.

 Điều tra kỹ. Qua Môi-se, Đức Chúa Trời chỉ dẫn cho các quan xét của Y-sơ-ra-ên rằng khi nghe dân sự trình bày vấn đề tranh chấp, họ phải “lấy công-bình mà xét-đoán” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 1:16). Các quan xét chỉ có thể đưa ra quyết định công bằng khi đã thu thập đủ thông tin liên quan đến vụ việc. Vì thế, Đức Chúa Trời hướng dẫn họ khi xét xử các vấn đề tư pháp như sau: “[Ngươi] phải tìm-kiếm, hỏi-thăm, và tra-xét cho kỹ-càng”. Các quan xét phải đảm bảo rằng lời buộc tội là “chân-thật” trước khi tiến hành xét xử.—Phục-truyền Luật-lệ Ký 13:14; 17:4.

Lắng nghe các nhân chứng. Lời chứng đóng vai trò thiết yếu trong quá trình điều tra. Luật pháp của Đức Chúa Trời quy định: “Chứng độc-chiếc không đủ cớ định tội cho người nào, bất-luận gian-ác, tội-lỗi nào mà người đã phạm; cứ theo lời của hai hay ba người chứng, thì sự mới định tội được” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 19:15). Đối với các nhân chứng, Luật pháp Đức Chúa Trời đưa ra chỉ thị sau: “Ngươi chớ đồn huyễn; chớ hùa cùng kẻ hung-ác đặng làm chứng dối”.—Xuất Ê-díp-tô Ký 23:1.

Yêu cầu người làm chứng phải trung thực. Hình phạt cho việc làm chứng dối là sự răn đe cho tất cả những người có liên quan: “Các quan án phải tra xét kỹ-càng, nếu thấy người chứng nầy là chứng dối, đã thưa gian cho anh em mình, thì các ngươi phải làm cho hắn như hắn đã toan làm cho anh em mình; vậy, ngươi sẽ cất sự ác khỏi giữa mình” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 19:18, 19). Nếu một người làm chứng dối để chiếm đoạt tài sản của người khác thì người ấy phải bồi hoàn cho người kia tài sản có giá trị tương đương. Nếu người ấy khai gian và khiến người vô tội bị xử tử thì người ấy phải đền bằng mạng sống của mình. Chỉ dẫn này là động lực mạnh mẽ để thôi thúc người ta nói sự thật.

Không thiên vị. Khi đã thu thập đầy đủ chứng cớ, các quan xét cần cẩn thận trong việc đưa ra phán quyết. Liên quan đến bước này, Luật pháp của Đức Chúa Trời ghi lại một chi tiết vô cùng quan  trọng: “Chớ thiên-vị người nghèo, chớ nể kẻ quyền-thế; hãy cứ theo công-bình mà xét-đoán kẻ lân-cận ngươi” (Lê-vi Ký 19:15). Trong mọi trường hợp, khi đưa ra phán quyết, các quan xét phải dựa trên bản chất, thay vì vẻ bề ngoài của sự việc hoặc địa vị xã hội của những người có liên quan.

Những nguyên tắc được quy định rõ trong Luật pháp của Đức Chúa Trời dành cho dân Y-sơ-ra-ên nhiều thế kỷ trước có thể vẫn hữu ích cho các cơ quan xét xử thời nay. Nếu các nguyên tắc ấy được áp dụng thì có thể tránh được những vụ án oan.

Môi-se hỏi dân Y-sơ-ra-ên: “Há có nước lớn nào có những mạng-lịnh và luật-lệ công-bình như cả luật-pháp nầy, mà ngày nay ta đặt trước mặt các ngươi chăng?” (Phục-truyền Luật-lệ Ký 4:8). Quả thật, không nước nào khác hưởng được lợi ích này. Dưới triều đại của vua Sa-lô-môn, người tìm kiếm luật pháp của Đức Giê-hô-va khi còn trẻ, dân chúng “ăn-ở yên-ổn vô-sự”, “ăn uống và vui chơi”, hưởng bình an cũng như thịnh vượng.—1 Các Vua 4:20, 25.

Thật đáng tiếc, sau này dân Y-sơ-ra-ên đã quay lưng lại với Đức Chúa Trời. Qua nhà tiên tri Giê-rê-mi, Đức Chúa Trời tuyên bố: “Chúng nó đã bỏ lời của Đức Giê-hô-va; thì sự khôn-ngoan nó là thể nào?” (Giê-rê-mi 8:9). Hậu quả là thành Giê-ru-sa-lem trở nên một “thành huyết”, đầy dẫy “sự gớm-ghiếc”. Cuối cùng, thành ấy bị tàn phá và hoang vu trong 70 năm.—Ê-xê-chi-ên 22:2; Giê-rê-mi 25:11.

Nhà tiên tri Ê-sai sống vào thời kỳ khó khăn trong lịch sử của dân Y-sơ-ra-ên. Khi nhìn lại, ông được thôi thúc để công bố một sự thật quan trọng về Đức Giê-hô-va và Luật pháp của ngài: “Khi những sự phán-xét Ngài làm ra trên đất, dân-cư của thế-gian đều học sự công-bình”.—Ê-sai 26:9.

Ê-sai vui mừng khi được hướng dẫn ghi lại lời tiên tri về sự trị vì của Vua Mê-si, Chúa Giê-su Ki-tô: ‘Ngài chẳng phán-xét theo mắt mình thấy, và chẳng cứ sự tai nghe mà đoán-định. Nhưng Ngài sẽ dùng sự công-bình xét-đoán kẻ nghèo, và xử lẽ ngay-thẳng cho kẻ nhu-mì trên đất’ (Ê-sai 11:3, 4). Quả là triển vọng tuyệt diệu cho tất cả những ai trở thành thần dân của chính phủ Nước Trời, dưới sự cai trị của Vua Mê-si!—Ma-thi-ơ 6:10.