“Hòn ngọc của cả Ga-li-lê”

CHỈ cách thị trấn Na-xa-rét, nơi Chúa Giê-su lớn lên, khoảng 6,5 cây số về hướng tây bắc là một thành phố mà các sách Phúc Âm không hề nhắc đến. Tuy nhiên, Flavius Josephus, sử gia Do Thái nổi tiếng vào thế kỷ thứ nhất đã gọi thành phố này là “hòn ngọc của cả Ga-li-lê”. Đó chính là Sepphoris. Chúng ta biết gì về thành phố này?

Sau khi Vua Hê-rốt Đại Đế chết, rất có thể vào năm 1 TCN, dân thành Sepphoris nổi lên chống La Mã, và hậu quả là thành phố của họ bị hủy diệt. An-ti-ba, con Vua Hê-rốt, thừa hưởng xứ Ga-li-lê và Phê-rê. Ông chọn thành phố đổ nát Sepphoris làm thủ đô mới. Thành phố được xây lại theo kiểu kiến trúc của Hy Lạp và La Mã, trong khi đó dân chúng thì hầu hết là người Do Thái. Theo Giáo Sư Richard A. Batey, thành phố này trở thành “trung tâm hành chính để chính quyền kiểm soát Ga-li-lê và Phê-rê” cho đến vào khoảng năm 21 CN, An-ti-ba xây dựng Ti-bê-ri-át làm thủ đô thay thế cho Sepphoris. Đây là khoảng thời gian mà Chúa Giê-su sống ở vùng gần thành phố này.

Giáo Sư James Strange, người đã khai quật tại thành Sepphoris, tin là thành phố này từng có văn khố, ngân khố, kho vũ khí, nhà băng, công ốc và chợ búa bán đồ gốm, thủy tinh, các dụng cụ kim loại, nữ trang và nhiều loại thực phẩm. Có thợ dệt vải, người bán quần áo và những cửa hàng mà người ta có thể mua giỏ, thúng, bàn ghế, nước hoa và những món hàng tương tự như thế. Dân số vào lúc đó có khoảng từ 8.000 đến 12.000 người.

Thành phố tấp nập này cách Na-xa-rét một đoạn đường mất khoảng một tiếng đi bộ. Chúa Giê-su có bao giờ đến nơi này không? Các sách Phúc Âm không nói gì về điều này. Tuy nhiên, tự điển Kinh Thánh The Anchor Bible Dictionary nhận xét rằng “con đường thông thường từ Na-xa-rét đến Ca-na trong xứ Ga-li-lê phải đi ngang qua Sepphoris”. (Giăng 2:1; 4:46) Từ Na-xa-rét, người ta có thể thấy ngọn đồi Sepphoris, nằm cao hơn thung lũng gần 120 mét. Một số người tin rằng Chúa Giê-su có thể đã nghĩ đến thành phố này khi đưa ra minh họa “một cái thành ở trên núi thì không khi nào bị khuất được”.—Ma-thi-ơ 5:14.

Sau khi Giê-ru-sa-lem bị hủy diệt vào năm 70 CN, Sepphoris trở thành thành phố chính của người Do Thái trong xứ Ga-li-lê. Sau này, đó là nơi có Tòa Công Luận, tòa án tối cao của Do Thái. Có một thời, thành phố này là một trung tâm văn hóa Do Thái.

[Bản đồ/​Hình nơi trang 32]

(Để có thông tin đầy đủ, xin xem ấn phẩm)

Biển Ga-li-lê

GA-LI-LÊ

Ca-na

Ti-bê-ri-át

SEPPHORIS

Na-xa-rét

PHÊ-RÊ

[Nguồn tư liệu nơi trang 32]

Đồ gốm: Excavated by Wohl Archaeological Museum, Herodian Quarter, Jewish Quarter. Owned by Company for the Reconstruction of the Jewish Quarter in the Old City of Jerusalem, Ltd