Suốt vài tháng sau đó, anh Hitoshi vô cùng thất vọng khi đi tìm công việc khác. Chẳng hạn, trong một buổi phỏng vấn xin việc, Hitoshi nói rằng mình không thể làm những việc gian dối. Người phỏng vấn đáp: “Suy nghĩ của anh thật chẳng giống ai cả!”. Gia đình và bạn bè của Hitoshi khuyến khích anh tiếp tục giữ vững quyết tâm sống trung thực, nhưng bản thân anh bắt đầu lung lay. Anh nói: “Tôi tự hỏi rằng việc nói thật về lập trường của mình liệu có tốt hay không”.

Kinh nghiệm của anh Hitoshi là một điều đáng buồn nhắc chúng ta nhớ rằng không phải ai cũng xem trọng tính lương thiện. Một số người còn xem tính lương thiện là một bất lợi, đặc biệt trong giới kinh doanh. Một nữ nhân viên người Nam Phi nói: “Xung quanh tôi toàn là những người gian dối, và đôi khi tôi bị áp lực rất lớn phải làm theo họ”.

Một hình thức bất lương đặc biệt phổ biến ngày nay là việc nói dối. Vài năm trước, một nghiên cứu của nhà tâm lý học Robert Feldman ở trường Đại học Massachusetts Amherst xác định được rằng 60% người trưởng thành nói dối ít nhất một lần trong mười phút nói chuyện. Ông Feldman cho biết: “Đây là một kết quả đáng ngạc nhiên. Chúng tôi không ngờ nói dối lại hết sức phổ biến như vậy trong đời sống hằng ngày”. Trớ trêu thay, phần lớn mọi người đều ghét người khác nói dối mình, nhưng hầu hết mọi người lại nói dối.

Tại sao việc nói dối, trộm cắp và những hình thức bất lương khác lại quá phổ biến ngày nay? Sự bất lương ảnh hưởng đến xã hội nói chung như thế nào? Và quan trọng hơn, làm sao chúng ta có thể tránh dính líu đến những việc làm bất lương đó?