An toàn—Đề nghị cho người lớn tuổi

Một em gái đang trượt băng quanh sân trượt, bất ngờ em bị ngã. Vài giây sau, em đứng dậy mà không bị gì hết, chỉ xấu hổ một chút. Một bác lớn tuổi trượt ngã trong nhà nhưng bị nứt xương hông. Bác phải phẫu thuật và mất vài tháng để điều trị. Bây giờ, vì sợ bị ngã hơn nên bác không dám vận động và càng yếu đi.

Tại một nước phương tây, mỗi năm có hơn 1/3 số người từ 65 tuổi trở lên bị ngã. Hơn nữa, ở độ tuổi ấy, so với những chấn thương khác thì chấn thương do ngã là dễ gây tử vong nhất. Kinh Thánh nói thật hợp lý là những người lớn tuổi “sợ sệt mà lên cao, và hãi hùng lúc đi đường”.—Truyền-đạo 12:5.

Dù tuổi cao thường gây ra những vấn đề về sức khỏe, nhưng bạn có thể làm những bước thực tế để nâng cao sự an toàn và chất lượng cuộc sống của mình. Chẳng hạn, bạn có thể cố gắng duy trì sức khỏe và thể lực. Một cách khác là làm cho ngôi nhà của mình an toàn hơn.

Duy trì sức khỏe và thể lực

Khi chúng ta càng lớn tuổi thì sự phối hợp của cơ thể, thị lực và khả năng giữ thăng bằng càng bị suy giảm. Khi các cơ và xương không còn chắc khỏe thì cơ thể cũng yếu hơn. Tuy nhiên, vận động thường xuyên và có thói quen ăn uống tốt có thể làm chậm tiến trình lão hóa. Bà Nita, một nhà vật lý trị liệu, nói: “Quan trọng là tập thể dục để cải thiện khả năng giữ thăng bằng, tư thế, thể lực và sự dẻo dai”.

Một sách của Bộ Y tế và Dịch vụ Xã hội Hoa Kỳ cho biết: “Bất kể giới hạn về sức khỏe và khả năng vận động, người lớn tuổi vẫn có thể nhận được nhiều lợi ích khi tiếp tục vận động cơ thể. Dù khó đứng hay đi lại, bạn vẫn có thể tập thể dục và đạt được kết quả. Đối với hầu hết trường hợp thì tình trạng sẽ tệ hơn nếu không làm gì cả” *. Vận động cơ thể có thể giúp bạn chống lại bệnh tim, đau khớp, loãng xương, trầm cảm và những bệnh khác. Ngoài ra, nó cũng giúp cải thiện việc lưu thông máu, tiêu hóa, giấc ngủ, đồng thời nâng cao sự tự tin và nhạy bén của bạn.

Nếu không quen tập thể dục, bạn nên gặp bác sĩ trước khi làm điều đó. Trong khi tập, nếu thấy choáng váng hay đau ngực thì bạn cũng nên hỏi bác sĩ. Trong tình huống ấy, điều tốt là bạn gọi đến số điện thoại cấp cứu. Đừng xem nhẹ những triệu chứng như thế vì  nó có thể nguy hiểm! Ngoài ra, bạn nên đi khám mắt mỗi năm một lần.

Về vấn đề ăn uống, không nên ăn những món ăn thiếu vitamin và khoáng chất dù món ăn đó chuẩn bị nhanh và dễ. Người lớn tuổi đặc biệt cần thức ăn giàu vitamin D và can-xi, hai chất này giúp duy trì mật độ xương hoặc ít nhất cũng làm chậm quá trình suy giảm mật độ đó. Vậy, hãy cố gắng có bữa ăn đủ thành phần như ngũ cốc nguyên hạt, các sản phẩm từ sữa ít béo và rau, quả tươi. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi có sự thay đổi lớn trong chế độ ăn. Có thể bác sĩ sẽ cho bạn biết chế độ ăn nào phù hợp hay loại thức ăn nào cần tránh tùy theo vấn đề sức khỏe của bạn.

Ngoài ra, bạn nên uống đủ nước. Tình trạng thiếu nước thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là những người sống một mình hay trong viện dưỡng lão, có thể gây ra một số vấn đề như lẫn, táo bón, da đàn hồi kém, nhiễm khuẩn và thậm chí tử vong.

Làm ngôi nhà của bạn an toàn hơn

Phần lớn các trường hợp bị ngã là tại nhà. Dù vậy, những rủi ro sẽ giảm đáng kể nếu bạn làm vài bước để đề phòng. Hãy nghĩ đến ngôi nhà của bạn khi đọc những đề nghị thực tế sau đây.

Phòng tắm:

● Sàn nên là loại không bị trơn khi ướt.

● Buồng hay bồn tắm nên có một tấm lót chống trơn hoặc loại sàn không trơn, và nếu có ghế tắm thì nên để ở vị trí sao cho dễ với tới vòi nước. Một điều cũng giúp ích là dùng vòi hoa sen cầm tay vì bạn có thể tắm khi ngồi.

● Nên làm tay vịn trong phòng tắm để trợ giúp khi bạn bước vào hay ra khỏi buồng tắm hoặc dùng bồn cầu. Tay vịn phải chắc chắn. Ngoài ra, bồn cầu cần đủ cao để bạn ngồi và đứng dậy dễ dàng.

● Buổi tối nên để đèn ngủ hoặc dùng đèn pin.

Cầu thang:

● Nên thông thoáng, trong tình trạng tốt và đủ sáng.

● Nên có tay vịn chắc chắn ở cả hai bên, nếu được. Cũng nên có miếng chống trơn ở mỗi bậc và công tắc đèn ở cả phía trên và dưới cầu thang.

● Việc lên, xuống cầu thang có thể giữ cho chân của người lớn tuổi khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu có vấn đề về việc giữ thăng bằng, bạn cần tránh đi lên, xuống cầu thang một mình.

Phòng ngủ:

● Cần tạo đủ khoảng trống để bạn di chuyển xung quanh giường và đồ nội thất cách an toàn.

● Có ghế để ngồi khi mặc đồ.

● Đặt một đèn bàn hoặc đèn pin gần giường ngủ để bạn dễ với tới.

Nhà bếp:

● Mặt trên quầy bếp phải thông thoáng để bạn đặt thực phẩm và vật dụng khác lên dễ dàng.

● Sàn nên là loại chống trơn và ít sáng bóng.

● Các đồ dùng trong tủ ly chén không nên để quá cao hay quá thấp, nhưng để ở ngăn mà mình dễ lấy. Tránh dùng thang và không bao giờ leo lên ghế.

Nhìn chung:

● Có đèn ngủ để chiếu sáng lối đi vào phòng tắm và những khu vực khác vào buổi tối.

● Vào ban đêm, khi bạn chưa tỉnh ngủ hẳn thì nên dùng khung tập đi hoặc gậy để đi lại.

● Ghế phải vững, không có bánh xe, có chỗ gác tay và độ cao vừa phải để dễ ngồi và đứng dậy.

● Để tránh bị trượt ngã, bạn nên sửa, thay hoặc bỏ những tấm thảm bị sờn rách, miếng lót sàn nhà bị bong hay gạch sàn bị vỡ. Đặt  các dây điện sát mép tường và không chắn ngang lối đi.

● Những thảm nhỏ nằm trên thảm lót sàn có thể gây trượt ngã nên cần lấy ra. Và khi chúng được đặt trên sàn gạch hay gỗ trơn thì phía dưới thảm nên có miếng dán chống trơn để bám chặt với sàn.

● Tránh mang dép rộng, bị mòn, không có quai hậu hay không có đế chống trơn. Không mang xăng-đan hay giày cao gót.

● Một số thuốc có thể gây choáng váng hay lảo đảo. Nếu bạn từng cảm thấy như vậy sau khi uống thuốc, hãy nói với bác sĩ. Bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng hoặc đổi thuốc.

Nếu thấy có bất cứ thứ gì cần sửa mà bạn lại không tự làm được cách an toàn, sao không nhờ người nhà, bạn bè hay những người có trách nhiệm bảo trì tòa nhà giúp đỡ? Đừng trì hoãn.

Những điều người khác có thể giúp

Nếu có cha mẹ, ông bà hay bạn bè lớn tuổi, bạn có thể làm gì để giúp họ tránh nguy cơ bị ngã? Một điều bạn có thể làm là tế nhị cùng họ xem qua danh sách đã được liệt kê ở trên và giúp sắp xếp để sửa những chỗ có vấn đề. Tùy theo nhu cầu, bạn có thể chuẩn bị một hay hai bữa ăn bổ dưỡng cho họ mỗi tuần. Người lớn tuổi cũng cần tập thể dục đều đặn. Liệu bạn có thể rủ họ cùng đi bộ, có lẽ kết hợp với những hoạt động khác của bạn không? Nhiều người lớn tuổi sẵn sàng đi ra ngoài nếu có người bạn đáng tin cậy cùng đi. Tại vài nước, chính phủ cung cấp sự giúp đỡ cho người lớn tuổi như y tá chăm sóc tại nhà, vật lý trị liệu hoặc phương pháp trị liệu khác và lo sao cho nhà cửa của họ an toàn. Bác sĩ có thể cho họ biết cách để nhận được sự trợ giúp này.

Đấng Tạo Hóa, còn gọi là “Đấng Thượng-cổ”, đòi hỏi chúng ta bày tỏ sự kính trọng đối với người lớn tuổi, đặc biệt là cha mẹ (Đa-ni-ên 7:9). Ngài ra lệnh: “Hãy hiếu-kính cha mẹ ngươi” (Xuất Ê-díp-tô Ký 20:12). Ngài cũng khuyên: “Trước mặt người tóc bạc, ngươi hãy đứng dậy, kính người già-cả, và kính-sợ Đức Chúa Trời ngươi” (Lê-vi Ký 19:32). Đúng vậy, kính trọng người lớn tuổi cho thấy chúng ta kính sợ Đức Chúa Trời. Và khi người lớn tuổi thật sự quý trọng sự giúp đỡ của người khác, họ sẽ nhận được sự chăm sóc đầy yêu thương, kính trọng. Chúng ta không xem việc giúp đỡ người lớn tuổi là nhiệm vụ, nhưng là điều mình vui lòng làm!

[Chú thích]

[Khung/​Hình nơi trang 28]

VẬT TRỢ GIÚP TRONG LÚC KHẨN CẤP

Tại vài nước, người cao tuổi có thể có một thiết bị điện tử nhỏ để dùng trong tình huống khẩn cấp, như ngã dẫn đến bị thương. Họ yêu cầu sự giúp đỡ bằng cách bấm nút. Thiết bị này được đeo trên cổ hoặc cổ tay. Nếu vùng bạn sống có dịch vụ này, bạn có thể tận dụng điều đó, đặc biệt khi bạn ở một mình.