Loài chim lộng lẫy trong bộ lông vũ điểm hoa văn hình mắt

BIÊN TẬP VIÊN TỈNH THỨC! Ở ẤN ĐỘ

NGAY KHI đọc tựa đề có lẽ bạn đã đoán ra chúng tôi đang nói về loài công. Đúng thế, công trống có bộ lông vũ dài nổi tiếng thế giới. * Dù vậy, có bao giờ bạn tự hỏi bộ lông dài thượt đó dùng để làm gì và loài chim này có đặc điểm gì khác ngoài vẻ đẹp không?

Công thuộc họ chim trĩ và có ba loại khác nhau. Chúng ta sẽ tìm hiểu loại công Ấn Độ, tức loại thường thấy, là giống có màu lục lam đặc trưng, dài từ 200 đến 235 centimét, kể cả bộ lông vũ dài 150 centimét. Bộ lông vũ màu lục và vàng óng ả với những hoa văn hình mắt màu xanh dương và màu đồng. Mình chim chủ yếu là màu lục lam lóng lánh.

Được công nhận là loài chim quốc gia của Ấn Độ, chắc chắn công có tướng mạo hoàng tộc. Có lẽ đó là lý do tại sao thành ngữ “kiêu như công” dùng để mô tả những người kiêu ngạo. Tuy nhiên, loài chim này không lạnh lùng như tướng mạo của nó khiến người ta lầm tưởng như vậy đâu. Thật ra, nó rất dễ thuần dưỡng. Một số người tôn sùng nó như thánh. Vì vậy, đôi lúc nhà nông Ấn Độ chỉ biết chịu trận khi chúng phá hoại ruộng lúa của họ.

Màn biểu diễn tuyệt vời của chúng

Dĩ nhiên, công nổi tiếng nhất nhờ màn biểu diễn tuyệt đẹp khi chúng xòe bộ lông vũ thành cái quạt làm mê hồn. Màn biểu diễn phô trương này có mục đích gì? Dĩ nhiên là những chú chim trống muốn gây ấn tượng trước những cô công mái.

Công mái hơi kén chọn nhưng lại mềm lòng trước những cuộc phô diễn. Khi những chú công xòe rộng bộ lông điểm  những hoa văn hình mắt màu sắc rực rỡ hoàn toàn thu hút sự chú ý của nàng công mái. Nàng thích chọn làm bạn với những chàng có cách biểu diễn thu hút nhất.

Tuy nhiên cách phô diễn bộ lông chỉ là một phần của màn biểu diễn. Trước tiên, chú công xòe bộ lông ra, cúi về phía trước và rồi bắt đầu vũ điệu oai vệ của mình. Đôi cánh màu hạt dẻ áp vào hai bên hông khi chú rùng mình khiến bộ lông đang xòe kêu sột soạt. Chú cũng cất tiếng kêu ầm ĩ. Dù âm thanh đó không du dương chút nào, nhưng ít ra cũng để công mái biết rằng chú đã phải lòng nàng.

Có lúc công mái cố bắt chước những trò ngộ nghĩnh của công trống, nhưng rất nhiều lần nàng không thèm để mắt đến. Tuy nhiên, vũ công nào biểu diễn đẹp nhất sẽ chinh phục được nàng. Một chú công trống có thể chinh phục được tới năm cô và làm cha của 25 công con mỗi năm.

Lối sống gia đình của họ nhà công

Sau mùa sinh sản là lúc phải thay lông. Trung bình, toàn bộ lông dài của một con công trưởng thành có hơn 200 cọng lông. Dân làng Ấn Độ đã từng thu lượm những chiếc lông đó để xuất khẩu sang những xứ Phương Tây cho đến khi việc xuất khẩu bị ngăn cấm để bảo vệ loài chim này. Dĩ nhiên, lông chim vẫn được dùng ở địa phương để làm quạt và những đồ vật hấp dẫn khác.

Buổi tối công trống chậm chạp leo lên những cây cao để tìm chỗ nghỉ ngơi vừa ý. Buổi sáng chúng làm ngược lại là chậm rãi leo xuống. Những chú chim này có lẽ khiến bạn vui mắt bởi vẻ đẹp của chúng nhưng bạn cũng đừng mong chúng hót hay tương xứng với vẻ đẹp của nó. Tiếng kêu ai oán của chúng phá vỡ không gian tĩnh mịch buổi tối cho tới khi chúng bắt đầu đi kiếm ăn.

Công là loài ăn tạp—chúng ăn mọi thứ, gồm cả côn trùng, thằn lằn và đôi khi cả những con rắn nhỏ cũng như các loại hạt, thóc, đậu và rễ cây mềm.

Dù diện mạo có vẻ kiêu hãnh nhưng công rất che chở cho nhau. Phát hiện rất nhanh những mối nguy hiểm, như thấy mèo đang săn mồi chẳng hạn, nó phản ứng bằng cách chạy tuốt vào rừng, vừa chạy vừa la báo động mối nguy hiểm đang đe dọa. Những chú công khác cũng họa theo. Chúng nối đuôi nhau chạy thật nhanh. Tuy nhiên, công mẹ thì không chịu bỏ mặc con dù đang cận kề mối nguy hiểm nhất.

 Bộ lông dài thượt dường như không khiến công bay chậm lại tuy có vẻ hơi bất tiện khi nó mới cất cánh. Tuy nhiên, một khi đã bay được rồi, nó bay với tốc độ cao và vỗ cánh rất mạnh.

Khi được tám tháng tuổi, công con sẵn sàng để ra riêng và bắt đầu tự lo cho mình. Sự ra đi của chúng giúp chim mẹ có thời giờ để chuẩn bị nuôi lứa kế tiếp. Công trống con bắt đầu mọc bộ lông vũ đặc trưng của nó khi lên tám tháng, nhưng tới khi được bốn tuổi thì mới có bộ lông hoàn hảo. Rồi chúng sẵn sàng để bắt đầu có gia đình riêng.

Con công trong lịch sử

Công được dùng để tô điểm cho những khu vườn thời Hy Lạp, La Mã và Ấn Độ cổ xưa. Trong nghệ thuật và trang trí, hình con công có mặt ở những cung điện Ấn Độ hàng ngàn năm qua. Thật vậy, Ngai Công được coi là một trong những tài sản quý báu điển hình nhất của Ấn Độ. Ngai được khảm nhiều kim cương và người ta cho rằng ngai đó được đính bằng 108 viên hồng ngọc và 116 viên lục ngọc bảo. Trên màn trướng có hình một con công vàng, và từ đó ra đời tên của cái ngai này. Người ta chỉ mang nó ra sử dụng vào những dịp lễ quan trọng.

Lịch sử Kinh Thánh cho biết công là một trong những mặt hàng nhập khẩu quý giá của Vua Sa-lô-môn. Thật thú vị khi tưởng tượng những con công bệ vệ dạo quanh vườn thượng uyển. (1 Các Vua 10:22, 23) Những chú chim này chắc chắn nói với chúng ta rằng có một Đấng Thiết Kế thông minh. Khi chúng múa, xòe rộng ra bộ lông đầy màu sắc rực rỡ, chúng ta không thể không thán phục tài năng nghệ thuật của Đức Giê-hô-va, Đức Chúa Trời “đã dựng nên muôn vật”.—Khải-huyền 4:11.

[Chú thích]

[Hình nơi trang 24]

Không phải lúc nào công mái cũng bị những vũ điệu của công trống thu hút

[Nguồn tư liệu]

© D. Cavagnaro/Visuals Unlimited

[Các hình nơi trang 25]

Công mái là những chim mẹ tốt

[Nguồn tư liệu]

© 2001 Steven Holt/stockpix.com

[Nguồn tư liệu nơi trang 23]

Con công: Lela Jane Tinstman/Index Stock Photography

[Nguồn tư liệu nơi trang 24]

John Warden/Index Stock Photography