Ni A Zwi Ḓivha?
Mutuli wo vha u tshi shumiswa hani tshifhingani tsha kale?
Mutuli wo vha u tshi shumiswa u sinḓa thoro, dza vha fuḽauru u itela u baka vhurotho. U shumisa wonoyo mutuli zwo vha zwi mushumo wa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe kha vhafumakadzi kana vhunzhi ha vhashumi vha miḓini. Ho vha hu tshi dzula hu tshi pfala mutsindo wa u sinḓa tshifhingani tsha kale.—Ekisodo 11:5; Yeremia 25:10.
Zwifanyiso zwo olwaho zwa Egipita ḽa kale zwi sumbedza nḓila ye zwa vha zwi tshi sinḓiwa ngayo. Thoro yo vha i tshi vhewa kha mutuli wo tselaho nyana fhasi na wo kombamaho nyana. Musinḓi o vha a tshi gwadama murahu ha mutuli, a fara tombo ḽa u sinḓa nga zwanḓa zwivhili nahone a sinḓa thoro a tshi ya phanḓa na murahu nṱha ha mutuli. U ya nga iṅwe bugu, mutuli wonoyo wo vha u tshi lemela kilogramu mbili u swika nṋa. Arali wa shumiswa sa tshihali, ḽeneḽo thombo ḽo vha ḽi tshi nga vhulaha muthu.—Vhahaṱuli 9:50-54.
U sinḓa zwo vha zwi zwa ndeme vhukuma muṱani nahone mulayo wa Bivhili wo hanela u dzhiiwa ha mutuli u itela u lifha mulandu. Doiteronomio 24:6 i ri: “U tshi farela muthu mulandu, U songo dzhia mutuli na musi; ngauri hu ḓo vha u mu dzhiela zwine a tshila ngazwo.”
Ipfi “khana” ḽi amba mini?
Bivhili i amba uri Yesu u kha “khana ya Khotsi awe.” (Yohane 1:18, u ya nga ṱhalutshedzelo i re magumoni a siaṱari kha NW.) Haya maipfi a amba uri Yesu u tsini kana u takalelwa nga Mudzimu. Eneo maipfi a dovha a tshimbidzana na mukhuvha we Vhayuda vha vha vha tshi u tevhela musi vha tshi khou ḽa zwiḽiwa.
Misini ya Yesu, Vhayuda vho vha vha tshi tou tshingama musi vho dzula kha masofa o tembaho na ṱafula. Muṅwe na muṅwe o vha a tshi vhea lukuḓavhavha lwa tsha monde kha musiamelo, a lavhelesa ṱafulani milenzhe yawe ya vha kule naḽo. Hezwi zwo vha zwi tshi ita uri vha kone u shumisa tshanḓa tsha u ḽa. Samusi vhathu vhane vha khou ḽa ṱafulani vho vha vha tshi tshingama nga tsha monde, vho vha vha tshi vha tsini na tsini nahone iṅwe bugu i amba uri “ṱhoho ya muṅwe yo vha i tshi vha tsini na khana ya ane a vha murahu hawe nahone ho vha hu tshi ambiwa uri ‘o dzula kha khana’ yawe.”
U dzula kha khana ya ṱhoho ya muṱa kana muṋe wa vhuṱambo zwo vha zwi tshi dzhiiwa zwi ndugelo yo khetheaho. Ndi ngazwo nga Paseka ya u fhedza ya Yesu, muapostola Yohane “mufunziwa we Yesu a vha a tshi mu funa” o vha o dzula khanani ya Yesu. Nga zwenezwo, Yohane o “ḓitika nga khana ya Yesu” u itela u mu vhudzisa mbudziso.—Yohane 13:23-25; 21:20.