Ho vha hu nga ṅwaha wa 59 C.E. Maswole o vha o linda zwivhotshwa zwo vhalaho zwe zwa dzhena nga khoro ya Porta Capena, musi zwi tshi dzhena Roma. Palatine Hill, ndi hone pfamoni ya Muvhusi Nero, ine ya lindwa nga maswole a Pfamoni a re na mabanga o thivhiwaho nga zwiambaro. * Yulio, nduna ya mmbi, o dzhia zwivhotshwa uri zwi fhire Luvhanḓeni lwa Roma na uri zwi gonye ngei Viminal Hill. Zwo fhira ngadeni i re na aletare nnzhi dza midzimu ya Roma, zwa ita na u matsha fhethu hune maswole a ḓiḓowedza hone.

Muapostola Paulo o vha e muṅwe wa zwenezwo zwivhotshwa. Miṅwedzini ya nga phanḓa musi e tshikepeni tshe tsha poswa ngeno na ngei nga maḓumbu, muruṅwa wa Mudzimu o vhudza Paulo a ri: “U fanela u sengiswa nga Kesare.” (Mish. 27:24) Naa Paulo o vha e tsini na u sengiswa nga Kesare? Musi a tshi rembuluwa a sedza musanda wa Muvhuso wa Roma, a zwi timatimisi uri o humbula maipfi e a vhudzwa nga Murena Yesu musi a tshi amba nae Mutsheṱoni wa Antiokia ngei Yerusalema. Yesu o ri: “U songo ofha! Ngauri samusi wo ṱanziela nga vhuḓalo nga ha nṋe fhano Yerusalema, u tea u ita nga u ralo na ngei Roma.”—Mish. 23:10, 11.

Khamusi Paulo o imanyana a lavhelesa Castra Praetoria—pfamo khulwane yo fhaṱwaho nga zwidina zwitswuku ya dovha ya vha na na zwiingamo na mutsheṱo u re na mabuli o siwaho kha luvhondo hu tshi itelwa nndwa. Kha yeneyi pfamo ho vha hu tshi dzula miraḓo ya Vhalindi vha Pfamo vhane vha shuma sa vhalindi vha khosi, vha dovha vha shuma sa mapholisa a henefho muḓini. Samusi ho vha hu na zwigwada zwa 12 zwa Cohort * kana maswole a re Vhalindi  vha Pfamoni, na maṅwe maswole a henefho, pfamoni ho vha hu tshi nga vha na maswole a eḓanaho zwigidi zwo vhalaho u katela na ane a ṋamela dzibere. Castra Praetoria yo vha i tshi ita uri vhathu vha humbule uri ndi nnyi a re na maanḓa a muvhuso. U bva tshee Vhalindi vha Pfamoni vha ṋewa vhuḓifhinduleli ha u ṱhogomela zwivhotshwa zwi bvaho madzinguni, Yulio o ranga phanḓa tshigwada tshawe tsha fhira kha iṅwe khoro ya khoro nṋa khulwane dza henefho. Nga murahu ha u fara lwendo lu songo tsireledzeaho lwa miṅwedzi yo vhalaho, o fheleledza o swika na zwivhotshwa he zwa vha zwo tea u vha hone.—Mish. 27:1-3, 43, 44.

Musi e lwendoni, Paulo o wana mabono a bvaho ha Mudzimu, a mu ḓivhadzaho uri vhoṱhe vha re tshikepeni vha ḓo ponya musi tshi tshi pwashea. A ho ngo itea tshithu khae musi a tshi lumiwa nga ṋowa i vhulayaho. O fhodza vhalwadze ngei tshiṱangadzimeni tsha Melite, nahone vhathu vha henefho vho humbula u nga o vha e mudzimu. Mafhungo a zwiitea zwenezwi a nga vha o vhuya a swika na kha Vhalindi vha Pfamoni vha tendaho kha zwi si zwone.

Paulo o vha o no ḓi vhonana na vhatendi ngae vha Roma vhe ‘vha ḓa vha mu ṱanganedza Makete wa Apiosi na Nḓuni Tharu dza Vhaeni.’ (Mish. 28:15) Samusi o vha e tshivhotshwa, o vha a tshi ḓo ḓadzisa hani lutamo lwawe lwa u ḓivhadza mafhungo maḓifha ngei Roma? (Vha-Roma 1:14, 15) Vhaṅwe vho vha vha tshi humbula uri zwivhotshwa zwi thoma zwa iswa kha nduna ya vhalindi. Arali zwo ralo, khamusi Paulo o iswa kha Nduna ya Vhalindi Afranius Burrus, we khamusi a vha e wa vhuvhili nga u vha na maanḓa, a tshi fhirwa nga muvhusi fhedzi. * Naho zwo ralo, nṱhani ha u lindwa nga dzinduna, zwino Paulo o vha o no lindwa nga swole ḽithihi ḽa Pfamoni. Paulo o vha a tshi tendelwa u dzudzanya hune a ḓo dzula hone, a tshi tendelwa na uri a nga dalelwa nga vhaeni, na uri a nga huwelela khavho “hu si na tshine tsha mu thivhela.”—Mish. 28:16, 30, 31.

Musi a tshi ita mishumo yawe, khamusi Burrus o ita na u vha na khaseledzo na muapostola Paulo, khamusi pfamoni kana gammbani ya Vhalindi, musi a sa athu isa mulandu wawe phanḓa ha Nero. Paulo o shumisa tshenetsho tshibuli tsho khetheaho u itela u “ṱanziela kha vhaṱuku na vhahulwane.” (Mish. 26:19-23) A ri ḓivhi arali Burrus o wana Paulo e na mulandu kana e si nawo, fhedzi ho ngo mu rumela dzhele ngei gammbani ya Vhalindi. *

 Paulo o vha o hira nnḓu khulwane ya u dzula lune a kona u ṱanganedza “vharangaphanḓa vha Vhayuda” na u huwelela khavho, u katela na ‘vhanzhi vhe vha ḓa he a vha a tshi dzula hone.’ O vha a tshi dovha a huwelela na kha maswole a Pfamoni e a mu pfa a tshi “ṱanziela nga vhuḓalo”kha Vhayuda malugana na Muvhuso na Yesu, “u bva nga matsheloni u swika ḽi tshi kovhela.”—Mish. 28:17, 23.

Tshigwada tsha maswole a Pfamoni tsho vha tshi tshi tshintshwa ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe nga awara ya vhumalo. Na mulindi wa Paulo o vha a tshi shanduka tshifhinga tshoṱhe. Kha miṅwaha mivhili ye Paulo a vha o valelwa ngayo dzhele, maswole o mu pfa a tshi khou vhala marifhi e a a ṅwalela Vhakriste vha Efesa, vha Filipi, vha Kolosa, na vha Vhaheberu, na musi a tshi ṅwala vhurifhi vhu yaho kha Mukriste ane a pfi Filemoni. Musi e dzhele, Paulo o livhisa ṱhogomelo kha Onesimo, phuli ye ya shavha, ‘we a vha khotsi awe musi e dzhele,’ a dovha a mu vhuyedzedza kha muṋe wawe. (Filem. 10) Zwi tou vha khagala uri Paulo o vha e na dzangalelo ḽa vhukuma kha dzinduna. (1 Vha-Kor. 9:22) Sa tsumbo, Paulo a nga vha o vha na khaseledzo na nduna nga ha zwipiḓa zwo fhamba-fhambanaho zwa mafumo a nndwa, nahone a shumisa mafhungo eneo u itela u ṋea tshifanyiso tshavhuḓi vhukuma.—Vha-Ef. 6:13-17.

U valelwa ha Paulo dzhele, zwo “ita uri mafhungo maḓifha a bvele phanḓa a tshi ḓivhadzwa” kha Vhalindi vhoṱhe vha Pfamoni na kha vhaṅwe vhathu. (Vha-Fil. 1:12, 13) Vhane vha dzula Castra Praetoria vho vha vho ḓowela vhathu vhanzhi Muvhusoni wa Roma, u katela na muvhusi na vha muṱani wawe muhulwane. Muṱa wawe muhulwane wo vha u tshi katela miraḓo ya muṱa wawe, vhashumi, dziphuli, nahone vhaṅwe vhavho vho vha Vhakriste. (Vha-Fil. 4:22) Nga nṱhani ha uri Paulo o huwelela nga tshivhindi, vhatendi vha Roma vho vha na tshivhindi “tsha u amba ipfi ḽa Mudzimu vha sa ofhi.”—Vha-Fil. 1:14.

U huwelela ha Paulo ngei Roma zwi a dovha zwa ri ṱuṱuwedza musi ri tshi ‘huwelela fhungo nga zwifhinga zwavhuḓi na zwi konḓaho.’ (2 Tim. 4:2) Vhaṅwe vhukati hashu a vha koni u bva dzinḓuni, vha dzula mahayani ane a ṱhogomela vhalala na vha si na mutakalo wavhuḓi, vha vhuongeloni, kana vha dzhele nga nṱhani ha lutendo lwavho. Hu sa londwi vhuimo he ra sedzana naho, ri nga kha ḓi huwelela kha vhathu vhane vha ḓa u ri dalela, khamusi vhane vha ḓa u ri onga mahayani, kana vhane vha ri itela dziṅwe tshumelo. Musi ri tshi shumisa tshibuli tshiṅwe na tshiṅwe u itela u huwelela nga tshivhindi, ri nga kona u vhona uri ‘fhungo ḽa Mudzimu ḽi nga si vhofhiwe.’—2 Tim. 2:8, 9.