Khaṱulo Ya Yehova I Ḓo Ḓela Vhavhi
Khaṱulo Ya Yehova I Ḓo Ḓela Vhavhi
“U ḓi-lugise, uri U livhane na Mudzimu wau.”—AMOSI 4:12.
1, 2. Ndi ngani ri tshi nga vha na fulufhelo ḽa uri Mudzimu u ḓo fhelisa vhuvhi?
NAA Yehova u ḓo vhuya a fhelisa vhuvhi na tshengelo kha ḽino ḽifhasi? Kha ano mathomo a ḓana ḽa vhu-21 ḽa miṅwaha, yeneyo mbudziso i a fanelea vhukuma. Zwi vhonala uri fhethu hoṱhe hune ra sedza hone, ri vhona vhuṱanzi ha uri vhathu vha fara vhaṅwe nga tshiṱuhu. Ri ṱulutshelwa lungafhani shango ḽine ḽa sa ḓo vha na vhuvemu, vhutherorisi, na vhufhura!
2 Zwi takadzaho ndi uri ri nga vha na fulufhelo ḽihulwane ḽa uri Yehova u ḓo fhelisa tshoṱhe vhuvhi. Pfaneleo dza Mudzimu dzi ri khwaṱhisedza uri hu si kale u ḓo dzhia vhukando a fhelisa vhavhi. Yehova o luga nahone ha ṱaluli. Kha Psalme ya 33:5, Ipfi ḽawe ḽi ri vhudza zwi tevhelaho: “Zwiné a zwi funa ndi u luga na u sa ṱalula.” Iṅwe psalme i ri: “Mbilu [ya Yehova ] yo sinyutshela mudzia-vhutshinyi.” (Psalme ya 11:5) Vhukuma, Yehova, Mudzimu ramaanḓaoṱhe ane a funa u luga na a si na tshiṱalula, a nga si vhuye a konḓelela lwa tshoṱhe zwithu zwine a zwi vhenga.
3. Hu ḓo ombedzelwa mini musi ri tshi khou bvela phanḓa na u ṱolisisa vhuporofita ha Amosi?
3 Ṱhogomelani tshiṅwe tshiitisi tshine tsha ita uri ri vhe na vhungoho ha uri Yehova u ḓo fhelisa vhuvhi. Hezwi zwi khwaṱhiswa nga zwe a zwi ita tshifhingani tsho fhiraho. Tsumbo dzi swayeaho dza zwe Yehova a zwi ita kha vhathu vhavhi dzi wanala buguni ya Bivhili ya Amosi. Hu ḓo ombedzelwa mbuno tharu nga ha khaṱulo ya Mudzimu musi ri tshi khou bvela phanḓa na u ṱolisisa vhuporofita ha Amosi. Ya u thoma, misi yoṱhe khaṱulo yawe i vha yo tea. Ya vhuvhili, a huna ane a nga i ponyoka. Ya vhuraru, a i ḓeli muṅwe na muṅwe, nga ṅwambo wa uri Yehova u haṱula vhavhi nahone a sumbedza tshilidzi vhathu vho rembuluwaho na vha re na mbilu dzavhuḓi.—Vha-Roma 9:17-26.
Khaṱulo ya Mudzimu yo Tea Misi Yoṱhe
4. Yehova o ruma Amosi ngafhi, nahone nga ndivho ifhio?
4 Misini ya Amosi, lushaka lwa Isiraele lwo vha lwo no fhandekana lu mivhuso mivhili. Muṅwe wo vha u muvhuso wa tshaka mbili dza tshipembe dza Yuda. Muṅwe u muvhuso wa devhula wa tshaka dza fumi dza Isiraele. Yehova o ruma Amosi uri a vhe muporofita, u bva muḓihaya wahawe wa Yuda uri a ye Isiraele. Henefho Amosi o vha a tshi ḓo shumiswa nga Mudzimu u ḓivhadza khaṱulo ya Mudzimu.
5. Amosi o thoma u porofita kha dzifhio tshaka, nahone tsho vha tshi tshiitisi tshifhio tsho itaho uri dzi haṱulwe lu vhavhaho nga Mudzimu?
5 Amosi ho ngo thoma nga u ḓivhadza khaṱulo dza Yehova kha muvhuso wa devhula wa mashandukwa. Nṱhani hazwo, o thoma u ḓivhadza nga ha u ḓa ha khaṱulo kha tshaka dza rathi dze dza vha dzi vhahura. Dzenedzi tshaka ho vha hu Asuri, Filisita, Tiro, Edomo, Amoni, na Moaba. Naa vhukuma zwo vha zwo tea uri dzenedzo tshaka dzi haṱulwe lu vhavhaho nga Mudzimu? Zwo
vha zwo tea. Tshiṅwe tshiitisi tsho vha tshi tsha uri dzo vha dzi maswina mahulwane a vhathu vha Yehova.6. Ndi ngani Yehova o vha a tshi ḓo ḓisa khombo kha Asuri, Filisita, na Tiro?
6 Sa tsumbo, Yehova o haṱula Vhaasuri nge vha “zhakekanya Gileada.” (Amosi 1:3) Vhaasuri vho dzhiela Gileada shango—dzingu ḽa Isiraele ḽe ḽa vha ḽi vhubvaḓuvha ha Mulambo wa Yorodane—nahone vha huvhadza vhukuma vhathu vha Mudzimu henefho. Hu pfi mini nga Filisita na Tiro? Vhafilisita vho vha vhe na mulandu wa u isa Vhaisiraele vhuthubwani nahone vha vha rengisela Vhaedomo, nahone vhaṅwe Vhaisiraele vha rengiselwa vhupulini ngei Tiro. (Amosi 1:6, 9) Edzani u humbula nga ha u rengiswa ha vhathu vha Mudzimu uri vha vhe mathubwa! Zwo vha zwi sa mangadzi uri Yehova o vha a tshi ḓo ḓisa khombo kha Asuri, Filisita, na Tiro.
7. Tshaka dza Edomo, Amoni, na Moaba dzo vha dzi vhathihi na Vhaisiraele nga nḓila-ḓe, fhedzi dzo fara hani Vhaisiraele?
7 Tshaka dza Edomo, Amoni, na Moaba dzo vha dzi vhathihi na Vhaisiraele. Vhuraru hadzo dzo vha dzi na vhushaka na Vhaisiraele. Vhaedomo ndi vhaḓuhulu vha Abrahamu nga Esau, fhaṱa ḽa Yakobo. Nga zwenezwo, vho vha vhe vhathihi na Vhaisiraele. Vhaamoni na Vhamoaba vho vha vhe vhaḓuhulu vha Loto, muḓuhulu wa Abrahamu. Fhedzi naa Vhaedomo, Vhaamoni, na Vhamoaba vho fara Vhaisiraele sa mashaka avho? Na kathihi! Vhaedomo vho vha vhe si na tshilidzi ngauri vho tovhola “vha havho” vho fara pfumo, nahone Vhaamoni vho fara mathubwa a Vhaisiraele nga tshiṱuhu vhukuma. (Amosi 1:11, 13) Naho Amosi a sa ambi nga ho livhaho uri Vhamoaba vho fara vhathu vha Mudzimu luvhi, ndi kale Vhamoaba vha tshi lwisana na Vhaisiraele. U ṱarafiwa ha dzenedzi tshaka tharu dzine dza vha mashaka hu ḓo vha hu vhavhaho. Yehova o vha a tshi ḓo vha fhelisa nga mulilo.
A Huna ane a nga Ponyoka Khaṱulo ya Mudzimu
8. Ndi ngani tshaka dza rathi dze dza vha dzi tsini na Isiraele dzo vha dzi nga si ponyoke khaṱulo dza Mudzimu?
8 A zwi timatimisi uri tshaka dza rathi dzo ambiwaho mathomoni kha vhuporofita ha Amosi dzo vha dzo tea u haṱulwa luvhavhaho nga Mudzimu. Zwiṅwe hafhu, ho vha hu si na tshibuli tsha uri dzi i ponyoke. U bva kha ndima ya 1 ya Amosi, ndimana ya 3 u swika kha ndima ya 2, ndimana ya 1, Yehova o amba lwa rathi a ri: “A thi nga litshi u lifhedza.” U tendelana na zwe a zwi amba, o lifhedza dzenedzo tshaka. Ḓivhazwakale i a zwi sumbedza uri dzenedzo tshaka dzo welwa nga dziedzi. Hafhu tshaka nṋa kha dzenedzo—lushaka lwa Filisita, Moaba, Amoni, na Edomo—dzo mbo ḓi fheliswa tshoṱhe!
9. Vhadzulapo Vhayuda vho vha vho tewa nga mini, nahone ndi ngani?
9 Vhuporofita ha Amosi ho dovha ha livhisa Amosi 2:4 i ri: “Nga u’ mulayo wa Yehova vha u laṱa.” Yehova ho ngo dzhiela fhasi u nyadziwa nga khole ha Mulayo wawe. U ya nga Amosi 2:5, o dzula o amba a ri: “Kha ḽa Yuda ndi ruma mulilo, une wa ḓo fhisa muḓi wa musanda wa Yerusalema.”
ṱhogomelo kha lushaka lwa vhusumbe—lushaka lwa hawe lwa Yuda. Vhathu vhe vha vha vho thetshelesa Amosi ngei muvhusoni wa devhula wa Isiraele vha nga kha ḓi vha vho mangadzwa nga u mu pfa a tshi ḓivhadza khaṱulo kha muvhuso wa Yuda. Ndi ngani zwo vha zwo tea uri vhadzulapo vha Yuda vha haṱulwe lu vhavhaho?10. Ndi ngani Yuda ḽi songo kona u ponyoka khombo?
10 Vhayuda vha sa fulufhedzei vho vha vha nga si kone u ponyoka khombo ye ya vha i tshi ḓo vha ḓela? Nga lwa vhusumbe, Yehova o amba a ri: “A thi nga litshi u lifhedza.” (Amosi 2:4) Yuda ḽo wana tshiṱarafu tshe tsha dzula tsho ambiwa musi ḽi tshi tshinyadzwa nga Vhababele nga 607 B.C.E. Ri dovha ra zwi vhona uri vhavhi vha nga si kone u ponyoka khaṱulo ya Mudzimu.
11-13. Zwihuluhulu Amosi o porofita nga lufhio lushaka, nahone ndi tshiṱuhu tsha mufuda-ḓe tshe tsha vha tshi hone?
11 Muporofita Amosi o vha a tshi kha ḓi tou bva u ḓivhadza khaṱulo ya Yehova kha tshaka dza sumbe. Arali ho vha hu na vhathu vhe vha vha vha tshi khou humbula uri o vha o ṱhaphudza u porofita, vho vha vho khakha. Amosi o vha a tshee o salelwa nga zwinzhi zwine a fanela u zwi ḓivhadza! Zwihuluhulu o vha o rumiwa u yo ḓivhadza mulaedza wa khaṱulo i vhavhaho kha muvhuso wa devhula wa Isiraele. Nahone Vhaisiraele vho vha vho tewa nga u haṱulwa nga Mudzimu lu vhavhaho nga ṅwambo wa uri matshilele na vhurabeli zwa lushaka zwo vha zwo tshinyala vhukuma.
12 Vhuporofita ha Amosi ho bvukulula tshiṱuhu tshe tsha vha tsho ḓala muvhusoni wa Isiraele. Malugana na zwenezwo Amosi 2:6, 7 i ri: “A thi nga litshi u lifhedza dziphambuwo tharu kana nṋa dza Isiraele, nga u’ vha rengisa muvhuya vha tshi ṱoḓa mali, vha rengisa muṱoma vha tshi ṱoḓa thovho. Ndi vhone vhe vha ri ṱhóho ya tshisiwana i ḓale buse, vha tshinya nḓila ya wa muheḓana, munna a ya phombweni é na khotsi-awe, ha vha u nyadzisa dzina ḽanga ḽikhethwa. Hune vha wana hú na tshiṋari vha shuvhama vhó fuka nguvho dze dza farelwa ngadzo’; vha nwa halwa ha zwipfumelelo vhé nḓuni ya midzimu yavho.”
13 Vhavhuya vho vha vha tshi khou rengiswa u itela uri hu waniwe “mali,” khamusi zwenezwo zwi amba uri vhahaṱuli vho vha vha tshi ṋewa tshanḓanguvhoni u itela uri vha gwevhe vhathu vha si na mulandu. Vhane vha kolodiwa vho vha vha tshi rengisa zwisiwana vhupulini nga mutengo wa “thovho,” khamusi nga ṅwambo wa uri zwisiwana zwo vha zwi tshi vha koloda tshelede ṱhukhu. Vhenevho vhanna vha tshiṱuhu vho vha vha tshi ‘ḓadza,’ kana u fhisetshela
u tsikeledza ‘zwisiwana’ u itela uri zwi ḓishele buse ṱhohoni, u sumbedza uri zwi dziedzini, zwi maṱunguni, kana zwo ṱukufhadzwa. Vhutshinyi ho vha ho anda lwe ‘vho vuḓaho’ vho vha vha si na fulufhelo ḽa uri vha ḓo wana khaṱulokwayo.14. Ndi vhafhio vhe vha vha vha tshi khou farwa luvhi kha tshaka dza fumi dza muvhuso wa Isiraele?
14 Ṱhogomelani vhe vha vha vha tshi khou farwa luvhi. Ho vha hu muvhuya, tshisiwana, muṱoma, na ‘o vuḓaho.’ Mulayo wa Yehova we a u vhofha na lushaka lwa Isiraele wo vha u tshi ṱoḓa uri hu pfelwe vhuṱungu vha sa koni u ḓitsireledza na vha shayaho. Naho zwo ralo, zwiimo zwo vha zwi tshi ḓo vha zwi songo vhifha lwo kalulaho kha vhathu vhe vha vha tshi dzula kha tshaka dza fumi dza muvhuso wa Isiraele.
“U Ḓi-lugise, uri U livhane na Mudzimu Wau”
15, 16. (a) Ndi ngani Vhaisiraele vho sevhiwa uri, “U ḓi-lugise, uri U livhane na Mudzimu wau”? (b) Amosi 9:1, 2 yo zwi sumbedza hani uri vhavhi vha nga si ponyoke khaṱulo ya Mudzimu? (c) Ho bvelela mini kha tshaka dza fumi dza muvhuso wa Isiraele nga 740 B.C.E.?
15 Samusi u ḓifara luvhi na vhuṅwe vhuvhi zwo vha zwo ḓala ngei Isiraele, zwo vha zwi tshi pfala uri muporofita Amosi a sevhe lushaka lwa mashandukwa a ri: “U ḓi-lugise, uri U livhane na Mudzimu wau.” (Amosi 4:12) Vhaisiraele vha sa fulufhedzei vho vha vha nga si ponyoke khaṱulo ya Mudzimu ye ya vha i tshi khou ḓa nga ṅwambo wa uri Yehova o ḓivhadza lwa vhumalo a ri: “A thi nga litshi u lifhedza.” (Amosi 2:6) Malugana na vhavhi vhe vha vha vha tshi khou lingedza u dzumbana, Mudzimu o ri: “Hu si shavhe na muthihi, hu si vhe na ane a ponyoka. Nahó vhá gidimela hangei vhudzula-vhafu, na henengei tshanḓa tshanga tshi ḓo yo vha dzhia; nahó vhá gonya makoleni, ndi ḓo vha tsisa henengei.”—Amosi 9:1, 2.
16 Vhavhi vha nga si ponyoke Yehova nga u gidimela “vhudzula-vhafu,” zwine nga lwa pfanyisedzo zwa amba u lingedza u dzumbama ngomu-ngomu ha ḽifhasi. Nahone vha nga si ponyoke khaṱulo ya Mudzimu nga u “gonya makoleni,” zwine zwa amba u lingedza u wana vhudzumbamo thavhani ndapfu. Tsevho ya Yehova yo vha i khagala: A huna vhudzumbamo vhune a sa ḓo swika khaho. Khaṱulo ya Mudzimu i ṱoḓa uri muvhuso wa Isiraele u vhonwe mulandu nga zwiito zwawo zwivhi. Nahone tshenetsho tshifhinga tsho mbo ḓi swika. Nga 740 B.C.E., nga murahu ha miṅwaha i ṱoḓaho u vha 60 Amosi o no ṅwala vhuporofita hawe, muvhuso wa Isiraele wo kundwa nga Vhaasuri.
Khaṱulo ya Mudzimu a i Ḓeli Muṅwe na Muṅwe
17, 18. Amosi ndima ya 9 i sumbedza mini nga ha tshilidzi tsha Mudzimu?
17 Vhuporofita ha Amosi ho ri thusa u vhona uri khaṱulo ya Mudzimu misi yoṱhe i vha yo tea nahone a huna ane a nga i ponyoka. Fhedzi bugu ya Amosi i dovha ya sumbedza uri khaṱulo ya Yehova a i ḓeli muṅwe na muṅwe. Mudzimu a nga wana vhavhi nahone a vha haṱula naho hu ngafhi hune vha dzumbama hone. A nga dovha a wana vhathu vho rembuluwaho na vho lugaho, vhane a khetha u vha khathutshela. Hezwi zwi sumbedzwa zwavhuḓi kha ndima ya u fhedza ya bugu ya Amosi.
18 Malugana na Amosi ndima ya 9, ndimana ya 8, Yehova o ri: “Lushaka lwa Yakobo lwone a thi nga lu lozwi lwa u lozwa zwoṱhe.” Samusi zwo ṱhogomelwa kha ndimana ya 13 u ya kha ya 15, Yehova u fulufhedzisa uri u ḓo “vhuisa mathubwa” a vhathu vhawe. Vhenevho vhathu vha ḓo sumbedzwa tshilidzi nahone vha ḓo ḓiphina nga tsireledzo na mvelaphanḓa. Yehova o fulufhedzisa a ri: ‘Mulimi u ḓo ṱangana na mukaṋi.’ Edzani u humbula huna zwithu zwinzhi zwine zwa fanela u kaṋiwa, lune ha vhuya ha swika tshifhinga tsha u lima na u ṱavha mbeu zwenezwo zwithu zwi sa athu kuvhanganywa zwoṱhe!
19. Ho itea mini nga masalela a Isiraele na Yuda?
19 Hu nga ambiwa uri khaṱulo ya Yehova kha vhavhi vha ngei Yuda na Isiraele yo vha i sa kwami vhathu vho rembuluwaho nahone vha faneleaho vho vha vha tshi sumbedzwa tshilidzi. Musi hu tshi ḓadzea vhuporofita ha u vusulusa ho ṅwaliwaho kha Amosi ndima ya 9, masalela o rembuluwaho a Isiraele na Yuda o bva vhuthubwani ngei Babele nga 537 B.C.E. Musi a tshi vhuyelela shangohaya ḽavho ḽine a ḽi funa, o mbo ḓi vusulusa vhurabeli ho kunaho. O dovha a fhaṱulula nnḓu dzao nahone a lima tsimu dza miṱokola na ngade a sa ofhi tshithu.
Khaṱulo ya Yehova i Vhavhaho i Ḓo Ḓa!
20. U ṱolisisa hashu milaedza ya khaṱulo yo ḓivhadzwaho nga Amosi zwi fanela uri khwaṱhisedza mini?
20 U ṱhogomela hashu milaedza yo ḓivhadzwaho nga Amosi zwi fanela u ri khwaṱhisedza uri Yehova u ḓo fhelisa vhuvhi misini yashu. Ndi ngani ri tshi nga tenda zwenezwo? Tsha u thoma, tsumbo dzo fhiraho dza nḓila ye Yehova a haṱula ngayo vhavhi dzi ri sumbedza nḓila ine a ḓo zwi ita ngayo misini yashu. Tsha vhuvhili, u haṱulwa ha muvhuso wa Isiraele wa vhugunei zwi khwaṱhisedza uri Mudzimu u ḓo fhelisa ḽa Vhudzhagane, ḽine ḽa vha tshipiḓa tshihulwane tsha “Babele ḽihulu,” vhurereli ha mazwifhi ha shango ḽoṱhe.—Ndzumbululo 18:2.
21. Ndi ngani ḽa Vhudzhagane ḽo vha ḽi tshi tewa nga u haṱulwa luvhavhaho?
21 Zwi khagala uri ḽa Vhudzhagane ḽo tewa nga khaṱulo ya Mudzimu i vhavhaho. Vhuimo haḽo ha vhurereli na ha matshilele zwo tshinyalaho zwi tou vha khagala vhukuma. U haṱula ha Yehova ḽa Vhudzhagane na shango ḽoṱhe ḽa Sathane zwo fanela. A huna ane a nga ponyoka yeneyo khaṱulo, ngauri musi Yehova a tshi ḓisa khaṱulo, hu ḓo ḓadzea maipfi a Amosi ndima ya 9, ndimana ya 1, ane a ri: “Hu si shavhe na muthihi, hu si vhe na ane a ponyoka.” Ee, hu sa londwi hune vha nga dzumbama hone, Yehova u ḓo vha wana.
22. Ndi mbuno dzifhio malugana na khaṱulo ya Mudzimu dzine dza bviselwa khagala kha 2 Vha-Thesalonika 1:6-8?
22 Khaṱulo ya Mudzimu yo tea misi yoṱhe, a huna muthu ane a nga i ponyoka, nahone a i ḓeli muthu muṅwe na muṅwe. Zwenezwo ri nga zwi vhona kha maipfi a muapostola Paulo ane a ri: “Kani a zwo ngo luga ha Mudzimu, vho ni ṱhuphaho a tshi vha lifhedza nga maṱhupho! Inwi vhaṱhuphiwa a ni wanisa vhuawelo na vho-riṋe u dzumbululwani ha Murena Yesu, a tshi bva ṱaḓulu na vharuṅwa vha maanḓa awe. E kha mulilo u dugaho, a tshi ḓa u lifhedza vha sá ḓivhi Mudzimu, na vha sá thetshelesi tshi ambwaho nga mafhungo-maḓifha a Murena washu Yesu.” (2 Vha-Thesalonika 1:6-8) ‘Zwo luga kha Mudzimu’ u lifhedza vho tewaho nga khaṱulo i vhavhaho nga ṅwambo wa u ḓisela vhaḓodzwa vhawe maṱungu. A huna ane a ḓo ponyoka yeneyo khaṱulo, nga ṅwambo wa uri vhavhi a vha nga ponyoki u ‘dzumbululwa ha Yesu e na vharuṅwa vhawe vha maanḓa e kha mulilo u dugaho.’ Khaṱulo ya Mudzimu a i nga ḓeli muṅwe na muṅwe ngauri Yesu u ḓo lifhedza “vha sá ḓivhi Mudzimu, na vha sá thetshelesi tshi ambwaho nga mafhungo-maḓifha.” Nahone khaṱulo ya Mudzimu i ḓo khuthadza vha ofhaho Mudzimu vhane vha khou shengela.
Fulufhelo ḽa Vhavhuya
23. Ndi fulufhelo na khuthadzo zwifhio zwine zwa nga waniwa kha bugu ya Amosi?
23 Vhuporofita ha Amosi vhu na mulaedza wavhuḓi u khuthadzaho na u ṋeaho fulufhelo kha vhathu vha mbilu dzavhuḓi. Samusi zwo dzula zwo ambiwa kha bugu ya Amosi, Yehova ho ngo fhelisa vhathu vhawe vhoṱhe vha zwifhingani zwa kale. O fheleledza o kuvhanganya mathubwa a Isiraele na Yuda, a vha vhuyedzedza shangohaya ḽavho nahone a vha fhaṱutshedza vhukuma nga u vha tsireledza na u vha ṋea zwithu zwinzhi. Zwenezwi zwi amba mini ṋamusi? Zwi ita uri ri vhe na vhungoho ha uri musi Mudzimu a tshi haṱula, Yehova u ḓo wana muvhi muṅwe na muṅwe o dzumbamaho naho hu ngafhi nahone u ḓo dovha a wana vho teaho u sumbedzwa tshilidzi hu sa londwi hune vha dzula hone kha ḽino ḽifhasi.
24. Vhashumeli vha Yehova vha musalauno vho fhaṱutshedzwa nga nḓila-ḓe?
Mishumo 13:48) Ee, ri tama u thusa vhathu vhanzhi nga hune zwa nga konadzea ngaho uri vha vhuyelwe nga phaṱutshedzo nnzhi dza muya dzine ra khou ḓiphina ngadzo zwino. Nahone ri ṱoḓa uri vha ponyoke khaṱulo ya Mudzimu ine ya khou ḓela vhavhi. Vhukuma, u itela u ḓiphina nga dzenedzo phaṱutshedzo, ri fanela u vha na mbilu yavhuḓi. Samusi ri tshi ḓo zwi vhona kha thero i tevhelaho, zwenezwi zwo ombedzelwa kha vhuporofita ha Amosi.
24 Musi ro lindela tshifhinga tshine Yehova a ḓo haṱula ngatsho vhavhi, ndi zwifhio zwine ra khou ṱangana nazwo sa vhashumeli vhawe vha fulufhedzeaho? Zwa zwino Yehova u khou ri fhaṱutshedza nga zwithu zwinzhi zwa muya! Ri ḓiphina nga vhurabeli vhu si na mazwifhi na vhu songo shandiwaho nga pfunzo dza mazwifhi dza ḽa Vhudzhagane. Yehova o dovha a ri fhaṱutshedza nga zwiḽiwa zwinzhi zwa muya. Naho zwo ralo, ri fanela u humbula uri huna vhuḓifhinduleli vhuhulwane kha dzenedzo phaṱutshedzo nnzhi dzi bvaho ha Yehova. Mudzimu u lavhelela uri ri sevhe vhaṅwe nga ha khaṱulo yawe ine ya khou ḓa. Ri tama u ita zwoṱhe zwi re maanḓani ashu u itela u wana “vhe vha vhetshelwa vhutshilo vhu sá fheli.” (Ni ḓo Fhindula Hani?
• Vhuporofita ha Amosi hu zwi sumbedza hani uri khaṱulo ya Yehova i vhavhaho i vha yo tea misi yoṱhe?
• Ndi vhuṱanzi vhufhio he Amosi a vhu ṋea vhu sumbedzaho uri a huna ane a nga ponyoka khaṱulo ya Mudzimu?
• Bugu ya Amosi i zwi sumbedza hani uri khaṱulo ya Mudzimu a i ḓeli muṅwe na muṅwe?
[Mbudziso Dza Pfunzo]
[Tshifanyiso kha siaṱari 17]
Muvhuso wa Isiraele a wo ngo ponyoka khaṱulo ya Mudzimu
[Tshifanyiso kha siaṱari 18]
Nga 537 B.C.E., masalela a Isiraele na Yuda o bva vhuthubwani Babele