Naa Vharangaphanḓa Vha Vhakriste A Vho Ngo Fanela U Vha Mbinganoni Na U Ita Zwa Vhudzekani?
VHURERELI vhunzhi u mona na shango ḽoṱhe—vhu ngaho Kereke ya Katolika ya Roma, kereke dzo fhamba-fhambanaho dza Orthodox, Vhubudda na dziṅwe—vhu ṱoḓa uri vharangaphanḓa vhaho na vhafunzi vha si dzhenele mbingano na u ita zwa vhudzekani u itela uri vha fanelee. Kha ḽiṅwe sia, vhathu vhanzhi vha humbula u nga ndi ngazwo vhafunzi vha vhurereli ho fhamba-fhambanaho vha tshi ḓiwana hu tshi ambiwa nga havho nga nṱhani ha uri vho ita zwa vhudzekani.
Nga zwenezwo, zwo tea u vhudzisa uri, Naa vharangaphanḓa vha Vhakriste a vho ngo fanela u vha mbinganoni na u ita zwa vhudzekani? U itela u fhindula yeneyo mbudziso, kha ri thome ri ṱolisise vhubvo ha zwenezwi zwithu na nḓila ye zwa phaḓalala ngayo u katela na nḓila ine Mudzimu a zwi dzhia ngayo.
U SA VHA MBINGANONI NA U SA ITA ZWA VHUDZEKANI KHA ḒIVHAZWAKALE YA VHURERELI
Nga 2006, musi Mupapa Benedict XVI a tshi khou amba na Curia ya Roma, o amba uri u sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani zwi fana na zwe zwa vha zwi tshi itwa kha “sialala ḽa kale ḽa misini ya Vhaapostola.”
Naho zwo ralo, u sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani ha vharangaphanḓa, zwo vha zwi si mukhuvha wa Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha. Zwi re zwone ndi uri muapostola Paulo we a tshila ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha, o sevha vhatendi nga ha vhathu vhane vha amba “maipfi a vhufhura ane a nga a bva ha Mudzimu” na u “thivhela vhathu uri vha vhinge kana vha vhingwe.”—1 Timotheo 4:1-3.
Wonoyo mukhuvha wa u sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani ha vharangaphanḓa wo thoma u phaḓalala ḓanani ḽa vhuvhili ḽa miṅwaha kerekeni dza musalauno. Bugu Celibacy and Religious Traditions yo amba uri zwenezwi zwo vha zwi tshi “tendelana na mulayo muswa wa u iledza u ita zwa vhudzekani we wa thomiwa nga Muvhuso wa Roma.”
Ḓanani ḽi tevhelaho ḽa miṅwaha, komiti dza kereke na vhane vha vhidzwa Vhokhotsi vha Kereke vho ṱuṱuwedza
u sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani ha vhafunzi. Vho vha vha tshi humbula uri u ita zwa vhudzekani zwo vha zwi tshi thithisa nahone zwo vha zwi sa tshimbidzani na mishumo ya vhufunzi. Naho zwo ralo, Encyclopædia Britannica yo amba uri, “mafheloni a ḓana ḽa vhufumi ḽa miṅwaha, vhafunzi vhanzhi na vhaṅwe vhabishopo vho vha vhe na vhafumakadzi.”U sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani ha vhafunzi zwo itwa uri zwi vhe mulayoni misini ya Komiti dza Lateran nga 1123 na 1139 ngei Roma nahone u bva tsheetsho u swika zwino Kereke ya Katolika ya Roma i kha ḓi zwi ita. Vho ita wonoyo mulayo ngauri kereke dzo vha dzi tshi khou iledza u xelelwa nga maanḓa na tshelede ngauri vhafunzi vhe vha vha vho vhinga vho pfukisela thundu dza kereke kha vhana vhavho.
MAVHONELE A MUDZIMU NGA HA U SA VHA MBINGANONI NA U SA ITA ZWA VHUDZEKANI HA VHARANGAPHANḒA
Bivhili i ṱalutshedza zwavhuḓi mavhonele a Mudzimu nga ha u sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani ha vharangaphanḓa. Ri vhala zwe Yesu a zwi amba nga ha vhe vha si dzhenele mbingano u fana nae “vha tshi itela Muvhuso wa ṱaḓulu.” (Mateo 19:12) Muapostola Paulo o amba zwi fanaho nga ha Vhakriste vhe vha khetha u tevhela tsumbo yawe ya u sa vha mbinganoni vha “tshi itela mafhungo maḓifha.”—1 Vhakorinta 7:37, 38; 9:23.
Naho zwo ralo, Yesu na Paulo vho vha vha sa khou kombetshedza vharangaphanḓa uri vha si vhe mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani. Yesu o amba uri u sa vha mbinganoni ndi “tshifhiwa” nahone ho ngo zwi kombetshedza kha vhatevheli vhawe vhoṱhe. Musi Paulo a tshi ṅwala nga ha “vhaṱhannga na vhasidzana vha sa athu ita zwa vhudzekani,” o ri: “A thi na ndaela i bvaho ha Murena, fhedzi ndi khou amba mavhonele anga.”—Mateo 19:11; 1 Vhakorinta 7:25, ṱhaluso i re magumoni a siaṱari.
Zwiṅwe hafhu, Bivhili i sumbedza uri vharangaphanḓa vhanzhi vha Vhakriste vha ḓanani ḽa u thoma ḽa miṅwaha u katela na muapostola Petro, vho vha vho vhinga. (Mateo 8:14; Marko 1:29-31; 1 Vhakorinta 9:5) Nga nṱhani ha uri u ḓifara luvhi nga zwa vhudzekani zwo vha zwo ḓowelea nga tshenetsho tshifhinga ngei Roma, Paulo o ṅwala uri arali mulavhelesi wa Mukriste e mbinganoni, o vha a tshi fanela u vha “munna a re na mufumakadzi muthihi” nahone “vhana vhawe vha vhe vhane vha ḓiṱukufhadza.”—1 Timotheo 3:2, 4.
Zwenezwi zwo vha zwi sa tshimbidzani na mukhuvha wa zwa vhurereli wa u sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani ha vharangaphanḓa, ngauri Bivhili i amba uri ‘munna u fanela u fusha ṱhoḓea dza mufumakadzi wawe’ nahone vhavhingani a vho ngo fanela u “dzimana” ṱhoḓea dza mbingano. (1 Vhakorinta 7:3-5) Vhukuma, mukhuvha wa vhurereli wa u sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani ha vharangaphanḓa a si zwine Mudzimu a zwi ṱoḓa nahone a si khombe-khombe kha vharangaphanḓa vha Vhakriste.
VHA TSHI ITELA MAFHUNGO MAḒIFHA
Arali mukhuvha wa vhurereli wa u sa vha mbinganoni na u sa ita zwa vhudzekani u si khombe-khombe, ndi ngani Yesu na Paulo vho amba nga ha u sa vha mbinganoni? Ndi ngauri u sa vha mbinganoni zwi ita uri muthu a wane zwibuli zwo engedzeaho zwa u shela mulenzhe kha u vhudza vhaṅwe mafhungo maḓifha. Vha si ho mbinganoni vha nga ita zwo engedzeaho samusi vhe si na mbilaelo dzine vhathu vha re mbinganoni vha vha nadzo.—1 Vhakorinta 7:32-35.
Ṱhogomelani tsumbo ya David we a dzhia phetho ya u litsha mushumo u holelaho vhukuma ngei Ḓoroboni ya Mexico u itela u pfulutshela mahayani a ngei Costa Rica uri a funze vhaṅwe Bivhili. Naa David u vhona u nga u sa vha mbinganoni zwo mu thusa uri a ite nga u ralo? O ri: “Zwo nthusa nga maanḓa. Zwo vha zwi tshi konḓa u ḓowelana na mvelele ntswa na matshilele a sa fani, fhedzi samusi ho vha hu si na muthu ane nda mu ṱhogomela, zwo nndelutshela u ḓowelana na honoho vhuimo.”
Muṅwe Mukriste ane a pfi Claudia a si ho mbinganoni, o pfulutshela fhethu hu re na ṱhoḓea ya vhahuweleli, o ri: “Ndi takalela u shumela Mudzimu. Musi ndi tshi vhona nḓila ine Mudzimu a nṱhogomela ngayo zwi ita uri lutendo lwanga na vhushaka hanga na Mudzimu zwi khwaṱhe.”
“Hu sa londwi uri ni mbinganoni kana a ni ho mbinganoni, ni ḓo takala arali na nga ita zwoṱhe zwine na nga kona u shumela Yehova Mudzimu.”—Claudia
U sa vha mbinganoni a zwo ngo fanela u vha muhwalo. Claudia o ri: “Hu sa londwi uri ni mbinganoni kana a ni ho mbinganoni, ni ḓo takala arali na nga ita zwoṱhe zwine na nga kona u shumela Yehova Mudzimu.”—Psalme ya 119:1, 2.