Heyi ndi nḓila ine vhathu vhane vha vha na vhulwadze ha muhumbulo vha ḓipfa ngayo. Naa na inwi ni ḓipfa nga yeneyi nḓila kana muthu ane na mu funa u ḓipfa nga yeneyi nḓila?

Ni songo ḓipfa u nga ni noṱhe. Vhunzhi ha vhathu ṋamusi vha a kwamea nga vhulwadze ha muhumbulo, vhone vhaṋe kana vhathu vhane vha vha funa.

A zwi timatimisi uri ri khou tshila ‘zwifhingani zwi lemelaho zwi konḓaho u sedzana nazwo’ nahone zwenezwi zwi ita uri vhathu vha tsikeledzee nga nḓila dzo fhambanaho. (2 Timotheo 3:1) Kha dziṅwe mbalo dzo itiwaho shangoni ḽoṱhe, ho waniwa uri muthu muthihi kha vhathu vha malo u khou lwisana na vhulwadze ha muhumbulo. Nga 2020, COVID-19 yo ita uri vhathu vhane vha vha na vhulwadze ha u vhilaela lwo kalulaho vha engedzee nga phesenthe dzi ṱoḓaho u vha 26 ngeno vhane vha khou dinwa nga vhulwadze ha mutsiko wa muhumbulo (depression) vho engedzea nga phesenthe dzi ṱoḓaho u vha 28.

Ndi zwa ndeme u ḓivha uri ndi vhathu vhangana vhane vha khou sedzana na u vhilaela na vhulwadze ha muhumbulo. Fhedzi tsha ndeme vhukuma ndi u ḓivha uri inwi na vhathu vhane na vha funa ni nga ita hani uri ni takale nga hune zwa nga konadzea ngaho.

Muhumbulo wo takalaho u ita uri ni ḓipfe zwavhuḓi nahone ni a kona u shuma zwavhuḓi. Ni a kona u lwisana na mutsiko wo ḓoweleaho, na ita mushumo waṋu zwavhuḓi nahone na ḓipfa no fushea.

• A VHU vhangwi nga uri a ni na nungo.

• NDI vhulwadze vhune ha ita uri muthu a ḓipfe o tsikeledzea, vhune ha thithisa nḓila ine muthu a humbula ngayo, ine a ḓipfa ngayo na ine a ḓifara ngayo.

•   Tshiṅwe tshifhinga zwi ita uri muthu a kundelwe u vhumba vhukonani na vhaṅwe na u ita mishumo ya ḓuvha ḽiṅwe na ḽiṅwe.

• Vhu kwama vhathu vha miṅwaha yo fhambanaho, mvelele, vhubvo, lushaka, vhurereli, vho funzeaho na vha songo funzeaho, vha re na tshelede na vha si na.

Ni nga vha no no ṱhogomela tshanduko kha inwi muṋe kana kha muthu ane na mu funa, dzine dza nga, u eḓelesa kana u sa eḓela lwo linganaho, u ḽesa kana u sa ḽa lwo linganaho u fana na mathomoni, u vhilaela lwo kalulaho na u sokou ḓipfa no ṱungufhala. Arali zwenezwi zwi tshi khou itea, muthu a nga wana thuso ya zwa ngalafho, vha mu thusa u vhona uri ndi ngani zwenezwi zwi tshi khou itea na uri a nga zwi lugisa hani. Fhedzi ndi ngafhi hune na nga wana hone thuso?

Yesu Kristo ane a vha munna o ṱalifhaho u fhira vhathu vhoṱhe vhe vha vhuya vha tshila o amba uri: “Vhathu vha sa lwaliho a vha ṱoḓi dokotela, fhedzi u ṱoḓwa nga vha lwalaho.” (Mateo 9:12) Vhane vha khou lwisana na thaidzo dza mutakalo vha nga wana dzilafho ḽo teaho na mishonga ine ya ḓo vha thusa u fhungudza tsumbadwadze nahone zwenezwo zwi ḓo vha thusa uri vha kone u tshila vhutshilo havho vho takala. Zwi nga vha vhuṱali uri vha si vhe na thotho u itela u wana ngalafho arali dzenedzo tsumbadwadze dzi tshi khou dzhia tshifhinga tshilapfu. a

Bivhili a si bugu ya zwa ngalafho, fhedzi i nga ni thusa musi ni na vhulwadze ha muhumbulo. Ri ni ramba uri ni vhale thero dzi tevhelaho dzine dza sumbedza uri Bivhili i nga ni thusa hani musi ni na vhulwadze ha muhumbulo.