1. Ndi ifhio ndivho ya Mudzimu nga ḽifhasi?

NDIVHO ya Mudzimu nga ḽifhasi ndi yavhuḓi vhukuma. Yehova u ṱoḓa uri ḽifhasi ḽi ḓale vhathu vho takalaho, vha re na mutakalo wavhuḓi. Bivhili i amba uri ‘Mudzimu o sima tsimu ngei Edeni’ na uri o “melisa miri yoṱhe i takadzaho i tshi vhonwa, na i ḓifhaho i tshi ḽiwa.” Musi Mudzimu o no sika munna na musadzi vha u thoma, Adamu na Eva, O vha vhea kha honoho haya havhuḓi nahone a vha vhudza uri: “Bebani ni ande ni ḓadze shango, ni ḽi kunde.” (Genesi 1:28; 2:8, 9, 15) Nga zwenezwo, yo vha i ndivho ya Mudzimu uri vhathu vha vhe na vhana, vha ṱanḓavhudze mikano ya yeneyo tsimu ye ya vha i haya havho uri i ḓadze ḽifhasi ḽoṱhe, na u ṱhogomela zwipuka.

2. (a) Ri zwi ḓivha hani uri ndivho ya Mudzimu nga ḽifhasi i ḓo ḓadzea? (b) Bivhili i amba mini nga ha u tshila tshoṱhe ha vhathu?

² Naa ni humbula uri ndivho ya Yehova Mudzimu ya uri vhathu vha tshile kha ḽifhasi ḽa paradiso i ḓo vhuya ya ḓadzea? Mudzimu o ri: “Zwe nda amba ndi ḓo zwi ḓisa; zwe nda vhamba maano azwo ndi ḓo zwi ita.” (Yesaya 46:9-11; 55:11) Ee, zwe Mudzimu a livha u zwi ita zwi ḓo ḓadzea ngangoho! U amba uri “ha ngo sika [ḽifhasi] mahandana, o ḽi vhumba uri ḽi dzulwe nga vhathu.” (Yesaya 45:18) Mudzimu u ṱoḓa vhathu vha mufuda-ḓe uri vha tshile kha ḽifhasi? Nahone u ṱoḓa uri  vha tshile tshifhinga tshingafhani henefho? Bivhili i a fhindula: “Vha u ḓo vha vhaṋe vha shango ndi vhavhuya, ndi vhone vha u ḓo dzula khaḽo’ lini na lini.” (Maḽeḓeretsendama ndi ashu.)—Psalme ya 37:29; Ndzumbululo 21:3, 4.

3. Ndi vhuimo vhufhio vhu ṱungufhadzaho vhu re hone ṋamusi kha ḽifhasi, nahone zwenezwi zwi takusa mbudziso dzifhio?

³ Zwi khagala uri hezwi a zwi athu itea. Zwino vhathu vha kha ḓi lwala nahone vha a fa; vha a lwa na u vhulahana. Hu na zwithu zwe zwa tshinyala. Naho zwo ralo, vhukuma Mudzimu ho ngo livha uri ḽifhasi ḽi vhe nga nḓila ine ra ḽi vhona ngayo ṋamusi! Ho tshinyala’ni? Ndi ngani ndivho ya Mudzimu i songo ḓadzea? A huna ḓivhazwakale yo ṅwalwaho nga vhathu ine ya nga ri ṋea phindulo nga ṅwambo wa uri vhuleme ho thoma ṱaḓulu.

4, 5. (a) Ndi nnyi we a amba na Eva a tshi shumisa ṋowa? (b) Muthu we a vha a tshi ṱhonifhea, a tshi fulufhedzea a nga vha hani mbava?

⁴ Bugu ya u thoma ya Bivhili i amba nga ha mupikisi wa Mudzimu we a bvelela tsimuni ya Edeni. U ṱaluswa sa “ṋowa,” fhedzi o vha e si ṋowa yo ḓoweleaho. Bugu ya u fhedza ya Bivhili i mu vhidza “Diabolo, ene Sathane, muxedzi wa shango ḽoṱhe.” U dovha a vhidzwa “ḽiṋowa ḽa kale na kale.” (Genesi 3:1; Ndzumbululo 12:9, maḽeḓeretsendama ndi ashu.) Onoyo muruṅwa wa maanḓa, kana tshivhumbiwa tsha muya tshi sa vhonali, o shumisa ṋowa u amba na Eva, samusi muthu a re na vhutsila a tshi nga ita uri zwi vhonale u nga ipfi ḽawe ḽi khou bva kha mupopi une wa vha tsini nae. A zwi timatimisi uri onoyo muthu wa muya o vha e hone musi Mudzimu a tshi lugiselela ḽifhasi uri ḽi dzulwe nga vhathu.—Yobo 38:4, 7.

⁵ Naho zwo ralo, samusi tsiko yoṱhe ya Yehova yo fhelela, ndi nnyi we a ita onoyu “Diabolo” onoyu “Sathane”? Nga ho livhaho, muṅwe wa vharwa vha Mudzimu vha muya o ḓishandula a vha Diabolo. Zwenezwi zwo konadzea hani? Ri fanela u zwi ṱhogomela ṋamusi uri muthu we a vha a tshi ṱhonifhea nahone a tshi fulufhedzea a nga shanduka a vha mbava. Zwenezwo  zwi nga itea hani? Onoyo muthu a nga tendela nyemulo mmbi i tshi sima midzi mbiluni yawe. Arali a dzulela u humbula nga hayo, yeneyo nyemulo mmbi i nga hulela vhukuma. Arali ha vha na tshibuli, a nga ita zwithu zwivhi zwe a vha a tshi dzulela u zwi humbula.—Yakobo 1:13-15.

6. Zwo ḓa hani uri murwa wa Mudzimu ane a vha tshivhumbiwa tsha maanḓa a vhe Sathane Diabolo?

⁶ Hezwi zwo itea kha Sathane Diabolo. Zwi vhonala uri o zwi pfa musi Mudzimu a tshi vhudza Adamu na Eva uri vha vhe na vhana nahone vha ḓadze ḽifhasi ngavho. (Genesi 1:27, 28) Zwi vhonala uri Sathane o ḓivhudza uri: ‘Vhenevha vhathu vhoṱhe vha nga ngwadamela nṱhani ha u gwadamela Mudzimu musi!’ Nga zwenezwo nyemulo mmbi ya fhaṱela mbiluni yawe. A fheleledza o dzhia vhukando a fhura Eva, a mu zwifhela nga ha Mudzimu. (Genesi 3:1-5) Nga zwenezwo a vha “Diabolo,” zwine zwa amba “Murembi.” A dovha a vha “Sathane,” zwine zwa amba “Muhanedzi.”

7. (a) Ndi ngani Adamu na Eva vho fa? (b) Ndi ngani vhana vhoṱhe vha Adamu vho vha vhalala, vha fa?

⁷ Sathane Diabolo o shumisa mazwifhi na vhufhura u itela uri Adamu na Eva vha sa thetshelese Mudzimu. (Genesi 2:17; 3:6) Nga ṅwambo wa zwenezwo, vho fheleledza vho fa, samusi Mudzimu o vha o amba uri zwi ḓo ralo arali vha sa thetshelesa. (Genesi 3:17-19) Samusi Adamu a songo tsha fhelela musi a tshi tshinya, vhana vhawe vhoṱhe vho mamela tshivhi khae. (Vha-Roma 5:12) Honoho vhuimo vhu nga fanyiswa na pani ya u baka vhurotho. Vhurotho vhu ḓo bva vhu hani arali yeneyo pani i na kudindi? Vhu ḓo bva vhu na kudindi, kana vhu songo fhelela. Zwi fanaho na zwenezwo, muthu muṅwe na muṅwe o mamela “kudindi” kwa u sa fhelela kha Adamu. Ndi ngazwo vhathu vhoṱhe vha tshi aluwa vha vha vhalala, vha fa.—Vha-Roma 3:23.

8, 9. (a) Zwi vhonala uri Sathane o vusa khaedu ifhio? (b) Ndi ngani Mudzimu a songo fhelisa eneo mashandukwa nga tshenetsho tshifhinga?

⁸ Musi Sathane a tshi ita uri Adamu na Eva vha tshinye phanḓa ha Mudzimu, o vha a tshi khou ṱuṱuwedza muya wa  vhushandukwa. O vha a tshi khou itela khaedu nḓila ine Yehova a vhusa ngayo. Zwi re zwone ndi uri Sathane o vha a tshi khou ri: ‘Mudzimu ndi muvhusi muvhi. U a zwifha nahone u dzima vhashumeli vhawe zwithu zwavhuḓi. Vhathu a vha ṱoḓi u vhuswa nga Mudzimu. Vha nga phetha nga vhone vhaṋe zwivhuya na zwivhi. Nahone vha ḓo ḓiphina nga fhasi ha vhuvhusi hanga.’ Mudzimu o vha a tshi ḓo sedzana hani na honoho u pomokwa ha lunyadzo? Vhaṅwe vha humbula uri  Mudzimu o vha o fanela u vha o vhulaha eneo mashandukwa. Fhedzi naa zwenezwo zwo vha zwi tshi ḓo vha zwo piringulula khaedu ya Sathane? Naa zwo vha zwi tshi ḓo vha zwo sumbedza uri nḓila ine Mudzimu a vhusa ngayo yo tea?

⁹ Khaṱulokwayo yo fhelelaho ya Yehova yo vha i sa ḓo mu tendela uri a vhulahe eneo mashandukwa na zwenezwo. O zwi vhona uri hu ṱoḓea tshifhinga u itela u fhindula khaedu ya Sathane nga nḓila i fushaho na u sumbedza uri Diabolo ndi muzwifhi. Nga zwenezwo Mudzimu a phetha nga ḽa uri u ḓo tendela vhathu uri vha ḓivhuse tshifhinga tshiṱuku nga fhasi ha ṱhuṱhuwedzo ya Sathane. Zwo itaho uri Yehova a ite zwenezwo na zwo itaho uri a tendele tshifhinga tshilapfu tshi tshi fhira a sa athu dzudzanya dzenedzi khani zwi ḓo haseledzwa kha Ndima ya 11 ya yeneyi bugu. Naho zwo ralo, zwino ri fanela u humbula nga mafhungo a tevhelaho: Naa zwo vha zwo tea uri Adamu na Eva vha tende Sathane, we a vha a sa athu vhuya a vha itela naho tshi tshini tshavhuḓi? Naa zwo vha zwo tea uri vha tende uri Yehova, we a vha ṋea zwoṱhe zwine vha vha nazwo, ndi muzwifhi wa tshiṱuhu? No vha ni tshi ḓo vha no ita mini?

10. Ni nga tikedza hani Yehova kha u fhindula khaedu ya Sathane?

¹⁰ Ndi zwavhuḓi u humbula nga ha dzenedzi mbudziso nga ṅwambo wa uri muṅwe na muṅwe washu u sedzana na khani dzi fanaho na dzenedzo ṋamusi. Ee, ni na tshibuli tsha u tikedza Yehova kha u fhindula khaedu ya Sathane. Ni nga ṱanganedza Yehova sa Muvhusi waṋu na thusa u sumbedza uri Sathane ndi muzwifhi. (Psalme ya 73:28; Mirero 27:11) Zwi ṱungufhadzaho ndi uri ndi vhathu vha si gathi vhukati ha vhathu vha dzibilioni kha ḽino shango vhe vha ita khetho yo raloho. Hezwi zwi takusa mbudziso ya ndeme, Naa zwa vhukuma Bivhili i funza uri Sathane u vhusa ḽino shango?

11, 12. (a) Mulingo wa Yesu u dzumbulula hani uri Sathane ndi muvhusi wa ḽino shango? (b) Ndi zwifhio zwiṅwe zwine zwa sumbedza uri Sathane ndi muvhusi wa ḽino shango?

¹¹ Yesu ho ngo vhuya a timatima uri Sathane ndi muvhusi wa  ḽino shango. Nga iṅwe nḓila ya vhuṱolo, Sathane o vhuya a sumbedza Yesu “mivhuso yoṱhe ya shango na vhugala hayo.” Nga zwenezwo Sathane a fulufhedzisa Yesu a ri: “Hezwi zwoṱhe ndi ḓo U ṋea arali U tshi wa nga magona wa ndosha.” (Mateo 4:8, 9; Luka 4:5, 6) Humbulani nga ha zwenezwi. Naa Sathane o vha a tshi ḓo vha o linga Yesu arali o vha e si muvhusi wa yeneyo mivhuso? Yesu ho ngo hanedza uri yeneyo mivhuso yoṱhe ya shango yo vha i ya Sathane. Vhukuma, Yesu o vha a tshi ḓo vha o hanedza arali Sathane o vha e si muvhusi wayo.

¹² Ndi ngoho uri Yehova ndi Mudzimu Muvhusahoṱhe, Musiki wa fhethu hoṱhe hu mangadzaho. (Ndzumbululo 4:11) Fhedzi a huna hune Bivhili ya amba uri Yehova Mudzimu kana Yesu Kristo ndi muvhusi wa ḽino shango. Zwi re zwone ndi uri Yesu o amba nga ho livhaho uri Sathane ndi “muvhusi wa shango ḽino.” (Yohane 12:31; 14:30; 16:11) Bivhili i dovha ya amba uri Sathane Diabolo ndi “mudzimu wa tshino tshifhinga.” (2 Vha-Korinta 4:3, 4) Malugana na onoyu muhanedzi, kana Sathane, muapostola Yohane wa Mukriste o ṅwala: “Ri a zwi ḓivha zwauri ri bva Mudzimuni, hone shango ḽoṱhe ḽo vhumbulutshela kha Muvhi.”—1 Yohane 5:19.

13. Ndi ngani shango ḽiswa ḽi tshi ṱoḓea?

¹³ Ṅwaha muṅwe na muṅwe, shango ḽi khou ṋaṋa u vha na khombo. Ḽo ḓala mmbi dzi lwaho, vhorapolitiki vha sa fulufhedzei, vharangaphanḓa vha vhurereli vha muhoyo, na vhadzia-vhutshinyi vho kwangwalaho. Shango ḽoṱhe ḽo tshinyala lune zwi nga si konadzee u ḽi shandula. Bivhili i dzumbulula uri tshi tsini tshifhinga tshine Mudzimu a ḓo fhelisa shango ḽivhi nga nndwa yawe ya Haramagedo. Heḽi shango ḽi ḓo dzhielwa vhudzulo nga shango ḽiswa ḽo lugaho.—Ndzumbululo 16:14-16.

14. Mudzimu o khetha nnyi uri a vhe Muvhusi wa Muvhuso Wawe, nahone zwenezwi zwo dzula zwo ambiwa hani?

¹⁴ Yehova Mudzimu o khetha Yesu Kristo uri a vhe Muvhusi  wa Muvhuso Wawe wa ṱaḓulu, kana hulumeni. Kale-kale, Bivhili yo dzula yo amba uri: “Ro bebelwa ṅwana, ro ṋewa murwa. Vhuhosi vhu kha shaḓa ḽawe; o irwa dzina ḽawe a pfi . . . Ṋe-mulalo. Vhuhosi hawe ndi ha u ḓo ya kule; mulalo wawe a u nga fheli.” (Yesaya 9:5, 6) Malugana na wonoyu muvhuso, Yesu o funza vhatevheli vhawe uri vha rabele uri: “Muvhuso wau u ḓe; zwiné wa funa nga zwi itwe fhano fhasi vhunga zwi tshi itwa ngei ṱaḓulu.” (Mateo 6:10) Samusi ri tshi ḓo zwi vhona musi ri tshi ya phanḓa na yeneyi bugu, hu si kale Muvhuso wa Mudzimu u ḓo fhelisa hulumeni dzoṱhe dza ḽino shango, nahone ha sala wone fhedzi. (Daniele 2:44) Nga zwenezwo Muvhuso wa Mudzimu u ḓo ita uri ḽifhasi ḽi vhe paradiso.

15. “Ḽifhasi ḽiswa” ndi mini?

¹⁵ Bivhili i a ri khwaṱhisedza: “Hone ro lindela maṱaḓulu maswa na ḽifhasi ḽiswa, zwo ambiwaho nga dzimbavhalelo dzawe [Mudzimu], zwine u luga ha fhaṱa khazwo’.” (2 Petro 3:13; Yesaya 65:17) Nga zwiṅwe zwifhinga musi Bivhili i tshi amba nga ha “ḽifhasi,” i vha i tshi khou amba vhathu vhane vha tshila kha ḽifhasi. (Genesi 11:1) Nga zwenezwo, “ḽifhasi ḽiswa” ndi vhathu vhane vha tondiwa nga Mudzimu.

16. Ndi tshifhio tshifhiwa tsha thengokhulu tshine Mudzimu a ḓo tshi ṋea vhane a vha takalela, nahone ri fanela u ita mini uri ri tshi wane?

¹⁶ Yesu o fulufhedzisa uri shangoni ḽiswa ḽine ḽa khou ḓa, vhane vha ḓo tondwa nga Mudzimu vha ḓo wana tshifhiwa tsha “vhutshilo vhu sá fheli.” (Marko 10:30) Nga khumbelo vulani Bivhili yaṋu kha Yohane 3:16 na Yohane 17:3, ni vhale zwe Yesu a amba uri ri fanela u zwi ita u itela u wana vhutshilo vhu sa fheli. Zwino ṱhogomelani phaṱutshedzo dzine Bivhili ya amba uri dzi ḓo waniwa nga vhane vha fanelwa nga tshenetsho tshifhiwa tshavhuḓi tshi bvaho ha Mudzimu kha Paradiso ine ya khou ḓa kha ḽifhasi.

17, 18. Ri nga vha hani na vhungoho ha uri hu ḓo vha na mulalo na tsireledzeo ḽifhasini ḽoṱhe?

¹⁷ Vhuvhi, nndwa, vhutshinyi, na vhuvemu zwi ḓo vha zwi  si tsheeho. “Muvhi ha lalami . . . Shango ḽi ḓo vha ifa ḽa vho vuḓaho; ndi vhone vha u ḓo takalela muḓalo wa mulalo.” (Psalme ya 37:10, 11) Hu ḓo vha na mulalo nga ṅwambo wa uri ‘Mudzimu u dzivhisa dzinndwa migumoni ya ḽifhasi.’ (Psalme ya 46:9; Yesaya 2:4) Nga zwenezwo “nga hu tondiwe muvhuya, hu ande mulalo maḓuvha oṱhe a vhalwaho nga miṅwedzi”—nahone zwenezwo zwi amba nga hu sa fheli!—Psalme ya 72:7.

¹⁸ Vhagwadameli vha Yehova vha ḓo dzula vho tsireledzea. U tsireledzea ha Vhaisiraele zwifhingani zwa Bivhili ho vha ho ḓisendeka nga u thetshelesa Mudzimu. (Levitiko 25:18, 19) Zwi ḓo vha zwavhuḓi lungafhani u ḓiphina nga tsireledzeo i fanaho Paradisoni!—Yesaya 32:18; Mixa 4:4.

19. Ndi ngani ri tshi zwi ḓivha uri hu ḓo vha na zwiḽiwa zwinzhi shangoni ḽiswa ḽa Mudzimu?

¹⁹ Zwiḽiwa zwi nga si ṱahele. Mupsalme o imba a ri: “Shangoni hu ḓo vha na muḓalo wa mavhele; dziṱhohoni dza dzithavha hu ḓo guma maḓaka.” (Psalme ya 72:16) Yehova Mudzimu u ḓo fhaṱutshedza vho lugaho vhawe, nahone ‘shango ḽi ḓo bveledza zwi melaho.’—Psalme ya 67:6.

20. Ndi ngani ri tshi nga vha na vhungoho ha uri ḽifhasi ḽoṱhe ḽi ḓo vha paradiso?

²⁰ Ḽifhasi ḽoṱhe ḽi ḓo vha paradiso. Kha shango ḽe ḽa vhuya ḽa tshinywa nga vhathu vha re na tshivhi hu ḓo fhaṱiwa nnḓu ntswa dzavhuḓi nahone ha itwa ngade dzo nakaho. (Yesaya 65:21-24; Ndzumbululo 11:18) Musi tshifhinga tshi tshi khou ḓi ṱanḓulukana, zwipiḓa zwa ḽifhasi zwine zwa nga paradiso zwi ḓo ṱanḓavhudzwa u swika khungulu yoṱhe i tshi naka nahone ya aṋwa u fana na tsimu ya Edeni. Nahone Mudzimu a nga si vhuye a kundwa u ‘putulula tshanḓa tshawe, zwoṱhe zwi tshilaho a zwi fusha dakalo.’—Psalme ya 145:16.

21. Ndi mini zwine zwa sumbedza uri hu ḓo vha mulalo vhukati ha vhathu na zwipuka?

²¹ Hu ḓo vha na mulalo vhukati ha vhathu na zwipuka. Zwipuka zwa ḓaka na zwifuwo zwa hayani zwi ḓo fula fhethu  huthihi. Na ṅwana muṱuku a nga si ofhe zwipuka zwine zwino zwa vha na khombo.—Yesaya 11:6-9; 65:25.

22. Hu ḓo itea mini nga vhulwadze?

²² Vhulwadze vhu ḓo fhela. Samusi Yesu e Muvhusi wa Muvhuso wa Mudzimu wa ṱaḓulu, u ḓo fhodza nga nḓila khulwane u fhira zwe a zwi ita musi a tshee kha ḽifhasi. (Mateo 9:35; Marko 1:40-42; Yohane 5:5-9) Nga zwenezwo, “a huna ane a ḓo ri: Ndi a lwala.”—Yesaya 33:24; 35:5, 6.

23. Ndi ngani mvuwo i tshi ḓo ri takadza?

²³ Vhafunwa vho faho vha ḓo vuswa nahone a vha tsha ḓo dovha vha fa. Vhoṱhe vho faho vha re muhumbuloni wa Mudzimu vha ḓo vuswa. Zwi re zwone ndi uri “vhafu vha ḓo vuwa, vhoṱhe, vho lugaho na vha so ngo luga.”—Mishumo 24:15; Yohane 5:28, 29.

24. Ni ḓipfa hani nga u tshila tshoṱhe Paradisoni kha ḽifhasi?

²⁴ Ndi vhumatshelo vhu takadzaho lungafhani vhune ha ḓo waniwa nga vhoṱhe vhane vha khetha u guda kha Musiki washu Muhulwane, Yehova Mudzimu, na u mu shumela! Yesu o vha a tshi khou ambela kha Paradiso ine ya khou ḓa kha ḽifhasi musi a tshi fulufhedzisa muitazwivhi we a fa tsini nae, a ri: “U ḓo vha na nṋe Paradisoni.” (Luka 23:43) Ndi zwa ndeme uri ri gude zwo engedzeaho nga ha Yesu Kristo, ane a ḓo ḓisa dzenedzi phaṱutshedzo dzoṱhe.