OLONJALI viange via li kũlĩhĩla kohongele yolofeka ya Vakuakulilongisa Embimbiliya ya lingiwila volupale luo Cedar Point, Ohio, kofeka yo Estados Unidos, kunyamo wo 1919. Noke liunyamo umosi, va tokekisa olohuela viavo. Nda citiwa kunyamo wo 1922, kuenda manjange Paul wa citiwa eci pa pita anyamo avali. Ukãi wange o tukuiwa hati Grace, wa citiwa kunyamo wo 1930. Isia yukãi wange o tukuiwa hati, Roy. Inaye o tukuiwa hati, Ruth Howell. Ovo va fetika oku lilongisa Embimbiliya tunde vutila, kuenda va inakulu yavo va kalavo Vakuakulilongisa Embimbiliya. Handi vali, va kala akamba va manji Charles Taze Russell.

Ame lukãi wange Grace, tua li kũlĩha kunyamo wo 1947, kuenda tua tokekisa olohuela vietu keteke 16 yosãi Yevambi Linene kunyamo wo 1949. Osimbu handi ka tua tokekisile olohuela vietu, tua sapela ovina vialua viatiamẽla komuenyo wetu wo kovaso yoloneke. Noke, tua nõlapo oku kala akundi votembo yosi momo ka tua yonguile oku cita omãla. Tua fetika upange waco keteke liatete, kosãi ya Mbalavipembe kunyamo wo 1950. Noke, kunyamo wo 1952, tua lalekiwa kupange woku nyula akongelo.

Ame kumue lukãi wange tua limbuka okuti tu sukila epindiso oco tu tẽlise ocikele tua tambula. Epindiso nda tambula ku vamanji va loñoloha, lia ndi kuatisa oku pindisavo ukãi wange Grace. Eteke limue eci nda kala oku sapela lekamba liange Marvin Holien okuti wa loñolohele calua koku nyula akongelo, ndo pulisa ndoco: “Omo okuti ukãi wange umalẽhe kuenda ka loñolohele calua, citava hẽ okuti o nõla manji umue enda laye kupange wo ku kunda osimbu ndi tambula epindiso kokuove”? Eye wa tambulula hati: “Citava. Nda nõla manji Edna Winkle okuti enda laye, momo wa loñoloha calua, kuenda o pondola oku u kuatisa. Noke ukãi wange wa vangula eci catiamẽla kumanji Edna poku popia hati: “Eye wa ndi kuatisa oku lianja poku sapela lomanu tua sanga kolonjo, momo wa kũlĩhĩle ndomo a tambulula ciwa vana va teta kondaka, kuenda wa ndi longisa oku yevelela lutate omunu tu sanga konjo. Ovina viaco, via ndi kuatisa oku eca atambululo a sunguluka. Omo liaco, ovina a ndi longisa via ndi kuatisa calua!”

Ame kumue lukãi wange tua nyula akongelo a sangiwa vovikanjo vivali volupale luo Iowa oku kongelamo ovaimbo amue ko Minnesota kuenda Kombuelo yolupale luo Dakota. Noke tua tumiwa Vocikanjo catete volupale luo Nova Yorke oku kongelamo ocikanjo co Brooklyn, kuenda co Queens. Toke cilo, tu ivaluka ovolandu tua kuata kupange woku nyula akongelo. Nda kuata ovolandu alua a vamanji va kasi ko Betele, momo vamue pokati kavo va tiamẽlele kekongelo lio Brooklyn Heights. Noke yoku linga ohundo yange yatete vekongelo liaco, manji Nathan Knorr, wa ndi sapuila hati: “Amanji a Malcolm, wa tu ĩha elungulo liwa tu sukila. Ivaluka okuti ndaño ove umalẽhe, pole, o kuete esilivilo vocisoko ca Yehova, momo alungulo o tu ĩha a siata oku tu kuatisa calua.  Omo liaco, amamako lupange wove uwa.” Kesulilo liohongele, nda sapuila ovina viaco kukãi wange Grace. Noke, tua iñila vohondo tua yekisiwa ko Betele. Omo liaco, tua lila omo liesanju tua kuata.

Noke yolosãi vimue, tua tambula ukanda umue welaleko oco tu ka pindisiwe Kosikola yo Gileada kocisoko cakũi avali lakũala, okuti ca malusuiwa kosãi ya Kayovo yunyamo wo 1955. Osimbu ka tua endele kosikola yaco, va tu sapuila okuti ndaño tu ka pindisiwa, pole, ka tu endi kupange wumisionaliu. Pole, tua laikele oku tambula epindiso limue li tu kuatisa oku loñoloha kupange woku nyula akongelo. Tua kuata esanju lialua kosikola omo liovolandu awa tua yeva.

Eci tua mala osikola yaco, tua tambula elaleko lioku nyula akongelo a sangiwa vocivanja cofeka. Vocivanja cetu, mua kongelele ovikanjo vio lupale luo Indiana, Michigan, kuenda luo Ohio. Kosãi ya Cembanima kunyamo wo 1955, tua tambula ukanda wa Manji Knorr wa popia hati: “Ndi yongola oku kũlĩha nda u tava kelaleko lioku kala kulo ko Betele, ale u yongola oku ka kundila kofeka yikuavo noke yoku kala kulo ko Betele vokuenda kuotembo yimue. Ndi yongolavo oku kũlĩha nda wa amamiko oku kala kupange wene.” Noke tua tambulula tuti, tu tava oku linga upange wosi va tu ĩha. Kuenje, tua lalekiwa oku enda ko Betele!

Vupange nda kala oku linga ko Betele, mua kongelele oku tuma ovikanda viovikele ku vamanji vosi va sangiwa ko Estados Unidos. Nda pindisa vamanji valua amalẽhe okuti noke, veya oku tambula ovikele vialua vocisoko ca Yehova. Nda kalavo usonehi wa Manji Knorr, koku eca olonumbi vioku songuila upange woku kundila voluali luosi.

Nda limbuka okuti oku talavaya Voseketa Yupange, ci nena esanju lialua. Nda kuata esumũlũho lioku talavayamo la manji T. J. (Bud) Sullivan. Eye wa kala usongui wo seketa yupange vokuenda kuanyamo alua. Pole, voseketa yaco mua kalavo vamanji vakuavo va ndi longisa ovina vialua viwa.  Umue pokati kavo manji Fred Rusk okuti, eye wa ndi pindisa. Eteke limue ndo pulisile ndoco: “A manji a Fred, momo lie olonjanja vimue wa siatela oku pongoluila ovisimĩlo vimue vo vikanda nda soneha?” Eye wa ndi tambulula lesanju hati: “A manji a Malcolm nda wa popia olondaka vimue citava okuti vi kuata elomboloko likuavo. Pole, nda wa visoneha vi kuata elomboloko lia suapo.” Noke wa ndi sapuila hati: “Kuata utõi, momo o kasi oku linga upange umue uwa, oco oloñolohe kovaso yoloneke.”

Osimbu tua kala ko Betele, ukãi wange Grace wa tambula ovikele via litepa oku kongelamo oku yelisa olohondo via vamanji. Eye wa sanjukila upange waco. Koloneke vilo, nda tua lisanga la vamanji vana okuti eci tua talavaya ko Betele va kala amalẽhe, va lekisa esanju loku sapuila ukãi wange hati: “Wa ndi longisa oku yala ciwa ula. Ina yange okuete esanju lialua omo liovina wa ndi longisa.” Ukãi wange wa solelevo upange woku talavaya voloseketa ndeci: Yoku panga alivulu, yoku tumisa Ovikanda, kuenda Voseketa yoku Ngalavala. Upange waco wo kuatisa oku limbuka okuti, ovikele viosi tu tambula vo cisoko ca Yehova, vi nena asumũlũho alua. Toke cilo o kuete ovisimĩlo viaco.

Oku upisa kunyamo wo 1970, tua limbuka okuti olonjali vietu vi sukila ekuatiso. Omo liaco, ka ca lelukile oku nõla onjila tu kuama. Momo, ka tua yonguile oku siapo upange wo ko Betele kumue lakamba vetu. Pole, nda limbuka okuti, ndi kuete ocikele coku kuatisa olonjali vietu. Ndaño okuti noke tua tunda ko Betele, pole, tua kuata elavoko liokuti, eci olonjali vietu vi kaya, tu tiukila vali kupange wetu.

Tua enda oku linga ovopange amue oco tu lande ovina tu sukila. Toke cilo nda siata oku ivaluka umue wa kala oku ndi pindisa kupange woku sanda eteku eci a ndi sapuila hati: “Upange wetu u lingiwa lika koñolosi okuti, ca leluka oku sanga omanu. Omo liaco, o sukila oku iya kupange oloneke viosi koñolosi momo olio epuluvi lioku sanga omanu.” Noke, ndo tambulula ndoco: “Omo okuti wa kũlĩha ciwa upange waco, nda sumbila ocisimĩlo cove. Pole, ndi kuetevo ovikele ndi sukila oku tẽlisa, kuenda si yongola oku fetika upange waco cilo. Ndi pondola oku talavaya lika oloneke vimue koñolosi. Pole, Vovali kuenda Vokuãla, ndi sukila oku enda kolohongele, momo vi kuete esilivilo liavelapo.” Yehova wa ndi sumũlũisa omo lioku nõlapo oku endaenda kolohongele okuti kupange woku sanda eteku ci sule.

Tua kala ponele yula wa ina yange vonjo yoku tata omanu va kuka toke eci a fa kosãi Yevambi Linene kunyamo wo 1987. Usongui waco, wa sapela lukãi wange hati: “Kuende konjo, ka puyukepo. Omanu vosi va kũlĩha okuti wa kala kulo oku tata ndatembo yove. Kuende lombembua.”

Kosãi ya Cembanima yunyamo wo 1987, tua soneha ukanda woku tiukila vali ko Betele. Pole, noke yoloneke vimue, olondotolo via limbuka okuti ukãi wange o kuete uvei wo kanser kovãla.  Noke, yoku pelaliwa wa kaya. Eci papita otembo yimue, tua tambula ukanda wa tunda ko Betele, wa lombolola okuti, tu sukila oku amamako oku kala vekongelo tu kasi. Omo liaco, tua nõlapo oku amamako lupange wetu woku kunda Usoma.

Noke liotembo yimue, nda sanga upange volupale luo Texas. Omo okuti volupale luaco ka muli owuya kumue lombambi yalua, tua nõlapo oku iluka. Tua kala vofeka yaco ci soka 25 kanyamo, kumue la vamanji valua va kala akamba vetu.

Ukãi wange wa kuatiwa lovovei atatu ndeci: O kanser vovãla, vevele, kuenda uvei ukuavo u tukuiwa hati, tiroide. Ndaño okuti wa liyaka lovitangi viaco, lalimue eteke a liyeyele, pole, wa enda oku ndi kuatisa. Olonjanja vimue omanu va enda oku pula ndoco: “Nye wa siati oku linga oco wa amamiko lesanju volohuela viene?” Eye wa tukula ovina vikũala via siata oku va kuatisa oku amamako lesanju, hati: “Tu kuete ukamba pokati ketu. Tua siata oku sapela oloneke viosi. Tu kuete ocituwa coku nyulila kumosi vamanji oloneke viosi, kuenda nda tu likuetele ovitangi tu likolisilako oku vitetulula osimbu ka tua pekelele.” Omo liaco, nda tua li lueyela, tu liecela pokati kuenda ka tu ivaluka vali ovina viaco. Oku pokola kolonumbi viaco, ci nena esanju.

Ovitangi viosi tua liyaka lavio, via tu longisa ovina viwa ndeci:

1. Olonjanja viosi tua kolela ku Yehova kuenda tu tava kovina a siata oku ecelela. Pole, ka tu kolela kolondunge vietu muẽle.—Olosap. 3:5, 6; Yer. 17:7.

2. Poku liyaka lovitangi, tu kolela lika kolonumbi via Yehova. Momo oku pokola kokuaye kuenda kovihandeleko viaye, ci kuete esilivilo. Omo liaco oku lekisa epokolo oyo onjila ya velapo.—Va Rom. 6:16; Va Hev. 4:12.

3. Oku lekisa ovituwa viwa ku Yehova, oco ocina ca velapo komuenyo. Momo tua pitisa kovaso ocipango caye okuti, oku sandiliya ovokuasi ci sule.—Olosap. 28:20; Uku. 7:1; Mat. 6:33, 34.

4. Oku likutilila olonjanja viosi, ci kuete esilivilo kupange wa Yehova. Tiamisila lika utima kovina o pondola oku linga.—Mat. 22:37; 2 Tim. 4:2.

5. Ivaluka okuti, ka kuli ocisoko cikuavo ci kuete asumũlũho a Yehova.—Yoa. 6:68.

Ame kumue lukãi wange tu kasi oku vumba Yehova vokuenda kueci ci pitahãla 75 kanyamo. Ndopo tu tẽlisa 65 kanyamo oku vumba Yehova, tunde eci tua kuela. Tua siata oku kuata esanju lialua kupange wa Yehova vokuenda kuanyamo alua. Omo liaco, tua siata oku likutilila oco va manji va kũlĩhe okuti oku kolela ku Yehova ku nena asumũlũho alua komuenyo.