ULANDU waco wa pita kofeka yo Suazilândia, vimbo lia Soma Sobhuza II, kosãi Yenyenye, kunyamo wo 1936. Manji Robert kumue la manjaye George Nisbet, va endele lekãlu liavo mua kala ongalamafone yi yevalisa olohundo via manji J. F. Rutherford. Soma yaco wa kuata esanju lialua eci a yeva ohundo. Manji Robert wa popia hati: “Vepuluvi liaco tua kuata esakalalo lialua, momo Soma yaco wa yonguile oku landa ongalamafone kumue lolohundo viaco!”

Manji Robert wa pinga ongecelo lesumbilo ku soma loku popia hati, ongalamafone yaco ka yi landisiwa. Momo lie? Momo yatiamẽla komunu umue. Soma wa yonguile oku kũlĩha omunu waco.

Vetambululo manji Robert a eca wa popiavo hati: “Yatiamẽla Kosoma yikuavo.” Pole, soma Sobhuza wa pula hati: Helie Soma yaco? Manji Robert wa tambulula hati: “Yesu Kristu, Soma Yuviali wa Suku.”

Soma Sobhuza wa tava lesumbilo poku popia hati: “Soma yaco o kuete unene walua, kuenda si yongola oku tambula ocina cimue catiamẽla kokuaye.”

Manji Robert wa soneha ndoco: ‘Nda komõha calua ndomo Soma Sobhuza a ndi tambulula. Eye wa vangula ciwa elimi Liongelesi, ka lekisile epela poku sapela lame, kuenda ca lelukile oku vangula laye. Kuenje, nda kala voseketa yaye ci soka 45 kakukutu, osimbu manjange George a kala posamua oku yevalisa ohundo vongalamafone.

Manji Robert wa amisako loku popia hati: ‘Tua nyula Osikola yo Swazi, kuna tua kuata ovolandu awa. Tua kundila usongui wosikola yaco, kuenje wa tu yevelela lutate. Eci tuo sapuila okuti tua nena ongalamafone yoku yevalisa ohundo kosikola yosi, eye wa kovonga eci ci soka ocita colondonge, kuenje, vosi yavo va tumala vowangu oco va yevelele. Noke va tu sapuila vati, kosikola yaco omãla valume va longisiwa ovoloño amue ndeci: Upange woku lima, oku talavaya vocumbo colonelẽho, oku songa avaya, oku tunga olonjo, oku lilongisa elimi Liongelesi, kuenda omatematika. Pole, omãla vakãi va longisiwa uloño woku sakula olombei, upange wo vonjo, kuenda ovina vikuavo. Inakulu ya Soma yaco, wa kalavo kosikola yaco.’ a

Kefetikilo liunyamo wo 1933, Soma Sobhuza wa yevelela lesanju akundi valikasi eci va nyula Imbo liaye. Onjanja yimue, wongoluile eci ci soka 100 kasualali vaye oco va yevelele esapulo Liusoma lia ngalavaliwa.  Eye wa linga epingilo lioku tambula olorevista olosãi viosi, kuenda wa siala lalivulu etu. Ka pa pitile otembo yalua, kuenje Soma wa kuata ociseleko caye calivulu etu! Ndaño okuti vokuenda kuyaki wavali wa pita voluali ombiali yo ko Londres ka ya ecelele oku kuata alivulu etu vofeka yaco, pole, Soma wa seleka ciwa alivulu aco.

Soma Sobhuza wa amamako oku tambula Olombangi Via Yehova vimbo lio Lobamba. Kuenje, wa enda oku laleka asongui vamue vatavo oco va yevelele olohundo via ngalavaliwa. Onjanja yimue eci manji Helvie Mashazi a kala oku lombolola elivulu lia Mateo kocipama 23, ocimunga cimue casongui vatavo esanda va kuata onyeño, kuenje, va kisika manji oku liwekapo oku lombolola ulandu waco. Pole, Soma ka solele ocituwa asongui vaco va lekisa, kuenje, wa pinga ku manji Mashazi, oco amameko lulandu waye. Omo liaco, Soma wa vetiya olonjeveleli oco vi sonehe ovinimbu viosi Viembimbiliya via tukuiwa vohundo!

Onjanja yikuavo eci manji a linga ohundo yaye, asongui vakuãla vatavo esanda va yevelela lutate. Omo liaco, va lula uwalo wo vonembele yavo, kuenje, va popia vati: “Tua liwekapo oku kala asongui vatavo esanda, cilo tua linga Olombangi Via Yehova.” Noke, va pulisa manji nda o kuete vali alivulu nda ana a eca ku Soma yavo.

Tunde kunyamo wo 1930 toke wo 1982, Soma wa lekisa esumbilo lialua Kolombangi Via Yehova, kuenda ka ecelele okuti vi lambalaliwa omo lioku likala oku pokola kovituwa vimue viofeka yo Suazilândia. Omo liaco, vamanji va kuata esunga lioku eca olopandu ku soma, kuenje, eci a fa, va lila calua.

Kefetikilo liunyamo wo 2013, vofeka yo Suazilândia mua kala eci ci soka 3.000 kakundi Vusoma. Omo okuti vofeka yaco muli ci pitahãla ohuluwa komanu, ukundi lukundi o sukila oku longisa ci pitahãla 384 komanu. Ci pitahãla 260 kakundi va sangiwa kueci ci soka 90 kakongelo, va litumbikile kupange wakundi votembo yosi. Kunyamo wo 2012, ci soka 7.496 komanu, va endele kocipito Conjivaluko. Vofeka yaco muli omanu valua okuti, va ka tava kesapulo liusoma. Esapulo liusoma lia pitĩla vofeka yo Suazilândia la vamanji vamue oku upisa kunyamo wo 1930.​—⁠Ulandu wa tunda vociseleko cetu calivulu ko Afrika do Sul.