1. Etepiso lipi li kasi pokati kovina tu sukila kuenda evi tu yongola?

POKATI kovina tu sukila kuenda evi tu yongola, pali etepiso. Momo, ovina tu sukila vi tu kuatisa komuenyo, ndeci: Ovikulia, ovina vioku li sikĩlila, kuenda onjo tu kala. Pole, vovina tu yongola mua kongela vialua okuti, ka tu vi sukila. Omanu valua ka va siatele oku kuata elomboloko liokuti, ka va sukila ovina viosi va yongola oku kuata.

2. Ovina vipi omanu va siata oku pitisa kovaso?

² Omanu va kasi volofeka vina muli uhukũi, citava okuti va yongola oku kuata ovina via litepa levi omanu va kasi volofeka muli ukuasi va yongola. Kolofeka vimue, omanu va velisapo calua oku kuata otelefone, omoto, ale ocitumalo cimue coku tungila onjo. Pole, kolofeka vikuavo omanu va sakalala calua loku landa uwalo watĩla, onjo yimue yinene, ale ekãlu limue li landiwa lolombongo vialua. Ndaño okuti tu kasi volofeka via litepa, ale tu kuete olombongo vialua, nda ka tua lavuluile, tu yapuisiwa  lonjongole yoku kuata ovina ka tu sukila, ale oku landa ovina okuti, ka tu kuete epondolo liaco.

3. Oku pitisa kovaso ovokuasi ci lomboloka nye?

³ Oku pitisa kovaso ovokuasi ci lomboloka nye? Ci lomboloka ocituwa omunu a lekisa poku tiamisila lika utima waye kovokuasi okuti, ukamba waye la Yehova u sule. Omunu waco lalimue eteke a sanjukila oku kuata ovina a sukila. Momo, wa tiamisila lika utima koku kuata ovina vialua. Anga hẽ omanu vana ka va kuete olombongo vialua va pondola oku sola calua ovokuasi? Va pondola oku kuata ocituwa caco. Ovo, va ci linga poku liwekapo oku pitisa kovaso Usoma wa Suku komuenyo wavo.—Va Heveru 13:5.

4. Satana wa siata oku tu yonja ndati ‘loloñeyi viovaso’?

⁴ Satana o yongola okuti, tu tava kocisimĩlo cokuti, tu kuata lika esanju nda tu kuete ovina vialua. Eye wa siata oku tu yonja ‘loloñeyi viovaso’ oco vi tu vetiye oku kuata ovina vialua. (1 Yoano 2:15-17; Efetikilo 3:6; Olosapo 27:20) Tua siata oku yeva ovolandu a tu vetiya oku landa ovina viokaliye. Ove hẽ wa landele ale ocina cimue wa sola calua eci wa ci mola, pole, noke wa limbuka okuti ku ci sukila? Nda tua tiamisila utima koku landa ovina ka tu sukila, ci tu nenela ovitangi. Momo, ovina viaco vi pondola oku tu tateka oku tiamisila utima kupange wa Yehova. Citava okuti, ka tu kuata vali otembo yoku lilongisa Embimbiliya, oku pongiya ovipama vi ka lingiwa kohongele, oku endaenda kolohongele, kuenda kupange woku kunda. Ivaluka elungulo liupostolo Yoano wa popia hati: “Oluali lu kasi oku pita loloñeyi vialuo.”

5. Nye ci pondola oku pita lomanu vana va yongola oku kuata ovina vialua?

⁵ Satana o yongola okuti, tu tiamisila lika utima koku kuata olombongo vialua, kuenda oku landa ovina tu yongola, oco tu liwekepo oku vumba Yehova. (Mateo 6:24) Nda tua tiamisila lika utima koku landa ovina vialua tu yongola, omuenyo wetu ka u kuata esilivilo. Momo, tu pondola oku sakalala calua, kuenda tu kuata olofuka. Noke, ka tu kuata vali ekolelo ku Yehova, kuenda Kusoma waye. (1 Timoteo 6:9, 10; Esituluilo 3:17) Yesu wa popia hati, “onjongole yoku kuata ovina viosi,” yi sokisiwa lolosongo ka vi ecelela okuti ocikũla ci kula, oco cime apako.—Marko 4:14, 18, 19.

6. Ulandu wa pita la Baruki u tu longisa nye?

⁶ Kũlĩhĩsa ulandu wa pita la Baruki, una wa kala usonehi wa Yeremiya. Eci Baruki a yonguile ‘oku li sandela ovina vialua,’ Yehova wo sapuilile hati, o Yerusalãi ndopo yi kunduiwa. Pole, Yehova wa likuminyile oku popela Baruki. (Yeremiya 45:1-5) Omo liaco, Baruki wa sukilile oku sokolola ohuminyo yaco. Yehova ka laikele oku popela ovina omanu va kuatele. (Yeremiya 20:5) Koloneke vilo, tu kasivo kesulilo lioluali lulu lua Satana okuti, ndopo lu nyõliwa. Omo liaco, tu sukila oku yuvula oku tiamisila utima koku landa ovina vialua. Tu yuvuli ovisimĩlo  viokuti, noke liohali ya piãla, tukamamako oku kuata ovina tua landa koloneke vilo, momo, tu vi sole calua.—Olosapo 11:4; Mateo 24:21, 22; Luka 12:15.

7. Nye tu konomuisa vocipama cilo, kuenda momo lie?

⁷ Tu pondola oku kuata ndati ovina tu sukila okuti, ka tu liwekapo oku pitisa kovaso ovina vi kuete esilivilo lia velapo? Nye tu sukila oku linga oco tu yuvule oku tiamisila utima kovokuasi? Nye ci pondola oku tu kuatisa oco tu yuvule oku sakalala calua lovina tu sukila? Vohundo Yesu a lingila Komunda, wa eca elungulo liatiamẽla kondaka yaco. (Mateo 6:19-21) Omo liaco, tu konomuisi elivulu lia Mateo 6:25-34, oco tu kuate elomboloko liokuti, oku pitisa kovaso Usoma wa Suku, oco ocina ca velapo okuti, ovina vikuavo vi sule.—Luka 12:31.

8, 9. (a) Momo lie tu yuvuila oku sakalala calua lovina tu sukila? (b) Nye Yesu a kũlĩhĩle catiamẽla komanu, kuenda ovina va sukilile?

⁸ Tanga Mateo 6:25. Yesu wa kũlĩhĩle okuti, olondonge viaye via enda oku sakalala lovina via sukilile ndeci: Okulia, ovina vioku nyua, kuenda uwalo. Omo liaco, Vohundo a lingila Komunda wa popia hati: “Ko ka sakalali leteke likuavo.” Yesu wa kala oku kuatisa olondonge viaye oco vi kuate elomboloko lieci vi yuvuila oku tiamisila calua utima kovina vi sukila. Nda via tiamisilile calua utima kovina viaco, nda via ivalako ovina vi kuete esilivilo lia velapo. Yesu wa solele calua olondonge viaye. Omo liaco, Vohundo a lingila Komunda, wa ivaluisa olondonge viaye olonjanja vikuãla, catiamẽla kovitangi vi tunda koku sakalala calua lovina via sukilile.—Mateo 6:27, 28, 31, 34.

⁹ Momo lie Yesu a popela hati, ka vu ka sakalali leci vulia, ale ceci vu nyua, kuenda uwalo? Anga hẽ, ka tu sukila okulia, kuenda uwalo? Tu sukila ovina viaco! Momo, nda omanu ka va kuete olombongo vioku landa ovina viaco, va sakalala calua. Yesu wa kũlĩhĩle ovina omanu va sukila. Eye wa kũlĩhĩlevo okuti, “koloneke via sulako,” olondonge viaye via laikele oku liyaka lovitangi vialua. (2 Timoteo 3:1) Koloneke vilo, ondando yovina ya livokiya calua, kuenda omanu valua ka va kuete upange woku sanda eteku. Kolofeka vimue omanu vaco olohukũi, kuenda ka va kuete okulia. Pole, Yesu wa kũlĩhĩle okuti, omuenyo womanu u kuete esilivilo lia velapo okuti okulia ku sule, kuenda etimba li kuete esilivilo lia velapo okuti, uwalo u sule.

10. Eci Yesu a longisa olondonge viaye ndomo via sukilile oku likutilila, ovina vipi a tukula okuti, ovio via kuatele esilivilo lia velapo komuenyo wavo?

¹⁰ Yesu wa longisile olondonge viaye oco poku likutilila vi pinge ku Yehova ovina via sukilile. Eye wa vi longisa oku likutilila hati: “Tu ĩhe okulia kuetaili.” (Mateo 6:11) Noke, Yesu wa sapuilavo olodonge viaye hati, via  sukilile oku pinga ndoco: ‘Tu ĩhe okulia kuetu kueteke leteke ndomo ci li kuata lovina tu sukila eteke liaco.’ (Luka 11:3) Pole, olondaka evi ka vi lomboloka okuti, tu tiamisila lika utima kovina tu sukila. Yesu wa longisavo olondonge viaye hati, oku pinga okuiya Kusoma wa Suku, oco ocina ci kuete esilivilo lia velapo okuti, oku pinga ovina via sukilile ci sule. (Mateo 6:10; Luka 11:2) Eci Yesu amala oku sapuila kolondonge viaye oco vi yuvule oku sakalala calua, wa lombololavo ovina vi lekisa ndomo Yehova a siata oku tata ovina a lulika.

11, 12. Nye tu lilongisa ku Yeohva catiamẽla koku tata ciwa olonjila? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.

¹¹ Tanga Mateo 6:26. Tu sukila oku ‘tala olonjila kilu.’ Ndaño okuti vitito, pole vi lia calua. Nda onjila yimosi ya kalele ndomunu, nda yilia calua okuti, omunu waco ci sule. Olonjila via siata oku lia apako, ombuto, apuka, kuenda ovina vikuavo. Pole, ka vi sukila oku lima oco vi kuate okulia. Momo, Yehova wa siata oku eca ovina viosi olonjila vi sukila. (Osamo 147:9) Pole, Yehova ka kapi okulia kuliungu wavo! Momo, olonjila vi sukila oku sandiliya okulia oco vi ku sange.

¹² Omo okuti Yesu wa kũlĩhĩle ndomo Isiaye a siata oku tata olonjila, wa kũlĩhĩlevo ndomo a tata omanu. ^[1] (Tala etosi kesulilo liocipama.) (1 Petulu 5:6, 7) Tu sukila oku kuama ongangu yolonjila poku yuvula oku kala ovisiãi. Tu sukilavo oku lima ovapia oco tu kuate okulia, ale oku talavaya oco tu kuate olombongo. Nda tua ci linga, Yehova o tu sumũlũisa. Nda eteke limue tua kambela okulia, Yehova o pondola oku vetiya omunu umue oco a ece kokuetu okulia tu sukila. Yehova wa siata oku eca okulia kolonjila, kuenda ovianju vioku kala. Eye wa lulika olonjila lepondolo lioku tunga ovianju viavo. Cimuamue haico a pondola oku linga okuti, o tu kuatisa, oco tu kuate onjo tu kala kumue lepata lietu.

13. Ovina vipi vi eca uvangi wokuti tua velapo olonjila?

¹³ Yesu noke yoku sapuila olondonge viaye hati, Yehova wa siata oku tekula olonjila, wa pula hati: ‘Anga hẽ ene ka wa velelipo okuti olongungu vialua vi sule?’ (Sokisa la Luka 12:6, 7.) Eci Yesu a popia olondaka evi citava okuti, wa kala oku sokolola ndomo a laikele oku fila omanu vosi. Yesu ka file oco a yovole olonjila, ale ovinyama vikuavo. Pole, wa fila akandu etu oco tu kuate omuenyo ko pui.—Mateo 20:28.

14. Nye Yesu a yonguile oku popia lolondaka viokuti, ka tu tẽla oku vokiya ekukutu limosi komuenyo wetu?

¹⁴ Tanga Mateo 6:27. Nye Yesu a yonguile oku popia lolondaka viokuti, ka tu tẽla oku ‘vokiya ekukutu limosi’ komuenyo wetu? Yesu wa yonguile oku popia hati, nda tua sakalala calua lovina tu sukila, ka tu kala komuenyo otembo yalua. Pole, tu kuatiwa loku vela, kuenje tu fa.

15, 16. (a) Nye tu lilongisa ku Yeohva catiamẽla koku tata ciwa olonelẽho vio vusenge? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.) (b) Apulilo api tu sukila oku linga, kuenda momo lie?

¹⁵ Tanga Mateo 6:28-30. Vosi yetu tu sole oku wala uwalo wa fina, ca piãla enene eci tu enda kupange woku kunda, kolohongele viekongelo, kolohongele vimbo, kuenda viofeka. Anga hẽ tu sukila oku sakalala calua luwalo wetu? Yesu wa sapuila olondonge viaye hati, Yehova wa siata oku tata ciwa ovina viosi a lulika. Eci Yesu a popia ovina viatiamẽla “kolonelẽho vio vusenge” citava okuti, wa kala oku sokolola oloneleho vikuavo  via fina vio vusenge. Vulandu waco tua lilongisa okuti, oloneleho viaco via fina calua, kuenda ka vi sukila oku sakalala luwalo. Omo okuti oloneleho viaco via fina calua, Yesu wa popia hati: “Salomone vulamba waye, ka la liposuisa” ndoloneleho viaco!

¹⁶ Sokolola olondaka vikuavo Yesu a popia hati: “Nda Suku o walisa ndoco olonelẽho vio vusenge . . . , ko walisi hẽ ca velapo a vakuekolelo litito?” Ocili okuti, o va walisa! Pole, olondonge via Yesu via sukilile oku pamisa ekolelo liavo. (Mateo 8:26; 14:31; 16:8; 17:20) Olondonge via sukililevo oku kolela okuti, Yehova o yongola oku vi tata ciwa. Nye ci popiwa catiamẽla kokuetu? Tu tava hẽ okuti Yehova o ka amamako oku tu tata?

17. Nye ci pondola oku tepa ukamba wetu la Yehova?

¹⁷ Tanga Mateo 6:31, 32. Omanu vana ka va kũlĩhĩle Yehova, va siata oku talavaya calua oco va kuate olombongo vioku landa ovina va yongola. Pole, nda tua kuata ovisimĩlo ndevi viomanu vaco, tu tepa ukamba wetu la Yehova. Tua kũlĩha okuti, Yehova eye isietu, kuenda o tu sole calua. Omo liaco, tua kolela okuti, nda tua linga ovina a yongola, kuenda tu pitisa kovaso Usoma waye, eye o tu ĩha ovina viosi tu sukila. Tua kũlĩha okuti, tu pondola lika oku kuata esanju liocili, nda tua pamisa ukamba wetu la Yehova. Tua sanjuka calua omo okuti tu kuete ovina tu sukila ndeci: ‘Okulia, kuenda uwalo.’—1 Timoteo 6:6-8.

18. Ovina vipi Yehova a kũlĩha viatiamẽla komunu lomunu pokati ketu? Yehova o pondola oku ku kuatisa ndati?

¹⁸ Tanga Mateo 6:33. Nda tua pitisa kovaso Usoma wa Yehova, eye o tu kuatisa, kuenje o tu ĩha ovina tu sukila. Yesu wa lombolola esunga lieci tu sukilila oku kolela kohuminyo yaco eci a popia hati: “Isiene wo kilu wa kũlĩha okuti vu sukila ovina evi.” Yehova wa kũlĩha ovina o sukila osimbu kua vi limbukile. (Va Filipoi 4:19) Eye wa kũlĩhavo eci tu sukila uwalo wokaliye. Yehova wa kũlĩha okuti, ove o sukila okulia, kuenda onjo yoku kala kumue lepata liove. Eye wa siata oku kũlĩhĩsa nda o kuete ovina viosi o sukila.

19. Momo lie tu sukilila oku yuvula oku sakalala lovina vi ka pita kovaso yoloneke?

¹⁹ Tanga Mateo 6:34. Yesu wa sapuila vali olondonge viaye hati: “Ko ka sakalali leteke likuavo.” Yehova o pondola oku tu ĩha ovina tu sukila oloneke viosi. Omo liaco, ka tu sukila oku sakalala lovina vi ka pita kovaso yoloneke. Nda tua sakalala calua lovina viaco, ci tu vetiya oku likolela etu muẽle, kuenje, tu tepa ukamba wetu la Yehova. Pole, tu sukila oku kolela ku Yehova.—Olosapo 3:5, 6; Va Filipoi 4:6, 7.

20. (a) (b)Ovimãho vipi o pondola oku kuata oco ovokiye ombili yove kupange wa Yehova? (b) Nye o sukila oku linga oco o leluise omuenyo wove?

²⁰ Tu sumua calua, nda ka tu pitisa kovaso upange wa Yehova, omo lioku talavaya calua oco tu lande ovina tu yongola! Omo liaco,  tu sukila oku likolisilako oku pitisa kovaso upange wa Yehova. Ove hẽ, o pondola oku ilukila vocikanjo cikuavo oco o kuatise ekongelo lina li sukila akundi valua? O pondola hẽ oku litumbika kupange wakundi votembo yosi? Nda ove ukundi wotembo yosi, wa sokolola hẽ oku pindisiwa Kosikola Yupange Wusoma? Wa sokiya hẽ oku kuatisa kupange wo Betele, ale oku kuatisa vamanji va kasi kupange woku pongoluila alivulu etu kelimi likuavo vocikanjo cimue okuti, o linga upange waco oloneke vimue vokuenda kuosemana? O pondola oku kuatisa kupange woku linga esokiyo Lioku Tunga Olonjango Viusoma. Sokolola ovina o pondola oku linga, oco o leluise omuenyo wove okuti, o kuata otembo yalua yoku linga upange wa Yehova. Okakasia losapi hati: “ Ndomo o Linga Esokiyo Liovina o Sukila,” ka eca olonumbi vimue o pondola oku kuama. Likutilila ku Yehova oco a ku kuatise oku nõla ovina o yongola oku linga. Noke, fetika oku  linga apongoloko o sukila.

21. Nye ci pondola oku tu kuatisa oku pamisa ukamba wetu la Yehova?

²¹ Yesu wa tu longisa oku pitisa kovaso Usoma wa Yehova komuenyo wetu. Nda tua ci linga, ci tu kuatisa oku yuvula oku sakalala calua lovina tu sukila. Tu kuete ukamba la Yehova omo lioku kolela okuti, o pondola oka tu tata. Tua lilongisa okuti, ka tu sukila oku sakalala loku landa ovina viosi tu yongola, ndaño tu kuete olombongo vioku vi landa. Nda tua leluisa omuenyo wetu cilo, ci tu kuatisa oku amamako oku kolela ku Yehova, kuenda oku “kakatela komuenyo wocili.”—1 Timoteo 6:19.