KOLONJALI
7: Ovituwa Viwa
CI LOMBOLOKA NYE?
Ovituwa, ovisimĩlo tu tava kuenda vi songuila omuenyo wetu. Citava okuti, wa siata oku likolisilako oco olonjanja viosi o kaile ukuacili. Pamue o yongolavo oku longisa omõlove oku kuata ocituwa caco.
Vovituwa, mua kongelavo unu. Omunu umue o kuete unu, onalavãyi, ukuesunga kuenda ka li sokolola lika eye muẽle. Ci leluka vali komunu umue oku kuata ovituwa viaco osimbu a kasi umalẽhe.
CECI EMBIMBILIYA LI POPIA: “Pindisa omõla vonjila a sesamẽla oku endela; Ndaño ceci a kuka, ka ka yapukamo.”—Olosapo 22:6, etosi.
MOMO LIE CI KUETELE ESILIVILO?
Kotembo yilo yuloño, oku kuata ovituwa viwa ci kuete esilivilo. Ina umue o tukuiwa Karyn wa popia hati: “Volotelefone viosi, vapuluvi a litepa o pondola oku sangamo ovina ka vi silivila. Pamue omãla vetu va kala ocipepi letu, pole, ka tu limbuka nda va kasi oku tala ovina viumbondo!”
CECI EMBIMBILIYA LI POPIA: ‘Akulu . . . omo lioku pindisa olondunge viavo va tẽla oku tepisa pokati keci ciwa leci cĩvi.’—Va Heveru 5:14.
Oku kuata unu ci kuetevo esilivilo. Mua kongela oku lekisa ovituwa viwa poku popia hati: “Mange ohenda” kuenda “nda pandula.” Mua kongelavo oku lekisa okuti, wa kapako vakuene omo okuti voluali lulo ka ca siatele kuenda omanu va kapako calua olotelefone, olotablet, olokomputador la vikuavo.
CECI EMBIMBILIYA LI POPIA: “Ovina vu yongola okuti omanu vo vi lingili, haivio vu lingavo kokuavo.”—Luka 6:31.
NYE O PONDOLA OKU LINGA?
Lekisa ovituwa viove viwa. Akonomuiso amue a lingiwa a lekisa okuti, nda olonjali vi sapuila komãla vavo okuti oku lipekela osimbu ka va kuelele ekandu, citava okuti omãla va kapako onumbi eyi.
ONUMBI: Oco o sapele lomõlove catiamẽla kovituwa viwa, ci linga vepuluvi liesapulo limue ale liulandu umue. Nda ukuasapulo o popia catiamẽla komunu umue wa lueya cimue omo liolonepele, ove o sukila oku sapuila komõlove ndoco: “Cĩvi oku mola ndomo omanu vamue va tata vakuavo lesuvu lialua. O sima okuti omanu va pitĩla ndati petosi liaco?”
“Nda umalẽhe umue ka kũlĩhĩle eci ciwa leci cĩvi, ka ci leluka kokuaye oku nõla nda o linga eci ciwa ale ceci cĩvi.”—Brandon.
Longisa omõlove oku lekisa unu. Ndaño muẽle omãla vatito, va pondola oku lilongisa oku popia hati, “mange ohenda” kuenda “nda pandula” loku kapako omanu vakuavo. Elivulu limue liatiamẽla koku tekula omãla (Parenting Without Borders) lia popia ndoco: “Ciwa nda omãla va limbuka okuti, va panga onepa kepata limue, kosikola yimue kuenda komanu valua. Nda ovo va ci limbuka, ci leluka kokuavo oku lekisa ohenda okuti, ka ci va kuatisa lika ovo muẽle pole, vosi.”
ONUMBI: Nõla ovopange amue o vonjo oco a lingiwe lomõlove. Kuenje eye o lilongisa ndomo ci kuete esilivilo oku linga ovina oco vi kuatise vakuavo.
“Nda tu ikisa omãla vetu oku linga ovopange amue o vonjo, ka ci ka tĩla kokuavo eci va kala lika liavo. Momo oku tẽlisa ovikele ci ka panga ale onepa komuenyo wavo.”—Tara.