Ovitumasuku Viembimbiliya vi Eca hẽ Uvangi Wokuti Yesu Eye Mesiya?
Etambululo Liembimbiliya
Ocili okuti oco. Yesu eci a kala palo posi, wa tẽlisa ovitumasuku vialua viatiamẽla ku “Mesiya Usongui” una wa laikele oku kala ‘Upopeli Woluali.’ (Daniele 9:25; 1 Yoano 4:14) Noke liepinduko liaye, Yesu wamamako oku tẽlisa ovitumasuku viatiamẽla ku Mesiya.—Olosamo 110:1; Ovilinga 2:34-36.
Onduko “Mesiya” yi omboloka nye?
Kelimi lio Heveru ondaka Ma·shiʹac (Mesiya) kuenda kelimi lio Helasi Khri·stos (Kristu) vi lomboloka “Ombuavekua.” Omo liaco, onduko “Yesu Kristu” yi lomboloka okuti “Yesu Ombuavekua” ale “Yesu eye Mesiya.”
Kosimbu, omunu umue o wavekiwa poku kapiwa ulela vutue yaye eci a nõliwa oci a tẽlise ocikele cimue ci likasi haco ci kuete esilivilo. (Ovisila 8:12; 1 Samuele 16:13) Yesu wa wavekiwa la Suku oco a kale Mesiya, okuti omangu yimue yunene. (Ovilinga 2:36) Yesu ka wavekiwile lulela, pole, Suku wo waveka lespiritu sandu.—Mateo 3:16.
Anga hẽ omanu valua va pondola oku tẽlisa ovitumasuku viatiamẽla ku Mesiya?
Sio. Ndeci ondimbukiso yomuine yi lekisa lika omuine womunu umosi, oku tẽlisiwa kuovitumasuku Viembimbiliya vi tiamisiwila lika ku Mesiya umosi ale Kristu. Omo liaco Embimbiliya li tu sapuila okuti, “ku ka molẽha va Kristu vesanda kuenda ovaprofeto vesanda kuenje va ka linga olondimbukiso vinene lovilimbu vi komõhisa oco va kembe omanu, ndaño muẽle vana va nõliwa.”—Mateo 24:24.
Anga hẽ Mesiya o Laika oku molẽha kovaso yoloneke?
Sio. Embimbiliya lia popele okuti Mesiya wa laikele oku tunda kocikoti ca Soma Daviti woko Isareli. (Olosamo 89:3, 4) Pole, ovisonehua via va Yudea viatiamẽla ku Daviti via nyẽlela kuenda citava okuti via nyõliwa eci va Roma va yula o Yesusalãi kunyamo 70 O.Y. a Tunde kotembo yaco, ka ca tavele okuti omunu umue o litukula okuti ukuepata yolosoma kocikoti ca Daviti. Pole, ndaño okuti kotembo ya Yesu kua kaile ovisonehua viaco, ovanyali va Yesu ka via tẽlele oku pongolola olondaka viaye viokuti eye wa kala ukuacikoti ca Daviti.—Mateo 22:41-46.
Ovitumasuku viñami viatiamẽla ku Mesiya vi sangiwa Vembimbiliya?
Ka citava oku tukula etendelo limue liovitumasuku viatiamẽla ku Mesiya. Ndeci, etendelo liovitumasuku li pongoloka toke muẽle vina via kũlĩhĩwa ciwa viatiamẽla ku Mesiya. Elivulu lia Isaya 53:2-7 li lekisa ovina vialua viovitumasuku viatiamẽla ku Mesiya. Omanu vamue va pondola oku tenda ocisonehua eci ndocitumasuku cimue, osimbu okuti vakuavo va pondola oku tenda ovina viosi via kongelamo ndocitumasuku ca tepiwa.
Yesu wa tẽlisa Ovitumasuku vimue viatiamẽla ku Mesiya
Ocitumasuku |
Ocisonehua oco ci sangiwa |
Oku tẽlisiwa kualio |
---|---|---|
Ocitumbulukila ca Avirahama |
||
Ocitumbulukila ca Isake omõla a Avirahama |
||
Wa citiwila kepata liava Isareli kociti ca Yuda |
||
Wa tunda kepata liolosoma kocalo ca Daviti |
||
Wa citiwa lufeko umue wosombo |
||
Wa citiwila ko Beteleme |
||
Wa tukuiwa okuti Emanuele b |
||
Wa kuata omuenyo umue wumbombe |
||
Omala va pondiwa noke lioku citiwa kuaye |
||
Va tilila Kegito |
||
Va tiukila ko Nasara c |
||
Omunga yimue yo pitila kovaso |
||
Wa wavekiwa oco a kale Mesiya kunyamo 29 K.K. d |
||
Wa situluiwa la Suku ndomõlaye |
||
Wa lekisa ombili konjo ya Suku |
||
Ukuakusandeka olondaka viwa |
||
Wa tuisa ocinyi vo Galileya poku kundila omanu |
||
Wa linga ovikomo ndeci Mose |
||
Ndeci Mose eye wa situlula ovisimĩlo via Suku |
||
Wa sakula omanu valua va vela |
||
Ka livelisilepo eye muẽle |
||
Wa lekisa ohenda ku vana va kala oku talisiwa ohali |
||
Wa situlula esunga lia Suku |
||
Ondunguli yimue yi komohĩsa |
||
Wa sapula onduko ya Yehova |
||
Wa vangula lalusapo |
||
Usongui umue |
||
Omanu valua ka va tavele kokuaye |
||
Ewe liocilondokua |
||
Wa yuvuiwa lomanu |
||
Wa suvukiwa ndaño ka lingile cimue |
||
Iñila vo Yerusalãi Okuti wa Endela Kocimbulu |
||
O sivayiwa lomãla |
||
Weyilila vonduko ya Yehova |
||
Wa pakuiwa lekamba limue a kolelele |
||
Wa pakuiwa omo 30 kolopalata e |
||
Akamba vaye vo yanduluka |
||
Vo wimbila uvangi wesanda |
||
Ka ikuile omẽla waye eci va kala oku u lundila |
||
Vo siyila kocipala |
||
Vo veta vutue |
||
Wa yambuiwa |
||
Ka pandikisile la vana vo veta |
||
Asongui vombiali vo kuatela onya |
||
Wa valeliwa kuti kovoko lokovolu |
||
Omanu va imbila ocela uwalo waye |
||
Wa tendiwa pokati ka vakuakandu |
||
Omanu vo yola epembe loku u sepula |
||
Wa tala ohali omo liavakuakandu |
||
Wa kala ndu okuti Suku wo yanduluka |
||
Vo wĩha ovinyu ya tengiwa lovikũla vilula oco a yi nyue |
||
Wa kuata enyona osimbu handi ka file |
||
Wa eca omuenyo waye peka lia Suku |
||
Wa tula omuenyo |
||
Wa eca omuenyo waye ndocisembi oco a yovole omanu |
||
Akepa aye ka a teyiwile |
||
Wa tomiwa |
||
Wa kendiwa lohuasi |
||
Wa pinduiwa kuava va fa |
||
Omakuli ya piñayiwa |
||
Wa tumãla kondio ya Suku |
a Elivulu limue li popia hati: “Ka kuli atatahãi okuti ovolandu apata a va Yudea a molẽha eci o Yerusalãi ya kunduiwa.”
b Kelimi lio Heverevu onduko Emanuele yi lomboloka: “Suku o Kasi Letu,” yi lekisa ciwa ocikele ca Yesu okuti Mesiya. Oku iya kuaye palo posi kuenda upange a linga, a lekisa okuti Suku o kasi lafendeli vaye.—Luka 2:27-32; 7:12-16.
c Ondaka Nasara citava okuti, ya tunda kelimi lio Heveru neʹtser yi lomboloka “oku kula.”
d Ulala Wolotembo Viembimbiliya, via lekisa unyamo 29 K.K ndunyamo wokuiya kua Mesiya. Tanga ocipama cokuti: “Ocitumasuku ca Daniele ca Sapuile Oku Iya Kua Mesiya.”
e Ocitumasuku eci ci sangiwa kelivulu lia Sakariya, pole usonehi Wembimbiliya Mateo wa popia okuti “ca popiwa pocakati cuprofeto Yeremiya.” (Mateo 27:9) Citava okuti elivulu lia Yeremiya lia kapiwako vulala watete kocipama Cembimbiliya losapi hati: “ Ovaprofeto.” (Luka 24:44) Mateo wa tukula “Yeremiya” oco a lekise okuti vulala walivulu, kua laikele oku kongela elivulu lia Sakariya.