1, 2. а) Павел элчин Еврейлерге чагааны бижип турда, Иудеяда байдал кандыг турган? б) Павелдиң чагаазы чүге үе-шаанда болган?

 ИИСУСТУҢ өлүмүнүң соонда дораан-на, чаа тургустунган чыыш кадыг-дошкун истеп сүрүүшкүннерге таварышкан (Аж.-ч. 8:1). А 20 хире чыл болганда, күштүг аш-чут эгелээрге, ха-дуңманың хөй кезии ядарай берген (Аж.-ч. 11:27—30). Кезек тайбың үеде, б. э. 61 чылда, Павел элчинниң ыдыктыг сүлдеге бүргеткеш акы-угбаларга бижээн чагаазы дыка-ла үе-шаанда болган.

² Ол чагаа чүге үе-шаанда болган? Иисустуң чугаалааны улуг айыыл-халап биле Иерусалимниң буураашкыны чоокшулап орган (Лк. 21:20). Павел-даа, ооң Иудеяда акылары-даа ол болуушкуннарның кажан болурун билбес турган. Ынчалза-даа чыыш амдыызында тайбың үени ажыглап, бүзүрел, туруштуг чорук дээн ышкаш шынарларны сайзырадыр ужурлуг турган. Павелдиң чагаазы оларга дыка дузалаан (Евр. 10:25; 12:1, 2).

3. Еврейлерге чагаа бистиң үевисте чүге ажыктыг?

³ Бирги векте болуушкуннардан артык улуг айыыл-халапты удавас чурттап эртер бис (Мф. 24:21; Ажыд. 16:14, 16). Ынчангаш Иудеяда христианнарга Иегованың берген сүмелери биске амгы үеде канчаар дузалап болурун көрээлиңер.

 «ЧЕДИШКЕН УЛУГ УЛУС АПАРЫП КӨРЭЭЛИ»

4. Иудеяда христианнар кандыг бергелерге таварышкан? (Чурукту база көрүңер.)

⁴ Иудеяда христианнарга амыр эвес үе келген. Үр үеде еврейлер Бурганның чону чораан, Иерусалим оларның чуртталгазында кол черни ээлеп турган. Арыг чүдүлгениң төвү, өргээ турар хоорайдан Бурганның төлээлекчилери болур хааннар чагырып чораан. Шупту шынчы еврейлер Моисейниң хоойлузунга башкартып, шажын башкарыкчыларының дүрүмнеринге чагыртып турган. Хоойлуда чуртталганың аңгы-аңгы талаларын чижээ, кыртыжап демдектээрин, өске язы-сөөктүг улус-биле харылзажырын база аъш-чем айтырыгларын өйлээрин бижээн. Иисустуң өлүмүнүң соонда, Моисейниң хоойлузу күш чок каарга, өргүл өрттедириниң ажыы чок апарган. Христиан еврейлер чүдүлгениң чаа чурумунга чаңчыгар ужурлуг турган (Евр. 10:1, 4, 10). Пётр элчин ышкаш быжыг бүзүрелдиг христианнарга безин, ол өскерлиишкиннерниң чамдыызын хүлээри берге болган (Аж.-ч. 10:9—14; Гал. 2:11—14). Оон аңгыда, христианнар чаа бүзүрели дээш, иудей шажын башкарыкчыларының истеп сүрүүшкүннеринге таварышкан.

5. Христианнар кандыг бергелерге таварышкан?

⁵ Иудеяда христианнарга нарын байдал тургустунуп келген. Бир талазында иудей шажын башкарыкчылары христиан еврейлерни саттыныкчы деп санаан. А өске талазында, чыышта чамдык хүндүткелдиг христианнар истеп сүрүүшкүннерден чайлаар дээш, Моисейниң хоойлузун сагыырын негеп турган (Гал. 6:12). Иеговага шынчы артарынга христианнарга чүү дузалаан?

6. Павел акы-угбаларны чүнү кылырынче оттурган? (Еврейлерге 5:14—6:1).

⁶ Павел чагаазынга акы-угбаларны Бурганның Сөзүн ханы шинчилээринче кыйгырган. (Номчуптуңар: Еврейлерге  5:14—6:1.) Еврей Бижилгелер дузазы-биле христиан чүдүлге иудаизмден оон-даа дээрезин ол көргүскен a. Павел христианнарга билиглерин бедидип, алыс шынны оон-даа эки угаап-билип алырын күзээн. Ол билиглер мегени тодарадып, оон ойталаарынга дузалаар турган.

7. Бөгүн бисте кандыг бергелер бар?

⁷ Ол христианнар дег, Иегованың дүрүмнеринге таарышпас үзел-бодалдарны бо-ла дыңнаар бис. Удурланыкчылар бисти буруудадыр дээш, кандыг-даа арганы ажыглап турар. Олар эр-херээжен чорукка хамаарыштыр библейжи дүрүмнерни чыдып каан, а бисти улусту ылгай көөр, каржы-хажагай деп санаар. Амгы үеде улустуң угаан-бодалы Бурганның көрүжүнден ырап бар-ла чыдар (У. ч. 17:15). Ынчангаш меге биле шынны ылгап билири дыка чугула база бисти коргударын, Иеговадан ырадырын кымга-даа чөпшээревес бис (Евр. 13:9).

8. Бүзүреливистиң өзүлдезин соксатпазынга биске чүү дузалаар?

⁸ Павел еврейлерни Бурган-биле харылзаазын кызып быжыглаарынче оттурган. Бис база ол сүмени эдерер болзувусса эки. Библияны ханы шинчилеп, Иегова ышкаш боданып өөренири чугула. Сугга суктурган соонда-даа, бүгү чуртталгавыста ону уламчылаар бис. Хөй чылдар ишти бараалгааш безин, Бижилгени доктаамал номчуп шинчилээр ужурлуг бис (Ыд. ыр. 1:2). Хууда шинчилел кылыр эки график бүзүреливисти улам быжыктырар. Ынчангаш Павел чагаазынга ол шынарже улуг кичээнгейни салган (Евр. 11:1, 6).

БҮЗҮРЕЛ АМЫ-ТЫНЫВЫСТЫ КАДАГАЛАП ТУРАР

9. Иудеяда христианнарга чүге күштүг бүзүрел херек болган?

⁹ Кел чыдар айыыл-халапты эртип аар дизе, Иудеяда христианнарга күштүг бүзүрел херек болган (Евр. 10:37—39). Иерусалимни аг-шериг бүзээлеп алыр деп, Иисус баш удур сөглээн. Ынчан хоорайда-даа, чоок кавыда-даа шупту христианнар дагларже дезер деп айтыышкынны дыңнаар ужурлуг турган (Лк. 21:20—24). Бурунгу үеде дайзын халдап кээрге, чон колдуунда быжыг ханаларлыг хоорайга чаштынар чораан. А дагларже дезери чиктиг болганда, Иисусту дыңнаар дизе, күштүг бүзүрел херек турган.

10. Христианнарны күштүг бүзүрел чүже оттурар ужурлуг турган? (Еврейлерге 13:17).

¹⁰ Иисус чыышты акылар таварыштыр удуртур болгаш, Иудеяда христианнар оларга бүзүрээр ужурлуг турган. Удуртукчулар кажан база канчаар дезерин тода айыткан чадавас. (Номчуптуңар: Еврейлерге 13:17.) Еврейлерге 13:17-де удуртукчуларны «дыңнап» деп очулдурган грек сөстүң утказы айтыышкын берген кижиге долузу-биле бүзүрээри дээн. Ынчангаш христианнар айыыл-халап келбээнде-ле удуртукчуларга бүзүреп өөренип алыр турган. Бир эвес олар тайбың үеде удуртукчуларның айтыышкыннарынга дыңнангыр турган болза, берге үелерде ону эдерери оларга чиик болур ийик.

11. Биске чүге күштүг бүзүрел херек?

 ¹¹ Амгы үеде биске база быжыг бүзүрел херек. Удавас бо делегейниң төнчүзү кээр деп библейжи сагындырыгны хөй кижилер херекке албас. А бис аңаа бүзүрээр боорувуска, улус бисти шоодар (2 Пет. 3:3, 4). Библиядан коргунчуг хилинчек дугайында чамдык чүүлдерни билир-даа болзувусса, хөй кезии билдинмес. Ынчангаш Иегова бисти кажан-даа кагбас, төнчү албан айыткан үеде кээр деп канчап-даа чигзинмес ужурлуг бис (Авв. 2:3).

12. Коргунчуг хилинчекти ажып эртеринге биске чүү дузалаар?

¹² Иегова удуртулганы «шынчы болгаш сарыылдыг чалчаны» таварыштыр берип турар деп бүзүреливисти быжыктырары чугула (Мф. 24:45). Кажан коргунчуг хилинчек эгелей бээрге, тода айтыышкыннар алыр чадавас бис. Бистиң амы-тынывыс дыңнангырывыстан хамааржыр. Ынчан Иерусалимни бирги векте рим аг-шериг бүзээлеп алган үеде христианнар ышкаш байдалда боор бис. Бурганның организациязында удуртукчу акыларга бүзүреливисти быжыглаар таарымчалыг үе бо-дур. Бир эвес ол айтыышкыннарны амдан тура дыңнавас болзувусса, келир үеде дыңнангыр боору чөгенчиг-ле.

13. Еврейлерге 13:5-те сүмени чүге үе-шаанда деп болур?

¹³ Дагларже дезер айтыышкынны манавышаан, акшага ынак болбайн, христианнар бөдүүн чурттаар ужурлуг турган. (Номчуптуңар: Еврейлерге 13:5.) Оларның чамдыызы аш-чутту, чединмес чорукту көрген (Евр. 10:32—34). Ооң мурнунда өөрүшкүлүг медээ дээш, олар чүнү-даа харамнанмас турган болза, сөөлүнде чамдыктары акша-көпеек, өнчү-хөреңгиден камгалал дилеп эгелээн. Ынчалза-даа Иерусалимниң буураан үезинде кандыг-даа акша оларга дузалавас турган ийик (Иак. 5:3). Эт-сепке ынакшыл бажыңын каггаш дезеринге оларга харын-даа шаптыктаар турган.

14. Күштүг бүзүрел акшага, өнчү-хөреңгиге хамаарылгавыска кандыг салдар чедирип турар?

¹⁴ Удавас Иегова бо каржы делегейни узуткаар деп бүзүрээр болзувусса, акша-төгерик, эт-септи чуртталгавыста эң-не чугула деп бодавас бис. Коргунчуг хилинчек үезинде акша-төгерик ажык чок апаар. Иегованың «килеңнээн хүнүнде... алдыны-даа, мөңгүнү-даа камгалап шыдавас» деп билип кааш, кижилер «мөңгүнүн кудумчуже үндүр октаптар» деп Библияда бижээн (Иез. 7:19). Ынчангаш делегейниң шупту акшазын ажылдап аарын кыспайн, бөдүүн чурттааны дээре. Бодун база өг-бүлезин азыраарда ажыл херек, ынчалза-даа Иеговага бараалгалдан ол чугула апаарын күзевес бис. Өреленири азы чуртталгазын херекчок эт-сеп-биле нарыыдадыры мерген угаанныг эвес. Оон аңгыда, бар чүүлүвүске эмин эрттир чаңчыкпас ужурлуг бис (Мф. 6:19, 24). Бо делегейниң төнчүзү келген тудум, Иеговага азы эт-хөреңгиге идегээрин шилиир апаар бис.

«ШЫДАМЫК БООРУ СИЛЕРГЕ ЭРГЕЖОК ЧУГУЛА»

15. Иудеяда христианнарга бүзүрел ылаңгыя чүге херек турган?

¹⁵ Иудеяда христианнарга удавас келир шенелделер үезинде туруштуг чорук  херек турган (Евр. 10:36). Оларның хөй кезии христиан чүдүлгени истеп сүрүүшкүн чок, тайбың үеде хүлээп алган. Ынчалза-даа каржы истеп сүрүүшкүннерни кежинге көрген улуска безин, белеткенири чугула турган. Херек апарза, Иисус ышкаш, төнчүзүнге чедир шынчы артарын Павел сагындырган (Евр. 12:4). Хөй еврейлер христиан чүдүлгени хүлээген тудум, чаңгыс чер чурттуглары оон-даа каржыланып турган. Павел еврейлерге чагаа бижиириниң бетинде, Иерусалимге кээрге, ооң өлүмүн негеп, 40 шаа еврейлер «аразында дугурушкаш, Павелди өлүрбээн шаанда, чүнү-даа ижип-чивес бооп даңгыраглааннар» (Аж.-ч. 22:22; 23:12—14). Каржы истеп сүрүүшкүннерге торулбайн, чыглып, өөрүшкүлүг медээни суртаалдап, бүзүрелин улаштыр быжыктырары христианнарга чугула турган.

16. Шенелделерге шын хамаарылгалыг болурунга, Еврейлерге чагаа биске канчаар дузалап турар? (Еврейлерге 12:7).

¹⁶ Иудеяда христианнарга удурланыышкыннарны шыдажырынга шын хамаарылга дузалап болур турган. Христиан кижини бир-ле чүүлге өөредир дээш, Бурган хилинчек-човалаңны чөпшээреп болурун Павел тайылбырлаан. (Номчуптуңар: Еврейлерге 12:7.) Чижээ, берге байдалдарда кижи христиан шынарларны сайзырадып азы экижидип болур. Баштайгы христианнар шенелделер ачызында чүнү чедип алырынче кичээнгей салган болза, ону ажып эртери чиик болур ийик (Евр. 12:11).

17. Истеп сүрүүшкүннерден Павел чүнү өөренип алган?

¹⁷ Павел дуржулгалыг болгаш, акы-угбаларны шенелделерни туруштуг ажып эртеринче кыйгырган. Баштай Павел христианнарны истеп сүрүп турган, а  оларның бирээзи апаргаш, эвээш эвес шенелделерге боду таварышкан (2 Кор. 11:23—25). Ону ажып эртерде бодунга эвес, а Иеговага идегээрин ол дыка эки билир турган. «Иегова — мээң дузалакчым, кортпас мен» — деп, Павел бүзүрелдии-биле чугаалаан (Евр. 13:6, Чаа делегей).

18. Бисти шуптувусту келир үеде чүү манап турар, ынчангаш амдан эгелеп чүнү кылыры чугула?

¹⁸ Чамдык акылар амгы үеде истедип сүрдүрүп турар. Оларны канчаар деткип болур? Аргалыг болза дузадан кадып, ол акылар дээш мөргүүр херек (Евр. 10:33). «Бурганны хүндүлеп, Христос Иисус-биле сырый харылзаалыг амыдыраар дээн улустуң шуптузу истедип-сүрдүре бээр» деп Библияда дорту-биле чугаалаан (2 Тим. 3:12). Шак ол оюп эрттинмес чүүлге кижи бүрүзү белеткенип алыр болза эки. Иеговага долузу-биле бүзүреп, кандыг-даа шенелдени ажып эртеринге ол дузалаар деп чигзинмес бис. Бурган шынчы бараалгакчыларын шупту хилинчек-човалаңдан тургускан үезинде хостаар (2 Фес. 1:7, 8).

19. Коргунчуг хилинчекке белеткенип алырынга, биске чүү дузалаар? (Чурукту база көрүңер.)

¹⁹ Чугаажок, Павелдиң чагаазы бирги векте христианнарга келир айыыл-халапка белеткенип алырынга дузалаан. Павел ха-дуңмазын Бижилгени ханы шинчилээринче оттурган. Шинчилел дузазы-биле олар меге өөредиглерни тодараткаш, оон ойталап шыдаар ийик. Оларга бүзүрелин быжыктырары база чугула болган. Ооң ачызында акы-угбалар Иисустуң болгаш хуралда томуйлап каан удуртукчуларның айтыышкыннарын дораан эдерип шыдаар турган. Павел христианнарга туруштуг чорукту сайзырадырынга база дузалаан. Олар шенелделерге шын хамаарылгалыг болуп, Иегова бир-ле чүүлге өөредир деп утпас ужурлуг турган. Бис база ол сүмелерни ажыглаалыңар. Ынчан төнчүзүнге чедир Бурганга шынчы артып шыдаар бис (Евр. 3:14).