I ANAANATAE roa na te taata papai o Henry David Thoreau i teie animara. I te senekele 19, ua na ô oia: “Mea taa ê mau te hohoˈa o te ria no Marite Apatoerau. No te aha mea teitei ai teie animara e te roa ˈi to ˈna afii?” Mea varavara ia ite i te ria no Marite Apatoerau. E hohoˈa taa ê atoa hoi to ˈna. Ua matauhia ïa i te parau e e animara maau. Tera iho â anei? I Marite Apatoerau, Europa e Asia, ua itea mai i te taata hiˈopoa te tahi mea no nia i teie animara taa ê.

Mea teitei iho â teie ria. E manaˈohia e mea papu ore ta ˈna haereraa no te roa o to ˈna mau avae. Maoti râ te reira e nehenehe ai ia ˈna e turai e rave rahi luko. Tau mahana noa i muri aˈe i te fanauraa e ite te fanauˈa o teie ria i te au. E na reira vetahi i nia e rave rahi kilometera. No te tamaa, e tii te tahi i te aihere ma te hopu fatata e 6 metera i te hohonu!

E nehenehe te ria no Marite Apatoerau e hautiuti i to ˈna mata e e ite i  te vai ra i muri ia ˈna ma te ore e huri i te afii. Mea faufaa atoa to ˈna ihu. Ia au i te mau taata hiˈopoa, maoti to ˈna na apoo ihu tei atea rii te tahi e tahi e ite papu ai i teie ria i te vahi o te tahi mea. E nehenehe to ˈna tariˈa e fariuriu e e faaroo i te tahi atu ria e 3 kilometera te atea!

No te tahi taata papai, e ite-atoa-hia te hohoˈa huru ê o te ria no Marite Apatoerau i nia i to ˈna fanauˈa. Na te maiaa e paruru atu ma te faaea noa i pihai iho e ma te aupuru atu. E taehae oia i nia i tei tapiri atu i to ˈna fanauˈa, luko anei, daba aore ra taata. Ia tiahia râ to ˈna hoê matahiti e ua hapû faahou te maiaa e tiahihia te fanauˈa.

I te mea e e aihere ta ˈna maa, e nafea oia i te tau toetoe? E tamaa rahi o ˈna. E amu te ria hau atu i te 23 kilo aihere i te mahana, aihere roa e 3 metera i nia i te fenua i roto atoa râ i te pape. E operehia ta ˈna maa i roto e maha tuhaa o to ˈna vairaa maa a poria ˈtu ai. E fifi atu â râ ta te ria no Marite Apatoerau e faaruru.

A topa ˈi te hiona, e faaoromai rahi to teie ria i te toetoe. Ma te ore e hahaere hanoa, e mahanahana noa oia i to ˈna huruhuru. O te mau luko atoa te tahi fifi. Te mea atâta roa ˈtu â râ, o te feia auau animara e faahoro pereoo.

Mea au na ˈna ia amu i te papaa miti e vai ra i nia i te mau purumu rahi o te pae apatoerau o Marite e Kanada. Ia na reira oia i muri aˈe i te toparaa mahana, eita te taata faahoro pereoo e ite oioi atu no to ˈna huruhuru ereere. E rave rahi taata e ria no Marite Apatoerau tei pohe mai tera.

Te tahi mea au-roa-hia e teie ria, o te hopuraa i te pape mahanahana e te hautiraa ïa e te miti. I te tau apitiraa, mea haapao roa te paˈe i te maiaa. Mea putapû mau atoa ia hiˈo i te aupuru a te maiaa i to ˈna fanauˈa. E piri roa teie animara i te taata i faaamu ia ˈna. Te na ô ra te taote Valerius Geist: “E ere teie animara huru ê i te maau. Mea aupuru oia i to ˈna fanauˈa e eita atoa e moe ia ˈna i tei faaamu atu.”

Tera noa râ, a haapao maitai! Mea puai roa teie animara oviri. Ia ite noa ˈtu outou i te tahi, a faaatea ˈtu. Hau roa ˈtu â, tei reira anaˈe te fanauˈa. Eiaha râ e haapeapea. Mai te vahi atea, e maere paha outou ia mataitai i te huru o teie animara taa ê.