Tala Tonu
Mea Tāua ne ‵Tupu i Toku Olaga i te Taviniga ki te Malo
I te 1947, ne taumafai a faifeau o te Lotu Katolika i Santa Ana, i El Salvador o fakatupu se fakalavelave ki Molimau. A koi fai ne taina a te lotou Sukesukega ki te Faleleoleo Maluga i te vaiaso, ne peipei ne tamaliki tāgata a fatu ‵lasi ki loto i te mataloa o te fale misionale. Kae ne māti mai se vaitino telā ne takitakigina ne faifeau. Ne tauave ne nisi tino e aofia i te māti a molisulu; kae puke ne nisi tino a tupua faite. Ne peipei eiloa ne latou te fale ki fatu mō se lua itula kae ka‵laga atu penei: “Ke ola leva eiloa te Taupou” kae “Ke mate a Ieova!” Ne fakamatakutaku atu te mea tenā ki misionale ke olo keatea mo te fa‵kai. E iloa ne au a mea ne ‵tupu, me i au se tokotasi o latou kolā ne ‵kau atu ki te fakatasiga tenā i tausaga e 67 ko ‵teka. *
I SE lua tausaga mai mua o tupu te fakalavelave tenā, ne fatoā oti eiloa maua mo toku taugasoa misionale ko Evelyn Trabet mai te fa o vasega i te akoga i Kiliata, telā ne tu pili ki Ithaca, i Niu Ioki. Ne ‵tofi aka maua ke ga‵lue i Santa Ana. Kae koi tuai o faka‵soko taku tala i taku galuega fakamisionale mō se 29 tausaga, ke fai atu ne au te pogai ne filifili ei ne au te galuega tenā.
TOKU TOFI FAKA-TE-AGAGA
Ne ‵nofo atu oku mātua ko John mo Eva Olson, i Spokane, i Washington, U.S.A., i te tausaga 1923, telā ne fanau ei au. A lāua ne tino i te lotu telā ne fakatu ne Lutelu (Lutheran) kae ne seki talia ne lāua te akoakoga fakalotu e uiga ki te afi i seoli, me sē fealofani mo te lā talitonuga e uiga ki se Atua alofa. (1 Ioa. 4:8) Ne galue toku tamana i se fale fai falaoa, kae ne fakatalitonu atu ne se tino galue me e se akoako mai i te Tusi Tapu me i seoli se koga e fakapuapuaga ei a tino. E se leva kae ne kamata o suke‵suke oku mātua mo Molimau a Ieova kae tauloto ki mea kolā e akoako ‵tonu mai i te Tusi Tapu e uiga ki te olaga mai tua o te mate.
E masaua ne au me ko iva fua oku tausaga kae fakalogologo ki tala fakafia‵fia a oku mātua ki te auala ne maua ne lāua a muna‵tonu mai te Tusi Tapu. Ne ‵safe matagi lāua i te taimi ne tauloto ei ki te igoa tonu o te Atua, ko Ieova, kae ne fakasaoloto ei lāua mai te Ioane 8:32) Tela la, ne seki mafaufau lele au me i te akoga faka-te-Tusi Tapu se mea fakafi‵ta, kae ne fiafia faeloa au o sukesuke ki te Muna a te Atua. Faitalia toku mā, ne kau fakatasi au mo oku mātua i te galuega talai. Ne papatiso lāua i te 1934. I te 1939, ne kau foki au ki a lāua e pelā me se tavini papatiso a Ieova a ko 16 oku tausaga.
akoakoga faka‵numi ko te Tolutasi Tapu. Ne kamata o tauloto ne au a akoakoga gali faka-te-Tusi Tapu konei, e pelā me ko te ‘munatonu telā e fakasaoloto ne ia se tino.’ (I te vaitaimi o te tau mafanafana i te 1940, ne ‵togi ne oku mātua ki tua te motou fale, kae ne kamata matou o ‵kau ki te taviniga tumau e pelā me ne paenia i Coeur d’Alene, i Idaho. Ne ‵nofo matou i se fale ‵togi mai luga o se koga faite motoka. Ne fai foki te motou fale pelā me se koga e fai ei a fakatasiga. I te taimi tenā, ne nāi fakapotopotoga fua e isi ne Kingdom Hall, tela la, e fai olotou fakatasiga i fale o tino io me ne potu ‵togi.
I te 1941, ne kau atu au mo oku mātua ki te fono i St. Louis, i Missouri. Ne fai te “Aso Tamaliki” i te Aso Sa, kae ne saga‵saga katoa a tamaliki mai te 5 ki te 18 tausaga i te feitu fakaatamai i mua o te tulaga. I te fakaotiotiga o tena lāuga, ne faipati mai te taina ko Joseph F. Rutherford ki a matou tamaliki, penei: “Koutou katoa . . . tamaliki . . . kolā ne fia‵fia o faka‵logo ki te Atua mo tena Tupu, fakamolemole ke ‵tu ki luga!” Ne ‵tu katoa ei matou ki luga. Kae ne fai mai a te taina ko Rutherford, “Kiloke, ko silia atu mo te 15,000 molimau fou o te Malo!” Ne fesoasoani mai a te mea tenā ke faka‵mautakitaki taku fakaikuga ke tumau i te fai pelā me se paenia i toku olaga kātoa.
TOFIGA A TE MOTOU KĀIGA
I nāi masina mai tua o te fono i St. Louis, ne toe olo te motou kāiga ki te feitu ki saute o California. I konā, i te fa‵kai o Oxnard, ne kamata o fakatu aka ei ne matou se fakapotopotoga. Ne ‵nofo matou i se kā fai fale e tasi fua te moega i ei. Ne fakaaoga ne au te motou taipola ‵kai i po katoa mo fai toku “moega”—tai ‵kese malie mo te taimi ne isi ei soku potu totino!
Mai mua o oko atu matou ki California, ne pomu ei ne Tiapani a Pearl Harbor i Hawaii, i a Tesema 7, 1941. I te suā aso, ne kau atu a Amelika ki te Taua i te Lua a te Lalolagi. Ne fakatapu ne tino pule ma faka‵ka a moli i po, kae ne ‵tau eiloa o tamate ne matou a moli katoa i te po. Ne teletele eiloa a vakauku o Tiapani i te kogā tai o California, kae ne fesoasoani atu a te tamatega o moli i po ke sē lavea ne latou olotou taketi i luga i te fenua.
I nāi masina fakamuli, i a Setema 1942, ne ‵kau atu matou ki te fono ko te New World Theocratic i Cleveland, Ohio. I konā, ne fakalogologo matou i te taimi ne fai ei ne te taina ko Nathan H. Knorr tena lāuga “Te Filemu—E Mata, e Mafai o Tumau?” Ne fakamatala ne ia te Fakaasiga mataupu 17, telā e fakamatala mai ei te “manu fekai” telā “ne ola, kae ne mate, kae ka fai foki o fanaka mai i te lua ‵poko.” (Faka. 17:8, 11) Ne fakamatala atu ne te taina ko Knorr me i te “manu fekai” ko te Malo ‵Kau Fakatasi telā ne gata atu ana galuega fai i te 1939. Ne ‵valo mai i te Tusi Tapu me i te Malo tenei ka sui, kae ka iku atu ki se taimi o te filemu. Tela la, i te 1945, ne oti atu te Taua i te Lua a te Lalolagi. Mai tua i konā, ne toe sae aka ei te “manu fekai” e pelā me ko te Malo ‵Soko. Ne fakalauefa atu ne Molimau a Ieova a te lotou galuega talai ki te lalolagi kātoa, kae talu mai te taimi tenā, ne lavea atu eiloa te lasi o te fanakaga ki luga!
Ne fesoasoani mai te valoaga tenā ke lavea ne au a mea ka ‵tupu i aso mai mua. I te taimi ne faka‵pula ei me ka kamata te Akoga i Kiliata i te suā tausaga, ne manako malosi eiloa au ke fai pelā me se misionale. I te 1943, ne ‵tofi ei au ke paenia i Portland, Oregon.
I aso konā, ne fakaaoga ne matou a mea puke leo ke fakatagi ki ei a lāuga ki tino i olotou fale, kae ne mafai o ofo atu ne matou a tusi faka-te-Tusi Tapu e uiga ki te Malo o te Atua ki a latou. I te tausaga kātoa tenā, ne mafaufau faeloa au ki te galuega faka-misionale.I te 1944, ne fiafia eiloa au ke maua se ‵kamiga ki Kiliata fakatasi mo toku taugasoa pele ko Evelyn Trabert. Mō se lima masina, ne fakaasi mai ne motou faiakoga a te auala ke maua te fiafia mai te sukesuke ki te Tusi Tapu. Ne fia‵fia eiloa matou ki te lotou loto maulalo. I nisi taimi, kafai e ‵kai matou, a taina konā e situati. Ne oti matou i a Ianuali 22, 1945.
TAKU GALUEGA FAKAMISIONALE
Ne oko fakatasi atu matou mo Evelyn, Leo, mo Esther Mahan ki te koga e ga‵lue ei matou i El Salvador i a Iuni 1946. Ne maua aka ne matou me ko “‵kena aka eiloa i fuataga e ‵tau o tau” i konā. (Ioa. 4:35) A te fakalavelave telā ne taku atu i te kamataga o te tala e fakaasi mai ei te kaitāua o faifeau. I se vaiaso fua mai mua, ne fai te motou fono o te fenua muamua i Santa Ana. Ne fakasalalau atu ne matou te lāuga mō tino katoa kae ne fia‵fia ‵ki matou me toeitiiti ko katoa te 500 tino ne ‵kau mai. I lō te ma‵taku kae olo keatea mai te fa‵kai, ne fakaiku aka ne matou mo te mautinoa ke ‵nofo o fesoasoani atu ki tino loto ‵lei i konā. Faitalia me ne fakailoa atu ne faifeau ki tino ke se fai‵tau ki te Tusi Tapu kae ne nāi tino fua e isi ne olotou ‵kopi totino, e tokouke eiloa ne fia‵kai ki te munatonu. Ne fia‵fia latou ki omotou taumafaiga ke tauloto ki te ‵gana Spain ko te mea ke mafai o akoako atu latou e uiga ki te Atua tonu, ko Ieova, mo tena tautoga gali e uiga ki te fakafouga o te Palataiso i te lalolagi.
A Rosa Ascencio se tokotasi o tino e akoga mo au ki te Tusi Tapu. I te taimi ne kamata o sukesuke a ia ki te Tusi Tapu, ne tiaki ne ia te tagata telā ne ‵nofo tasi mo ia. Fakamuli, ne kamata o sukesuke tou tagata ki te Tusi Tapu. Ne avaga lāua, papatiso, kae ne fai lāua mo Molimau loto finafinau a Ieova. A Rosa ko te paenia muamua eiloa i Santa Ana. *
Ne fakatu ne Rosa se sitoa foliki. Kafai ne fano a ia i te galuega talai, ne ‵pono ne ia tena sitoa mo te loto talitonu me ka tausi atu a Ieova ki ana manakoga. Kafai ko ‵tala ne ia te sitoa mai tua o nāi itula, e ‵fonu faeloa tena sitoa i tino e ‵togi olotou mea. Ne fakatalitonu ei ne ia i konā a te ‵tonu o pati i te Mataio 6:33 kae ne fakamaoni eiloa a ia ke oko ki tena mate.
I te taimi e tasi, ne āsi atu te faifeau ki te tagata i ō ia te fale ‵togi telā e ‵nofo i ei matou misionale e tokoono, kae ne fai ki tou tagata me kafai e tumau o talia ke ‵nofo matou i tena fale ‵togi, ka faka‵tea eiloa a ia mo tena avaga mai te lotu. Kae ne seki talia ne te tagata i ō ia te fale ‵togi, telā se tino fai pisinisi takutakua, a te fakamalosiga tenā, me ko leva loa ne takalialia a ia ki faifaiga a faifeau. Ne fai atu foki a ia ki te faifeau me e sē se mea e fai i ei māfai e faka‵tea lāua mai te lotu. Ne fakamautinoa mai ne ia me mafai eiloa o ‵nofo matou i tena fale ki te leva e ma‵nako matou ki ei.
KO FAI SE TINO TĀUA O TE FENUA MO FAI SE MOLIMAU
I te laumua ko San Salvador, ne sukesuke ki te Tusi Tapu se misionale e tokotasi mo te avaga a se initinia e igoa ki a Baltasar Perla. Ne galo te loto talitonu o te tagata loto ‵lei tenei ki te Atua i taimi ne lavea ne ia uiga fakaloiloi o takitaki lotu. I te taimi ne fai ei ke faite te ofisa lagolago, ne ofo mai a Baltasar telā e seki maua ne ia te munatonu, ke ‵lomi kae faite ne ia te ofisa e aunoa mo se ‵togi.
Mai te ‵kau fakatasi mo tino o Ieova i te galuega fakatutu tenei, ne kamata o fakatalitonu aka ne Baltasar me ko maua ne ia te lotu tonu. Ne papatiso a ia i a Iulai 22, 1955, a ko tena avaga, ko Paulina ne papatiso fakamuli. A lā tamaliki e tavini atu foki mo te fakamaoni ki a Ieova. A tena tamaliki tagata ko Baltasar, Jr., ne tavini atu i te Peteli i Brooklyn mō se 49 tausaga, kae ‵lago atu a ia i konā ki te galuega talai i te lalolagi kātoa kae ko tavini atu nei a ia e pelā me se Komiti o te Ofisa Lagolago i Amelika. *
I te kamataga o fai omotou fono o te atufenua i San Salvador, ne fesoasoani mai te taina ko Perla ke fakamasani matou o fakaaoga faka‵lei a fale tafao ‵lasi. I te taimi muamua, ne fakaaoga fua ne matou a nāi koga saga‵saga; kae ona ko te fakamanuiaga a Ieova, ne gasolo o uke a koga sagasaga e fakaaoga i tausaga takitasi ke oko ki te taimi ko ‵fonu ei a te fale tafao kae ko se ofi foki i ei! I taimi fakafiafia konā, ne mafai o lavea atu ne au a tino kolā ne suke‵suke mo au ki te Tusi Tapu. Mafaufau la ki toku fiafia i taimi ne ‵kami ei au ne aku akoga faka-te-Tusi Tapu mua ke fakafetaui ki oku “mokopuna” faka-te-agaga—ko tino papatiso fou kolā ne suke‵suke fakatasi mo latou!
I te fono e tasi, ne vau se taina ki a au kae ne manako o fai tena fakatoesega. Ne seki masaua ne au a ia kae ne fia iloa malosi ne au a ia. Ne fai mai tou tagata, “Au se tokotasi o tamaliki ta‵gata kolā ne peipei ne matou koe ki fatu i Santa Ana.” Ko tavini fakatasi atu nei māua ki a Ieova! Ne ‵fonu toku loto i te fiafia. Ne fakamaoni mai ne te sau‵talaga tenā ki au me i te taviniga tumau ko te ‵toe galuega fakafiafia eiloa e mafai o filifili ne so se tino.
FILIFILIGA FAKAMALIE LOTO
Ne tumau eiloa au i te galuega faka-misionale i El Salvador mō tausaga toeitiiti ko kātoa te 29, muamua i te fa‵kai o Santa Ana, Sonsonate, toe fano ki Santa Tecla kae fakamuli loa ki San Salvador. I te 1975, ne fakaiku ne au ke tiaki taku galuega faka-misionale kae foki atu ki Spokane mai tua o te ‵talo faeloa kae mafaufau faka‵lei. Ko manakogina ne oku mātua fakamaoni kolā ko ma‵tua a toku fesoasoani.
Mai tua o te mate o toku tamana i te 1979, ne tausi ne au toku mātua telā ko vāivāi kae sē mafai o fai se mea. Ne ola a ia mō se valu tausaga, kae ne mate atu a ko 94 ana tausaga. I te taimi faigata tenā, ne kamata o vāivāi au i te feitu faka-te-foitino mo mea tau lagonaga. Kae ne iku ki se masaki tigaina e pelā me ne kili e fakasae aka i te foitino (shingles). Kae e auala i te ‵talo mo fakamalosiga alofa a Ieova, ne mafai ei o kufaki au. E pelā loa mo pati a Ieova, “ke oko ki te taimi ko . . . , sinā otou ulu . . . ka fesoasoani atu au ki a koutou kae faka‵sao koutou.”—Isa. 46:4.
Ne fanatu au ki Omak i Washington i te 1990. I konā, ne mafai ei au o toe talai i te ‵gana Spain, kae ne papatiso foki a nisi o aku akoga faka-te-Tusi Tapu. I a Novema 2007, ne sē mafai o tausi atu au ki toku fale i Omak, tenā ne fano ei au o nofo i se potu ‵togi i te fa‵kai o Chelan, i Washington. Ne tausi faka‵lei au ne te fakapotopotoga i te ‵gana Spain i konei, kae ne loto fakafetai eiloa au ki ei. Ona la ko au fua te Molimau matua i konei, ne fai au ne taina mo tuagane i konei e pelā me se “tupuna” o latou.
Faitalia me ne filifili au ke sē avaga kae fai soku kāiga ko te mea ke mafai o uke atu aku mea e fai i te galuega talai “e aunoa mo se fakalavelave,” e tokouke eiloa aku tamaliki faka-te-agaga. (1 Cor. 7:34, 35) Ne malamalama au me i te olaga tenei, e se mafai o maua ne au a mea katoa i ei. Ne fakamuamua ne au a mea tāua—ko taku tautoga ke tavini ki a Ieova mo te loto kātoa. I te lalolagi fou, ka uke atu a taimi ke aofia i galuega aoga kae fakafiafia. E gali ki au te tusi ko Salamo 145:16, telā e fakatalitonu mai ki a tatou me ka ‘fakamalie ne Ieova a manakoga o mea ola katoa.’
Ko 91 oku tausaga, kae koi malosi eiloa au ke paenia. E fesoasoani mai te galuega faka-paenia ke malosi toku loto kae ke maua se fakamoemoega aoga. I taku okoatuga muamua ki El Salvador, ne fatoa kamata eiloa a te faiga o te galuega talai. Faitalia a ‵tekemaiga a Satani, ko silia atu nei mo te 39,000 tino talai i te fenua tenā. Ne fakamalosi ne te mea tenei toku fakatuanaki. E manino ‵lei, me i te agaga tapu o Ieova e ‵lago mai ki taumafaiga o ana tino!
^ pala. 4 Ke onoono ki te 1981 Yearbook o Molimau a Ieova, i te itulau e 45-46.
^ pala. 19 1981 Yearbook, itulau e 41-42.
^ pala. 24 1981 Yearbook, itulau e 66-67, 74-75.