YOSEFE wakaŵa mu jele umo mukaŵa mdima. Mukawotchanga chomene ndipo wakafuma vuchi chomene chifukwa cha ntchito yinonono iyo wakagwiranga. Kuwaro zuŵa likawotchanga chomene ndipo mukati mwa jele namo mukawotchanga chomene. Jele ili wakalimanyanga makora chomene. Ndicho chikaŵa waka chikaya chake. Nangauli mu jele ŵakamuchindikanga chomene kweni wakaŵa kayidi.

Yosefe wakwenera kuti wakakumbukanga umo vikaŵira apo wakaliskanga viŵeto vya awiske mu mapiri gha ku Heburoni. Wakaŵa na vyaka 17 apo awiske ŵakamutuma kuti wakawone ŵakuru ŵake. Ulendo uwu ndiwo ukamutolera ku Eguputo, kutali na kwake. Wanangwa wake wose ukamalira penepapa. Ŵakuru ŵake ŵakaŵa na sanji ndipo ŵakamuwukira na kumuguliska kuti waŵe muzga. Awo ŵakamugura ŵakaluta nayo ku Eguputo uko wakamba kugwira ntchito mu nyumba ya Potifara. Bwana wake wakamugomezga chomene Yosefe. Kweni muwoli wa Potifara wakamupusikizgira kuti wakukhumba kumukolelera, ntheura Yosefe ŵakamuŵika mu jele. *—Genesis chaputara 37 na 39.

Yosefe wakaŵa na vyaka 28, ndipo panyengo iyi wakaŵa kuti wateŵetapo nga muzga kwa vyaka 10 ndipo pamasinda wakaponyeka mu jele. Vinthu ivyo wakaghanaghanangako yayi ndivyo vikamuchitikira. Wakwenera kuti wakajifumbanga kuti: Kasi nizamufumako kuno? Kasi nizamuŵawonaso adada na munung’una wane Benjamini? Kasi nikhalenge mu jele m’paka pawuli?

Kasi muli kusuzgikapo nga ni Yosefe? Nyengo zinyake vinthu ivyo vingatichitikira vingapambana chomene na ivyo takhazganga. Nyengo zinyake tingawona nga masuzgo ghithu ngambura kumara kweniso tingafiska yayi kuzizipizga. Kasi tingasambirako vichi kwa Yosefe?

Yosefe wakamanyanga kuti Yehova wali nayo, ndipo fundo iyi ndiyo yikamovwira kuti wazizipizge. Yehova wakamutumbika Yosefe nanga ni apo wakaŵa mu jele. Baibolo likuti: ‘Yehova wakaŵa nayo Yosefe, na kumulongora lusungu, kumupa chitemwa pamaso pa musungiliri wa jele.’ (Genesis 39:21-23) Yosefe wakalimbikiranga ntchito lekani Chiuta wakalutilira kumutumbika. Yosefe wakwenera kuti wakakhozgeka chomene kumanya kuti Yehova wakaŵa nayo.

Kasi Yehova wakamuleka waka Yosefe kuti wamalire mu jele? Yosefe wakamanyanga yayi umo vimalirenge, kweni wakalombanga kwa Chiuta kuti wamovwire. Chiuta wakamuzgora munthowa iyo wakakhazganga yayi. Zuŵa linyake mu jele mukaŵa chiwawa chikuru chifukwa mukanjira ŵakayidi ŵanyake ŵaŵiri. Ŵanthu aŵa ŵakaŵa ŵantchito ŵa Faro. Yumoza wakaŵa mulara wa ŵakuphika ŵa themba, ndipo munyake wakaŵa mulara wa ŵakupeleka nkhombo ŵa themba.—Genesis 40:1-3.

 Mulara wa ŵalinda wakaphalira Yosefe kuti walaŵilirenge ŵantchito ŵaŵiri aŵa. * Usiku unyake ŵantchito ŵaŵiri aŵa ŵakalota maloto ghakuzizika. Namulenji Yosefe wakati waŵawona, wakamanya kuti vinthu vili makora yayi. Ntheura wakaŵafumba kuti: ‘Kasi visko vinu vyaŵirachi na chitima muhanya uno?’ (Genesis 40:3-7) Yosefe wakaŵa walusungu lekani panji ŵanthu aŵa ŵakamuphalira maloto agho ghakaŵasuzganga. Yosefe wakamanyanga yayi ivyo vimuchitikirenge. Kweni chidumbirano ichi ndicho chikawovwira kuti vinthu visinthe kwa iyo. Yosefe walekenge kulengera lusungu ŵanthu aŵa, kasi mphanyi chidumbirano ichi chikaŵapo? Yayi. Ntheura nase tingachita makora kujifumba kuti, ‘Kasi nane nili na chipulikano mwa Chiuta mwakuti nkhughanaghanira ŵanji?’

Ŵantchito ŵaŵiri aŵa ŵakati ŵasuzgika chomene na maloto agho ŵakalota. Kweniso ŵakamanyanga yayi uyo wangaŵapatawulira maloto ghawo. Ŵaeguputo ŵakagomezganga chomene maloto, ndipo ŵakathembanga ŵanthu awo ŵakatenge ŵakumanya kupatawura maloto. Ŵantchito ŵaŵiri aŵa ŵakamanya yayi kuti maloto ghawo ghakafuma kwa Yehova, Chiuta wa Yosefe. Kweni Yosefe wakamanyanga. Wakaŵaphalira kuti: ‘Asi kupatawura nkhwa Chiuta? Niphalirani maloto ghinu.’ (Genesis 40:8) Mazgu gha Yosefe agha ngakuzirwa kwa wose awo ŵakusambira Baibolo mazuŵa ghano. Munthu waliyose uyo wakutemwa kusopa waleke kuthemba maghanoghano ghake kweni wakwenera kujiyuyura nga ni Yosefe. Wakwenera kugomezga chomene Chiuta kuti wamovwire kupulikiska ivyo Baibolo likuyowoya.—1 Ŵatesalonika 2:13; Yakobe 4:6.

Wakupelekera nkhombo ndiyo wakaŵa wakwamba kuphalira Yosefe. Wakati mu loto lake wakawona khuni la mpheska ilo likaŵa na minthavi yitatu. Mpheska zikaphya, ndipo ŵakupeleka nkhombo wakazikamira mu nkhombo ya Faro. Yehova wakamovwira Yosefe kumanya ng’anamuro la loto ili. Ntheura wakamuphalira kuti, minthavi yitatu yikwimira mazuŵa ghatatu. Mu mazuŵa ghatatu Faro wakuwezgerengepo pa ntchito yako. Mtima wa wantchito uyu ukakhazikika. Kweni Yosefe wakamupempha kuti: ‘Ulongore lusungu kwa ine, nkhuŵeya kuti unizunure kwa Faro.’ Yosefe wakamuphalira munthu uyu kuti ŵanthu ŵakamwiba kukwake, kweniso wakaŵikika mu jele kwambura chifukwa.—Genesis 40:9-15.

Wakuphika wa themba wakati wapulika, nayo wakamuphalira maloto ghake. Iyo wakawona viseru vitatu vya vingwa. Ndipo tuyuni tukaryanga vingwa pachanya pa chiseru icho chikaŵa pa mutu wake. Yosefe wakamanyaso ng’anamuro la loto ili. Kweni ng’anamuro lake likaŵa liwemi yayi.  Yosefe wakati kwa iyo: ‘Kupatawura kwake ni uku: viseru vitatu ni mazuŵa ghatatu, ghandajumphe mazuŵa ghatatu Faro wadumurenge mutu wako na kukupayika pa khuni, ndipo viyuni viryenge nyama yako.’ (Genesis 40:16-19) Nga umo ŵakuchitira ŵateŵeti wose ŵakugomezgeka ŵa Chiuta, Yosefe wakavumbura uthenga wa Chiuta mwachikanga. Wakavumbura uthenga uwemi na uthenga wa cheruzgo.—Yesaya 61:2.

Ivyo Yosefe wakayowoya vikachitika pakati pajumpha mazuŵa ghatatu. Faro wakachita chiphikiro kukumbukira zuŵa ilo wakababikira. Ndipo wakalangura kuti wakuphika vyakurya vya themba wakakomeka, nga umo Yosefe wakayowoyera. Ndipo wakupelekera nkhombo wakawelera pa ntchito yake. Chachitima ntchakuti wakupelekera nkhombo wakaluwa kuyowoya kwa Faro ivyo Yosefe wakamupempha.—Genesis 40:20-23.

Vyaka viŵiri vikajumpha. (Genesis 41:1) Kasi mukughanaghana kuti Yosefe wakajipulika wuli nyengo yose iyi? Yehova wakati wamovwira kupulikiska maloto, Yosefe wakwenera kuti wakagomezganga kuti wafumenge mu jele. Mulenji uliwose Yosefe wakwenera kuti wakakhazganga kuti wafumenge mu jele. Kweni wakasanga kuti dazi likanjiranga wachali mu jele. Yosefe wakwenera kuti wakasuzgika chomene kukhala mu jele vyaka viŵiri ivi. Kweni wakaleka yayi kugomezga Yehova Chiuta wake. Yosefe wakazizipizga masuzgo agho wakakumananga nagho m’malo mwa kutaya mtima—Yakobe 1:4.

Mu mazuŵa ghakusuzga agha, tose tikukhumbikwira kuzizipizga para tasuzgika. Kuti tilutilire kuzizipizga, tikwenera kuzikira na kuŵa na mtende wa mu mtima uwo Chiuta wakupeleka. Nga umo Chiuta wakawovwilira Yosefe, nase wangatovwira kuti tileke kutaya mtima kweniso kuti tiŵe na chigomezgo chakukhora.—Ŵaroma 12:12; 15:13.

Mulara wa ŵakupeleka nkhombo wakamuluwa Yosefe kweni Yehova wakamuluwa yayi. Usiku unyake Chiuta wakapangiska Faro kulota maloto ghaŵiri. Mu loto lakwamba, themba likawona ng’ombe 7 zakututuŵa zikufuma mu Mlonga wa Nile. Pamasinda likawonaso ng’ombe 7 zakughanda. Ng’ombe zakughanda zikarya ng’ombe zakututuŵa. Mu loto lachiŵiri Faro wakawona mphonje ziwemi 7 za tirigu zikuphuka. Kweni wakawonaso mphonje zinyake 7 za tirigu zambura kuwoneka makora zikurya mphonje ziwemi zira. Mulenji Faro wakati wawuka, wakasuzgika chomene mu mtima wake na maloto agha. Ntheura wakachema ŵanalume ŵavinjeru, ŵamasalamusi na ŵasembe wose kuti ŵamupatawulire maloto ghake. Kweni wose ŵakatondeka. (Genesis 41:1-8) Tikumanya yayi usange ŵanthu aŵa ŵakakhala waka chete panji ŵakayowoya vyakupambanapambana. Kweni fundo njakuti ŵakatondeka. Ŵati ŵatondeka, Faro wakasuzgika chomene mu mtima kuluska pakwamba.

Paumaliro mulara wa ŵakupeleka nkhombo wakakumbuka Yosefe. Njuŵi yikamusuzga chomene. Wakaphalira Faro kuti mu jele muli munyamata uyo wakumanya kupatawura maloto. Nyengo yeneyiyo, Faro wakachemeska Yosefe.—Genesis 41:9-13.

Kasi mukughanaghana kuti Yosefe wakajipulika wuli? Wakasintha malaya ghake na kumeta sisi mwaluŵiro. Wakwenera kuti wakameta m’pala nga umo Ŵaeguputo ŵakachitiranga. Wakweneraso kuti wakalomba chomene kwa Chiuta kuti wakamovwire para wakumana na themba. Pamanyuma wakimilira pamaso pa themba. Baibolo likuti: ‘Faro wakati kwa Yosefe: ‘Ine nalota loto, ndipo palije yumoza wangamanya kulipatawura, napulika kuti iwe para wapulika loto ukumanya kulipatawura.’’ Zgoro la Yosefe kwa Faro, likalongora kuti wakaŵa wakujiyuyura kweniso kuti wakugomezga chomene Chiuta. Wakaphalira Faro kuti ndiyo yayi wapatawurenge kweni Chiuta.—Genesis 41:14-16.

Yehova wakutemwa ŵanthu ŵakujiyuyura na ŵakugomezgeka. Lekani wakavumbulira Yosefe maloto agho ŵanalume ŵavinjeru na ŵasembe ŵakatondeka kupatawura. Yosefe wakaphalira Faro kuti ng’anamuro la maloto ghake ndimoza. Yehova wakawerezga uthenga uwu kwa Faro, kulongora kuti vichitikenge nadi kwambura kutondeka. Yosefe wakati ng’ombe zakututuŵa na mphonje ziwemi za tirigu vikimiranga vyaka 7 ivyo kuzamuŵa chakurya chinandi mu Eguputo. Ndipo ng’ombe zakughanda na mphonje zambura kuwoneka makora  vikimiranga vyaka vinyake 7 vya njara. Kweniso wakati chifukwa cha njara iyi, chakurya chose cha mu Eguputo chizamumara.—Genesis 41:25-32.

Faro wakamanya kuti Yosefe wamovwirenge. Kasi Faro wakeneranga kuchitachi? Yosefe wakayowoya ivyo Faro wakeneranga kuchita. Wakati Faro wasange ‘munthu wavinjeru na wamahara’ kuti walaŵilire mulimo wakuwunjika na kusunga vyakurya mu nthamba pa vyaka 7 iyo kuzamuŵa vyakurya vinandi na kuzakagaŵira ŵanthu mu nyengo ya njara. (Genesis 41:33-36) Yosefe ndiyo wakaŵa wakwenelera kuchita mulimo uwu, kweni iyo wakajiŵikamo yayi. Yosefe wakaŵa wakujiyuyura kweniso wakagomezganga Chiuta. Usange tikugomezga nadi Yehova, tijikuzgenge yayi. Nyengo zose tizamulaŵiska kwa Chiuta kuti ndiyo watidangilire.

Faro na ŵateŵeti ŵake wose ŵakawona kuti fundo iyo Yosefe wakayowoya yikaŵa yamahara. Kweniso themba likamanya kuti Chiuta ndiyo wakawovwira Yosefe kuti wayowoye fundo zamahara. Ntheura wakaphalira ŵateŵeti ŵake kuti: ‘Kasi tingamanya kumusanga yumoza wakuŵa nga ni munthu uyu, mweneuyo muli mzimu wa Chiuta?’ Faro wakati kwa Yosefe: ‘Umo Chiuta wakulongolera iwe ichi chose, kulije yumoza wavinjeru na wamahara umo uliri iwe; iwe uŵenge pachanya pa nyumba yane, ndipo kwakulingana na mazgu ghako ŵanthu ŵane wose ŵeruzgikenge; mu chitengo cha ufumu pera ine nditiŵenge mukuru wakuluska iwe.’—Genesis 41:38-41.

Faro wakachita ivyo wakayowoya. Nyengo yeneyiyo, Yosefe ŵakamuvwalika malaya ghawemi. Wakamuvwalika Yosefe nikilesi yagolide, mphete, na kumukwezga galeta lachifumu. Wakamupa mazaza kuti wende mu charu chose cha Eguputo na kuwunjika vyakurya. (Genesis 41:42-44) Mu zuŵa limoza pera vinthu vikasintha, Yosefe wakafuma mu jele na kwamba kukhala mu nyumba yachifumu. Namulenji apo wakawukanga wakaŵa mukayidi, kweni mise apo wakagonanga wakaŵa wachiŵiri kwa themba. Yosefe wakachita makora chomene kugomezga Yehova Chiuta. Yehova wakawonanga vinthu viheni vyose ivyo vikachitikira muteŵeti wake. Wakamovwira panyengo yakwenelera kweniso munthowa yiwemi chomene. Yehova wakachita nthena kuti wawovwire Yosefe, kweniso kuti wasungilire mtundu wa Israyeli. Tizamusambira umo wakachitira mu Gongwe la Mulinda lakunthazi.

Para masuzgo ghakuwoneka nga ghangamara yayi, kufipa mtima yayi. Kumbukani Yosefe. Yehova wakamutumbika chifukwa wakaŵa walusungu, wakujiyuyura, wakuzizipizga, kweniso wakagomezganga Chiuta.