Sanguruskani Awo Mbacitima
Sanguruskani Awo Mbacitima
“Yehova wandiphakazga . . . kusanguruska wose awo ŵakutengera.”—YESAYA 61:1, 2.
1, 2. Kasi tikwenera kusanguruska ŵanjani, ndipo cifukwa wuli?
YEHOVA, Ciuta wa cisangurusko ceneko, wakutisambizga kuti tifipirenge mtima ŵanyithu awo ŵakusuzgika. Wakutisambizga kuti ‘tikhwimiske awo mbakudonda mtima’ na kusanguruska wose awo ŵakulira. (1 Ŵatesalonika 5:14) Tikovwira Ŵakristu ŵanyithu para ŵali mu suzgo. Tikurongoraso citemwa kwa awo Mbakristu ŵanyithu yayi, nanga ni awo ŵatitinkanga kumanyuma kose uku.—Mateyu 5:43-48; Ŵagalatiya 6:10.
2 Yesu Kristu wakaŵazga na kurongosora ivyo wakatumika, wakati: “Mzimu wa Yehova uli pa ine, cifukwa Yehova wandiphakazga kupharazga makani ghaweme ku ŵakuzika; wandituma kuyakakurunga ŵakupyoka-mtima, . . . kusanguruska wose awo ŵakutengera.” (Yesaya 61:1, 2; Luka 4:16-19) Ŵakristu ŵalero ŵakuphakazgika ŵakumanya kuti iyi ni ncito yawo, ndipo “mberere zinyake” zikukondwa kuteŵetera lumoza na iwo.—Yohane 10:16.
3. Kasi tingaŵawovwira wuli awo ŵakufumba kuti, “Cifukwa wuli Ciuta wazomerezga masoka?”
3 Para soka lacitika, mitima ya ŵantu yikusweka, nakuti kanandi ŵakufumba kuti, “Cifukwa wuli Ciuta wazomerezga masoka agha?” Baibolo likuzgora mwakupulikikwa makora fumbo ili. Ndipouli, muntu uyo wandasambire Baibolo kungatora nyengo kuti wapulikiske makora zgoro. Wovwiri ukusangika mu mabuku gha Ŵakaboni ŵa Yehova. a Nyengo zinyake muntu wangasanguruskika usange tingamujulira Baibolo pa Yesaya 61:1, 2, apo pakurongora khumbo la Ciuta la kusanguruska ŵantu.
4. Kasi Kaboni wa ku Poland wakamovwira wuli msungwana wa sukulu, ndipo cakucitika ici cingamovwirani wuli kuti movwire ŵanyinu?
4 Ŵana ŵacoko na ŵarara, wose ŵakukhumba cisangurusko. Msungwana wa ku Poland uyo wakapyoka na maghanoghano wakafumba mubwezi wake kuti wamovwireko. Mubwezi wake, uyo wakaŵa Kaboni wa Yehova, wakamanya kuti msungwana yura wali na mafumbo ghanandi agho ghakumusuzga: “Cifukwa wuli pali uheni ntena? Cifukwa wuli ŵantu ŵakusuzgika? Cifukwa wuli munung’una wane wakusuzgika na kupendera? Cifukwa wuli nkurwara mtima? Ku tcharitchi ŵakuyowoya kuti Ciuta wakukhumba kuti vintu viŵenge ntena. Usange ndimo viliri nadi, mbwenu nilekenge kugomezga Ciuta!” Kaboni wakapempera mu mtima pera, pamanyuma pake wakati: “Wacita makora kunifumba mafumbo agha. Niyezgenge kukovwira.” Kaboni yura wakayowoya kuti nayo apo wakaŵa mwana wakakayikanga, kweni Ŵakaboni ŵa Yehova ndiwo ŵakamovwira. Wakati: “Nkamanya kuti ni Ciuta yayi uyo wakucitiska ŵantu kusuzgika. Wakuŵatemwa ŵantu, wakuŵakhumbira viweme, nakuti sono-sono apa wasintenge vintu pa caru capasi. Urwari, ucekuru, na nyifwa vizamuŵaposo yayi, ndipo ŵantu ŵakupulikira ŵazamuŵa na umoyo wambura kumara—pano pa caru capasi.” Wakamurongora msungwana lemba la Civumbuzi 21:3, 4; Job 33:25; Yesaya 35:5–7 na 65:21-25. Ŵati ŵadumbirana nyengo yitali, msungwana wakakhorwa, wakati: “Sono namanya kuti nili na umoyo weneco. Kasi ningiza kuti nizakacezge nawe?” Sambiro la Baibolo likacitikanga kaŵiri mu sabata.
Na Cisangurusko Ico Ciuta Wakupereka
5. Para tikumulengera citima muntu, ncivici cingapereka cisangurusko ceneko?
5 Para tikusanguruska ŵanyithu, nciweme kuyowoya nawo mu mazgu gha kuŵacitira citima. Mazgu ghithu gharongore kuti nase tikudandaula na ivyo vyamusanga muntu uyo. Kuti ticite ici, ipo tileke kuyowaya waka pa mlomo. Baibolo likutiphalira kuti ‘mu cizizipizgo na mu cisangurusko ico cili mu Malemba tingaŵa na cigomezgo.’ (Ŵaroma 15:4) Pakumanya za ici, pa nyengo yakwenelera, tingamurongosolera za Ufumu wa Ciuta, kumurongora mu Baibolo umo Ufumu uwu uzamuwuskirapo masuzgo agho ghalipo. Pamanyuma pake tingadumba nayo cifukwa ico Ufumu wuliri wakugomezgeka. Tingasanguruska muntu mu ntowa iyi.
6. Kuti ŵantu ŵapindule mwakukwana na cisangurusko ca mu Malemba, kasi tikwenera kuŵawovwira kuti ŵamanye vici?
6 Kuti muntu wapindule mwakukwana na cisangurusko ico tamupa, iyo wakwenera kumanya Ciuta waunenesko, umo waliri, na umo malayizgo ghake ghaliri ghakugomezgeka. Para tikovwira muntu uyo pasono wakusopa Yehova yayi, nciweme kurongosora fundo zakurondezgapo izi. (1) Cisangurusko ico cili mu Baibolo cikufuma kwa Yehova, Ciuta waunenesko. (2) Yehova Ngwankongono-zose, wali kulenga kucanya na pasi. Ni Ciuta wacitemwa wakuzura na lusungu na unenesko. (3) Tingaŵa na nkongono zakuti zitovwire mu nyengo ya suzgo para tikusenderera kwa Ciuta mwa kuŵa na cimanyisko cakufikapo ca Mazgu ghake. (4) Baibolo likurongosora za viyezgo ivyo ŵantu ŵanyake ŵakakumana navyo.
7. (a) Kasi pangaŵa cakufumapo wuli usange tingaŵazga mwankongono mazgu ghakuti cisangurusko ca Ciuta ‘cikwandana mwa Kristu’? (b) Kasi mungasanguruska wuli muntu uyo wakujimanya kuti wacitanga viheni kumanyuma?
7 Ŵanyake ŵakhwimiska mwauzimu ŵantu ŵacitima awo ŵakulimanya Baibolo mwa kuŵaŵazgira 2 Ŵakorinte 1:3-7. Para ŵakucita ici, ŵakuŵazga mwankongono mazgu ghakuti ‘cisangurusko cithu cikwandanaso mwa Kristu.’ Lemba ili lingamovwira muntu kukumbuka kuti mu Baibolo ndimo mukufuma cisangurusko, leneilo wakwenera kulitegherezga mwakupwererera. Mwaŵi ungajurika wakuti murutilire kudumba nayo pa nyengo iyo, panji yinyake. Para muntu wakughanaghana kuti masuzgo ghake ghalipo cifukwa ca viheni ivyo wacita, kwambura kweruzga, tingamuphalira kuti ncakusanguruska kumanya ico likuyowoya lemba la 1 Yohane 2:1, 2 na Salmo 103:11-14. Mu ntowa izi tingasanguruska ŵanyithu na cisangurusko cakufuma kwa Ciuta.
Kusanguruska Awo Ŵasweka Mtima Cifukwa ca Nkaza Panji Ukavu
8, 9. Kasi tingasanguruska wuli awo ŵakukomwa na nkaza?
8 Ŵantu ŵanandi mbakusweka mtima cifukwa ca nkaza izo zili mu caru. Kasi tingaŵasanguruska wuli?
9 Mu kacitiro na kayowoyero, Ŵakristu ŵaunenesko ŵakuwoneseska kuti ŵakukolerana na cigaŵa cilicose ca ndyari yayi. (Yohane 17:16) Kweni ŵakugwiriskira ncito Baibolo kuti ŵarongore kuti uheni uwo wuli pa caru urutilirenge yayi. Ŵangaŵazga Salmo 11:5 kurongora umo Yehova wakucitira na awo ŵakutemwa nkaza, panji Salmo 37:1-4 kurongora kuti Ciuta wakukana kuwezgera, kweni kuti tigomezge mwa iyo. Mazgu gha pa Salmo 72:12-14 ghakurongora umo Solomon Mukuru, Yesu Kristu, uyo sono ni Themba kucanya, wakufipira mtima ŵarunji awo ŵakukomwa na nkaza.
10. Usange muli kukhalapo mu caru ca nkondo, kasi malemba gha mu ndime iyi ghangamusanguruskani wuli?
10 Ŵantu ŵanyake ŵakukhalira nkondo pera para gulu limoza likulimbana na linyake kuti lipoke mazaza. Kwa iwo nkondo mbumoyo waka wa zuŵa na zuŵa. Cekha ico ŵakuwona kuti cingaŵawovwira nkuruta ku caru cinyake kwenekuko ŵakughanaghana kuti panji vintu vingakaŵa makora. Kweni ŵanandi ŵa iwo ŵakukwaniska yayi, nakuti ŵanandi awo ŵayezga kucita ici ŵafwirapo. Awo ŵakuruta ku caru cinyake kanandi ŵakusanga kuti ŵakunjira mu masuzgo ghanyakeso. Lemba la Salmo 146:3-6 lingagwira ncito kovwilira ŵantu ŵantena aŵa kuti ŵaŵike cigomezgo cawo mwa uyo ngwakugomezgeka nadi kuruska kuruta ku caru cinyake. Ucimi wa pa Mateyu 24:3, 7, 14 panji wa pa 2 Timote 3:1-5 ungaŵawovwira kumanya makora suzgo yose na ng’anamuro la ivyo vikuŵawira, kuti tikukhala mu nyengo ya umaliro wa caru cakale ici. Malemba gha Salmo 46:1-3, 8, 9 na Yesaya 2:2-4 ghangaŵawovwira kumanya kuti kuntazi kuzamuŵa nadi mtende.
11. Ni malemba nga agho ghakasanguruska mwanakazi munyake ku West Africa, ndipo cifukwa wuli?
11 Apo nkondo yikaŵa mukati ku West Africa, mwanakazi munyake wakacimbira kufumapo pa nyumba yake uku mpholopolo zikulira uheni. Umoyo wake ukazura na wofi, citima, na kusweka mtima. Yikati yarutapo nyengo, apo mbumba yake yikakhalanga mu caru cinyake, mfumu wake wakawotcha mutchato wa nthengwa yawo, kumucimbizga pa nyumba pamoza na mwana wawo msepuka wa virimika 10, nangauli muwoli wake pa nyengo iyo wakaŵa na nthumbo, ndipo mwanarumi uyu wakamba upristi. Malemba gha Ŵafilipi 4:6, 7 na Salmo 55:22 ghakati ghaŵazgika kwa mwanakazi yura na nkani zinyake mu Gongwe la Mulinda na Galamukani!, wakasanguruskika kweniso wakasanga umoyo weneco.
12. (a) Ni wovwiri wuli uwo Malemba ghakupereka kwa awo ŵakusuzgika na ukavu? (b) Kasi Kaboni munyake ku Asia wakawovwira wuli uyo wakaguranga vintu mu sitoro yake?
12 Ŵantu ŵanandi ŵakomwa na ukavu. Nyengo zinyake ukavu ukuŵapo cifukwa ca nkondo. Nyengo zinyake, marango gha boma na uryezi wa awo ŵali na mazaza kwapangiska kuti ŵarye ndarama za ŵantu izo ŵasunga ku banki, na kuŵaryera katundu wawo. Ŵanyake ndiwo nkanira ŵali khwatu-khwatu, ŵandaŵepo na kalikose yayi mu caru ici. Wose aŵa ŵangasanguruskika para ŵangamanya kuti Ciuta wakuyowoya kuti waperekenge wovwiri kwa awo ŵakugomezga mwa iyo. Wakulayizga kuzakaŵapa caru caurunji mwenemumo ŵantu ŵazamukondwa na ncito ya mawoko yawo. (Salmo 146:6, 7; Yesaya 65:17, 21-23; 2 Petros 3:13) Kaboni munyake wa ku Asia, wakati wapulika mama uyo wakaguranga vintu mu sitoro yake wakudandaula za ukavu uwo wulipo, Kaboni wakarongosora kuti ivyo vikucitika mu caru cira ndivyo vikucitika pa caru cose. Kudumbirana Lemba la Mateyu 24:3-14 na Salmo 37:9-11 kukambiska sambiro la Baibolo la nyengo zose.
13. (a) Para ŵantu ŵapusikika na malayizgo ghautesi, kasi tingagwiriskira wuli ncito Baibolo kuŵawovwira? (b) Usange ŵantu ŵakuti viheni ivyo vilipo mbukaboni wakuti Ciuta kulije, kasi mungaŵawovwira wuli?
13 Para ŵantu ŵasuzgika virimika vinandi panji ŵapusikika na malayizgo ghautesi, ŵangaŵa nga Mbaisrayeli mu Egupto awo ŵakaleka kupulikira “cifukwa ca kuŵinya mtima.” (Exodus 6:9) Usange ndimo viliri, cingaŵa ciweme kurongora umo Baibolo lingaŵawovwilira mwakuti ŵakhwime na masuzgo agho ghalipo na kuŵambara mbuna izo zananga umoyo wa ŵanandi. (1 Timote 4:8b) Cifukwa ca masuzgo agho ghakuŵawira, ŵanyake ŵangawona nga mbukaboni wakuti Ciuta kulije panji kuti wakuŵapwererera yayi. Mungadumba nawo malemba ghakwenelera kuti muŵawovwire kumanya kuti Ciuta wapereka wovwira kweni kuti ŵanandi ŵakuwukana.—Yesaya 48:17, 18.
Kusanguruska Awo Soka la Cimpepo na Cindindindi Laŵawira
14, 15. Apo soka likapangiska ŵanandi kusoŵa cakucita, kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakarongora wuli kuti ŵakuŵafipira mtima?
14 Soka lingacitika cifukwa ca cimpepo, cindindindi, moto, panji mabomba. Waliyose wangaŵa na citima. Kasi tingacitaci kuti tisanguruske awo ŵapona?
15 Awo soka laŵawira ŵakukhumba kumanya kuti pali muntu uyo wakuŵaghanaghanira. Vigeŵenga vikati vyataka caru cinyake, ŵantu ŵakasoŵa cakucita. Ŵanandi ŵakaluza ŵabali ŵawo, ŵabwezi ŵawo, na ŵantu awo ŵakaŵagomezganga. Ŵanyake ŵakaluza ncito, na ŵanyakeso ŵanandi ŵakaluza civikiliro cilicose ico ŵakaghanaghananga kuti ŵakaŵa naco. Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakaruta kukawovwira awo ŵakaŵa mu vikaya vyawo, kukaŵakhuza na kuŵasanguruska na mazgu gha mu Baibolo. Ŵanandi ŵakawonga comene cifukwa ca kuŵafipira mtima.
16. Apo cindindindi cikacitika ku El Salvador, cifukwa wuli uteŵeti wa m’munda wa Ŵakaboni ukapambika vipambi?
16 Ku El Salvador, pamanyuma pakuti cindindindi cikuru cacitika mu 2001, kukiza vimathipa vinandi ivyo vikakoma ŵantu ŵanandi. Munyamata wa virimika 25, uyo mama wake wakaŵa Kaboni, na ŵanung’una ŵaŵiri ŵa msungwana uyo munyamata wakatenge wamutorenge ŵakafwa. Mama wa munyamata yura pamoza na msungwana uyo wakatenge wamutorenge, nakalinga ŵakatangwanika na uteŵeti wa m’munda. Ŵanandi ŵakatenge ni Ciuta uyo watora awo ŵafwa panji kuti ni khumbo la Ciuta. Ŵakaboni ŵakajura lemba la Zintharika 10:22 na kuŵarongora kuti Ciuta wakukhumba kuti tiŵe na citima cara. Ŵakaŵazga Ŵaroma 5:12 na kuŵarongora kuti nyifwa yili kwiza, cifukwa ca Ciuta yayi, kweni cifukwa ca kwananga kwa muntu. Ŵakaŵarongoraso mazgu ghakusanguruska gha pa Salmo 34:18, 37:29, Yesaya 25:8, na Civumbuzi 21:3, 4. Ŵantu ŵakathya makutu kwa iwo, comene-comene cifukwa ŵanakazi ŵaŵiri aŵa ŵabali ŵawo ŵakafwa pa soka lira. Masambiro ghanandi gha Baibolo ghakambika.
17. Ni wovwiri wuli uwo tingapereka mu nyengo ya soka?
17 Para kwacitika soka, panyake mungakumana na muntu uyo wakukhumba wovwiri wakuthupi nyengo yeneyiyo. Ici cingasazgapo kucema dokotala, kumovwira kuti warute ku cipatala, panji cilicose ico mungacita, kumuzengera nyumba panji kumupa cakurya. Soka likati lacitika ku Italy mu 1998, mutola makani wakawona Ŵakaboni ŵa Yehova “ŵakovwira ŵantu mwapadera comene, kuŵawovwira awo ŵapwetekeka, kwambura kusanka kuti kwali wali mu cisopo wuli.” Mu vigaŵa vinyake, vyakucitika ivyo vikayowoyekerathu kuti vizamuŵako mu mazuŵa ghaumaliro vikupangiska masuzgo ghakuru. Mu vigaŵa ivi, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakurongora ŵantu maucimi gha Baibolo na kuŵasanguruska na ivyo likuyowoya kuti Ufumu wa Ciuta wizenge na civikiliro ceneko pa ŵantu.—Zintharika 1:33; Mika 4:4.
Kusanguruska Awo Mbali Wawo Watayika
18-20. Para pa nyumba yinyake pacitika nyifwa, kasi mungayowoyaci panji kucitaci kuti muŵasanguruske?
18 Zuŵa na zuŵa ŵantu ŵanandi mbacitima cifukwa ca nyifwa ya ŵabali ŵawo. Panyake mungasangana nawo para muli mu uteŵeti wa m’munda panji para mukucita ncito zinu za zuŵa na zuŵa. Kasi mungacitaci panji kuyowoyaci kuti muŵasanguruske?
19 Kasi muntu uyo mwasangana nayo wakuwonekerathu kuti ngwacitima? Kasi pa nyumba pazura na ŵabali ŵake ŵacitima? Mungaŵa na vinandi ivyo mungayowoya, kweni ncakuzirwa kugwiriskira ncito vinjeru pa nyengo iyi. (Mupharazgi 3:1, 7) Cintu cakwenelera ndico kumukhuza muntu uyo, kumulekera buku lakwenelera ilo likuyowoya za Baibolo (brosha, magazini, panji trakiti). Ndipo para pajumpa mazuŵa ghacoko waka, mungarutaso kukamuwona usange mungamupaso wovwiri unyake. Pa nyengo yakwenelera, mupempani kuti muyowoye nayo fundo za mu Baibolo. Kucita ntena kungazikiska mtima wake. (Zintharika 16:24; 25:11) Mungawuska ŵakufwa yayi nga umo Yesu wakacitiranga. Kweni mungamuphalira muntu ivyo Baibolo likuyowoya pa nkani ya ŵakufwa, nangauli iyi ni nyengo yakususkira vigomezgo vyautesi yayi. (Salmo 146:4; Mupharazgi 9:5, 10; Ezekiel 18:4) Mungamuŵazgira malayizgo gha Baibolo ghakuti kuzamuŵa ciwuka. (Yohane 5:28, 29; Milimo 24:15) Mungadumba nayo ng’anamuro la malayizgo agha, panji kumurongora nkani ya mu Baibolo iyo yikuyowoya za ciwuka. (Luka 8:49-56; Yohane 11:39-44) Kweniso yowoyani za mikhaliro ya Ciuta wacitemwa uyo wakutipa cigomezgo ici. (Job 14:14, 15; Yohane 3:16) Yowoyani umo mwapindulira na visambizgo ivi na cifukwa ico mukuvigomezgera.
20 Kumucemera ku Nyumba ya Ufumu muntu uyo wali na citima kungamovwira kuti wazakamanyane na ŵantu awo ŵakutemwa nadi ŵanyawo na kulimbikiskana. Mwanakazi munyake ku Sweden wakawona kuti ici ndico wakapenjanga mu umoyo wake wose.—Yohane 13:35; 1 Ŵatesalonika 5:11.
21, 22. (a) Ncivici ico tikwenera kucita para tisanguruskenge ŵanyithu? (b) Kasi mungasanguruska wuli muntu uyo wakumanya kale Malemba?
21 Para mwamanya kuti muntu munyake wali na citima, kwali ni mu mpingo panji kuwaro, kasi nyengo zinyake cikumusoŵani cakuti muyowoye panji kucita? Mu Cigiriki, lizgu lakuti “cisangurusko” mu Baibolo likung’anamura “kuŵa pafupi.” Pakuŵa msanguruski mweneko, cikung’anamura kuti imwe muŵenge pafupi na awo ŵali na citima.—Zintharika 17:17.
22 Wuli usange muntu uyo m’musanguruskenge wakumanya kale ivyo Baibolo likuyowoya pa nkani ya nyifwa, sembe, na ciwuka? Kwekha kuwona kuti mubwezi wawo walipo uyo nayo wali na vigomezgo nga vyawo, ncisangurusko comene kwa iwo. Usange wakukhumba kuyowoya namwe, imwe pulikizgani mwakupwererera. Lekani kughanaghana kuti mukwenera kuyowoyapo vinandi. Para mwamuŵazgira malemba, mughawone kuti ni mazgu gha Ciuta agho ghakukhozga mose mwaŵaŵiri. Rongorani kuti mose mwaŵaŵiri mukugomezga ivyo malemba ghakulayizga. Para murongorenge lusungu lwa Ciuta na kuyowoya na ŵantu unenesko wakuzirwa wa mu Mazgu gha Ciuta, mungawovwira awo mbacitima kuŵa na cisangurusko na nkongono mwa ‘Ciuta wa cisangurusko cose,’ Yehova.—2 Ŵakorinte 1:3.
[Mazgu ghamusi]
a Wonani mabuku agha: Cimanyisko Ceneico Cikurongozgera ku Umoyo Wamuyirayira, cipaturo 8; Kukambitsirana za m’Malemba, mapeji 183-187, 222-229; na brosha lakuti Kodi Mulungu Amatisamaliradi?
Kasi Mukutipo Wuli?
• Kasi ŵanandi ŵakupereka kwa njani mlandu para kwacitika masoka, ndipo tingaŵawovwira wuli?
• Kasi tingacita wuli kuti tovwire ŵanyithu kupindula mwakukwana na cisangurusko ca mu Baibolo?
• Ni vyakucitika wuli ivyo vikupereka citima ku ŵantu ŵanandi mu cikaya cinu, ndipo mungaŵasanguruska wuli?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 31]
Kuyowoya na ŵantu uthenga wa cisangurusko ceneko mu nyengo zakusuzga
[Kulongosora Cithuzithuzi]
Msasa wa ŵantu ŵakucimbira kwawo: UN PHOTO 186811/J. Isaac
[Cithuzithuzi pa peji 32]
Kwekha kuti mubwezi wawo walipo, ncisangurusko kwa iwo