“Sendererani kwa Ciuta”
“Sendererani kwa Ciuta”
“Sendererani kwa Ciuta, ndipo iyo wati wasenderere kwa imwe.”—YAKOBE 4:8.
1, 2. (a) Kasi ŵantu ŵakuti wuli pakuyowoya za Ciuta? (b) Ni urongozgi wuli uwo Yakobe wakayowoya, ndipo cifukwa wuli ukaŵa wakukhumbika?
“CIUTA wali nase.” Mazgu agha ghalembeka pa ndembera za vyaru-na-vyaru na pa mayunifomu wuwo gha ŵasilikari. Ndarama za njawara zinandi zasono nazo ziliso na mazgu ghakuti “Tikugomezga mwa Ciuta.” Ncacilendo yayi kupulika ŵantu ŵakuyowoya kuti Ciuta wali nawo pafupi. Kasi mukuzomerezga yayi kuti kuŵa paubwezi na Ciuta pakukhumbikira vinandi kuruska kuyowoya waka pa mlomo na kulemba?
2 Baibolo likurongora kuti ncipusu kuŵa paubwezi na Ciuta. Kweni pakukhumbikira citatata. Nanga Mbakristu ŵakuphakazgika mu nyengo yakale ŵakeneranga kufwilirapo kuti ŵakhozge ubwezi wawo na Yehova Ciuta. Yakobe, mulaŵiliri Wacikristu wakenera kucenjezga ŵanyake cifukwa ca kaghanaghaniro kawo kakuthupi na ukazuzi wa kuuzimu. Urongozgi wake wankongono ukaŵa wakuti: “Sendererani kwa Ciuta, ndipo iyo wati wasenderere kwa imwe.” (Yakobe 4:1-12) Kasi Yakobe wakang’anamurangaci pakuyowoya kuti “sendererani”?
3, 4. (a) Kasi mazgu ghakuti “sendererani kwa Ciuta” ghakwenera kuti ghakaŵakumbuska vici awo ŵakaŵazganga karata ya Yakobe mu nyengo yakale? (b) Cifukwa wuli tingagomezga kuti kusenderera kwa Ciuta nkhwamacitiko?
3 Yakobe wakayowoya lizgu ilo likaŵa lakumanyikwa makora kwa awo ŵakaŵazganga karata yake. Dango la Moses likaŵa na urongozgi wa umo ŵasofi ‘ŵangasendererera pafupi,’ panji kwiza kwa Yehova kuyimira ŵantu ŵake. (Exodus 19:22) Awo ŵakaŵazganga karata ya Yakobe ŵakwenera kuti ŵakakumbuka kuti kusenderera kwa Yehova ncintu ca maseŵera yayi. Yehova wali na ucindami ukuru nkanira pa cilengiwa cose.
4 Kweniso, nga ni umo wakayowoyera muntu munyake wamasambiro ghapacanya gha Baibolo, “kuciska uku [kwa pa Yakobe 4:8] kukurongora kuti nkhwamacitiko.” Yakobe wakamanya kuti Yehova kaŵiri-kaŵiri wakucema ŵantu ŵakwananga kuti ŵasenderere kwa Iyo. (2 Midauko 15:2) Sembe ya Yesu yili kujura ntowa yakuruta kwa Yehova na cikanga cose. (Ŵaefeso 3:11, 12) Lero, ntowa yakuti tisenderere kwa Ciuta yajulikira ŵantu ŵanandi. Ipo tingacita wuli kuti tigwiriskire ncito mwaŵi uwu wapadera? Tiyeni tiwone ntowa zitatu izo zingatovwira kuti tisenderere kwa Yehova Ciuta.
Rutilirani ‘Kumumanya’ Ciuta
5, 6. Kasi ciyerezgero ca msepuka Samuel cikurongoraci za ivyo vikusazgikapo pa ‘kumumanya’ Ciuta?
5 Pa Yohane 17:3, Yesu wakati: ‘Uwu mbumoyo wa muyirayira, kuti ŵamumanyani imwe, Ciuta mweneco yekha, na Yesu Kristu, mweneuyo mukamutuma.’ Kasi Yesu wakang’anamurangaci apo wakati “ŵamumanyani imwe, Ciuta”? Ŵanandi awo ŵakusanda kayowoyero ŵakuti mazgu gha Cigiriki mu vesi ili ghakusazgapo kucita mwakurutilira mupaka timanyane makora nkanira na munyithu.
6 Kumanya Ciuta nkanira dininini kukaŵa kwacilendo yayi mu nyengo ya Yesu. Mwaciyerezgero, mu Malemba gha Cihebere, tikuŵazga kuti apo Samuel wakaŵa msepuka, “wakaŵa wandamumanye Yehova.” (1 Samuel 3:7) Kasi ici cikung’anamura kuti Samuel wakamumanya pacoko Ciuta wake? Yayi. Ŵapapi ŵake na ŵasofi ŵakwenera kuti ŵakamusambizga vinandi. Ndipouli, kuyana na muntu munyake wamasambiro ghapacanya, lizgu la Cihebere mu vesi ili “lingayowoyekera muntu uyo tikumanyana nayo nkanira fikepo.” Samuel wakaŵa wandamumanye dininini Yehova, nga ni umo wakamumanyira nyengo ya muntazi apo wakazakaŵa ncimi ya Yehova. Apo Samuel wakakuranga, wakamba kumanya makora Yehova, kusenderera kwa iyo na kuŵa nayo paubwezi.—1 Samuel 3:19, 20.
7, 8. (a) Cifukwa wuli tikwenera kugongowa yayi na visambizgo vikuru-vikuru vya mu Baibolo? (b) Ni vici vinyake vyakubisika vya mu Mazgu gha Ciuta ivyo tikwenera kuvisambira?
7 Kasi mukurutilira kusambira kuti mumanye Yehova mwakuti muŵe nayo paubwezi? Kuti mucite ici, mukwenera ‘kuŵa na khumbo’ la kurya cakurya cauzimu ico Yehova wakupereka. (1 Petros 2:2) Lekani kukhorwa waka na visambizgo vyapacanya-pacanya. Yezgani kusambira vintu vinyake vikuru-vikuru vya mu Baibolo. (Ŵahebere 5:12-14) Kasi mukugongowa na visambizgo ivi, kuviwona nga ni vinonono comene? Usange ni ntena, kumbukani kuti Yehova ni ‘Musambizgi Murara-nkanira.’ (Yesaya 30:20) Wakumanya umo wangasambizgira unenesko ŵantu ŵakwananga. Iyo wamutumbikaninge cifukwa ca citatata cinu kuti mupulikiske ivyo wakumusambizgani.—Salmo 25:4.
8 Mwalekeraci kujiwonera mwekha vinyake mwa ‘vintu vya ndimba vya Ciuta’? (1 Ŵakorinte 2:10) Izi kuti ni nkani zambura kunozga yayi nga ni izo zikuyowoyeka na ŵarara ŵa visopo. Ni visambizgo vyakuzirwa, ivyo tikusangamo vintu vyakukondweska vyakukhwaskana na maghanoghano na mtima wa Dada withu wacitemwa. Mwaciyerezgero, sembe ya Yesu, “camucindindi,” na mapangano agho Yehova wacita kuti wavikilire ŵantu ŵake na kukwaniriska khumbo lake, nkani izi na zinyake zinandi ni ziweme na zakukondweska izo tingazisambira.—1 Ŵakorinte 2:7.
9, 10. (a) Cifukwa wuli kujitukumura nkuheni, ndipo ncivici cingatovwira kuŵambara mukhaliro uwu? (b) Kuyana na kumanya Yehova, cifukwa wuli tikwenera kuŵa ŵakujiyuyura?
9 Penepapo mukwamba kumanya vyakubisika vinandi vyauzimu, cenjerani na ngozi iyo yingaŵapo—kujitukumura. (1 Ŵakorinte 8:1) Kujitukumura nkuheni cifukwa Ciuta wakunyanyara nako. (Zintharika 16:5; Yakobe 4:6) Kumbukani kuti nangauli muntu wangamanya vinandi, kweni palije cifukwa cakuti wajitukumulire. Mwaciyerezgero, wonani mazgu ghakufuma mu buku ilo likuyowoya za ŵantu umo ŵarutira pantazi pa sayansi, likuti: “Para taŵantu tamba kumanya vinandi, nyengo yeneyiyo tikujimanya kuti tikumanya vicoko. . . . Vilivyose ivyo tasambira ni vicoko waka pakuyaniska na ivyo tindasambire.” Kujiyuyura ndiko kukukhumbika. Kuyana na kumanya Yehova Ciuta, tiri na cifukwa ciweme ca kuŵira ŵakujiyuyura nyengo na nyengo. Cifukwa?
10 Wonani umo Baibolo likuyowoyera za Yehova. “Maghanoghano ghinu ghali nga ndimba.” (Salmo 92:5) “Umanyi [wa Yehova] ngwambura mpaka.” (Salmo 147:5) “Mahara [gha Yehova] ngambura mapenjeko.” (Yesaya 40:28) ‘Nawo mbucindimba wa usambazi wa [Ciuta], na mahara na kumanya.’ (Ŵaroma 11:33) Inya, tifikengepo yayi kumanya vintu vyose vya Yehova. (Mupharazgi 3:11) Watisambizga vintu vinandi vyakuziziswa, ndipouli, tiriso na vinandi vyambura kuyowoyeka kuti tivimanye na kuvisambira. Kasi ici ncakukondweska yayi, kweniso kutipangiska kuŵa ŵakujiyuyura? Penepapo tikusambira, tiyeni nyengo zose tigwiriskire ncito mahara agha kusenderera kwa Yehova na kovwira ŵanyithu kuti nawo ndimo ŵacitire—kujikwezga pacanya pa ŵanyithu yayi.—Mateyu 23:12; Luka 9:48.
Rongorani Kuti Mukutemwa Yehova
11, 12. (a) Kasi kumanya Yehova kukwenera kutikhwaska wuli? (b) Ncivici cikurongora usange muntu wakutemwa nadi Ciuta?
11 Mpostole Paulos wakaneneska nadi apo wakarongora kukolerana pakati pa kumanya na kutemwa Ciuta. Wakati: “Ici ndico nkuromba, cakuti kutemwa kwinu kuzarire-zarire mu kamanyiro na mu kapatuliro kose.” (Ŵafilipi 1:9) M’malo mwa kutukumuka, unenesko uwo tasambira wakukhwaskana na Yehova na khumbo lake ukwenera kutituma kuti titemwe comene Dada withu wakucanya.
12 Kuyowoya unenesko, ŵanandi awo ŵakuti ŵakutemwa Ciuta kuti ŵakumutemwa nadi yayi. Ŵangacita vintu vyakujiwoneska nga ŵakumutemwa. Ici cingaŵa ciweme na cakukondweska para kacitiro kawo kakuyana na cimanyisko cakufikapo. Kweni kacitiro kawo pa iko kekha kakung’anamura kuti ŵakutemwa Ciuta yayi. Cifukwa wuli? Wonani umo Mazgu gha Ciuta ghakurongosolera citemwa ici: “Kumutemwa Ciuta nceneici, cakuti tisungirire marango ghake.” (1 Yohane 5:3) Kumutemwa nadi Yehova kukurongoreka mu milimo.
13. Kasi kopa kukwiyiska Ciuta kutovwirenge wuli kuti tirongore kuti tikumutemwa?
13 Kopa kukwiyiska Ciuta kutovwirenge kuti timupulikire. Tikumopa Yehova na kumupa ncindi cifukwa cakuti tamumanya makora fikepo, tasambira kuti ngwambura kuyerezgereka mu utuŵa, ucindami, nkongono, mahara, na citemwa. Wofi uwu ngwakukhumbika comene kuti tisenderere kwa iyo. Lemba la Salmo 25:14 likuti: ‘Yehova ni bwezi la awo ŵakumopa.’ Usange tikopa kukwiyiska Dada withu wakutemweka, mbwenu tisendererenge kwa iyo. Inya, kopa Ciuta kutovwirenge kuti tipulikire urongozgi wamahara wa pa Zintharika 3:6 uwo ukuti: “Mu mendero ghako ghose umuzomere iye, ndipo tiwanyoroskenge ntowa zako.” Kasi ici cikung’anamuraci?
14, 15. (a) Ni vici vinyake ivyo tikusanka zuŵa na zuŵa? (b) Kasi tingasanka wuli vyakucita ivyo vingarongora kuti tikopa Ciuta?
14 Zuŵa na zuŵa mukusanka ivyo mungacita, vikuru na vicoko wuwo. Mwaciyerezgero, kasi mudumbiskanenge vici na awo mukugwira nawo ncito, awo mukusambira nawo sukulu, na awo mukukhala nawo m’muzi? (Luka 6:45) Kasi ncito iyo mwapika mugwirenge mwakulimbikira panji mwaukata? (Ŵakolose 3:23) Kasi mwendezganenge na awo ŵakuleka kutemwa Yehova, panji mukhozgenge ubwezi winu mwa kwendezgana na awo ŵakutemwa vyauzimu? (Zintharika 13:20) Kwali ni mu tuntu tucoko, kasi mucitenge wuli kuti mupharazge Ufumu wa Ciuta? (Mateyu 6:33) Fundo za mu Malemba izo tawona apa usange zirongozgenge ivyo mukucita zuŵa na zuŵa, mbwenu ndikuti mukudangizga Yehova ‘mu mendero ghinu ghose.’
15 Apa nkani njakuti, cilicose ico tikucita tikwenera kurongozgeka na fundo iyi: ‘Kasi Yehova wakukhumba kuti nicite vici? Ni vyakucita wuli ivyo vingamukondweska?’ (Zintharika 27:11) Kopa Ciuta mu kacitiro aka ni ntowa yiweme yakurongolera kuti tikumutemwa. Wofi uwu utitumenge kuti tiŵe ŵakutowa—mwauzimu, kuthupi, na mu mikhaliro. Kumbukani kuti mu vesi leneliri, ilo Yakobe wakaciska Ŵakristu kuti ‘ŵasenderere kwa Ciuta,’ wakayowoyaso kuti: “Tozgani mawoko ghinu, mwa ŵakwananga; photorani mitima yinu, imwe mwa ŵa mitima yiŵiri.”—Yakobe 4:8.
16. Para tikupereka kwa Yehova, ncivici ico ici cikuleka kung’anamura, kweni ncivici ico tikurongora para tikucita ntena?
16 Kuyowoya unenesko, pakukhumbikira vinandi kuti tirongore kuti tikutemwa Yehova kuruska kuŵambara waka viheni. Kutemwa Ciuta kukutitumaso kuti ticite ico nciweme. Mwaciyerezgero, kasi tikucitapo vici pa vyawanangwa vyose ivyo Yehova wakutipa? Yakobe wakalemba kuti: ‘Vyawanangwa viweme vyose, na vyawanangwa vyakufiskika vyose, ni vya kucanya, vikufuma ku Wiske wa ungweru.’ (Yakobe 1:17) Mbunenesko kuti Yehova wakusambazga yayi para tikumupa ivyo tiri navyo. Vintu vyose na usambazi wose ngwakhe kale. (Salmo 50:12) Para tikumupa Yehova nyengo yithu na nkongono zithu, ici cikung’anamura kuti wakukhumba kovwirika cara pa ivyo watenge watondekenge kucita. Nanga kungaŵa kuti tamukanira kupharazga makani ghaweme gha Ufumu, iyo wangacitiska malibwe kuyowoya! Cifukwa wuli pera Yehova tikumupa nyengo, cuma na nkongono zithu? Comene-comene ncifukwa cakuti tikumutemwa na mtima withu wose, umoyo, maghanoghano, na nkongono.—Marko 12:29, 30.
17. Ncivici cingatituma kuti timupe Yehova na mtima wose?
17 Para tikupereka kantu kwa Yehova, tikwenera kucita ici na mtima wose, “cifukwa Ciuta wakutemwa uyo wakupa na kusangwa.” (2 Ŵakorinte 9:7) Fundo iyo yili pa Duteronome 16:17 yingatovwira kuti tiperekenge mwakukondwa. Ipo pakuti: ‘Muntu yose wapereke umo wangamanyira mwakulingana na tumbiko la Yehova Ciuta winu ilo wamupani.’ Para tikughanaghanira za wanangwa uwo Yehova waticitira, tikuwona kuti ni mwaŵi kuti nase timupe mwawanangwa. Kupereka uku kukukondweska mtima wake, nga umo ŵapapi ŵakukondwera para ŵapokera cawanangwa cicoko kufuma ku mwana wawo wakutemweka. Kurongora citemwa cithu mu ntowa iyi kutovwirenge kuti tisenderere kwa Yehova.
Kupanga Ubwezi Kwizira mu Lurombo
18. Cifukwa wuli nciweme kuwona umo malurombo ghithu ghaliri?
18 Malurombo gha kwatekha ghakutipa mwaŵi uweme nkanira—nyengo yakumuvumbulira Dada withu vya kumtima withu. (Ŵafilipi 4:6) Pakuti lurombo ni ntowa yimoza iyo tingasendererera kwa Ciuta, ipo nciweme kuwona umo malurombo ghithu ghaliri. Kuti ghakwenera kurongora kuti tikumanya kuyowoya yayi, kweni gharongore kuti ghakufuma nadi mu mtima. Kasi tinganyolorera wuli malurombo ghithu?
19, 20. Cifukwa wuli tikwenera kughanaghanirapo danka pambere tindarombe, ndipo ni nkani wuli zakwenelera izo tingaghanaghanirapo?
19 Tingayezga kughanaghanirapo danka pambere tindambe kuromba. Usange tighanaghanirengepo pambere tindarombe, mbwenu malurombo ghithu ghaŵenge ghakudunjika na gha fundo, ndipo kutovwirenge kuleka kuwerezga-werezga mazgu agho taghazgoŵera agho ghali kale mu mutu. (Zintharika 15:28, 29) Mutepanyake kungaŵa kuweme kughanaghanirapo pa nkani zinyake izo Yesu wakazunura mu lurombo lwake, na kuwona kukolerana kwa nkani izi na mikhaliro yithu. (Mateyu 6:9-13) Mwaciyerezgero, tingajifumba ico tikuwona kuti tingacita kuti khumbo la Yehova licitike pano pasi. Kasi tingamuphalira Yehova kuti tikukhumba kuti watigwiriskire ncito umo wangakhumbira na kupempa wovwiri wake pakucita cilicose ico wangatituma? Kasi tikwenjerwa na vintu vyakuthupi? Ni zakwananga wuli izo tikukhumba kuti watigowokere, ndipo mbanjani awo ise tikukhumba kuti tiŵagowokere? Ni viyezgo wuli ivyo vili nase londo-londo, ndipo kasi tikumanya kuti tikukhumbikira Yehova kuti wativikilire mwaluŵiro?
20 Ndiposo, tingaghanaghanira za awo tikumanya kuti ŵakukhumbikira covwiro ca Yehova. (2 Ŵakorinte 1:11) Ico tikwenera kuruwa yayi ni kuwonga. Para tikughanaghanirapo pa nkani iyi, nadi pano, tiŵenge na vifukwa vya kumuwongera Yehova na kumurumba zuŵa na zuŵa cifukwa ca uweme wake. (Duteronome 8:10; Luka 10:21) Kucita ntena kuliso na uweme—kutovwirenge kuti tiŵe ŵakukondwa na ŵakuwonga mu umoyo wuno.
21. Ni viyerezgero wuli vya mu Malemba ivyo vingatovwira para tikuromba kwa Yehova?
21 Kuŵa na sambiro lithu nakoso kunganyolorera malurombo ghithu. Pali malurombo ghaweme nkanira gha ŵanarumi na ŵanakazi ŵakugomezgeka agho ghali mu Mazgu gha Ciuta. Mwaciyerezgero, usange tikuwona kuti panyake tikumanenge na cakumara-mahara ico cingapangiska kutaya umoyo withu panji wa ŵabali ŵithu, tingaŵazga lurombo lwa Yakobe apo mukuru wake Esau wakizanga kuzakakumana nayo. (Genesis 32:9-12) Panyake tingasambira lurombo lwa Themba Asa apo ŵasilikari 1 miliyoni ŵa ku Etiyopiya ŵakiza kuzakarwa nkondo na ŵantu ŵa Ciuta. (2 Midauko 14:11, 12) Usange tiri na cakumara-mahara ico tikuwona kuti cingatukiska zina la Yehova, nciweme kughanaghanirapo lurombo ilo Eliya wakaromba pa wumba wa awo ŵakasopanga ciuta Bala pa Phiri la Karimeli. Lurombo lwa Nehemiya ilo wakaromba cifukwa ca mukhaliro wakucitiska citima uwo ukaŵa mu Yerusalemu, naloso lingatovwira. (1 Mathemba 18:36, 37; Nehemiya 1:4-11) Kuŵazga na kughanaghanira pa malurombo agha kungakhozga cipulikano cithu na kutirongora umo tingamuthulira Yehova ivyo tikwenjerwa.
22. Kasi lemba la mu 2003 ndakuti wuli, ndipo tingajifumba vici kaŵiri-kaŵiri mu cirimika cose ici?
22 Ncakuwonekerathu kuti palije mwaŵi ukuru kuruska kupulikira urongozgi wa Yakobe wakuti “sendererani kwa Ciuta.” (Yakobe 4:8) Tiyeni ticite ici mwa kurutilira kusambira za Ciuta, kurongora kuti tikumutemwa, na kupanga nayo ubwezi kwizira mu malurombo. Mu cirimika cose ca 2003, penepapo tikukumbuka mazgu gha pa Yakobe 4:8 kuŵa lemba la cirimika ici, tiyeni tijifumbe kaŵiri-kaŵiri usange tikusenderera nadi kwa Yehova. Wuli mazgu ghaumaliro gha vesi ili? Kasi Yehova ‘wasendererenge wuli kwa imwe,’ ndipo ni vitumbiko wuli ivyo wamupaninge? Nkani yakurondezgapo yizamuzgora mafumbo agha.
Kasi Mukukumbuka?
• Cifukwa wuli kusenderera kwa Yehova ncintu ca maseŵera yayi?
• Ni vici vinyake ivyo tingacita kuti timumanye makora Yehova?
• Kasi tingarongora wuli kuti tikutemwa nadi Yehova?
• Ni mwauli umo tingapangira ubwezi na Yehova kwizira mu lurombo?
[Mafumbo]
[Mazgu Ghakukhozgera pa peji 12]
Lemba la cirimika ca 2003 ndakuti: “Sendererani kwa Ciuta, ndipo iyo wati wasenderere kwa imwe.”—Yakobe 4:8.
[Cithuzithuzi pa peji 8, 9]
Apo Samuel wakakuranga, wakamba kumanya Yehova nkanira fikepo
[Cithuzithuzi pa peji 12]
Lurombo ilo Eliya wakapempera pa Phiri la Karimeli nciyerezgero ciweme kwa ise