‘Tegherezgani Mwakupwererera’
‘Tegherezgani Mwakupwererera’
‘Tikwenera kutegherezga [mwakupwerera] na mwampu ku ivyo vikapulikikwa, mzire panyake tikukurweko.’—ŴAHEBERE 2:1.
1. Rongosorani umo ngozi zingacitikira cifukwa ca vyakutimbanizga.
CIRIMIKA cilicose ŵantu pafupifupi 37,000 ŵakufwa cifukwa ca ngozi za magalimoto ku United States kwekha. Ŵantu awo ŵakumanya za marango gha pa mseu ŵakuyowoya kuti ngozi izi zingatceŵeka usange madilaivala ghangapwerera comene para ghakwendeska galimoto. Ŵanyake ŵakutimbanizgika cifukwa ca kulaŵiska viphambano ivyo ŵakusaskirapo malonda panji cifukwa ca kuyowoya pa selura (telefoni ya m’mawoko) . Paliso ŵanji awo ŵakutemwa kurya para ŵakwendeska galimoto. Vyakucitika vyose ivi vingacitiska ngozi.
2, 3. Ni urongozgi wuli uwo Paulos wakapereka ku Ŵakristu Ŵacihebere, ndipo ncifukwa wuli urongozgi uwo ukaŵa ŵakwenerera?
2 Pafupifupi virimika 2,000 ivyo vyajumpa penepapo kukaŵavye galimoto, mpostole Paulos wakamanya za mtundu unyake wa kutimbanizgika uko kukaŵika Ŵakristu Ŵacihebere ŵanji pangozi. Paulos wakadidimizga kuti, Yesu Kristu uyo wakawuskika wakapika mulimo wakuzirwa kuruska ŵangelo wose, cifukwa wakakhala ku woko la maryero la Ciuta. Mpostole uyu wakayowoyaso kuti: ‘Nteura tikwenera kutegherezga mwakupwererera na mwampu ku ivyo vikapulikikwa, mzire panyake tikukurweko.’—Ŵahebere 2:1.
3 Ncifukwa wuli Ŵakristu Ŵacihebere ŵakakhumbikwiranga ‘kutegherezga mwakupwererera comene na mwampu ku ivyo vikapulikikwa’ vyakukhwaskana na Yesu? Cikaŵa cifukwa cakuti pakajumpa pafupifupi virimika 30 kufumira apo Yesu wakati wafumapo pa caru capasi. Mwanteura, ŵakaŵavye Murongozgi, ndipo Ŵakristu ŵanji Ŵacihebere pacoko-pacoko ŵakayamba kuleka cipulikano ca unenesko. Iwo ŵakatimbanizgika na cisopo ca Ciyuda, ico ŵakasopanga kale.
Cifukwa Ico Ŵakenera Kutegherezga Mwakupwererera Comene
4. Ncifukwa wuli Ŵakristu ŵanji Ŵacihebere ŵakayezgeka kuti ŵawelere ku cisopo ca Ciyuda?
4 Ncifukwa wuli Mkristu waliyose wakakhumbanga kuwelera ku cisopo ca Ciyuda? Cikaŵa cifukwa cakuti kasopero ka mu nyengo ya Dango kakaŵa na vintu vyakuwoneka na maso. Ŵantu ŵakawonanga ŵasofi na kunuska sungu liweme la sembe zakotcha. Ndipouli, Cikristu cikaŵa cakupambanako mu vigaŵa vinyake. Ŵakristu ŵakaŵa na Musofi Mukuru, Yesu Kristu, kweni wakaŵa kuti wakuwoneka cara kwa virimika 30. (Ŵahebere 4:14) Ŵakaŵa na tempele, kweni malo ghake ghatuŵa ghakaŵa kucanya. (Ŵahebere 9:24) Mwakupambana na ukotoli uwo ukacitikanga pasi pa Dango, ukotoli wa Ŵakristu ukaŵa wa “mtima mu mzimu.” (Ŵaroma 2:29) Mwanteura ku Ŵakristu Ŵacihebere, Cikristu cikawonekanga kuŵa cambura kuwoneka makora.
5. Kasi Paulos wakarongora wuli kuti kasopero ako kakakhazikiskika na Yesu kakaŵa kakuzirwa kuruska ka mu nyengo ya Dango?
5 Ŵakristu Ŵacihebere ŵakenera kukumbukira kuzirwa kwa kasopero ako Kristu wakayambiska. Iko kakazikika pa cipulikano, kuti pa vintu vyakuwoneka na maso cara, ndipo kakaŵa kakuzirwa comene kuruska Dango ilo likapika kwa Moses. Paulos wakati: “Usange ndopa za mbuzi na nkambako, na vyoto vya thokazi, para vyalapulikira ŵeneaŵo ŵakazuzgika, vikutuŵiska kuya kafika ku kuphotoka kwa thupi: Asi comene kwakuruska ndopa za Kristu, Mweneuyo mu mzimu wa muyirayira wakajipereka wambura kalema kwa Ciuta, ziti ziphotole njuŵi zinu ku milimo yakufwa kuti muteŵetere Ciuta wamoyo?” (Ŵahebere 9:13, 14) Enya, kugowokereka uko kulipo kwizira mu cipulikano mu sembe yaciwombolero ya Yesu Kristu nkukuru comene mu ntowa zinandi kuruska sembe izo zikaperekekanga mu nyengo ya Dango.—Ŵahebere 7:26-28.
6, 7. (a) Ni ukhaliro wuli uwo ukapangiska kuti Ŵakristu Ŵacihebere ‘Ŵategherezge mwakupwererera ku ivyo ŵakapulika’? (b) Penepapo Paulos wakaŵalembera karata Ŵahebere, kasi kukakhala nyengo yitali wuli kuti Yerusalemu waparanyike? (Wonani futunoti.)
6 Pakaŵaso cifukwa cinyake ico Ŵakristu Ŵacihebere ŵakeneranga kutegherezga mwakupwererera ku ivyo ŵakapulika vyakukhwaskana na Yesu. Iye wakayowoyerathu za kuparanyika kwa Yerusalemu. Yesu wakati: “Mazuŵa ghati ghizirenge pa iwe para ŵalwani ŵako ŵamkukuzengerera ciluŵigho zingirizge, na kukuzingirizga, na kukujarira mukati kosekose, ndipo ŵati ŵagomorenge iwe na ŵana ŵako mwenemumo: ndipo kuti ŵati ŵasidenge mwa iwe cara libwe pacanya pa libwe; cifukwa ukawura kumanya nyengo ya kupempurika kwako.”—Luka 19:43, 44.
7 Kasi ici cikacitika pauli? Yesu wakaphara cara za zuŵa na ora. M’malo mwake wakaŵaphalira kuti: “Para mukuwona Yerusalemu wakuzingirizgika na nkondo, penepapo manyani kuti kupankuka kwake kwaneng’enera. Penepapo awo wali mu Yudeya wacimbirire ku mapiri; ndipo awo wali mukati mwake wafumengemo; ndipo awo ŵali mu minda muwaro ŵareke kuya kanjiramo.” (Luka 21:20, 21) Panyuma pa virimika 30 Yesu wakati wayowoya mazgu agha, Ŵakristu ŵanji awo ŵakakhalanga mu Yerusalemu ŵakapwererera yayi mazgu agha, ndipo ŵakatimbanizgika. Kukaŵa nga kuti ŵakaleka kulaŵiska uko ŵakuya na kwamba kulaŵiska kumpepete. Cifukwa cakuti ŵakasinta yayi kaghanaghaniro kawo, ngozi yikaŵa yakusimikizga kuŵawira. Ŵakhumbe panji cara, kuparanyika kwa Yerusalemu kukaneng’enera! a Mwambura kukayika, urongozgi uwo Paulos wakapereka ukaŵa ncenjezgo ku Ŵakristu awo ŵakaŵa mu tulo twauzimu mu Yerusalemu.
‘Kutegherezga Mwakupwererera’ Mazuŵa Ghano
8. Cifukwa wuli tikukhumbikwira ‘kutegherezga mwakupwererera’ ku unenesko wa Mazgu gha Ciuta?
8 Nga ni Ŵakristu ŵa mu virimika vya mu handiredi lakudanga, tikwenera ‘kutegherezga mwakupwererera’ ku unenesko wa Mazgu gha Ciuta. Cifukwa wuli? Cifukwa nase tikumanenge na pharaniko ilo laneng’enera comene, kuti lizamucitikira mtundu umoza cara, kweni caru cose. (Civumbuzi 11:18; 16:14, 16) Mbunenesko kuti tikumanya yayi zuŵa leneco na ora ilo Yehova wazamuparanyira caru. (Mateyu 24:36) Ndipouli, tikuwona na maso kufiskika kwa maucimi gha Baibolo agho ghakurongora kuti tikukhala mu “mazuŵa gha ku umaliro.” (2 Timote 3:1-5) Cifukwa ca ici, tikwenera kupwererera comene kuti paŵevye cintu cilicose ico cingatitimbanizga. Tikwenera kupulikira Mazgu gha Ciuta na kurutirizga kuŵa ŵamwampu. Usange ticitenge nteura mbwenu ‘tizamupona vyose vyeneivi vyaneng’enera kucitika.’—Luka 21:36.
9, 10. (a) Kasi tingarongora wuli kuti tikutegherezga mwakupwererera vintu vyauzimu? (b) Kasi mazgu gha Ciuta ghakuyana wuli na ‘nyali ya ku marundi ghithu’ na muliko wa mu ntowa yithu?
9 Kasi tingarongora wuli kuti tikupwererera comene vintu vyauzimu kuruska kale mazuŵa ghano? Ntowa yimoza nkufika pa maungano gha mpingo, gha dera, na gha cigaŵa. Tikweneraso kuŵa ŵasambiri ŵakufikapo ŵa Baibolo mwakuti tisenderere kwa Mlembi wake, Yehova. (Yakobe 4:8) Usange tikusambira za Yehova kwizira mu sambiro la taŵene ndiposo pa maungano, tiŵenge nga ni wamasalmo uyo wakamuphalira Ciuta kuti: “Mazgu ghinu ndi nyali ku marundi ghane na muliko wa mu ntowa yane.”—Salmo 119:105.
10 Baibolo liri nga ni ‘muliko wa mu ntowa yithu’ cifukwa likutiphalira ivyo Ciuta walayizga muntazi. Liriso nga ni ‘nyali ku marundi ghithu.’ Tingayowoyaso kuti lingatovwira umo tingacitira para takumana na masuzgo. Lekani ncakuzirwa ‘kutegherezga mwakupwererera’ comene kuruska nyengo zose para tawungana pamoza na ŵasopi ŵanyithu kuti tipokere urongozgi ndiposo para tikuŵazga Mazgu gha Ciuta patekha. Ivyo tikusambizga vizamutovwira kucita vintu mwamahara, ivyo Yehova wakukondwa navyo. (Zintharika 27:11; Yesaya 48:17) Kasi tingacita wuli kuti titegherezgenge nyengo yitali ndiposo mwakupwererera pa maungano na para tikucita sambiro la taŵene mwakuti tandule na vintu vyauzimu ivyo Ciuta wakupereka?
Kunyolorera Kategherezgero Kithu pa Maungano
11. Ncifukwa wuli kutegherezga pa maungano gha Cikristu kungaŵa kwakusuzga nyengo zinyake?
11 Nyengo zinyake, kutegherezga pa maungano kukuŵa kwakusuzga. Ncipusu kutimbanizgika na vintu vinyake nga ni kulira kwa mwana panji awo ŵakupenja malo ghakukhala cifukwa ca kwiza mwakucedwa. Panyuma pa kugwira ncito zuŵa lose, tingaŵa kuti tavuka comene. Uyo wakuyowoya nkani pa pulatifomu wangaŵa kuti wakuyowoya mwakukora mtima cara, ndipo nyengo zinyake tingayamba kusiwa! Kweni pakughanaghanira za kuzirwa kwa nkani iyo yikudumbika, tingacita makora kunyolorera kategherezgero kithu pa maungano gha mpingo. Kweni ni mwauli umo tingacitira?
12. Ncivici ico cingatovwira kutegherezga mwakupwererera pa maungano?
12 Ncakusuzga yayi kutegherezga mwakupwererera pa maungano para tanozgekera makora. Mwanteura, kasi talekeraci kupatura nyengo yakunozgekera mwakutendekera nkani iyo tamusambira? Kuŵazga na kuranguruka pa vipaturo vyakugaŵirika vya sabata yiliyose vya Baibolo kukutora nyengo yicoko comene. Mwakuŵa na ndondomeko yiweme, tingaŵaso na nyengo yakunozgekera Sambiro la Buku la Mpingo na Sambiro la Gongwe la Mulinda. Mulimose umo tingacitira, ncakukhumbikwa comene kunozgekera cifukwa kuzamutovwira kutegherezga mwakupwererera nkani izo zikudumbika pa maungano gha mpingo.
13. Ncivici ico cingatovwira kuti titegherezgenge mwakupwererera para nkani yikudumbika pa maungano?
13 Padera pa kunozgekera makora, ŵanji ŵakuwona kuti ŵakutegherezga makora para ŵakhala kuntazi mu Nyumba ya Ufumu. Nyengo zose ŵakulaŵiska muyowoyi, kurondezgana nayo para ŵakuŵazga lemba, na kulemba fundo. Izi ni ntowa zinyake izo zingatovwira kuti maghanoghano ghithu ghaleke kwendendeka. Ndipouli, kunozgekereska mtima withu nkhwakuzirwa comene kuruska ntowa yiliyose yakukhwaskana na kutegherezga. Tikwenera kumanya makora cilato ca kuwungana kwithu pamoza. Tikuwungana pamoza na ŵasopi ŵanyithu na cilato ca kusopa Yehova. (Salmo 26:12; Luka 2:36, 37) Maungano ni ntowa yapacanya comene iyo tikupokera cakurya cauzimu. (Mateyu 24:45-47) Mwakusazgirapo, ghakupereka mwaŵi wa ‘kukhuŵirizgana na kutemwana ku milimo yiweme.’—Ŵahebere 10:24, 25.
14. Ncivici ico cikupangiska maungano kuŵa ghacandulo?
14 Ŵanji ŵangawona kuti maungano ngakuzirwa mwakuyaniska na maluso gha kasambizgiro ka awo ŵakutoramo cigaŵa. Usange ŵayowoyi ŵakudumba mwakukora mtima, ŵangayowoya kuti ungano ngwakunozga comene. Kweni usange ŵakudumba mwakukora mtima yayi, ŵangayamba kughanaghana vinyake. Mbunenesko kuti awo ŵakunjizgika mu programu ŵakwenera kuyezgayezga kuti ŵasambizgenge mwakukora mtima. (1 Timote 4:16) Kweni ise taŵategherezgi tikwenera cara kudandaura na vilivyose. Nangauli luso lwakusambizga ndwakukhumbikwa comene, kuti ndilo lukupangiska maungano kuŵa ghacandulo cara. Kasi mukuzomerezga yayi kuti tikwenera kufipa mtima cara na umo muntu wakuyowoyera nkani, kweni umo ise tikutegherezgera? Para tiri pa maungano, kutegherezga ku nkani iyo yikudumbika kukurongora kuti tikusopa Ciuta mwakuyana na khumbo lake. Ici ndico cikupangiska maungano kuŵa ghacandulo. Usange tikukhumbisiska kusambira vinandi vyakukhwaskana na Ciuta, tizamusanga candulo na maungano, mwambura kupwerererako za maluso gha ŵayowoyi. (Zintharika 2:1-5) Tiyeni tiyezgeyezge kuti ‘titegherezgenge mwakupwererera comene’ pa maungano ghithu.
Kwandula na Sambiro la Wamwene
15. Ni mwauli umo kuŵazga na kuranguruka vingatovwilira?
15 Para tikucita sambiro la taŵene na kuranguruka tikwandula comene usange tikucita mwakupwererera comene. Kuŵazga na kuranguruka pa ivyo taŵazga mu Baibolo na mu vyakupharazga vya Cikristu kukutipa mwaŵi wakuti unenesko wa Mazgu gha Ciuta ujinte mu mtima withu. Nga ncakufumapo cake, tiŵenge na kaghanaghaniro na kacitiro kaweme ka vintu. Enya nadi, vizamutovwira kuti tikondwenge apo tikucita khumbo la Yehova. (Salmo 1:2; 40:8) Kuti tisange candulo na ivyo tikuŵazga tikwenera kukuzga luso lwithu lwakuŵika maghanoghano ghithu ghose pa ivyo tikusambira. Ncipusu kutimbanizgika! Vintu vicoko-vicoko nga ni kulira kwa telefoni panji congo vingatitimbanizga. Panji tingaŵa kuti tikukaŵa yayi kuvuka para tikuŵazga. Tingaŵa kuti tiri na khumbo la kurya cakurya cauzimu, kweni panyuma pa kanyengo kacoko waka tingaŵa kuti tayamba kughanaghana vintu vinyake. Kasi para tikucita sambiro la taŵene la Mazgu gha Ciuta, ni mwauli umo tingacitira mwakupwererera kuruska nyengo zose?
16. (a) Ncifukwa wuli ncakuzirwa kwa ise kuti tipaturenge nyengo yakucitira sambiro la taŵene? (b) Kasi mukuyisanga wuli nyengo yakuŵazgira Mazgu gha Ciuta?
16 Ncakovwira comene kuŵa na ndondomeko na kusanka malo agho tingacitirako makora sambiro kwambura cakutimbanizga cilicose. Ŵanandi ŵa ise, nyengo na malo ghaweme ghakuŵazgirako nvyakusuzga kuvisanga. Tingaghanaghana kuti vintu vya zuŵa na zuŵa ndivyo vikutitangwaniska. Mwanteura tikwenera kuyezgayezga kuti tisange malo ghaweme na nyengo yakuŵazgira nangauli tiri ŵakutangwanika. Cingacitika cara kuti mwaŵi wize waka wekha. Ise ndise tikwenera kufwilirapo kuti tisange nyengo yakuŵazgira. (Ŵaefeso 5:15, 16) Ŵanji ŵakupatura nyengo yicoko waka mulenji kuti ŵaŵazgenge cifukwa kukuŵavya vyakutimbanizga vinandi. Kweniso ŵanji ŵawona namise kuŵa nyengo yiweme. Kweni apa fundo njakuti tikwenera cara kunyozera kusambira za Ciuta na Mwana wake cifukwa ici ncakuzirwa comene. (Yohane 17:3) Mwanteura waliyose wa ise wakwenera kupatura nyengo yakucitira sambiro na kuskeperera ku iyo.
17. Kasi kuranguruka kukung’anamuraci, ndipo kungatovwira wuli?
17 Kuranguruka—uko ni kughanaghana pa vintu ivyo wamwene wasambira, nkhwakuzirwa comene. Kukutovwira kuti timanye maghanoghano gha Ciuta na kughaŵika mu mitima yithu. Kuranguruka kukutovwira kumanya umo tingagwiriskilira ncito urongozgi wa mu Baibolo mwakuti tiŵe ‘ŵakupulika mazgu waka cara, kweniso kughacita.’ (Yakobe 1:22-25) Kusazgirapo apa, kuranguruka kukupangiska kuti tiŵe na ubwezi na Yehova, cifukwa kukuticiska kuti tighanaghanire mikhaliro yake umo yakonkoskekera mu nkani iyo tikuŵazga.
18. Kasi ni vintu wuli ivyo vikukhumbikwa kuti kuranguruka kuŵe kwacandulo?
18 Kuti tovwirike mwakukwana na kuŵazga na kuranguruka, tikwenera kuŵa na kaghanaghaniro kaweme kambura kutimbanizgika. Kuti tisambire vintu vipya para tikuranguruka, tikwenera kutceŵerathu vintu vya zuŵa na zuŵa ivyo vingatitimbanizga. Kuranguruka kwanteura uku kukutora nyengo yinandi ndipo tikukhumbikwira kuŵa pa malo ghatekha. Ncintu ciweme comene kurya cakurya cauzimu na kumwa maji gha unenesko agho ghakusangika mu Mazgu gha Ciuta!
19. (a) Pakuyowoya za sambiro la taŵene, nivici ivyo vyawovwira ŵanji kuti ŵaŵazgenge kwa nyengo yitali? (b) Kasi tikwenera kuliwona wuli sambiro lithu, ndipo ni candulo wuli ico tingasanga mu mulimo wakuzirwa uwu?
19 Wuli usange tikukaŵa cara kuvuka para tikuŵazga ndipo tikughanaghana vinyake mu nyengo ya sambiro? Ŵanji ŵasanga kuti ŵangaŵazga mwakupwererera kwa nyengo yitali usange wangayamba kuŵazga kwa kanyengo kacoko ndipo mwapacoko-pacoko kusazgirako nyengo. Khumbo lithu nkuŵa na nyengo yakukwanira yakuŵazgira m’malo mwakucimbilira kuti timarizge. Tikwenera kuŵa ŵakukondwa na nkani iyo tikuŵazga. Tingacitaso kafukufuku mwakugwiriskira ncito mabuku ghanandi ghakupharazgika na muzga wa magomezgeko na wa vinjeru. Para tikusambira ‘vintu vya ndimba vya Ciuta’ tikusanga candulo cikuru comene. (1 Ŵakorinte 2:10) Kucita nteura kukukuzga cimanyisko cithu pakuyowoya za Ciuta ndiposo na nkongono zithu za kaghanaghaniro. (Ŵahebere 5:14) Usange tikusambira Mazgu gha Ciuta mwakufwilirapo, nase ‘tizamumanya kusambizga ŵanji.’—2 Timote 2:2.
20. Ni mwauli umo tingakuzgira na kusungirira ubwezi withu na Yehova Ciuta?
20 Kusangikapo pa maungano na kucita sambiro la taŵene kuzamutovwira comene kuti tikuzge na kusungirira ubwezi withu na Yehova. Umu ndimo vikaŵira na wamasalmo mweneuyo wakati kwa Ciuta: “A! Ndimance kutemwa dango linu! ndilo ranguruko lane mhanya wose.” (Salmo 119:97) Tiyeni nyengo zose tisangikengepo pa maungano gha mpingo, gha dera, na gha cigaŵa. Tikwenera kupatura nyengo yakuŵazgira Baibolo na kuranguruka. Tizamutumbikika nkanira para ‘tikutegherezga mwakupwererera’ ku Mazgu gha Ciuta.
[Mazgu ghamusi]
a Karata iyo Paulos wakalembera Ŵahebere mu 61 C.E., apo kukakhala virimika vinkondi pera kuti Yerusalemu wazingilirike na ŵasilikari awo ŵakarongozgeka na Cestius Gallus. Kweni mukuruta kwa nyengo ŵasilikari aŵa ŵakaleka na kuwera, kupereka mwaŵi ku Ŵakristu kuti ŵacimbire. Vikati vyajumpapo virimika vinayi, msumba uwu ukaparanyika na ŵasilikari Ŵaciroma awo ŵakarongozgeka na Murara wawo Titus.
Kasi Mukukumbukira?
• Ncifukwa wuli Ŵakristu ŵanyake Ŵacihebere ŵakalekanga pacoko-pacoko cipulikano caunenesko?
• Ni mwauli umo tingategherezgera mwakupwererera pa maungano gha Cikristu?
• Ncivici cingatovwira kuti tisange candulo para tikuŵazga Baibolo na kuranguruka?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 9]
Cifukwa cakuti kubwangandurika kwa Yerusalemu kukaneng’enera, Ŵakristu Ŵacihebere ŵakeneranga kuŵa maso
[Cithuzithuzi pa peji 11]
Ŵapapi ŵangawovwira ŵana ŵawo kuti ŵasangenge candulo na maungano