Vavanuna ni vavasati vo tala va kuma leswaku swa va tikela ku vulavurisana, hambiloko va ri swin’we. Xana sweswo swi vangiwa hi yini?

•  Hikokwalahokayini va tshama swin’we kambe va ri ni xivundza?

•  Leswi u nga swi endlaka

•  Leswi vatekani va swi vulaka

•  Mabulo lama pfunaka

•   Hi tshama hi karhele

   “Loko hi pfulekela hi nkarhi wo va swin’we u kuma leswaku nuna wa mina kumbe mina ndzi karhele swinene. Loko ndzi karhele ndzi nyangatseka hi ku olova. Hi vona swi antswa leswaku hi hlalela TV.”—Anna.

•   Hi kavanyetiwa hi switirhisiwa swa elektroniki

   “Tindhawu to endla xinghana eka Inthanete ni vuhungasi bya kona hi swona swi hi dyelaka nkarhi. U nga heta nkarhi wo tala eka swona lerova u nga ha koti ni ku vulavula ni nkataku. Mi nga ha titwa onge a mi le kamareni rin’we.”—Katherine.

•   Ku nga rhandzi swilo leswi fanaka

   “Loko nuna wa mina a vuya entirhweni u tirhisa nkarhi wa yena eka swilo leswi a swi rhandzaka. U tirha ntirho wo tika, hikwalaho ka sweswo u tivekela nkarhi wa yena a ri yexe leswaku a endla swilo leswi a swi rhandzaka. Kambe ndzi navela onge hi nga heta nkarhi wo tala hi ri swin’we.”—Jane.

•   Ntirho

   “Thekinoloji yi endla swi koteka ku tirha hambiloko hi ri emakaya ni mindyangu ya hina. Ko tala nkarhi lowu a ndzi fanele ndzi wu heta ndzi ri na nsati wa mina ndzi wu tirhisela ku hlamula tiimeyili na timeseji ta le ntirhweni.”—Mark.

•   Teka nkarhi lowu mi wu hetaka swin’we wu ri wa nkoka ku nga ri ntsena loko u pfumala xo xi endla.

   Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Tiva swilo leswi nga swa nkoka swinene.”—Vafilipiya 1:10.

   Leswi u faneleke u ehleketa hi swona: Xana swiendlo swa wena swi kombisa leswaku u teka vukati bya wena byi ri bya nkoka ku tlula ntirho kumbe vuhungasi? Xana u tinyika nkarhi wo va ni munghana wa wena wa vukati ntsena loko u vona leswaku a ka ha ri na nchumu lexi u nga xi endlaka?

   Xitsundzuxo: Nkarhi na nkarhi endla matshalatshala ya leswaku u va na nkarhi wo va swin’we na munghana wa wena wa vukati handle ko kavanyetiwa hi nchumu.

   “Ndza swi rhandza loko nuna wa mina a kunguhata leswaku hi endla swilo swo karhi hi ri swin’we. Swi ndzi endla ndzi titwa ndzi ri wo hlawuleka ni ku ndzi tiyisekisa leswaku wa ndzi rhandza naswona swa n’wi tsakisa ku heta nkarhi na mina. Sweswo swi ndzi endla ndzi ya ndzi n’wi rhandza swinene.”—Anna.

•   Dyondza ku veka switirhisiwa swa elektroniki etlhelo.

   Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Xilo xin’wana ni xin’wana xi ni nkarhi wa xona.”—Eklesiasta 3:1.

   Leswi u faneleke u ehleketa hi swona: Xana timeseji leti nghenaka ti tala ku ku kavanyeta eka nkarhi lowu u lavaka ku wu heta ni nkataku?

   Xitsundzuxo: Ringetani ku dya swakudya swin’we hambi ko va kan’we hi siku naswona mi veka tifoni ta n’wina ekamareni rin’wana. Ku dya swakudya swin’we i nkarhi wa kahle ngopfu wa leswaku mi vulavula hi leswi mi swi endleke esikwini rero.

•   Loko swi koteka yanani exitolo kumbe mi endla mitirho ya le kaya swin’we.

   Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Vambirhi va antswa ku tlula un’we, hikuva va ni hakelo leyinene ya ntirho wa vona wa matimba.”—Eklesiasta 4:9.

   Leswi u faneleke u ehleketa hi swona: Xana i kangani laha un’wana wa n’wina a yaka exitolo a ri yexe leswaku a ya xava swa le kaya swo tanihi swakudya?

   Xitsundzuxo: Khomisanani naswona mi pfunana hambi ku ri eka mitirho leyi lavaka ku endliwa hi munhu un’we.

   “Ringetani ku tirhisa mitirho yo fana na ku ya xava swa le kaya, ku hlantswa mpahla ni ku endla mitirho ya le jaratini tanihi nkarhi lowu mi pfulekele leswaku mi wu heta mi ri swin’we.”—Nina.

•    Anakanyela

   Nsinya wa nawu wa le Bibeleni: “Ku anakanyela ka n’wina a ku tiviwe.”—Vafilipiya 4:5.

   Leswi u faneleke u ehleketa hi swona: U nga swi kombisa njhani leswaku wa anakanyela loko swi ta eka leswi u swi languteleke eka nkataku?

   Xitsundzuxo: Vulavurisanani leswaku mi kota ku tiva leswi hinkwenu mi swi lavaka. Endlani xiboho lexi hinkwenu mi nga ta tsaka hi xona naswona mi tlhela mi xi seketela.

   “Nuna wa mina u ni matimba yo tala swinene kasi mina rihanyo ra mina ri ndzi endla ndzi va ni matimba matsongo. Hakanyingi ni byela nuna wa mina leswaku a famba a ya endla swilo leswi nga ta n’wi tsakisa ndzi ta n’wi vona loko a vuya. Ndzi tshama ekaya leswaku ndzi wisa hilaha ndzi lavaka hakona loko hi hala tlhelo yena a famba a ya endla vutiolori hilaha a lavaka hakona. Hinkwerhu hi ta titwa kahle loko hi endle swilo leswi hi swi lavaka.”—Daniela.

 Xo sungula, un’wana ni un’wana wa n’wina a nga tivutisa swivutiso leswi landzelaka a ri yexe. Endzhaku mi nga burisana hi tinhlamulo leti mi tikumeke loko se mi hlanganile.

•    Loko swi ta eka ku heta nkarhi mi ri swin’we, xana u vona onge wena ni nkataku ma wu heta nkarhi lowu eneleke mi ri swin’we?

•   I matshalatshala wahi lawa nkataku a ma endleke leswaku a kota ku heta nkarhi swin’we na wena lawa u nga n’wi bumabumelaka eka wona?

•   I yini leswi u nga tsakelaka leswaku nkataku a antswisa eka swona?

•   I kangani laha u pfumelelaka switirhisiwa swa elektroniki swi ku kavanyeta lerova u nga ha n’wi yingiseli hi vurhonwana nsati kumbe nuna wa wena loko a vulavula na wena?

•   Un’wana ni un’wana wa n’wina a nga swi kombisa njhani leswaku wa anakanyela loko swi ta eka leswi a swi languteleke eka munghana wakwe wa vukati?

•   I ku cinca kwihi loku un’wana ni un’wana wa n’wina a nga ku endlaka vhiki leri leswaku mi kota ku heta nkarhi wo tala swin’we mi nga kavanyeti hi nchumu?