Xana U Fanele U Tshembeka Minkarhi Hinkwayo?

MUNHU un’wana ni un’wana wa tshembeka minkarhi yin’wana; kumbexana van’wana va tshembeka minkarhi hinkwayo. Kambe, xana i vangani vanhu lava u va tivaka lava tikarhatelaka ku va lava tshembekaka minkarhi hinkwayo?

Namuntlha ku nga tshembeki swi vonaka hi tindlela to hambana-hambana. Nilokoswiritano, vanhu va yi tiva kahle ndlela leyi Xikwembu xi ku langutaka ha yona ku tshembeka. Hi xikombiso, vanhu vo tala va wu tiva kahle nawu wa vunhungu eka Milawu ya Khume lowu nge: “U nga tshuki u yiva.” (Eksoda 20:15) Hambiswiritano, vanhu van’wana va tibyela leswaku minkarhi yin’wana ku yiva kumbe ku nga tshembeki a swi bihanga. A hi kambisiseni swikombiso swinharhu swa ku yiva leswi hakanyingi swi tekiwaka swi amukeleka.

Xana Vusweti Byi Nyika Munhu Xivangelo Xo Yiva?

Murhangeri wa le Rhoma u tshame a ku: “Vusweti hi byona lebyi endlaka leswaku vanhu va yiva.” Xisiwana xi nga swi vona swi nga bihanga ku yiva. Hambi ku ri vanhu van’wana va nga ha swi vona swi nga bihanga. Yesu u te yini hi mhaka leyi? A a ri ni ntwela-vusiwana eka vanhu lava pfumalaka. ‘A a va twela vusiwana.’ (Matewu 9:36) Kambe a nga kalanga a seketela mhaka yo yiva hambi ku ri eka swiyimo swihi ni swihi. Kutani i yini leswi xisiwana xi faneleke xi swi endla?

Xikwembu xi ni ntwela-vusiwana eka vanhu lava tikarhatelaka ku xi yingisa hi timbilu ta vona hinkwato naswona xi ta katekisa matshalatshala ya vona leswaku va kuma leswi va swi pfumalaka. (Pisalema 37:25) Xitshembiso lexi nga eBibeleni xi ri: “Yehovha a nge endli leswaku moya-xiviri wa munhu wo lulama wu va ni ndlala, kambe ku navela ka lowo homboloka u ta ku bakanya.” (Swivuriso 10:3) Xana xisiwana xi nga ma tshemba marito wolawo? Victorine wa ma tshemba.

Victorine la nga noni naswona a nga ni vana va ntlhanu lava ha nghenaka xikolo a swi nga n’wi oloveli. U tshama etikweni leri yaka ri hluvuka naswona mfumo a wu va seketeli ngopfu vaaka-tiko hi swa timali. Vutomi bya siku ni siku byi endla leswaku vanhu va nga tshami emakaya ya vona naswona leswi swi endla leswaku vukhamba byi ya byi andza. Hambiswiritano, Victorine a nga ringeki ku va a yiva. Ematshan’weni ya sweswo, u wa a pfuka leswaku a kuma swo tihanyisa ha swona hi ku xavisa exitarateni. Ha yini a tshama a tshembekile?

“Xo sungula, ndzi pfumela leswaku Xikwembu xi tshembekile naswona xi ta tirhisana na mina hi ku tshembeka loko ndzi xi tekelela. Xa vumbirhi, vana va mina va nga dyondza ku tshembeka ntsena loko va vona mina ndzi tshembeka.”

 Xana u swi hakelela njhani swilo leswi lavaka mali? “Hi ni swakudya, swiambalo ni ndhawu yo tshama. Kambe, minkarhi yin’wana a ndzi boheka ku kombela vanghana va mina leswaku va ndzi pfuna. Hi xikombiso, loko hi tshuka hi vabya swi nga languteriwanga, a va hi hakelela mali yo ya exibedlhele. Minkarhi hinkwayo a ndzi swi kuma leswi ndzi swi pfumalaka. Ha yini? Hikuva vanghana va mina a va swi tiva leswaku ndzi vulavula ntiyiso naswona a ndzi ringeti ku va kanganyisa.

“Vana va mina va kula va tshembekile. Siku rin’wana, muakelani wa hina u vone mali ya silivhere etafuleni hiloko a ndzi vutisa loko ndzi nga chavi leswaku vana va mina va ta yi yiva. A nga tshembanga loko ndzi n’wi byela leswaku a va nge swi endli sweswo. Handle ko ndzi byela, u endle xikungu xo va rhiya. U tumbete ti 20 sente timbirhi endlwini laha vana a swi ta va olovela ku ti vona. Loko a ta hi siku leri landzelaka, u hlamarile loko a kuma leswaku a ti tekiwanga. Ku va ni vana vo tshembeka i swa nkoka ku tlula ku va ni swilo swo tala leswi vonakaka.”

“Un’wana Ni Un’wana Wa Yiva”

Ku yiva entirhweni swi tinyike matimba emisaveni hinkwayo. Hikwalaho ka sweswo, vo tala va ri, ‘Un’wana ni un’wana wa yiva, mina ndzi salele yini?’ Ku hambana ni sweswo, Bibele yi ri: “U nga tshuki u landzelela ntshungu lowu nga ni swikongomelo swo biha.” (Eksoda 23:2) Victoire u xi yingisile xileriso xexo. Xana swi n’wi vuyerisile?

Loko Victoire a ri ni malembe ya 19 u kume ntirho wo endla mafurha hi mihandzu ya murhi wa ncindzu. Swi nga si ya kwihi u sungule ku xiya leswaku vavasati va 40 lava a a tirha na vona a va tirhisa mabasikiti ya vona leswaku va yiva mihandzu leyi va endlaka ha yona mafurha. Hi mahelo-vhiki, a va yi xavisa naswona a va kuma mali ya muholo wa masiku manharhu kumbe ya mune. Victoire u ri: “Un’wana ni un’wana a a yiva. A va langutele leswaku ndzi va joyina, kambe ndzi arile, ndzi va byela leswaku mina ndzi hanya hi ku tshembeka. Va ndzi hlekurile va vula leswaku ndzi ta fa ndzi ri xisiwana.

“Siku rin’wana loko hi ri karhi hi huma efemeni, mininjhere u lo na swi pfuketana a ku humelele! U seche mabasikiti ya hina hinkwerhu kutani a kuma ma ri ni mihandzu yo endla mafurha, handle ka ra mina. Hinkwavo lava nga kumiwa va ri na yona a va fanele va hlongoriwa entirhweni hi nomo wolowo kumbe va tirha mavhiki mambirhi va nga holeriwi. Emavhikini wolawo mambirhi, vavasati volavo va swi vonile leswaku ku yiva a swi pfuni.”

“Xikwembu A Xi Nyiki Hi Voko”

U endla yini loko u kuma nchumu wa nkoka lowu nga lahlekela munhu un’wana? Vo tala va tibyela leswaku hiloko se va fumile naswona a va ehleketi hi ku tlherisa nchumu wolowo. Va vula leswaku Xikwembu a xi nyiki hi voko. Van’wana va tibyela leswaku a va lo yiva. Va vula leswaku n’wini wa xona u tibyele leswaku a nge he xi kumi. Van’wana va tibyela leswaku a hi vutihlamuleri bya vona ku lavana ni n’wini wa xona, va vona onge sweswo swi ta va dyela nkarhi wo tala.

Xana Xikwembu xi yi languta njhani mhaka leyi? Deteronoma 22:1-3 yi kombisa leswaku loko munhu a kuma xilo xo karhi a a nga fanelanga a xi hlayisa ntsena, kambe a a fanele a xi hlayisa ‘kukondza makwenu a xi lava, kutani a xi tlherisela eka yena.’ Loko munhu loyi a kumeke xilo xa kona a nga vuli leswaku xi na yena, a va ni nandzu wo yiva. (Eksoda 22:9) Xana ninamuntlha swa ha ri tano? Christine wa tiyiseka leswaku swa ha ri tano.

Christine i mukongomisi wa xikolo lexi nga riki xa hulumendhe. Hi Ravunharhu u amukele muholo wakwe wa n’hweti hi voko. Hilaha vanhu vo tala va le Afrika Vupela-dyambu va endlaka hakona, na yena u hoxe muholo wakwe ebegeni yakwe. U khandziye xithuthuthu leswaku a tsutsumela eminhlanganweni ya vandlha. Loko a fika, u seche mali ya silivhere ebegeni yakwe leswaku a ta hakela muchayeri. Leswi a ku ri vusiku, muholo wakwe wu wele ehansi a nga swi vonanga.

Endzhaku ka timinete ti nga ri tingani, Blaise loyi a nga ni malembe ya 19, loyi a a nga tshami endhawini yoleyo u hundze hi le xitarateni xexo. A a hlele ku ya hlangana ni munghana wakwe eholweni leyi Christine a a ya eka yona. U vone muholo lowu nga wela Christine hiloko a wu rhola. Loko minhlangano yi hela, u byele munghana wakwe leswaku ku ni leswi a nga swi rhola ehandle ka  holo naswona loko ku ri ni loyi a nga lahlekeriwa hi swo karhi, a nga n’wi fonela kutani a vula nchumu wa kona.

Loko Christine a fika ekaya nimadyambu, u tsemeke nhlana loko a kuma leswaku muholo wakwe wu lahlekile. Endzhaku ka vhiki, loko a byela munghana wakwe Josephine hi ta ku lahleka ka muholo wakwe, Josephine u n’wi byele leswaku muendzi loyi a a te eholweni ya vona u rhole nchumu wo karhi. Christine u fonele Blaise kutani a hlamusela leswaku u lahlekeriwe hi yini. A a nga tikoti hi ku tsaka loko Blaise a n’wi tlherisela mali yakwe. Xana Blaise yena u titwe njhani? Phela se a a tshame ni mali yoleyo ku ringana vhiki, kambe u te: “Ndzi ve ni ntsako swinene loko ndzi tlherisa mali yoleyo ku tlula lowu a ndzi ri na wona loko ndza ha yi hlayisile.”

Lexi Endlaka Leswaku Hi Tikarhatela Ku Tshembeka Minkarhi Hinkwayo

Victorine, Victoire na Blaise a va tshami endhawini yin’we naswona a va tivani. Hambiswiritano, ku ni nchumu lowu va fanaka ha wona. Hinkwavo ka vona i Timbhoni ta Yehovha, leti tikarhatelaka ku endla leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni ku tshembeka. Va rindze ku hetiseka ka xitshembiso xa Xikwembu malunghana ni misava leyintshwa. “Ku ni matilo lamantshwa ni misava leyintshwa leswi hi swi rindzeleke hi ku ya hi xitshembiso xa yena, naswona ku ta va ni ku lulama eka swona.” Emisaveni yoleyo ku ta hanya vanhu vo lulama ni vo tshembeka ntsena.—2 Petro 3:13.

Victorine a nga ehleketi leswaku xiyimo xakwe xa timali xi ta antswa kukondza Xikwembu xi cinca swilo. Nilokoswiritano, u fuwile hi tlhelo ra moya, ku nga leswi mali yi nga ta ka yi nga swi koti ku n’wi endlela swona. Vana vakwe va tshembekile naswona va ni mahanyelo lamanene. Sonto yin’wana ni yin’wana va tiphina loko va vulavula ni vaakelani va vona hi vunene bya Xikwembu va tlhela va hlamusela ndlela leyi xi nga ta va katekisa ha yona ‘hinkwavo lava xi vitanaka hi ntiyiso’ ni ku rindza ‘hinkwavo lava xi rhandzaka.’—Pisalema 145:7, 18, 20.

Hi ku famba ka nkarhi Victoire u wu tshikile ntirho wo endla mafurha hi mihandzu ya ncindzu. U ni bindzu rakwe naswona u xavisa garri emakete (leyi ku nga muxaka wun’wana wa ntsumbula). Ku tshembeka kakwe ku koke vaxavi vo tala. Entiyisweni, hi ku famba ka nkarhi u swi kotile ku hunguta nkarhi lowu a wu hetaka a ri eku xaviseni naswona u heta nkarhi wo tala a ri karhi a vulavula ni van’wana hi ntshembo wo hanya emisaveni leyi vanhu hinkwavo lava nga ta hanya eka yona va nga ta va va tshembekile. Hi ku famba ka nkarhi u nghenele vukati naswona yena swin’we ni nuna wakwe i vatirheli va nkarhi hinkwawo.

Christine u lahlekeriwe hi mali emahlweni ka Holo ya Mfumo ya Timbhoni ta Yehovha. Blaise a a nga tivi vanhu vo tala eholweni yoleyo, kambe a a swi tiva leswaku vanhu volavo hinkwavo i Vakreste-kulobye lava tikarhatelaka ku tshembeka minkarhi hinkwayo.

I vangani vanhu lava u va tivaka lava tikarhatelaka ku tshama va tshembekile minkarhi hinkwayo? Anakanya u ri exikarhi ka vanhu va 50, 100 kumbe 200 lava tshembekaka. Wolowo hi wona ntsako lowu Timbhoni ta Yehovha ti vaka na wona loko ti ri eHolweni ya tona ya Mfumo. Ha yini u nga ti endzeli leswaku u ta ti tiva ku antswa?

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 12]

“Ku va ni vana vo tshembeka i swa nkoka ku tlula ku va ni swilo swo tala leswi vonakaka.”—VICTORINE

[Bokisi leri nga eka tluka 14]

Xana Swivuriso 6:30 Yi Seketela Mhaka Yo Yiva?

Swivuriso 6:30 yi ri: “Vanhu a va ri languteli ehansi khamba hikwalaho ka leswi ntsena ri endlaka vukhamba leswaku ri ta xurhisa moya-xiviri wa rona loko wu ri ni ndlala.” Xana marito lawa ma byi seketela vukhamba? Nikatsongo. Mongo wa tsalwa leri wu kombisa leswaku Xikwembu xi ta xupula khamba hikwalaho ka xidyoho xa rona. Ndzimana leyi landzelaka yi ri: “Kambe loko ri kumeka, ri fanele ri tlherisela ka nkombo; ri ta humesa swilo swa rona leswi nga swa nkoka hinkwaswo endlwini ya rona.” (Swivuriso 6:31) Hambileswi khamba leri yivaka hikwalaho ko twa ndlala ri nga ta ka ri nga vi na nandzu lowu fanaka ni wa khamba leri nga yiva hikwalaho ka makwanga kumbe hi xikongomelo xo vavisa van’wana, havumbirhi bya wona ma ni vutihlamuleri byo “tlherisela” kumbe ku hakela leswi ma nga swi yiva. Lava va lavaka ku amukeriwa hi Xikwembu a va fanelanga va va ni nandzu wa vukhamba hambi ku ri eka swiyimo swihi ni swihi.