EKA malembe ya kwalomu ka 2 000 lama hundzeke hi nkarhi wa Paseka ya Vayuda hi lembe ra 33 C.E., ku fe wanuna loyi a nga riki na nandzu leswaku ku ta ponisiwa vo tala. Xana wanuna yoloye a ku ri mani? A ku ri Yesu wa Nazareta. Naswona i vamani lava a va ta vuyeriwa hi xiendlo xexo xa nkoka? I vanhu hinkwavo. Ndzimana leyi dumeke swinene eBibeleni yi katsakanya gandzelo rero leri ponisaka vutomi. Yi ri: “Xikwembu xi rhandze misava swinene xi kala xi nyikela hi N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe, leswaku un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka yena a nga lovisiwi kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.”—Yohane 3:16.

Hambileswi vanhu vo tala va ri toloveleke tsalwa leri, kambe a hi vangani lava swi twisisaka leswi ri swi vulaka. Va tivutisa: ‘Ha yini hi lava gandzelo ra Kreste? Rifu ra munhu un’we ri nga swi kotisa ku yini ku ntshunxa vanhu eka rifu?’ Bibele yi nyikela tinhlamulo leti twisisekaka ni leti enerisaka ta swivutiso leswi.

Vanhu van’wana va pfumela leswaku vanhu va vumberiwe ku hanya nkarhinyana emisaveni, va langutana ni maxangu, va tiphinanyana hi vutomi kutani va fa va hundzela endhawini yin’wana yo antswa. Hi ku ya hi langutelo ra vanhu lava, Xikwembu hi xona xi vangeleke vanhu rifu. Hambiswiritano, Bibele yi kombisa leswaku vanhu va fa hikwalaho ka xivangelo xin’wana. Yi ri: “Tanihi leswi xidyoho xi ngheneke emisaveni hi munhu un’we, ni rifu hikwalaho ka xidyoho, xisweswo rifu ri tlulele vanhu hinkwavo hikuva hinkwavo va dyohile.” (Varhoma 5:12) Ndzimana leyi yi kombisa leswaku lexi endlaka leswaku vanhu va fa i xidyoho. Kambe, i mani “munhu un’we” la vangeleke vanhu hinkwavo rifu?

Buku yin’wana yi vula leswaku vativi vo tala va sayense va pfumela leswaku vanhu hinkwavo lava nga kona va huma eka “munhu un’we” naswona Bibele yi boxa leswaku i mani munhu yoloye. (The World Book Encyclopedia) Genesa 1:27 yi ri: “Xikwembu xi ya emahlweni xi tumbuluxa munhu  hi xifaniso xa xona, xi n’wi tumbuluxe hi xifaniso xa Xikwembu; xi va tumbuluxe va ri waxinuna ni waxisati.” Xisweswo Bibele yi swi veka erivaleni leswaku vanhu vo sungula va endliwe hi xifaniso xa Xikwembu xa Matimba Hinkwawo.

Buku ya Genesa yi nyikela vuxokoxoko malunghana ni vutomi bya vanhu vo sungula endzhaku ka loko Yehovha Xikwembu a va vumbile. Eka rungula rolero hinkwaro, Xikwembu xi vule leswaku vanhu a va ta fa ntsena loko va nga yingisi swileriso swa xona. (Genesa 2:16, 17) A xi lava leswaku vanhu va tshama emisaveni yo saseka leyi nga paradeyisi va tsakile naswona va hanye kahle hilaha ku nga heriki. A xi nga lavi leswaku va dyuhala va hetelela va fa. Kutani swi tise ku yini leswaku rifu ri fuma vanhu?

Ndzima ya vunharhu ya buku ya Genesa yi hlamusela ndlela leyi mpatswa wo sungula wu hlawuleke hi vomu ku nga n’wi yingisi Munyiki wa wona wa Vutomi, Yehovha Xikwembu. Hikwalaho ka sweswo, Xikwembu xi humese xigwevo lexi xi nga xi vula ka ha ri emahlweni. Xi byele wanuna xi ku: “U ntshuri u ta tlhelela entshurini.” (Genesa 3:19) Marito ya Xikwembu ma hetisekile, vatswari va hina vo sungula va hetelele va file hikwalaho ka leswi va nga yingisangiki.

Vuyelo bya xidyoho xa vona a byi helelanga eka vona ntsena. Ku nga yingisi ka vona ku endle leswaku ni vatukulu va vona va lahlekeriwa hi lunghelo ro hanya hilaha ku nga heriki. Yehovha u katse ni vana lava a va nga si tswariwa loko a byela Adamu na Evha a ku: “Tswalanani mi andza, mi tata misava, mi yi fuma, mi fuma tinhlampfi ta lwandle ni swivumbiwa leswi hahaka swa matilo ni swivumbiwa hinkwaswo leswi famba-fambaka ehenhla ka misava.” (Genesa 1:28) Hi ku famba ka nkarhi, vanhu a va fanele va tata misava va tshama va tsakile hilaha ku nga heriki va nga fi. Kambe “munhu un’we,” ku nga kokwa wa vona Adamu, u va xavise bya mahlonga eka xidyoho lexi a xi ta endla leswaku va hetelela va file. Muapostola Pawulo ntukulu wa Adamu u tsarile: “Mina ndzi wa nyama, ndzi xaviseriwe xidyoho.”—Varhoma 7:14.

Ku fana ni swifamona leswi emalembeni ya sweswinyana swi onheke swilo swo xonga swinene leswi endliweke hi vutshila lebyikulu, xidyoho lexi Adamu a xi endleke xi wu onhe ngopfu ntumbuluko wa Xikwembu wo saseka ku nga vanhu. Vana va Adamu va ve ni vana, kutani va va ni vatukulu, lava na vona va tswalaneke va andza. Xitukulwana ha xin’we a xi veleka vana, va kula na vona va veleka vana kutani va fa. Xana a va dlawela yini? Va fa hileswi hinkwavo va nga vana va Adamu. Bibele yi ri: “Hi xivi xa munhu un’we ku fe vo tala.” (Varhoma 5:15) Vuvabyi, ku dyuhala, ku va ni mboyamelo wo endla leswo biha ni rifu, hinkwaswo ka swona i vuyelo bya ku va Adamu a  xenge ndyangu wakwe. Na hina ha katseka eka ndyangu wolowo.

Loko muapostola Pawulo a tsalela Vakreste va le Rhoma, u va byele hi xiyimo lexi nga tsakisiki lexi vanhu lava nga hetisekangiki va langutaneke na xona ku katsa na yena, ni nyimpi leyi va yi lwaka siku ni siku hikwalaho ka xidyoho. U te: “Mina munhu wa maxangu! I mani loyi a nga ta ndzi ponisa eka miri lowu weriwaka hi rifu leri?” Lexi i xivutiso xa kahle hakunene! Xana i mani la nga ponisaka Pawulo ni hinkwavo lava navelaka ku ponisiwa eka xidyoho ni rifu? Pawulo hi byakwe u hi nyike nhlamulo a ku: “Ndzi nkhensa Xikwembu ha Yesu Kreste Hosi ya hina!” (Varhoma 7:14-25) Muvumbi wa hina u endle malunghiselelo yo hi ponisa hi ku tirhisa N’wana wakwe Yesu Kreste.

Yesu u hlamusele ndlela leyi ha yona a poniseke vanhu eka xidyoho lexi vangaka rifu. U te: ‘N’wana wa munhu u tele ku ta nyikela moya-xiviri wakwe wu va nkutsulo wa lavo tala.’ (Matewu 20:28) Xana vutomi bya Yesu byi va nkutsulo hi ndlela yihi? Xana rifu ra yena ri hi pfuna njhani?

Bibele yi hi byela leswaku Yesu “a nga vanga na xidyoho” naswona “u hambanile ni vadyohi.” U wu yingise hi ndlela leyi hetisekeke Nawu wa Xikwembu evuton’wini byakwe hinkwabyo. (Vaheveru 4:15; 7:26) Xisweswo Yesu a nga fanga hikwalaho ka xidyoho ni ku nga yingisi ku fana na Adamu. (Ezekiyele 18:4) Kahle-kahle Yesu u pfumele ku fa leswaku a ta hetisisa ku rhandza ka Tata wakwe ka leswaku a kutsula vanhu eka xidyoho ni rifu. Hilaha swi hlamuseriweke hakona laha henhla, Yesu u tele ku ta nyikela vutomi byakwe hi ku tirhandzela leswaku byi ta va “nkutsulo wa lavo tala.” Yesu u kombise rirhandzu lerikulu swinene hi ku “nantswa rifu hikwalaho ka vanhu hinkwavo” hi ku tirhandzela.—Vaheveru 2:9.

Vutomi lebyi Yesu a nyikeleke ha byona byi fana ni lebyi Adamu a byi lahleke loko a dyoha. Xana rifu ra Yesu ri pfune yini? Yehovha u amukele gandzelo rakwe tanihi “nkutsulo lowu yelanaka eka hinkwavo.” (1 Timotiya 2:6) Entiyisweni, Xikwembu xi tirhise ntikelo wa vutomi bya Yesu ku ponisa vanhu eka xidyoho ni rifu.

Bibele yi vulavula hi ku phindha-phindha hi xiendlo lexi xa rirhandzu lexi endliweke hi Muvumbi wa hina. Pawulo u tsundzuxe Vakreste leswaku va “xaviwile hi nxavo.” (1 Vakorinto 6:20; 7:23) Petro u tsale leswaku Xikwembu xi tirhise ngati ya N’wana wa xona ku kutsula Vakreste eka xidyoho lexi vangelaka rifu, ku nga ri nsuku kumbe silivhere. (1 Petro 1:18, 19) Hi ku tirhisa gandzelo ra nkutsulo ra Kreste, Yehovha u endle lunghiselelo ro kutsula vanhu eka rifu.

Loko muapostola Yohane a vulavula hi ndlela leyi gandzelo ra nkutsulo ra Kreste ri hi vuyerisaka swinene ha yona, u te: “[Yesu Kreste] i gandzelo ra ku vuyelelana ra swidyoho swa hina, kambe ku nga ri swa hina ntsena, ni swa misava hinkwayo.” (1 Yohane 2:2) Ina, gandzelo ra nkutsulo ra Kreste ri pfulekele vanhu hinkwavo. Xana leswi swi vula leswaku hinkwerhu hi ta tikuma hi kutsuriwile hi nkutsulo lowu wa risima? Doo! Tsundzuka  vanhu lava hi buleke ha vona eka xihloko xo sungula lava ponisiweke emugodini wa malahla. Lava swilamulela-mhangu lava poniseke vatirhi lava a va pfaleleke emugodini va nghenise bokisi, kambe ha un’we wa vatirhi lava a a fanele a nghena endzeni ka bokisi rero leswaku va ta n’wi humesa. Hilaha ku fanaka, lava lavaka ku vuyeriwa eka gandzelo ra nkutsulo ra Kreste a va khondli mavoko va yimela Xikwembu leswaku xi ta va katekisa. Va fanele va endla swo karhi.

I yini leswi Xikwembu xi languteleke leswaku va swi endla? Yohane 3:36 yi hi byela leswi: “Un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka N’wana u ni vutomi lebyi nga heriki; loyi a nga yingisiki N’wana a nge byi kumi vutomi, naswona vukarhi bya Xikwembu byi tshama eka yena.” Xikwembu xi lava leswaku hi va ni ripfumelo eka gandzelo ra Kreste. A swi heleli kwalaho. “Hi ku endla leswi hi va ni vutivi bya leswaku se ha n’wi tiva [Yesu], hileswaku, loko hi ya emahlweni hi hlayisa swileriso swa yena.” (1 Yohane 2:3) Swi le rivaleni leswaku loko hi lava ku ponisiwa eka xidyoho ni rifu hi fanele hi va ni ripfumelo eka gandzelo ra nkutsulo ra Kreste naswona hi yingisa milawu yakwe.

Ndlela yin’wana leyi hi nga kombisaka ripfumelo ra hina eka gandzelo ra nkutsulo ra Yesu i ku tlangela leswi a hi feleke hi ku tsundzuka rifu rakwe hilaha a leriseke hakona. Loko Yesu a nga si fa, u dye swakudya leswi a swi ri xifanekiselo ni vaapostola vakwe vo tshembeka, kutani a va byela a ku: “Tshamani mi ri karhi mi endla leswi leswaku mi ndzi tsundzuka.” (Luka 22:19) Timbhoni ta Yehovha ti teka vuxaka bya tona ni N’wana wa Xikwembu byi ri bya nkoka, naswona ti yingisa marito wolawo. Lembe leri Xitsundzuxo xa rifu ra Yesu Kreste xi ta va hi Mugqivela March 22, endzhaku ka ku pela ka dyambu. Wa rhambiwa leswaku na wena u va kona eka xiendlakalo lexi xo hlawuleka hilaha Yesu a leriseke hakona. Timbhoni ta Yehovha ta le ndhawini ya ka n’wina ti ta ku byela nkarhi ni ndhawu laha xiendlakalo lexi xi nga ta khomeriwa kona. Loko u ri eXitsundzuxweni u ta dyondza swo tala mayelana ni leswi u faneleke u swi endla leswaku u ta vuyeriwa eka gandzelo ra nkutsulo ra Kreste naswona u ponisiwa eka xidyoho xa Adamu lexi vangelaka rifu.

A hi vangani lava nkhensaka leswi Muvumbi wa hina ni N’wana wakwe va hi endleleke swona leswaku va hi ponisa eku lovisiweni. Va tsaka swinene lava va nga ni ripfumelo eka nkutsulo lowu. Muapostola Petro u tsale leswi landzelaka mayelana ni Vakreste-kulobye a ku: “Mi kombisa ripfumelo eka yena [Yesu] naswona mi tsaka swinene hi ntsako lowu nga hlamuselekiki ni lowu dzunisiwaka, mi ri karhi mi amukela hakelo ya ripfumelo ra n’wina, ku ponisiwa ka mimoya-xiviri ya n’wina.” (1 Petro 1:8, 9) Loko u hlakulela ku rhandza Yesu Kreste ni ku va ni ripfumelo eka gandzelo rakwe ra nkutsulo, u ta tsaka swinene sweswi u tlhela u ponisiwa eka xidyoho ni rifu enkarhini lowu taka.